Chức vụ hàm vụ trưởng la gì

(PLO)- Kết luận của Ban bí thư không chỉ chấm dứt việc bổ nhiệm cán bộ giữ chức vụ “hàm”, tinh giản bộ máy, mà còn góp phần tạo sự thay đổi tư duy làm việc...

Việc Ban bí thư vừa chỉ đạo chấm dứt bổ nhiệm cán bộ giữ chức vụ “hàm” ở các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị kể từ ngày 1-4-2022 (chức vụ hàm ngoại giao thực hiện theo quy định riêng) đang tạo ra sự quan tâm trong dư luận.

Kết luận số 33 của Ban bí thư được ban hành sau khi xem xét đề nghị của Ban Tổ chức Trung ương và ý kiến của một số cơ quan về việc này.

Trước đó, năm 2018, Bộ Nội vụ có văn bản gửi các bộ, ngành, địa phương yêu cầu không bổ nhiệm chức danh “hàm” đối với cán bộ, công chức, viên chức.

Những diễn biến trên tạo bước ngoặt mạnh mẽ không chỉ trong việc tinh giản mà còn nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong cả hệ thống chính trị.

Theo số liệu của Bộ Nội vụ, đến hết năm 2017, cả nước có 42 tổng cục (tăng hai lần), 826 cục, vụ thuộc các tổng cục (tăng 4,7%) so với năm 2011. Các cơ quan giúp việc của trung ương tăng 23 đầu mối và tăng 40 đầu mối cấp vụ.

Sự phình nở, cồng kềnh của bộ máy đang có xu hướng tăng lên theo thời gian.

Dù không được quy định trong luật nhưng việc bổ nhiệm chức vụ “hàm”có ít nhất khoảng 20 năm trở lại đây. Người được bổ nhiệm chức vụ này không trực tiếp điều hành, quản lý mà chỉ có thêm vị thế khi làm việc với đơn vị khác, đồng thời hưởng chế độ, chính sách tương đương với “hàm”. Theo thống kê, còn 129 người giữ chức vụ “hàm”được bổ nhiệm từ năm 2018 về trước. Nhiều người trong số này sẽ tiếp tục hưởng chế độ như đang có ngay cả khi chỉ đạo của Ban bí thư được thực hiện.

Thực tế, một số cục, vụ sau khi sáp nhập, những người từng là cục, vụ trưởng phải làm cục, vụ phó đã được bổ nhiệm hàm cục, vụ trưởng để giữ chế độ. Hoặc vụ trưởng chuyển sang làm thư ký cho lãnh đạo cấp cao - vị trí thấp hơn trước nên được bổ nhiệm hàm vụ trưởng. Hay cục phó công tác lâu năm, có thành tích tốt cũng được cất nhắc lên hàm cục trưởng…

Đây là khe hở khiến tình trạng cất nhắc, nâng chế độ cho cán bộ theo tình cảm, mối quan hệ, thậm chí chạy chức, chạy quyền xuất hiện. Căn nguyên của vấn đề này không chỉ đến từ thói quen làm việc du di, dựa nhiều vào mối quan hệ cá nhân trong hệ thống chính trị, mà sâu xa hơn, đến từ tâm lý đã thâm căn cố đế hàng ngàn năm của văn hóa quan trường. Ở đó, học là để làm quan, nhất định giành lấy một danh vị trong xã hội, hiệu quả công việc ít được quan tâm hơn danh vị.

Vì vậy, kết luận của Ban bí thư không chỉ chấm dứt việc bổ nhiệm cán bộ giữ chức vụ “hàm”, tinh giản bộ máy, mà còn góp phần tạo sự thay đổi tư duy làm việc, đóng góp, cất nhắc từ gốc rễ.

Kết luận của Ban bí thư cũng chỉ rõ: Nghiên cứu tiêu chuẩn, điều kiện để thực hiện chế độ chuyên gia cao cấp, chính sách đối với cán bộ làm nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu chiến lược giữ chức vụ “hàm”. Có thể thấy hai chữ “chuyên gia” khẳng định việc đãi ngộ không theo danh vị mà theo năng lực và hiệu quả công việc.

Nghị định 90 của Chính phủ về đánh giá, xếp loại chất lượng cán bộ, công chức, viên chức đã được ban hành vào năm 2020 là cơ sở cho việc sắp xếp, bổ nhiệm, đãi ngộ cán bộ. Quyết tâm cao từ trung ương và cơ sở pháp lý đã có, nay cần thêm sự dứt khoát thay đổi tư duy của cả bộ máy để hoạt động tinh gọn và hiệu quả hơn.

Ngày 7/4, Văn phòng Trung ương Đảng cho biết thay mặt Ban Bí thư, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng vừa ký kết luận của Ban Bí thư về việc thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ giữ chức vụ hàm.

Theo đó, Ban Bí thư đã kết luận chấm dứt việc bổ nhiệm cán bộ giữ chức vụ hàm ở các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị kể từ ngày 1/4/2022 (chức vụ hàm ngoại giao thực hiện theo quy định riêng).

Ông Nguyễn Đức Hà - nguyên Vụ trưởng Vụ Cơ sở Đảng (Ban Tổ chức Trung ương)

Trao đổi với PV Báo Giao thông, ông Nguyễn Đức Hà - nguyên Vụ trưởng Vụ Cơ sở Đảng (Ban Tổ chức Trung ương) cho biết, chức vụ hàm không phải chức danh được quy định trong văn bản pháp luật, song việc bổ nhiệm cán bộ giữ chức vụ hàm đã có từ lâu.

Chẳng hạn một số cục, vụ sau khi sáp nhập chỉ có một cục, vụ trưởng, còn những người cũng từng là cục, vụ trưởng sẽ phải xuống làm cục hay vụ phó, trong khi họ đã làm nhiều năm, không vi phạm khuyết điểm, đồng thời cũng có người sắp nghỉ hưu. Do đó, để cán bộ đỡ thiệt thòi, giữ chế độ mới bổ nhiệm hàm cục, vụ trưởng.

Ngoài ra, một người đang là vụ trưởng nhưng sau đó chuyển công tác, làm thư ký cho lãnh đạo cấp cao. Trong khi chức danh thư ký thấp hơn chức danh vụ trưởng nên có thể bổ nhiệm hàm vụ trưởng để đảm bảo chế độ.

Hoặc có những vụ phó công tác lâu năm (có thể 8-10 năm) chuyên môn xuất sắc, đủ điều kiện nhưng chưa được đề bạt vụ trưởng thì cũng được bổ nhiệm hàm vụ trưởng để hưởng chế độ như vụ trưởng.

"Hàm vụ trưởng hay hàm cục trưởng chủ yếu để giữ chính sách, chế độ thôi, còn thực tế họ vẫn là vụ phó, cục phó, không có điều hành", ông Hà giải thích.

Tuy nhiên, theo ông Hà, trong thực tế, thời gian qua nhiều cơ quan, đơn vị lại vận dụng việc bổ nhiệm này một cách thái quá, thậm chí có cả vấn đề tình cảm, nâng đỡ. Không chỉ hàm vụ trưởng, hàm cục trưởng mà còn hàm vụ phó, hàm cục phó, hàm trưởng phòng, thậm chí hàm phó phòng. Hoặc có trường hợp đã được giải quyết trong khung lương rồi nhưng vẫn giữ hàm vụ trưởng.

"Do đó, việc chấm dứt bổ nhiệm chức vụ hàm nhằm siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong công tác cán bộ, đồng thời khắc phục những tiêu cực, việc vận dụng thái quá, méo mó chủ trương", ông Hà nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Nội vụ

Ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Nội vụ cho biết, chức vụ hàm không phải là chức danh được quy định trong văn bản pháp luật. Người được bổ nhiệm hàm không trực tiếp điều hành, quản lý mà chỉ có thêm vị thế khi làm việc với đơn vị khác, đồng thời được hưởng chế độ, chính sách tương đương với hàm.

"Quyết định chấm dứt bổ nhiệm cán bộ giữ chức vụ hàm là đúng đắn và cần thiết", ông Dĩnh nêu quan điểm.

Theo kết luận của Ban Bí thư, đối với cán bộ, công chức hiện đang giữ chức vụ hàm thì thực hiện như sau: Thời gian công tác còn dưới 5 năm thì giữ nguyên chức vụ hàm và chế độ, chính sách đến khi nghỉ hưu; thời gian công tác còn trên 5 năm thì khi hết thời hạn bổ nhiệm (5 năm từ ngày được bổ nhiệm) không bổ nhiệm lại chức vụ hàm mà xem xét, bố trí công tác phù hợp.

Đối với cán bộ, công chức đang giữ chức vụ trưởng hoặc tương đương có thời gian công tác tính đến tuổi nghỉ hưu theo quy định còn dưới 5 năm (60 tháng) do sắp xếp tổ chức bộ máy không tiếp tục bố trí làm vụ trưởng hoặc có nguyện vọng thôi công tác quản lý, điều hành thì xem xét bố trí công tác phù hợp và được bảo lưu chế độ, chính sách hiện hưởng cho đến khi nghỉ hưu.

Ban Bí thư giao Ban Tổ chức Trung ương hướng dẫn thực hiện Kết luận này trong hệ thống chính trị. Đồng thời, nghiên cứu tiêu chuẩn, điều kiện để thực hiện chế độ chuyên gia cao cấp, chế độ, chính sách đối với cán bộ làm nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu chiến lược trong các cơ quan tham mưu, giúp việc của Đảng ở Trung ương, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Chính phủ, Văn phòng Quốc hội để trình Ban Bí thư xem xét.