Thủ tướng nga hiện tại là ai

Ông Mishustin nhận được 383 phiếu thuận trên tổng cộng 424 phiếu, không có phiếu chống và 41 phiếu trắng vào ngày 16.1, theo Reuters. Ngay sau cuộc bỏ phiếu, Tổng thống Putin ký sắc lệnh bổ nhiệm ông Mishustin làm thủ tướng.

Phát biểu trước hạ viện, ông Mishustin [54 tuổi] cho biết chính phủ cần phải nỗ lực hết sức, lắng nghe nhân dân, cần xúc tiến đầu tư và phát triển kinh tế. Ông Mishustin tuyên bố sẽ sớm chọn nội các mới.

Trước đó, đảng Nước Nga Thống nhất cầm quyền, chiếm đa số ở hạ viện, đã nhất trí ủng hộ việc Tổng thống Putin đề cử ông Mishustin làm thủ tướng.

Tổng thống Putin hôm 15.1 đã đề xuất cải cách hiến pháp nhằm tăng cường quyền lực cho quốc hội và ngay sau đó Thủ tướng Dmitry Medvedev cùng nội các bất ngờ từ chức. Ông Putin ký sắc lệnh đề cử Mishustin, Cục trưởng Cục thuế Liên bang Nga, làm thủ tướng ngay lập tức.

Ông Mishustin, thích chơi khúc côn cầu như ông Putin, không phải là nhân vật nổi trội trong chính trường nhưng giành được nhiều lời khen ngợi vì có công cải thiện việc thu thuế, theo TASS.

Bổ nhiệm thủ tướng ngay sau khi đề xuất cải cách hiến pháp được cho là nhằm giúp ông Putin [68 tuổi] duy trì vị trí lãnh đạo sau khi mãn nhiệm kỳ tổng thống năm 2024. Ông đã thống lĩnh chính trị Nga, với tư cách là tổng thống hoặc thủ tướng, trong hai thập niên qua.

Giới chuyên gia đánh giá việc từ chức bất ngờ của ông Medvedev còn giúp Tổng thống Putin thể hiện rằng ông có phản ứng trước sự bất mãn của người dân về nền kinh tế bị suy thoái [2014-2016] cùng nhiều vấn đề khác.

Nền kinh tế suy thoái khiến tiền lương của người dân bị sụt giảm trong hơn 5 năm qua, làm giảm tỷ lệ tín nhiệm đối với chính phủ do ông Medvedev đứng đầu kể từ năm 2012. Tình trạng này có thể đe dọa tỷ lệ tín nhiệm của chính ông Putin, theo các nhà phân tích. Đây cũng được xem là mối quan ngại của Điện Kremlin trước cuộc bầu cử quốc hội năm 2021.

Nhà kinh tế học Vladimir Tikhomirov của Tập đoàn tài chính BCS [Nga] đánh giá: “Nếu tình hình kinh tế tiếp tục đình trệ và không có gì cải thiện thì quốc hội mới sau cuộc bầu cử năm 2021 có thể trở nên ít thân thiện hơn với Điện Kremlin".

Bước đi đầy toan tính?

Trên mạng xã hội, lãnh đạo đối lập Nga Leonid Volkov bình luận: "Mọi thứ rõ ràng là được sắp đặt để ông Putin nắm giữ quyền lực suốt đời”.

Trong bài xã luận ngày 16.1, tờ Kommersant cho rằng: “Ông Putin vừa tiến hành cuộc cách mạng tháng giêng. Các đề xuất cải cách hiến pháp là sự khởi đầu cho nhiều thay đổi sắp tới".

Ngày 16.1, Tổng thống Putin nhấn mạnh cải cách hiến pháp là “nhu cầu cấp thiết” của người dân, theo hãng tin IFAX.

Đáng chú ý nhất là trong đề xuất cải cách hiến pháp, ông Putin muốn một số thẩm quyền của tổng thống chuyển giao cho quốc hội, bao gồm quyền lựa chọn thủ tướng và thành viên nội các.

Các nhà phân tích cho rằng ông Putin muốn cải cách hiến pháp để duy trì vị trí lãnh đạo. Lý do là hiến pháp hiện hành cấm bất kỳ ai phục vụ hơn hai nhiệm kỳ tổng thống liên tiếp. Ông Putin không thể tiếp tục tranh cử sau khi nhiệm kỳ tổng thống kết thúc vào năm 2024.

Tuy nhiên, không có gì ngăn cản ông trở thành thủ tướng, như ông đã từng làm hồi năm 2008, khi đó ông và đồng minh lâu năm Medvedev hoán đổi vai trò trong bốn năm.

“Diễn biến bất ngờ này thật sự là một thỏa thuận chung giữa ông Putin và Medvedev như năm 2008", chuyên gia Valeriy Akimenko thuộc Trung tâm Nghiên cứu Xung đột đánh giá, đồng thời điểm lại sự nghiệp của ông Putin:

Theo CNN, một số nhà phân tích không tin rằng ông Putin sẽ tiếp tục nắm giữ quyền lực với vai trò thủ tướng.

Chuyên gia Oleg Ignatov tại tổ chức nghiên cứu Trung tâm Chính sách Đương đại [Nga] chỉ ra rằng trong đề xuất cải cách hiến pháp, ông Putin đề cập đến việc tăng cường quyền lực và thay đổi vai trò của Hội đồng Nhà nước Liên bang Nga, vốn là một cơ quan cố vấn cho tổng thống. Hội đồng này được thành lập theo một sắc lệnh của Tổng thống Putin ngày 1.9.2000.

"Nhiều thông tin đồn đoán cho rằng Putin có thể lãnh đạo Hội đồng Nhà nước Liên bang Nga thay vì trở thành thủ tướng sau năm 2024. Nếu điều này xảy ra, thì mọi thứ sẽ đều nằm trong tầm kiểm soát của ông sau khi mãn nhiệm kỳ tổng thống", ông Ignatov nói với CNN. Ngoài ra, ông Putin thậm chí có thể trở thành chủ tịch của quốc hội siêu quyền lực, theo ông Ignatov.

Chủ nhân Điện Kremlin vẫn được nhiều người Nga tín nhiệm vì có công giữ ổn định cho đất nước.

Tin liên quan

Ông Mikhail Mishustin, Cục trưởng Cục thuế Liên bang Nga, vừa chính thức được bổ nhiệm làm tân thủ tướng nước này, không lâu sau khi ông Dmitry Medvedev từ chức. 

Theo tin từ CNN, Hạ viện Nga ngày 16/1 đã phê chuẩn quyết định bổ nhiệm ông Mishustin làm thủ tướng, chỉ một ngày sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp mặt trực tiếp để đề nghị ông Mishustin đảm nhiệm cương vị này.

Trước đó, ông Mishustin giữ chức Cục trưởng Cục thuế Liên bang Nga, nơi ông nổi tiếng với việc cải cách thành công hệ thống tài khoá của Nga. Tuy nhiên, hầu hết công chúng Nga chưa biết gì nhiều về nhân vật này và trước đó ông cũng tỏ ra không có nhiều tham vọng chính trị. 

Sinh năm 1966, tân thủ tướng Nga từng học ngành kỹ thuật hệ thống tại Học viện Máy công cụ Moscow và sau đó nhận hai bằng tiến sĩ ngành kinh tế của trường này. Ông bắt đầu sự nghiệp trong ngành thuế từ năm 1998, khi được bổ nghiệm làm phó cục trưởng Cục Thuế nhà nước Nga. 1 năm sau đó, ông được thăng chức lên chức thứ trưởng phụ trách thuế. Tới năm 2004, ông chuyển sang làm lãnh đạo tại Cơ quan Địa chính Liên bang Nga. 

Năm 2007, ông Mishustin trở thành người đứng đầu cơ quan quản lý các đặc khu kinh tế liên bang và giữ vị trí này trong một năm. 

Tới năm 2010, ông được bổ nhiệm vào vị trí Cục trưởng Cục thuế Liên bang Nga. Cũng trong năm này, ông nhận bằng tiến sĩ kinh tế với luận án "Chiến lược hình thành thuế tài sản ở Nga". 

Theo tin từ Reuters, ông Mishustin đã nói trước Hạ viện rằng nước Nga phải duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, giữ lạm phát ở quanh mức 4% và đẩy nhanh tiến độ các chương trình phát triển "dự án quốc gia" của Tổng thống Vladimir Putin.

Việc bổ nhiệm ông Mishustin được đưa ra không lâu sau tuyên bố từ chức của ông Dmitry Medvedev hôm 15/1, cùng với toàn bộ chính phủ, nhằm "dọn đường" cho những cải cách được cho là có thể giúp duy trì quyền lực của ông Putin sau khi kết thúc nhiệm kỳ tổng thống vào năm 2024.

Ông Putin đã đưa ra một số đề xuất thay đổi trong hiến pháp Nga, trong đó có thể tạo ra những thay đổi căn bản trong cán cân quyền lực, như chuyển bớt quyền lực của tổng thống sang cho thủ tướng và quốc hội.

Về phần ông Medvedev, Tổng thống Putin đã đề cử ông vào vị trí phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga trong tương lai. Đây là cơ quan giám sát việc soạn thảo các quyết định của  tổng thống về các vấn đề chiến lược trong phát triển đất nước, bảo vệ quốc gia trước những mối đe doạ cả trong và ngoài nước. 

Ông Dmitry Medvedev [phải] đứng cùng ông Mikhail Mishustin, người đứng đầu cơ quan thuế liên bang trong một sự kiện - Ảnh: REUTERS

Sau đó chưa đầy 24 giờ, ông Putin đã ký quyết định bổ nhiệm ông Mishustin cho vị trí thủ tướng, chưa đầy một tiếng đồng hồ sau khi Hạ viện Nga phê chuẩn.

Tân thủ tướng Nga là một nhân tố bí ẩn với thế giới. Mikhail Mishustin, 53 tuổi, tốt nghiệp chuyên ngành kỹ sư hệ thống của Học viện Máy công cụ Matxcơva. Ông cũng lấy bằng tiến sĩ ở đó.

Mishustin bắt đầu sự nghiệp trong lĩnh vực thuế từ năm 1998, khi đó ông được bổ nhiệm vào vị trí phó lãnh đạo Cục Thuế nhà nước Nga. Chỉ sau 1 năm, ông được cất nhắc lên chức thứ trưởng phụ trách thuế. 5 năm sau, Mishustin chuyển sang công tác ở Cơ quan Địa chính liên bang cũng với vị trí lãnh đạo.

Năm 2007, ông đứng đầu cơ quan liên bang về quản lý các đặc khu kinh tế, tuy nhiên ông rời khỏi ghế này chỉ sau 1 năm.

Năm 2010, Mishustin trở lại bộ máy nhà nước và giữ chức cục trưởng Cục Thuế liên bang Nga. Cùng năm đó, Mishustin nhận bằng tiến sĩ kinh tế với luận án "Chiến lược hình thành thuế tài sản ở Nga". Sau đó, ông viết hơn 40 bài báo cáo khoa học cũng với chủ đề này.

Trong khi đó, phát biểu trước cuộc họp với các bộ trưởng hôm 15-1, ông Putin tuyên bố ý định giới thiệu vị trí phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga trong tương lai và đề cử ông Medvedev vào vị trí này.

"Từ quan điểm thúc đẩy năng lực và an ninh quốc phòng của chúng ta, tôi tin rằng đây là điều có thể và đề nghị ông ấy [Medvedev] xử lý các vấn đề dạng này trong tương lai" - Hãng thông tấn TASS dẫn lời Tổng thống Putin.

Hội đồng An ninh Nga là cơ quan giám sát việc soạn thảo các quyết định của tổng thống về những vấn đề chiến lược phát triển đất nước, bảo vệ lợi ích sống còn của công dân, xã hội và quốc gia trước các mối đe dọa trong và ngoài nước, đồng thời thúc đẩy một chính sách thống nhất của quốc gia để đảm bảo an ninh.

Đề xuất cải cách hiến pháp của ông Putin

* Quốc hội sẽ được trao quyền lớn hơn trong các vấn đề về nội các, các thẩm phán và các cơ quan an ninh. Quốc hội bổ nhiệm thủ tướng, thủ tướng bổ nhiệm các thành viên nội các và quốc hội sẽ phê chuẩn những thành viên này. Nếu quốc hội đã phê chuẩn, tổng thống không có quyền bác.

* Các tổng thống tương lai sẽ bị giới hạn tổng cộng tối đa 2 nhiệm kỳ. Họ sẽ buộc phải có thời gian sống ở Nga trong 25 năm và chưa bao giờ có một hộ chiếu nước ngoài hay một giấy phép cư trú.

* Hội đồng Nhà nước, cơ quan cố vấn cho tổng thống, sẽ có quyền lực mở rộng hơn.

"Hoàn toàn chưa từng có tiền lệ. Chưa từng có điều gì giống như vậy trong lịch sử Liên bang Xô viết hay nước Nga thời hậu Xô viết" - ông Andrei Kolesnikov, chủ tịch chương trình nghiên cứu về các thiết chế chính trị và chính trị trong nước của Nga tại Trung tâm Carnegie Moscow [tại Matxcơva, Nga], nhận xét về đề xuất cải tổ hiến pháp của ông Putin.

D.KIM THOA

PHÚC LONG - NHẬT ĐĂNG