Do cơn thiếu máu não chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, khả năng vận động của cơ thể có thể sớm trở lại bình thường, nên bệnh nhân rất dễ bỏ qua hoặc tin rằng không có vấn đề gì nguy hiểm. Tuy nhiên, thiếu máu thoáng qua cũng tiềm ẩn không ít nguy hiểm mà người bệnh không nên chủ quan.
1. Tổng quan về thiếu máu não thoáng qua
Đột quỵ não và cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua đều là tình trạng nghiêm trọng liên quan tới thiếu máu não cục bộ. Cơn thiếu máu não thoáng qua hiện nay được hiểu là đợt cấp rối loạn chức năng thần kinh do thiếu máu não cục bộ tạm thời, không kết hợp với nhồi máu não lâu dài, lâm sàng cơn thiếu máu thoáng qua không quá một giờ, nhưng đôi khi có thể kéo dài hơn.
Trước kia mọi người đều cho rằng cơn thiếu máu thoáng qua các triệu chứng thần kinh cục bộ kéo dài trong 24 giờ. Sự tiến bộ của chẩn đoán hình ảnh đã ghi nhận nhiều trường hợp là đột quỵ nhẹ có triệu chứng thoáng qua trong thời gian 24 giờ hơn là cơn thiếu máu thoáng qua thật sự.
Không được chủ quan bởi các cơn thiếu máu não là rất nguy hiểm
2. Biến chứng thường gặp do thiếu máu não
Trên thực tế, thiếu máu não là hội chứng bệnh lý có nguy cơ gây tử vong thứ 3 trên thế giới. Chỉ sau ung thư và bệnh tim mạch. Đặc biệt, cứ 4 người bị tai biến thì có 1 người mắc thiếu máu lên não.
Não rất nhạy với tình trạng thiếu oxy, do nó cần đến 20% lượng oxy của toàn cơ thể. Nếu 10 giây liên tục không được cung cấp máu, mô não bắt đầu có những rối loạn. Nếu tình trạng này kéo dài đến 4 phút thì các tế bào thần kinh đã bị hủy hoại mà không thể phục hồi lại được.
Các nhà nghiên cứu cho rằng, nếu không được máu cung cấp dưỡng khí trong 3 - 4 phút, các tế bào thần kinh bị hủy hoại không phục hồi lại được. Vì thế, thiếu máu não nhẹ thoáng qua sẽ nhức đầu, hoa mắt, xây xẩm chóng mặt, đi đứng không vững...Nặng hơn có thể gây tình trạng mất ý thức, mất trí nhớ tạm thời, liệt nhẹ nửa người, choáng váng, da xanh, sợ lạnh,…
Thiếu máu não kéo dài làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não với nhiều di chứng nặng nề: đột tử, liệt nửa người,… rất nguy hiểm.
Tuy nhiên, do tình trạng thiếu máu não chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, khả năng vận động của cơ thể có thể sớm trở lại bình thường, nên bệnh nhân rất dễ bỏ qua hoặc tin rằng không có vấn đề gì quan trọng. Chính vì thế, chủ quan với các cơn thiếu máu não là rất nguy hiểm bởi đó là nguyên nhân tiềm ẩn gây thiếu máu não đang tồn tại.
Theo các chuyên gia thần kinh, tác nhân trực tiếp gây nên cơn thiếu máu não là do mảng xơ vữa hay cục máu đông làm hẹp, co thắt hoặc tắc nghẽn một mạch máu ở não. Do các triệu chứng tai biến thiếu máu não thoáng qua chỉ tồn tại trong thời gian ngắn nên bệnh nhân thường không để ý và chủ quan không đi khám bệnh. Do vậy, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh thiếu máu não sẽ làm tăng nguy cơ đột quỵ não, tim và tăng tỷ lệ tử vong.
Để giảm thiểu nguy cơ mắc cơn thiếu máu não thoáng qua thì cần phải tìm hiểu rõ cách phòng tránh bệnh này. Cần thay đổi chế độ sinh hoạt: tập thể dục mỗi ngày, ít nhất 30 phút/ngày, tránh stress, áp lực công việc.
Ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi, đặc biệt là cá để cung cấp đủ omega 3, chất sắt, các loại vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Hạn chế các thức ăn nhiều thịt, mỡ, nội tạng động vật do làm tăng hàm lượng choresterol trong cơ thể – nguyên nhân gây tắc nghẽn mạch máu.
Kết hợp với tập luyện thể thao, luyện thở để giảm bớt sự hẹp lòng mạch. Giảm nguy cơ thiếu máu lên não cũng như các bệnh tim mạch liên quan như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch. Tránh sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, nhất là vào mùa đông.
Ngoài ra, cần chú ý đến cảm xúc, cần giữ tinh thần lạc quan, thoải mái. Tránh hoạt động mạnh và cảm xúc mạnh.
Đặc biệt, người bệnh thiếu máu não thoáng qua không nên quên thăm khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và phòng ngừa sớm các chứng bệnh.
Hình ảnh thiếu máu não do tắc hẹp mạch cảnh
4. Xử trí cơn thiếu máu não thoáng qua và lời khuyên của thầy thuốc
Nếu thấy có biểu hiện có cơn thiếu máu não thoáng qua thể nhẹ như choáng nhẹ, mất thăng bằng,… khi đó cần ngồi xuống giường, hoặc sàn nhà ở một mặt phẳng thông thoáng. Tiếp theo là cởi bớt quần áo; nới lỏng cà vạt, thắt lưng, để đầu thấp để máu lưu thông lên não được dễ dàng.
Sau khi các biểu hiện choáng nhẹ đỡ dần, tỉnh táo người bệnh uống nước, sữa, ăn cháo loãng. Rồi nằm nghỉ ngơi yên tĩnh giúp hồi phục sau đó cần tới cơ sở y tế để khám và được tư vẫn cụ thể. Vì đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý đột quỵ thật sự sẽ xảy ra ngay sau đó, do vậy cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay lập tức, trước khi mọi việc trở nên quá muộn.
Theo các nhà nghiên cứu, thiếu máu não thoáng qua thường gặp ở đối tượng từ 60 tuổi trở lên. Nhưng những năm gần đây, tỷ lệ mắc bệnh ngày càng trẻ hóa, nhiều trường hợp bị thiếu máu não chỉ ở tuổi 35, thậm chí còn trẻ hơn. Chính vì thế, ngay cả người trẻ tuổi khi có các biểu hiện nghi ngờ cũng cần phải được thăm khám và điều trị.
Để phòng ngừa cơn thiếu máu não thoáng qua và biến chứng mọi người cần khám sức khỏe định kỳ, kiểm soát chỉ số huyết áp, kiểm soát cân nặng không để tình trạng thừa cân béo phì, kiểm soát lượng cholesterol, nếu có bệnh tim mạch, tiểu đường nên đi khám và uống thuốc đúng chỉ định của bác sĩ.
Video có thể bạn quan tâm
với nguy cơ gây tử vong đứng thứ ba, chỉ sau bệnh tim mạch và ung thư. Vì vậy, việc nhận biết sớm để điều trị thiếu máu não là hết sức quan trọng.
Thiếu máu não nguy hiểm thế nào?
Bộ não tiêu thụ đến 20% dưỡng khí toàn cơ thể nên não rất nhạy cảm với tình trạng thiếu oxy. Chỉ trong 10 giây, nếu không được cung cấp máu, mô não sẽ bắt đầu rối loạn. Nếu tình trạng thiếu máu xảy ra quá 4 phút, các tế bào thần kinh đã bị huỷ hoại sẽ không thể hồi phục, gây ra tổn thương vĩnh viễn. Thiếu máu não khiến người bệnh mỏi mệt, chóng mặt, ngủ không ngon và là nguyên nhân của nhiều tổn thương thần kinh, suy chức năng tâm thần, rối loạn nhịp tim. Nếu không điều trị thiếu máu não hiệu quả, có thể dẫn đến suy tim, sung huyết, đột quỵ…
Vì sao bị thiếu máu não?
Hiểu rõ nguyên nhân là mấu chốt để hỗ trợ điều trị thiếu máu não hiệu quả. Các bệnh lý về tim mạch, thoái hóa đốt sống cổ... là nguyên nhân chính gây ra bệnh thiếu máu não ở người già. Đối với người trẻ tuổi, thiếu máu não có nguyên nhân từ rối loạn thần kinh thực vật, đặc biệt ở phụ nữ, việc hành kinh hàng tháng có ảnh hưởng đến tuần hoàn não. Các yếu tố tâm lý như: stress, chế độ ăn thừa chất, ít vận động, làm việc quá sức… cũng ảnh hưởng đến thiếu máu não.
Tổn thương do nhồi máu não.
Triệu chứng thiếu máu não
Đau đầu với những cơn nhức đầu khủng khiếp: Ban đầu, bệnh nhân chỉ bị đau nhói một vùng đầu cố định, sau đó dần dần cơn đau sẽ lan ra khắp đầu. Người bệnh sẽ có cảm giác đầu mình nặng trịch, nhất là khi phải di chuyển, suy nghĩ nhiều hay khi mới ngủ dậy. Hoa mắt, chóng mặt, ù tai: bệnh nhân rất dễ bị ù tai, dù đang ở trong không gian yên tĩnh và không có gió. Những cơn choáng, hoa mắt, chóng mặt và mất thăng bằng sẽ kéo đến vào những lúc không ngờ nhất. Nếu bạn cảm thấy mình đứng không vững nữa, hãy dựa ngay vào đâu đó. Khi không có chỗ bám thì hãy ngồi thụp xuống, tránh để bị mất thăng bằng không tự chủ, không kiểm soát được rất dễ bị ngã ra đằng sau, đặc biệt là người già, ngã như vậy rất nguy hiểm gây ra các chấn thương về xương khớp hoặc sọ não.
Mất ngủ: người bị thiếu máu não rất hay gặp phải các vấn đề về giấc ngủ như ngủ chập chờn, thường gặp ác mộng, ngủ hay thức cũng khó kiểm soát được, tỉnh giấc vào giữa đêm hoặc đến sáng mới ngủ được.
Vì mất ngủ triền miên nên người bệnh luôn cảm thấy chán nản và mệt mỏi, không có hứng thú và tinh thần để làm việc. Tính khí hay gắt gỏng, thờ ơ với mọi thứ xung quanh và rất dễ bị kích động.
Suy giảm trí nhớ: thiếu máu não dẫn đến máu không đủ để não bộ có thể hoạt động. Triệu chứng nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt… xảy ra thường xuyên sẽ khiến bệnh nhân giảm dần trí nhớ, quên nhanh mọi việc. Suy giảm trí nhớ vừa do tình trạng lão hóa ở tế bào não, thoái hóa não, teo não, vừa do tình trạng thiếu máu nuôi não.
Tê bì, nhức mỏi chân tay: người mắc bệnh thường có cảm giác tê ở đầu các ngón tay, đôi lúc cảm thấy dưới da râm ran như bị kiến bò. Thường đau dọc xương sườn, đôi lúc có cảm giác lạnh sống lưng, chân tay nhức mỏi, đau dọc vai gáy và đau dọc các xương sườn. Tê đầu ngón tay và toàn thân nhức mỏi do đau xương gây rất nhiều bất tiện đối với người bệnh. Yếu tố nguy cơ cao hẹp động mạch cảnh thường ở những người trên 40 tuổi, nam nhiều hơn nữ, béo phì, hút thuốc lá, tiểu đường và tăng huyết áp. Các dấu hiệu sớm nhận biết bệnh thiếu máu não này lúc đầu có vẻ nhẹ nhàng nhưng tiến triển khá nhanh. Đặc biệt, những cơn choáng ngất đến bất ngờ sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng. Khi một trong những dấu hiệu bệnh xuất hiện, bạn đừng nên chần chừ mà hãy đến ngay cơ sở y tế khám để có hướng điều trị kịp thời.
Hỗ trợ điều trị thiếu máu não thế nào?
Để hỗ trợ điều trị thiếu máu não hiệu quả, cần sự kết hợp giữa chế độ sinh hoạt, tập luyện, ăn uống…khoa học với các loại thuốc đặc trị, thực phẩm chức năng cho người bị thiếu máu não.
Người bệnh nên tập luyện những phương pháp dưỡng sinh, đi bộ, khí công, yoga, thái cực quyền, luyện thở… để cung cấp thêm dưỡng khí cho não cũng như toàn thân, giải tỏa stress. Việc cải thiện môi trường sống, giảm bớt gánh nặng về tinh thần, tăng cường nghỉ ngơi, thư giãn có ý nghĩa quan trọng. Ăn uống khoa học để cung cấp đầy đủ các nguyên liệu tạo máu, ưu tiên bổ sung các nguyên tố vi lượng, protein, vitamin, sắt. Ăn thêm một lượng thích hợp các loại thịt, gan, trứng, sữa, vừng… Bạn nên hạn chế ăn các loại chất béo động vật, thực phẩm chiên rán là nguyên nhân gây ra các bệnh về máu. Không uống rượu, cà phê, trà đặc, hút thuốc để tránh kích thích mất ngủ.
Đặc biệt, người bệnh phải thực hiện đúng chỉ định dùng thuốc của bác sĩ để bệnh mau hồi phục.