Khó thở là triệu chứng do nhiều loại bệnh lý gây ra, trong đó có những bệnh lý rất nguy hiểm. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp biến chứng nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
1. Cách xác định khó thở là dấu hiệu của bệnh
Các bác sĩ khuyên rằng, bạn phải luôn lắng nghe cơ thể và nếu xuất hiện chứng khó thở trong trường hợp sau, rất có thể bạn đang mắc bệnh và cần phải đi khám sớm:
-
Tình trạng khó thở kéo dài, dai dẳng, hoặc cũng có thể chỉ diễn ra trong thời gian ngắn nhưng đột ngột và mức độ nặng. Cần phải làm xét nghiệm để biết được nguyên nhân chính xác.
-
Ngay cả khi nghỉ ngơi, khi nằm, bạn vẫn thấy mệt và khó thở.
-
Khó thở khi gắng sức.
-
Bên cạnh đó, hiện tượng này càng trở nên nguy hiểm nếu có kèm theo một số triệu chứng như đau ngực, đau cổ, đau hàm, sưng tấy bàn chân, đột ngột tăng cân hoặc giảm cân mà không rõ nguyên nhân, chán ăn, mệt mỏi, đổ mồ hôi nhiều, ho ra đờm xanh, vàng hoặc ho ra máu, kèm theo sốt, đầu móng tay có màu xanh tím, môi thâm tím, choáng váng,…
Dựa vào các nguyên nhân gây khó thở, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp. Chẳng hạn như nếu nguyên nhân là do bệnh tim, cách điều trị là sử dụng thuốc chữa suy tim như thuốc ức chế men chuyển, lợi tiểu, digoxin,…
Nếu khó thở do viêm phổi mạn tính, thì bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc giảm co thắt phế quản và thuốc chống viêm hoặc cho bệnh nhân thở oxy. Với những trường hợp nguyên nhân là do nhiễm trùng, kháng sinh có thể là phương pháp được tính đến.
2. Các nguyên nhân chủ yếu gây khó thở
Khó thở có thể là triệu chứng của một số loại bệnh dưới đây:
Rối loạn lo âu tổng quát
Nếu thường xuyên lo lắng quá mức, kèm theo những biểu hiện như thở khó khăn, chóng mặt, ngất xỉu, khó ngủ,… bạn có thể đang gặp phải tình trạng rối loạn lo âu tổng quát. Bệnh thường gặp ở lứa tuổi 30, 40 tuổi.
Viêm phổi
Viêm phổi có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, đặc biệt là những đối tượng có sức đề kháng yếu như người già và trẻ nhỏ. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh còn có nguy cơ dẫn tới các biến chứng như áp xe phổi, tụ dịch màng phổi, thậm chí tử vong.
Ngoài khó thở, viêm phổi còn có thêm một số triệu chứng khác như sốt, thở dốc, đau ngực, hay mệt mỏi, buồn nôn và tiêu chảy.
Hen suyễn
Đây là dạng phổi mạn tính, nguyên nhân do viêm, hẹp đường thở. Tình trạng đường dẫn khí bị viêm sẽ khiến sinh ra chất nhầy khiến người bệnh thường xuyên, ho, khó khăn khi thở, thở khò khè hoặc thở gấp.
Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị bệnh hen suyễn dứt điểm nhưng có thể kiểm soát bệnh bằng thuốc rất hiệu quả.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
Bệnh làm cho không khí ra vào phổi trở nên khó khăn. Khi mắc phổi tắc nghẽn mạn tính, người bệnh sẽ mệt mỏi, ho nhiều, thở khò khè, khó thở,… Phương pháp điều trị đối với các trường hợp nặng là phẫu thuật để làm giảm thể tích phổi hoặc phẫu thuật cấy ghép phổi.
Ung thư phổi
Đây là một bệnh nguy hiểm và một trong những bệnh ung thư có tỉ lệ tử vong cao. Phần lớn người bệnh được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn, bệnh đã tiến triển nặng và rất khó điều trị.
Một số triệu chứng của bệnh như người bệnh cảm thấy khó khăn khi thở, đau ngực, đau xương, ho ra máu và giảm cân không rõ nguyên nhân. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật, xạ trị hay điều trị hóa trị cho bệnh nhân.
Thuyên tắc phổi
Đây là tình trạng trong phổi có máu đông khiến tắc nghẽn động mạch phổi. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ thuyên tắc phổi bao gồm ung thư, béo phì, hoặc gãy xương hông hay chân.
Khó thở là một trong những dấu hiệu của bệnh. Ngoài ra, bệnh nhân mắc thuyên tắc phổi còn có thể gặp phải hiện tượng hơi thở ngắn, hay lo nghĩ, sưng tấy bắp chân hoặc ho ra máu. Bệnh có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
Thiếu máu
Đối với những trường hợp bệnh nhân bị thiếu máu, nồng độ hemoglobin xuống thấp là khi người bệnh cảm thấy hiện tượng thở khó rõ ràng hơn. Kèm theo đó là dấu hiệu chóng mặt, đau ngực và da tái nhợt.
Thiếu máu là bệnh không khó khăn khi điều trị nhưng nếu chủ quan không thường xuyên thăm khám kiểm tra, bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Bệnh tim mạch
Những bệnh về tim mạch, trong đó có suy tim là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến khó thở. Những bệnh nhân thiếu máu cơ tim do bệnh lý mạch vành có thể xuất hiện thường xuyên các cơn khó thở gián đoạn không kèm theo đau ngực.
Bệnh lao
Đây là căn bệnh truyền nhiễm và có ảnh hưởng rất lớn đến phổi. Những trường hợp mắc bệnh có thể gặp phải những biểu hiện như mệt mỏi, hơi thở gấp, thở khó, ho ra máu, sốt, hay đổ mồ hôi vào ban đêm,...
Như vậy, có thể nói rằng, khó thở là triệu chứng điển hình ở các bệnh về tim, phổi. Chính vì thế, nếu thấy cơ thể có triệu chứng bất thường, bạn cần phải đi khám sớm để được bác sĩ chẩn đoán bệnh và điều trị kịp thời.
Để hạn chế tình trạng này, chuyên gia khuyên bạn:
Nên bỏ thuốc lá để giảm các bệnh về tim phổi, đặc biệt là nguy cơ giảm ung thư phổi.
Tránh tiếp xúc với các chất độc hại, những chất bụi bẩn, có nguy cơ gây dị ứng.
Nên thường xuyên tập luyện để giữ cân nặng ở mức độ ổn định, tránh tình trạng thừa cân, béo phì. Đây chính là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh.
Có chế độ ăn lành mạnh, khoa học để phòng ngừa nhiều loại bệnh tật.
Lưu ý đối với bệnh nhân suy tim là cần giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hằng ngày, bên cạnh đó, dùng thuốc và thường xuyên theo dõi cân nặng.
Nếu bạn muốn được tư vấn về sức khỏe, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC có thể là một địa chỉ tin cậy. Bệnh viện là một trong những bệnh viện danh tiếng của miền Bắc, được đầu tư quy mô lớn với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm.
Hãy nhấc máy và gọi cho chúng tôi theo số 1900 56 56 56, chuyên gia sẽ tư vấn và đặt lịch khám sớm cho bạn.
Khó thở
Trung tâm điều trị bệnh hô hấp Phổi Việt
| Khó thở là một trong các triệu chứng quan trọng đưa người bệnh đến khám cấp cứu khá thường gặp, chiếm tỉ lệ từ 27,2% - 49%. Ngoài ra, khó thở còn là yếu tố tiên đoán độc lập về khả năng tử vong trên các bệnh nhân lớn tuổi, các bệnh nhân có bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính [COPD] và các bệnh nhân suy tim. Hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim [Suy tim, nhồi máu cơ tim cấp], thiếu máu, và thuyên tắc phổi [cục máu đông gây tắc mạch máu phổi] là những nguyên nhân nguy hiểm gây khó thở thường gặp. Các trường hợp khó thở xuất hiện đột ngột hoặc mới xuất hiện gần đây [cấp tính], đặc biệt khi đi kèm các triệu chứng đau thắt ngực, ngất, nôn ói cần phải gọi ngay cấp cứu hoặc nhanh chóng đưa người bệnh đến trung tâm y tế gần nhất. Điều trị khó thở nói chung bao gồm điều trị thuốc kết hợp với tập vận động phục hồi chức năng và thay đổi lối sống, bỏ hút thuốc lá, tránh các yếu tố gây dị ứng. |
Khó thở là gì?
Khó thở là cảm giác khó khăn hoặc không thoải mái trong khi hít thở vì không lấy được đủ không khí để thở. Người bệnh thường mô tả các cảm giác như thở không “trơn tru”, “hụt hơi”, “nghẹt thở”, “thiếu khí để thở”, “gắng sức thở”, hoặc cảm giác “căng tức ngực” … Khó thở có thể xảy ra khi đi bộ, chạy bộ, leo cầu thang hay thậm chí khi đang ngồi nghỉ. Ở người khỏe mạnh, trong trường hợp gắng sức quá mức, môi trường nhiệt độ quá nóng hay quá lạnh, không khí quá ô nhiễm, béo phì hoặc ở trên một độ cao nhất định có thể có triệu chứng khó thở.
Nguyên nhân khó thở
Khó thở có thể xuất hiện đột ngột [cấp tính] hay đã kéo dài nhiều tuần, nhiều tháng [mạn tính]. Nhiều bệnh lí khác nhau có thể gây ra khó thở. Các nguyên nhân gây khó thở cấp tính thường gặp:
- Cơn cấp của Hen phế quản
- Đợt cấp của Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
- Dị vật đường thở
- Thuyên tắc phổi
- Viêm phổi
- Suy tim cấp
- Nhồi máu cơ tim cấp
Các bệnh lý gây khó thở mạn tính:
- Hen phế quản
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
- Suy tim mạn
- Thiếu máu
- Suy dinh dưỡng nặng
- Béo phì
Các bệnh lý ở phổi:
Đối với các bệnh nhân hen phế quản, thông thường người bệnh đã biết trước bệnh hoặc có nhiều cơn hen cấp trước đây. Cơn hen cấp thường xảy ra sau một đợt nhiễm trùng hô hấp trên, sau khi tiếp xúc dị ứng nguyên trong không khí [mùi nồng, nước hoa, xăng dầu, lông chó, mèo, chim…] hoặc sau dùng một số thuốc, thức ăn dị ứng. Đôi khi cơn hen cấp lại là biểu hiện đầu tiên của bệnh. Tình trạng khó thở này đi kèm với các triệu chứng khác như ho, khò khè, nặng ngực.
Khác với hen phế quản thường liên quan yếu tố gen và cơ địa, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hay gặp trên những bệnh nhân hút thuốc lá nhiều. Bệnh diễn tiến mạn tính với các đợt cấp. Ban đầu bệnh nhân chỉ ho khạc đàm nhầy trong, thường vào buổi sáng sớm, khó thở chỉ xảy ra khi gắng sức, khi bệnh tiến triển, khó thở tăng dần và sau cùng chỉ ngồi một chỗ cũng khó thở hay thậm chí không thể tự làm vệ sinh cá nhân.
Viêm phổi một khi có biểu hiện khó thở thường là viêm phổi nặng , xảy ra ở bệnh nhân lớn tuổi, bệnh nhân có bệnh tim phổi mạn tính và nhóm bệnh nhân có hệ miễn dịch bị suy yếu. Bệnh nhân thường sốt, ho có đàm hay ho khan trong vài ngày đầu sau đó xuất hiện khó thở.
Thuyên tắc phổi là bệnh lí đặc trưng bởi sự tắc nghẽn mạch máu phổi, thường gặp nhất là tắc nghẽn do cục máu đông. Một số bệnh nhân dễ bị thuyên tắc phổi như: Bệnh nhân lớn tuổi nằm lâu một chỗ, bệnh nhân mới phẫu thuật gần đây, bệnh nhân đã từng bị thuyên tắc phổi, bệnh nhân ung thư …
Các bệnh lý ở tim:
Khó thở xảy ra đột ngột đi kèm đau thắt ngực, đau lan vai - cánh tay trái, và có thể ngất là triệu chứng nguy hiểm báo hiệu nhồi máu cơ tim cấp, phải gọi ngay cấp cứu hoặc khẩn trương đưa ngay người bệnh đến trung tâm y tế gần nhất.
Ngoài ra, các trường hợp khó thở do các bệnh lí khác ở tim thường là khó thở mạn tính, biểu hiện khó thở nặng về đêm, khó thở khi nằm. Người bệnh cảm giác ngộp, khó thở mỗi khi nằm đầu bằng và giảm khó thở khi kê gối cao hoặc ngồi dậy.
Làm gì khi bị khó thở?
Các xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân khó thở:
Ngoài các xét nghiệm máu cơ bản và chụp phim XQuang phổi, tùy theo từng trường hợp cụ thể có thể cần thêm một số xét nghiệm chuyên sâu khác như: Đo điện tim [ECG], siêu âm tim đối với các bệnh lí về tim mạch; Đo chức năng hô hấp, chụp cắt lớp ngực [CT scan ngực] đối với các bệnh lí ở phổi.
Xét nghiệm máu có thể đánh giá tình trạng thiếu máu, tình trạng nhiễm trùng, tình trạng đông máu bất thường và tình trạng nhồi máu cơ tim.
Đo chức năng hô hấp được sử dụng trong các bệnh lí hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Chụp CT scan ngực giúp chẩn đoán thuyên tắc phổi và các trường hợp viêm phổi phức tạp.
Điều trị khó thở:
Đầu tiên, khi đến khám vì khó thở, người bệnh sẽ được đo độ bão hòa oxy trong máu bằng một thiết bị nhỏ gắn vào đầu ngón tay, tùy vào mức độ giảm oxy máu và các bệnh lí đi kèm, người bệnh sẽ được thở oxy.
Mỗi nguyên nhân gây khó thở có biện pháp điều trị đặc hiệu khác nhau. Trong đó, đối với các bệnh lí ở phổi như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thì thuốc dãn phế quản và thuốc kháng viêm [corticosteroids] là thuốc điều trị chính, còn các bệnh lí liên quan nhiễm trùng như viêm phổi được điều trị chủ yếu với thuốc kháng sinh.
Phòng ngừa khó thở:
Ngoài việc tuân thủ chế độ điều trị thuốc, người bệnh cũng cần phải lưu tâm đến các biện pháp không dùng thuốc, cũng không kém phần quan trọng:
- Đối với bệnh nhân hen phế quản, việc tránh tiếp xúc các yếu tố gây dị ứng giúp kiểm soát hen tốt hơn và hạn chế xảy ra các cơn cấp.
- Ở những bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bên cạnh việc khuyến khích tập vận động phục hồi chức năng giúp tăng cường hoạt động của các cơ hô hấp, điều quan trọng nhất là phải cai thuốc lá. Chế độ ăn cũng cần nhiều chất xơ, có trong các loại rau, củ, quả để tránh táo bón tạo khiến người bệnh phải gắng sức và uống từ 2 lít nước mỗi ngày góp phần thanh thải đàm nhớt từ đường hô hấp thuận lợi hơn.
- Trên những bệnh nhân có sức đề kháng kém như các bệnh nhân lớn tuổi, có bệnh tim phổi mạn kèm theo, để phòng ngừa viêm phổi, các bệnh nhân này cần được chích ngừa cúm và một số loại vi khuẩn gây viêm phổi thường gặp.