Chuyển hóa isoniazid tại gan gây độc cho gan năm 2024

Có rất nhiều trường hợp bệnh nhân khi dùng thuốc chống lao gặp phải các tác dụng không mong muốn. Nếu không có hiểu biết đầy đủ rất dễ dẫn đến việc bỏ thuốc giữa chừng khiến bệnh không khỏi và lây lan trong cộng đồng, gây nên tình trạng vi khuẩn lao kháng thuốc.

Những tác dụng phụ nhẹ thường gặp

- Bần thần, cảm giác này có thể kéo dài khoảng 30 phút đến 1-2 giờ, thường chỉ xảy ra trong 5-7 ngày đầu mới điều trị, sau đó người bệnh sẽ không còn cảm giác này.

- Nước tiểu có màu đỏ, là màu của thuốc rifampicin, khi ngưng thuốc nước tiểu sẽ có màu như cũ. Đây cũng là dấu hiệu giúp bác sĩ nhận biết bệnh nhân có dùng thuốc này hay không.

- Sạm da, thường là do thuốc pyrazinamid, để giảm bớt tác dụng phụ này không nên đi ra ngoài trời nắng, nếu phải đi thì mặc áo dài tay, mang khẩu trang, đội nón, ... để hạn chế phần da tiếp xúc ánh sáng. Khi ngưng uống PZA thì triệu chứng trên cũng dần biến mất.

- Tê rần ở môi sau khi tiêm thuốc streptomycin, cũng là triệu chứng thoáng qua không cần điều trị.

- Tê rần, nóng rát ở tay chân do viêm thần kinh ngoại biên, là do isoniazid, dùng kèm vitamin B6 (pyridoxine) liều thấp 15mg-50mg mỗi ngày để khắc phục tình trạng này.

- Đau hoặc thấy khó chịu ở vùng thượng vị, gây buồn nôn, chỉ cần dùng thuốc kháng acid chữa triệu chứng hoặc thay vì uống thuốc lúc bụng đói có thể ăn nhẹ như cháo, xúp, uống sữa... trước khi uống thuốc.

Những tác dụng phụ nghiêm trọng hơn

- Dị ứng thuốc có thể xảy ra với bất cứ thuốc chống lao nào, nhưng dễ gặp: streptomycin, INH, rifampicin. Có những biểu hiện như: sốt, nổi mẩn đỏ, luôn kèm theo ngứa, đôi khi có nổi hạch, lách lớn, gan lớn, có thể có vàng da hoặc không. Khi xảy ra hiện tượng này cần ngưng ngay các thuốc trị lao.

- Độc ở gan làm tăng men gan, viêm gan, tổn thương gan. Đây là tác dụng phụ thường gặp nhất, các thuốc gây viêm gan thường gặp bao gồm: pyrazinamid, isoniazid, rifampicin.

- Độc ở thận và tai gây suy thận, tổn thương tiền đình: đây là tác dụng phụ của streptomycin và các thuốc nhóm aminosid.

- Tổn thương ở mắt như: mù màu (thường không nhận biết được màu đỏ và màu xanh), nhìn mờ, viêm thần kinh thị giác (ethambutol).

- Rối loạn về máu như mất bạch cầu hạt, giảm tiểu cầu, thiếu máu tán huyết (rifampicin, INH).

- Tăng acid uric máu, có thể gây sưng đau khớp, đặc biệt ở những người đã có bệnh gút trước đây (Pyrazinamid, etambutol).

Biện pháp đề phòng tác dụng phụ có hại do thuốc chống lao

Trước khi điều trị: cần khai thác kỹ tiền sử của bệnh nhân và làm xét nghiệm khảo sát chức năng gan, thận, đếm tiểu cầu.

- Dùng thuốc đúng liều và phù hợp với cơ địa của người bệnh.

- Lưu ý bệnh nhân những tác dụng phụ có thể xảy ra và yêu cầu báo ngay cho bác sĩ khi có triệu chứng bất thường xuất hiện.

- Làm xét nghiệm định kỳ, đặc biệt là men gan để xem có rối loạn về gan.

- Trong thời gian dùng thuốc điều trị lao, người bệnh không được uống rượu, bia và hạn chế hoặc tránh sử dụng thêm các thuốc có hại cho gan và thận, vì hầu hết các thuốc trị lao đều độc cho gan và được thải qua thận.

Có nhiều mức độ tổn thương gan do tác dụng phụ của thuốc. Có những mối liên quan không chỉ do tương tác thuốc với thuốc mà còn do thuốc với tình trạng bệnh của bệnh nhân.

Tôi năm nay 40 tuổi, vừa rồi đi khám và được chẩn đoán lao màng bụng, bác sĩ kê đơn điều trị trong số các thuốc đang dùng có isoniazid, sau dùng thuốc được một tháng tôi thấy người mệt mỏi, chán ăn, sợ mỡ, đau tức vùng gan. Xin hỏi, tôi có bị làm sao không, tôi có phải dừng thuốc điều trị lao màng bụng hay không?

Tạ Văn Hơn (Bắc Ninh)

Với những biểu hiện mà bạn nêu như mệt mỏi, chán ăn, sợ mỡ, đau tức vùng gan, nhiều khả năng bạn bị tổn thương gan do tác dụng không mong muốn của thuốc chống lao, đặc biệt là isoniazid.

Có nhiều mức độ tổn thương gan do tác dụng phụ của thuốc. Có những mối liên quan không chỉ do tương tác thuốc với thuốc mà còn do thuốc với tình trạng bệnh của bệnh nhân. Những bệnh nhân có bệnh gan mạn tính sẵn dễ bị ngộ độc thuốc hơn bệnh nhân gan bình thường. Trong số các thuốc gây viêm gan, cần hết sức chú ý đến isoniazid (INH) một thuốc rất cần thiết trong các phác đồ điều trị lao hiện nay. Sự tăng men gan thấy xuất hiện vài tuần sau khi bắt đầu điều trị lao ở khoảng 10-20% bệnh nhân dùng INH. Sự tăng men gan này thường ở mức vừa phải và không liên quan dấu hiệu hay triệu chứng bệnh gan. Ở nhiều bệnh nhân tăng men gan tiếp tục dùng INH vẫn chịu đựng được và có thể sau đó men gan lại trở về gần bình thường . Nếu có tăng men gan, ngưng dùng INH thì men gan trở về bình thường trong vòng 1 - 4 tuần. Tuy nhiên vẫn có ít bệnh nhân khi dùng INH có thể suy gan cấp (có thể xảy ra khoảng 0,1 - 2% bệnh nhân).

Bệnh nhân trên 50 tuổi có nhiều nguy cơ bị viêm gan khi dùng INH , bệnh nhân trẻ em ít khi có tổn thương gan xảy ra. Bệnh nhân nữ bị ảnh hưởng nhiều hơn nam. Khi điều trị nên theo dõi kỹ để phát hiện viêm gan do INH để ngưng điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng nặng cho gan. Nguy cơ gây độc cho gan tăng lên ở người nghiện rượu khi dùng INH, đặc biệt khi dùng chung với rifampicin trong phác đồ chống lao thì dường như tác dụng gây độc cho gan có vẻ tăng lên.

Chính vì vậy, trường hợp của bạn cần đến cơ sở y tế để khám lâm sàng, làm các xét nghiệm cần thiết để đánh giá mức độ tổn thương gan từ đó bác sĩ sẽ cho bạn các chỉ định điều trị tiếp theo.

Tại sao Isoniazid gây viêm dây thần kinh ngoại biên?

Cơ chế do INH ức chế sự hoạt hóa pyridoxin thành các coenzym quan trọng cho chuyển hóa protein và sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh nhất định [1]. Nguy cơ xuất hiện bệnh thần kinh ngoại biên tăng khi: Dùng INH hàng ngày ở liều vừa phải (7,8 – 9,6 mg/kg) hoặc liều cao (12,5 – 15,2 mg/kg).

Isoniazid ký hiệu là gì?

Isoniazid, hay còn được gọi là isonicotinylhydrazide (INH), là một kháng sinh được sử dụng để điều trị bệnh lao. Đối với bệnh lao đang biểu hiện, kháng sinh này thường được sử dụng kết hợp với rifampicin, pyrazinamide, và có thể với cả streptomycin hoặc ethambutol.

Inh 300mg là thuốc gì?

Isoniazid là thuốc chống lao có tính đặc hiệu cao, tác dụng chống lại vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis) và các vi khuẩn cùng nhóm không điển hình khác như M. bovis, Mycobacterium kansasii.

Isoniazid 150mg là thuốc gì?

Thuốc Isoniazid 150mg là một kháng sinh chống vi khuẩn, được sử dụng để phòng ngừa và điều trị bệnh lao. Khi sử dụng thuốc, người bệnh nên tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ về cách dùng, liều dùng.