Hướng dẫn cài đặt unikey Informational, Transactional
Checking your browser before accessing ncvl8w12nov43.xn----8sbbswfcsbbe1afjkc1a4b7g.xn--p1ai.This process is automatic. Your browser will redirect to your requested content shortly. Show
Please allow up to 3 seconds... Bad Bot protection by AntiBot.Cloud Your IP: 168.138.10.127 Các phương pháp gõ tiếng Việt. Bạn chỉ cần biết một kiểu gõ tiếng Việt là đủ. Nếu bạn chưa biết kiểu gõ nào thì hãy thử
Nếu bạn đã chạy UniKey và muốn dùng ngay, hoặc bạn muốn tìm hiểu cách thực hiện một thao tác nào đó trong UniKey thì bạn chỉ cần đọc phần Các thao tác với UniKey 1.1 Bắt đầu với UniKeyNếu vì một lý do nào đó bạn không hiểu tài liệu này nói gì mà vẫn muốn thử UniKey, hãy cố gắng đọc và làm theo từ mục đến mục . Trong mục bạn hãy chọn bảng mã là Unicode. Nếu thấy biểu tượng màu đỏ của UniKey là chữ E thì hãy bấm phím chuột trái vào đó để đổi nó sang chữ V. Sau cùng, hãy bật chương trình Outlook Exress hay Word và thử đánh dòng chữ Tieengs Vieetj (nếu bạn đã chọn kiểu TELEX ở bước ) hoặc Tie6ng1 Vie6t5 (nếu chọn VNI ở bước ), hy vọng bạn sẽ nhìn thấy dòng chữ Tiếng Việt trên màn hình. 1.2 Hãy đọc kỹCác bạn hãy chú ý đọc toàn bộ phần Những câu hỏi thường gặp. Thực tế cho thấy 90% các thắc mắc gửi về cho tác giả đều là những vấn đề chung mà hầu như ai cũng đã gặp, và hầu hết các vấn đề đó có thể giải quyết được ngay nếu như bạn đã đọc qua tài liệu hướng dẫn sử dụng. Vì vậy phương pháp nhanh nhất giúp bạn giải quyết khó khăn khi dùng UniKey là tự đọc tài liệu hướng dẫn, đặc biệt là Những câu hỏi thường gặp. Bạn hãy coi việc gửi thư cho tác giả là giải pháp cuối cùng, và nhiều khả năng là rất lâu sau đó bạn mới có thể nhận được câu trả lời. 2 Các bảng mã tiếng ViệtVì những khó khăn kỹ thuật trong những năm trước đây, đã xuất hiện rất nhiều bảng mã tiếng Việt khác nhau và không tương thích với nhau. Chỉ sau khi unicode được sử dụng rộng rãi thì chuẩn tiếng Việt mới được quy về một mối. Mặc dù UniKey vẫn hỗ trợ các bảng mã cũ nhưng bạn nên sử dụng unicode trong mọi trường hợp, chỉ nên dùng các bảng mã khác khi không thể dùng unicode. 2.1 Đôi điều về unicodeUnicode là bảng mã chuẩn quốc tế vốn được thiết kế để dùng là bảng mã duy nhất cho tất cả các ngôn ngữ khác nhau trên thế giới. Về nguyên tắc, Unicode cũng dùng 2 byte, nhưng khác với các bảng mã 2 byte của Việt Nam là Unicode là chuẩn quốc tế nên đã và sẽ được hỗ trợ trong các hệ điều hành và các chương trình ứng dụng. Mặc dù hiện tại số ứng dụng hỗ trợ Unicode chưa nhiều, nhưng xu hướng sử dụng Unicode sẽ ngày càng tăng lên. Unicode đã được hỗ trợ ngay từ trong nhân của hệ điều hành Windows NT và nay là Windows 2000. Các hệ Windows 9x cũng có hỗ trợ cho Unicode tuy chưa hoàn chỉnh. Các chương trình phổ dụng hiện nay có hỗ trợ Unicode có thể kể đến: Internet Explorer 5, Microsft Outlook Express 5, Microsoft Office 97/2000, Netscape 6 .... Theo giới chuyên môn, Unicode tỏ ra là giải pháp trọn vẹn cho vấn đề bảng mã tiếng Việt. Đặc biệt đối với các ứng dụng Internet việc sử dụng tiếng Việt Unicode ngày càng có ưu thế hơn so với các bảng mã tiếng Việt khác. 2.1.1 Tổ hợp hay dựng sẵn?Unicode tổ hợp và dựng sẵn chẳng qua là 2 dạng khác nhau của một chuẩn chung do tổ chức Unicode quy định. Hai dạng này hoàn toàn tương thích với nhau, có thể dùng lẫn lộn. Tuy nhiên, do đa phần các ứng dụng chưa hỗ trợ unicode một cách hoàn hảo theo như khuyến cáo của Unicode, bạn cần phải cân nhắc cẩn thận khi quyết định dùng dạng nào. Ngay cả các chuyên gia của Việt Nam cũng chưa thống nhất nên dùng dạng nào. Theo quan điểm riêng của tác giả, với góc độ một người dùng thông thường bạn nên ưu tiên dùng Unicode dựng sẵn trong mọi trường hợp có thể. Unicode dựng sẵn là sự lựa chọn an toàn và có ưu điểm là hiển thị tốt trong mọi môi trường. Trong UniKey, unicode dựng sẵn được viết gọn là Unicode. Unicode tổ hợp được viết là Composed Unicode (To hop). 2.2 Hệ thống bảng mã trong UniKey
3 Các phương pháp gõ tiếng Việt3.1 Nguyên tắc chungĐể gõ các chữ cái Việt có dấu bạn phải gõ chữ cái chính trước, sau đó gõ các dấu thanh, dấu mũ, dấu móc. Các kiểu gõ tiếng Việt khác nhau sẽ quy định các phím bấm khác nhau cho các dấu thanh, dấu mũ và dấu móc. Tuy bạn có thể gõ phím dấu ngay sau các chữ cái gốc, nhưng điều này dễ dẫn đến việc bỏ dấu không nhât quán. Ví dụ: chữ toán có thể được viết thành tóan. Với UniKey, bạn nên gõ dấu ở cuối từ và UniKey sẽ luôn tự động đặt dấu đúng vào chữ cái cần thiết. Trạng thái chữ hoa, thường phụ thuộc vào trạng thái của các phím SHIFT và CAPS LOCK. Với các bảng mã 1 byte (TCVN 3, BK HCM1, VISCII, VPS), bạn phải dùng font chữ hoa mới có được chữ hoa có dấu. Với font chữ thường, bạn chỉ có thể gõ được các chữ hoa không đấu: Â, Ă, Ê, Ô, Ơ, Ư, Đ. Bạn có thể dùng để tắt chức năng bỏ dấu ở cuối từ. 3.2 Kiểu gõ TELEXBảng 1. Các phím gõ tiếng Việt của kiểu gõ TELEXPhímDấusSắcfHuyềnrHỏixNgãjNặngzXoá dấu đã đặt. Ví dụ: toansz = toanw Dấu trăng trong chữ ă, dấu móc trong các chữ ư, ơ. Chữ w đơn lẻ tự động chuyển thành chư ư. aaâddđeeêooô[Gõ nhanh chữ ư]Gõ nhanh chữ ơ Ví dụ: tieengs Vieetj = tiếng Việt dduwowngf = đường Với các bảng mã có chữ hoa có dấu (Unicode, hoặc các bảng mã 2 byte) , bạn chỉ cần gõ chữ gốc là chữ hoa, còn các dấu thanh, dấu mũ có thể gõ phím chữ thường Với các bảng mã 1 byte (TCVN 3, BK HCM1, VISCII, VPS), bạn phải dùng font chữ hoa mới có được chữ hoa có dấu. Nếu dùng font chữ thường, bạn chỉ có thể gõ được các chữ hoa không đấu: Â, Ă, Ê, Ô, Ơ, Ư, Đ. Trong trường hợp bạn gõ sai dấu mà vẫn chưa di chuyển ra khỏi từ đang gõ thì có thể gõ đè dấu mới. Ví dụ: toanfs = toán, toansz = toan. Bạn nên gõ phím dấu ở cuối từ để UniKey đặt dấu vào vị trí đúng chính tả tiếng Viêt. Ví dụ: để gõ chữ "hoàng", thay vì gõ hofang hay hoafng, hãy gõ hoangf. Xem thêm: . 3.3 Kiểu gõ VNIKiểu gõ VNI sử dụng các phím số để gõ chữ tiếng Việt. Bảng 2. Các phím gõ tiếng Việt của kiểu gõ VNIPhímDấu1sắc2huyền3hỏi4ngã5nặng6dấu mũ trong các chữ â, ê, ô7dấu móc trong các chữ ư, ơ8dấu trăng trong chữ ăd9chữ đ0xóa dấu thanh Ví dụ: tie6ng1 Vie6t5 = tiếng Việt d9u7o7ng2 = đường Bạn cũng có thể gõ các dấu mũ, móc, trăng ở cuối từ (với điều kiện bạn phải của UniKey). Khi đó, có thể gõ: duong9772 = đường. Với các bảng mã 1 byte (TCVN 3, BK HCM1, VISCII, VPS), bạn phải dùng font chữ hoa mới có được chữ hoa có dấu. Với font chữ thường, bạn chỉ có thể gõ được các chữ hoa không đấu: Â, Ă, Ê, Ô, Ơ, Ư, Đ. Trong trường hợp bạn gõ sai dấu mà vẫn chưa di chuyển ra khỏi từ đang gõ thì có thể gõ đè dấu mới. Ví dụ: toan21 = toán, toan10 = toan Xem thêm: . 3.4 Kiểu gõ VIQRCần phân biệt kiểu gõ VIQR với bảng mã VIQR. Kiểu gõ là phương pháp bạn dùng để nhập các ký tự tiếng Việt, và độc lập với bảng mã. Bảng mã là cách thể hiện các ký tự tiếng Việt. Bạn có thể dùng kiểu gõ VIQR để nhập tiếng Việt cho các bảng mã (font) Unicode, VNI, TCVN... Ngược lại bạn cũng có thể gõ kiểu TELEX, hoặc VNI cho các bảng mã VIQR, Unicode... Bảng 3. Các phím gõ tiếng Việt của kiểu gõ VIQRPhímDấu' (single quote)sắc` (grave accent)huyền?hỏi~ (tilde)ngã. (full stop)nặng^dấu mũ trong các chữ â, ê, ô+dấu móc trong các chữ ư, ơ(dấu trăng trong chữ ăddchữ đ0xóa dấu thanh\phím thoát dấu Ví dụ: tie^’ng Vie^.t = tiếng Việt ddu+o+`ng = ddu+o+ng` = đường Bạn cũng có thể gõ các dấu mũ, móc, trăng ở cuối từ (với điều kiện bạn phải của UniKey). Khi đó, có thể gõ: duongd++` = đường. Với các bảng mã 1 byte (TCVN 3, BK HCM1, VISCII, VPS), bạn phải dùng font chữ hoa mới có được chữ hoa có dấu. Với font chữ thường, bạn chỉ có thể gõ được các chữ hoa không đấu: Â, Ă, Ê, Ô, Ơ, Ư, Đ. Trong trường hợp bạn gõ sai dấu mà vẫn chưa di chuyển ra khỏi từ đang gõ thì có thể gõ đè dấu mới. Ví dụ: toan`' = toán, toan'0 = toan. Để gõ các dấu hỏi, chấm mà không bị UniKey xử lý phím dấu, bạn có thể bấm phím thoát (\) trước khi bấm các phím đó. Ví dụ: tan? = tản, tan \ ? = tan?. Xem thêm: . 3.4.1 Kiểu gõ VIQR*Ngoài kiểu gõ VIQR chuẩn như định nghĩa ở trên, UniKey còn hỗ trợ kiểu gõ VIQR* trong đó phím * được thay cho phím + để gõ các dấu móc trong các chữ ư, ơ. 3.5 Dùng TELEX hoặc VNI để gõ tiếng Việt VIQRVIQR (VIetnamese Quoted Readable) thực ra chỉ là một dạng thể hiển tượng trưng các chữ cái tiếng Việt chỉ bằng các kỹ tự trong bảng mã ASCII. VIQR hiện nay được dùng rất phổ biến trong việc trao đổi email, vì không cần thêm font tiếng Việt đặc biệt. Nhược điểm của VIQR là chữ tương đối khó đọc. Tuy VIQR không đòi hỏi bất cứ phần mềm bàn phím nào, nhưng với UniKey bạn có thể gõ TELEX hay VNI để được tiếng Việt VIQR. Như thế bạn sẽ không phải thay đổi thói quen gõ. Để gõ được VIQR, chọn bảng mã VIQR trong hoặc trong . Ví dụ:
3.6 Gõ tiếng Việt chung với các tiếng khácKhi phải thường xuyên gõ tiếng Việt lẫn với tiếng Anh (hay một tiếng nào khác) có thể bạn sẽ cảm thấy bất tiện khi một số chữ tiếng Anh bị hiểu sai là dấu tiếng Việt. Để khắc phục điều này trong khi không phải thường xuyên chuyển đổi bật-tắt chế độ tiếng Việt bạn có thể dùng cơ chế gõ lặp dấu. Với cơ chế này, nếu ký từ nào bị hiểu là dấu tiếng Việt thì bạn chỉ cần gõ ký tự đó thêm một lần nữa thì UniKey sẽ khôi phục lại ký tự bạn cần. Ví dụ: Kiểu TELEX: WWindowws = Windows, hoặc guitarr = guitar Kiểu VNI: e11 = e1 Bạn cũng có thể dùng phím CTRL để báo cho UniKey không bỏ dấu vào các chữ đã gõ trước đó. Ví dụ: Kiểu TELEX: a CTRL s k = ask Kiểu VNI: a CTRL 8 = a8 4 Cài đặt UniKeyUnikey chỉ gồm một file EXE duy nhất là unikey.exe, vì vậy bạn không cần một chương trình cài đặt riêng. UniKey gồm hai phiên bản:
Phiên bản UniKey NT dùng phông tiếng Việt của hệ thống nên bạn không cần phải làm gì cả. Mặc dù phiên bản chuẩn có thể chạy trên mọi hệ điều hành Windows, nếu bạn dùng Windows NT/2000/XP thì nên dùng UniKey NT. Với phiên bản chuẩn (thường dùng cho Windows 9x, ME), nếu muốn có giao diện tiếng Việt bạn cần phải có phông tiếng Việt ABC Sans Serif (abcserif.fon) trong máy. Có 2 cách làm điều này:
Khi chạy UniKey, bạn có thể bật và đặt lựa chọn Khởi động cùng Windows để tự động chạy UniKey mỗi khi khởi động Windows. Nếu muốn biết UniKey bạn đang chạy là phiên bản chuẩn hay phiên bản NT, bạn có thể bấm nút Thông tin trong . 5 Hệ thống giao diện người dùng5.1 Bảng điều khiển chínhBảng điều khiển chính ở cho phép bạn đặt tất cả các thông số hoạt động của UniKey cho phù hợp với nhu cầu của bạn. Bảng điều khiển chính có thể được bật từ hoặc dùng tổ hợp phím nóng CTRL+SHIFT+F5. Hình 1. Bảng điều khiển chính UniKey được trang bị 2 ngôn ngữ giao diện là tiếng Anh và tiếng Việt. Nếu trên máy bạn UniKey chưa hiển thị được tiếng Việt hãy xem . Hộp hội thoại của UniKey có 2 chế độ:
Bạn có thể thay đổi chế độ hội thoại bằng cách bấm vào nút Thu Nhỏ hoặc Mở rộng. Các mục trong bảng điều khiển
5.2 Menu và biểu tượng trạng thái (taskbar icon)Hình 2. Biểu tượng trạng thái và menu của UniKey Biểu tượng của UniKey luôn xuất hiện ở góc phải dưới của màn hình. Tác dụng của biểu tượng:
Qua menu bạn có thể: mở bảng điều khiển, mở hộp công cụ, thực hiện , chọn kiểu gõ (TELEX, VNI, VIQR) hoặc bảng mã tiếng Việt. Nếu bạn không nhìn thấy bảng mã mình cần được hiển thị trên menu thì hãy mở bảng điều khiển và chọn bảng mã đó, sau đó bảng mã này sẽ xuất hiện trong menu. 5.3 UniKey Toolkit - Công cụ chuyển mã tiếng ViệtNgoài việc là một bộ gõ tiếng Việt, UniKey còn có UniKey Toolkit cung cấp cho bạn các công cụ xử lý tiếng Việt. Phiên bản 3.5 hiện mới chỉ có tính năng chuyển mã tiếng Việt. Hộp hội thoại UniKey Toolkit có thể được gọi từ hoặc thông qua tổ hợp phím nóng CTRL+SHIFT+F6. Hình 3. Hộp hội thoại chuyển mã tiếng Việt Bạn có thể sử dụng một trong 2 kiểu chuyển mã: Chuyển mã clipboard và chuyển mã file văn bản thường. 5.3.1 Chuyển mã clipboardChuyển mã clipboard là một công cụ rất tiện cho phép bạn chuyển mã văn bản khi cắt dán. Ví dụ: Bạn muốn chuyển mã một đoạn văn bản Word từ mã ABC sang mã unicode và dán vào trong Outlook Express. Các bước thực hiện chuyển mã clipboard:
Xem thêm: 5.3.2 Chuyển mã file văn bản thườngUniKey cho phép bạn chuyển mã các file dạng TXT và RTF. Cách thực hiện:
Bạn có thể chọn file đích trùng với file nguồn, khi đó UniKey sẽ ghi đè nội dung đã chuyển đổi vào file nguồn 5.4 Thiết lập gõ tắt - AutoTextTính năng hỗ trợ gõ tắt cho phép bạn gõ các từ hoặc cụm từ một cách nhanh chóng. Chẳng hạn nếu thường xuyên phải gõ từ Công nghệ thông tin bạn có thể thiết lập một mục gõ tắt cho phép bạn chỉ cần gõ Cntt và UniKey sẽ tự điền cụm từ Công nghệ thông tin cho bạn. Chú ý: Nếu bạn không muốn một cụm từ đã định nghĩa gõ tắt (Ví dụ vn=Việt Nam) bị UniKey chuyển đổi, sau khi gõ cụm gõ tắt (vn), hãy gõ phím Pause/Break. Xem thêm . Trường hợp bạn muốn gõ 1 dấu trắng sau cụm gõ tắt (vn) mà không muốn vn bị đổi thì có thể giữ phím SHIFT khi gõ dấu trắng. Để thiết lập được chế độ gõ tắt bạn cần làm 2 điều sau:
Hình 4. Định nghĩa các mục gõ tắt Trong , cột bên trái cho phép bạn nhập dãy gõ tắt, cột bên phải dành để nhập cụm từ thay thế tương ứng với dãy gõ tắt. Bạn có thể thêm, xóa, sửa các định nghĩa ghõ tắt. Chú ý: Bạn cần lưu ý các điểm sau khi định nghĩa gõ tắt
5.5 Các phím nóngĐể việc sử dụng được nhanh chóng, thuận tiện, UniKey có định nghĩa các tổ hợp phím nóng cho các tính năng thường dùng nhất như sau:
6 Các thao tác với UniKey6.1 Khởi động và kết thúc UniKey
Bạn có thể tạo shortcut trên desktop hoặc taskbar của Windows để tiện cho việc khởi động UniKey. 6.2 Bật - tắt chế độ tiếng ViệtBạn chỉ có thể gõ được tiếng Việt khi trạng thái của UniKey là bật. Trạng thái bật-tắt của UniKey được thể hiện trên nằm ở góc phải dưới của màn hình. Có 2 cách để bật-tắt UniKey
6.3 Tự động bật UniKey khỉ khởi động WindowsNếu muốn UniKey tự động chạy UniKey mỗi khi bật máy, bạn hãy chọn mục Khởi động cùng Windows trong . 6.4 Chọn kiểu gõ tiếng ViệtĐể chọn kiểu gõ tiếng Việt là TELEX hay VNI hay VIQR, bạn hãy mở sau đó chọn Kiểu gõ. 6.5 Chọn bảng mã tiếng ViệtĐể chọn bảng mã tiếng Việt, bạn hãy mở sau đó chọn Bảng mã. Bảng mã thông dụng nhất hiện nay là Unicode. Trong tương lai Unicode sẽ thay thế cho tất cả các bảng mã tiếng Việt khác. 6.6 Định nghĩa gõ tắt - AutoTextĐể định nghĩa gõ tắt, bạn hãy sau đó chọn Bảng gõ tắt và làm theo chỉ dẫn trong phần . Chú ý: Bạn phải bật tính năng Cho phép gõ tắt trong bảng điều khiển thì mới có thể thực hiện gõ tắt bằng UniKey. 6.7 Chuyển mã tiếng ViệtUniKey hỗ trợ chuyển mã tiếng Việt trong file text hoặc trong clipboard. 6.7.1 Chuyển mã cho file văn bảnChọn , sau đó làm theo chỉ dẫn trong hộp hội thoại, chú ý không đánh dấu vào lựa chọn Chuyển mã clipboard. Chú ý: Hiện nay UniKey mới chỉ có thể chuyển mã file văn bản đơn giản (dạng *.TXT), chưa chuyển mã được các file Word, RTF. Phiên bản sắp tới sẽ có phần chuyển mã file RTF. 6.7.2 Chuyển mã cho clipboardChuyển mã clipboard là một công cụ rất tiện cho phép bạn chuyển mã văn bản khi cắt dán. Ví dụ: Bạn muốn chuyển mã một đoạn văn bản Word từ mã ABC sang mã unicode và dán vào trong Outlook Express. Các bước thực hiện:
Nếu bạn đã thiết lập đúng các tham số chuyễn mã (gồm mã nguồn, mã đích) trong hộp công cụ thì có thể thực hiện chuyển đổi nhanh trong clipboard như sau:
6.8 Tạm ngừng UniKeyNếu muốn Unikey không xử lý bỏ dấu tiéng Việt hay gõ tắt với phím sắp gõ, bạn có thể tạm ngừng Unikey bằng phím Pause/Break. Ví dụ: or = ỏ o PAUSE r = or vn. = Việt Nam. (nếu vn được định nghĩa gõ tắt là Việt Nam) vn PAUSE . = vn. Điều này đặc biệt có ý nghĩa với Unikey 3.6 với tính năng gõ tắt có tác dụng ngay cả khi tắt chế độ tiếng Việt. 7 Dùng UniKey với emacs và vimUniKey có bảng mã X UTF-8 thiết kế riêng để dùng với các ứng dụng vốn xuất xứ từ môi trường Unix hay Linux. Với X UTF-8 bạn có thể gõ tiếng Việt unicode rất dễ dàng trong emacs và gVim. Để soạn unicode trong emacs, bạn cần có Emacs version 21.2 trở lên. Đặt các thông số như sau:
Với gVim, bạn cần đặt các thông số sau:
8 Các chú ý và các vấn đề thường gặpMỗi khi gặp trục trặc hay khó khăn khi sử dụng UniKey, bạn hãy quay lại đọc mục này để tự tìm ra câu trả lời cho mình. Các câu hỏi thường gặp được soạn thành một tài liệu riêng và sẽ được cập nhật thường xuyên. Bạn hãy bấm vào đây để xem. Khi không tìm được câu trả lời, bạn có thể gửi câu hỏi của mình vào Diễn đàn UniKey. Tác giả hoặc những người sử dụng khác sẽ có thể giải đáp vấn đề của bạn. 9 Thông tin về UniKey
10 Cảm ơnTác giả chân thành cảm ơn tất cả các bạn đã tham gia đóng góp ý kiến, giúp đỡ tác giả trong việc xây dựng UniKey ngày một tốt hơn. Đặc biệt xin cảm ơn các anh chị: Phạm Thúy Minh, Văn Như, Lê Việt Dũng, Đỗ Lê Khoa, Stefan Probst, James Đỗ Bá Phước, Nguyễn Thị Bích Nga, Phạm Đăng Quang, xương-rồng.... |