Chỉ số t score là gì năm 2024
Bạn nghĩ rằng những chấn động như té ngã, tai nạn… mới gây ra những hậu quả đến xương. Tuy nhiên, thực tế cho thấy chỉ một cái ho hay hắt hơi mạnh cũng khiến xương bị gãy. Làm cách nào để biết được tình trạng xương đang khỏe hay yếu? Thực hiện đo lường mật độ xương (đo loãng xương) sẽ giúp bạn có được câu trả lời. Đây là kỹ thuật thường được áp dụng trong những chẩn đoán thiếu xương và loãng xương, thậm chí xác định được nguy cơ gãy xương trong tương lai của bạn. Show
Bài viết được tư vấn bởi THS.BS HỒ HOÀNG PHƯƠNG – Giám đốc Trung tâm Chẩn Đoán Hình Ảnh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh – TP.HCM. Tổng quan loãng xươngTrước tiên bạn cần hiểu tình trạng loãng xương là gì? Loãng xương (còn được gọi là bệnh giòn xương hay xốp xương) là hiện tượng xương mỏng dần và mật độ các dưỡng chất trong xương ngày càng thưa dần, khiến xương giòn hơn, dễ tổn thương và gãy dù chỉ bị chấn thương nhẹ. Để chẩn đoán tình trạng xương bị loãng, các bác sĩ thường chỉ định áp dụng kỹ thuật đo mật độ xương BMD, còn gọi là kiểm tra mật độ khoáng xương hay đo loãng xương. Đo loãng xương (đo mật độ xương) là gì?Đo loãng xương hay đo mật độ xương (tên tiếng Anh Bone Mineral Density – BMD) là kỹ thuật sử dụng tia X hoặc hấp thụ tia X năng lượng kép (DEXA hay DXA), hay chụp CT để xác định hàm lượng canxi và các khoáng chất có trong xương. Những khu vực thường được thực hiện đo mật độ xương là cột sống, hông hoặc xương cẳng tay. Cũng thông qua kỹ thuật này, bạn có thể biết được bản thân có đang rơi vào tình trạng giảm khối lượng xương hay không. Nếu không may mắc phải, xương sẽ trở nên giòn và dễ gãy hơn. Kỹ thuật đo loãng xương sẽ giúp bạn chăm sóc bộ khung nâng đỡ cơ thể tốt hơn Tại sao cần đo mật độ xương (BMD)?Mục đích thực hiện xét nghiệm mật độ xương là sớm phát hiện những vấn đề về loãng xương (xương mỏng, yếu) và mất xương (giảm khối lượng xương) để có hướng điều trị càng sớm càng tốt. Việc điều trị sớm giúp ngăn ngừa tình trạng gãy xương. Các biến chứng của xương bị gãy liên quan đến loãng xương thường nghiêm trọng, đặc biệt là ở người già. Do đó, phát hiện sớm tình trạng loãng xương sẽ giúp chẩn đoán, điều trị kịp thời để cải thiện tình hình hoặc ngăn cho vấn đề không trở nặng.(1) Theo đó, việc đo lường mật độ xương được thực hiện nhằm mục đích:
Những trường hợp nào cần đo mật độ xương?Có nhiều yếu tố nguy cơ gây loãng xương, trong đó nhóm đối tượng cần được tiến hành đo mật độ xương bao gồm:
Ngoài ra, các bác sĩ cũng có thể đề nghị thực hiện kiểm tra mật độ xương khi bạn rơi vào những trường hợp sau:
Quy trình đo độ loãng xươngĐể việc đo loãng xương diễn ra nhanh chóng và cho kết quả chính xác, bạn cần nắm những thông tin cơ bản sau: Chuẩn bị gì trước khi đo độ loãng xương?Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngừng việc bổ sung canxi trong khoảng 24 đến 48 giờ trước khi thực hiện đo loãng xương. Ngoài ra, bác sĩ cũng đưa lời khuyên không nên đeo đồ trang sức kim loại hoặc mặc quần áo có các chi tiết kim loại như nút, khóa kéo… khi thực hiện kỹ thuật này. Quá trình đo mật độ xương BMDKhi bước vào thực hiện việc đo mật xương, ngoài những lưu ý trên, bạn sẽ được hướng dẫn cụ thể trình tự các bước như sau:
Sau khi đo mật độ xươngHoàn tất quá trình đo, bác sĩ sẽ hẹn bạn thời gian nhận kết quả. Tùy thuộc vào thế hệ máy, kinh nghiệm của bác sĩ đọc kết quả mà thời gian trả kết quả sẽ diễn ra nhanh hay lâu. Hiện nay, với những thế hệ máy móc hiện đại thì thời gian trả kết quả đã được rút ngắn rất nhiều. Kết quả đo mật độ xươngThông qua kỹ thuật đo mật độ xương sẽ xác định mật độ khoáng xương của cơ thể có đang trong tình trạng suy yếu. Kết quả đo mật độ xương được so sánh với 2 chỉ số: điểm T và điểm Z. Thông qua điểm số T và Z bác sĩ sẽ đánh giá được mức độ loãng xương của bạn Đầu tiên, kết quả BMD của bạn được so sánh với kết quả BMD của Người 25 – 35 tuổi khỏe mạnh cùng giới tính và dân tộc với bạn. Độ lệch chuẩn (SD) chính là sự khác biệt giữa BMD của bạn với Người 25-35 tuổi khỏe mạnh. Đây gọi là điểm T. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), loãng xương được xác định dựa trên các mức mật độ xương sau:
Ngoài chỉ số T, BMD của bạn còn được so sánh với mật độ xương bình thường của Người khỏe mạnh cùng độ tuổi (điểm Z). Điểm Z thể hiện mật độ xương của bạn cao hay thấp hơn so với người khỏe mạnh ở cùng độ tuổi, giới tính, chiều cao, cân nặng và chủng tộc với bạn. Theo đó, điểm Z được Hiệp hội Đo mật độ lâm sàng quốc tế (ISCD) đánh giá như sau:
Ngoài xét nghiệm mật độ xương, bác sĩ cũng có thể đề xuất các xét nghiệm khác như xét nghiệm máu để xem xét nguy cơ mắc bệnh thận, đánh giá chức năng tuyến cận giáp, đánh giá mức độ khoáng chất trong cơ thể liên quan đến sức khỏe xương (chẳng hạn như canxi). Đo loãng xương là cách phòng bệnh loãng xương hiệu quảTheo lời khuyên của các chuyên gia y tế, để bảo vệ sức khỏe xương khớp và đề phòng những mối nguy khác về sức khỏe, bạn nên đi khám tổng quát 6 tháng/lần. Đặc biệt, với những người ngấp nghé U40 (cụ thể: nữ ở độ tuổi 40 đến 45, nam từ 50 đến 60) khi thấy có những dấu hiệu đau nhức xương, mỏi khớp hoặc dễ bị chấn thương do va chạm nhẹ cần đi khám ngay bởi những dấu hiệu này cho thấy bệnh đã chuyển nặng. Có thể thấy đo loãng xương là cách phòng ngừa và điều trị bệnh loãng xương đơn giản và hiệu quả. Thực tế cho thấy nhiều người dù đã có ý thức phòng bệnh xương khớp từ sớm thông qua dinh dưỡng nhưng vì chưa thực hiện đúng cách nên không đạt được hiệu quả. Ví như việc bổ sung canxi quá liều lại vô tình gây thêm bệnh cho cơ thể do không sử dụng kèm vitamin D3 để canxi dễ dàng hấp thụ từ ruột vào máu và đi nuôi dưỡng các tế bào. Phương pháp mật độ xương BMDCó nhiều cách khác nhau để đo mật độ xương, trong đó phổ biến nhất là sử dụng một quy trình hấp thụ tia X năng lượng kép (quét DEXA). Đo mật độ loãng xương bằng phương pháp Dexa (2)Quy trình đo mật độ loãng xương bằng phương pháp đo loãng xương Deax được diễn ra như sau:
Đo mật độ xương bằng tia X (DXA)Đo mật độ xương (hay quét mật độ xương) DXA cũng là kỹ thuật sử dụng tia X năng lượng kép để đo tình trạng mất xương. Là biện pháp định lượng mất xương và để theo dõi người đang điều trị. Kỹ thuật này thường được thực hiện ở cột sống và cổ xương đùi. Trong một số trường hợp có thể đo xương toàn bộ cơ thể. DXA cũng thường được sử dụng để chẩn đoán loãng xương ở những đối tượng: (3)
Đo loãng xương bao nhiêu tiền và nên đo ở đâu uy tín?Hiện nay, hệ thống BVĐK Tâm Anh (Hà Nội và TP.HCM) đang là địa chỉ đáng tin cậy để bạn có thể yên tâm thực hiện việc đo loãng xương. Toàn bộ hệ thống máy móc tại bệnh viện đều là thế hệ máy đời mới và tiên tiến vì thế sẽ cho ra kết quả nhanh chóng và chính xác cao. Hơn nữa, tại đây còn có đội ngũ bác sĩ dày dặn kinh nghiệm, chuyên môn cao trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh sẽ đưa ra những chẩn đoán chính xác thông qua những hình ảnh thu được. Hệ thống máy đo mật độ khoáng xương hiện đại tại BVĐK Tâm Anh TP.HCM Hệ thống máy đo loãng xương tại BVĐK Tâm Anh không chỉ có chức năng đo mật độ loãng xương mà còn được tích hợp nhiều công năng quan trọng khác như đánh giá nguy cơ gãy xương, vôi hóa… Ưu điểm vượt trội của máy so với các thế hệ trước là nguồn tia X năng lượng kép tần số cao, tính năng quét 1 lần OnePass loại bỏ lỗi biến dạng hình ảnh, độ phân giải cao, qua đó trả ra hình ảnh chất lượng và rõ nét. Chi phí đo mật độ xương sẽ tùy thuộc vào bệnh viện, có thể dao động trong khoảng 500.000 – 2.000.000 VNĐ. *Lưu ý bảng giá dịch vụ trên đây là bảng giá tham khảo tại thời điểm cập nhật bài viết. Khách hàng vui lòng liên hệ trực tiếp bệnh viện để được tư vấn cụ thể về chi phí tại thời điểm khách hàng sử dụng dịch vụ. Đo mật độ xương có hại không?Kỹ thuật quét mật độ xương sử dụng liều bức xạ rất thấp nên an toàn với hầu hết mọi người, mọi độ tuổi. Tuy nhiên, kỹ thuật này không được khuyến khích cho phụ nữ mang thai để tránh gây hại cho thai nhi. Do đó, hãy nói cho bác sĩ tình trạng của bạn ngay cả khi bạn nghi ngờ mình đang có thai. Khi nào cần đo loãng xương?Theo như đã nói ở trên, khi thấy mình nằm trong nhóm người dưới đây, bạn cần được thực hiện việc đo mật độ xương: Phụ nữ sau mãn kinh không dùng estrogen, người cao tuổi (phụ nữ trên 65 tuổi và nam giới trên 70 tuổi), hút thuốc, tiền sử gia đình bị gãy xương hông; sử dụng steroid lâu dài hoặc một số loại thuốc khác; người mắc một số bệnh, bao gồm viêm khớp dạng thấp, đái tháo đường loại 1, bệnh gan, bệnh thận, cường giáp hoặc cường cận giáp; tiêu thụ rượu quá mức; phụ nữ đã từng được điều trị bằng liệu pháp thay thế hormone trong khoảng thời gian 10 năm; đàn ông trong độ tuổi từ 50 đến 69 tuổi bị tăng glucocorticoid, lạm dụng thuốc lá và rượu, giảm năng tuyến sinh dục nam (Hypogonadism), suy thận… Bệnh lý về xương khớp rất khó được phát hiện vì thế chúng ta nên có tâm lý chủ động trong phòng bệnh. Theo đó, bên cạnh chế độ dinh dưỡng đúng cách, việc đo loãng xương định kỳ là cách đơn giản giúp phòng chống các bệnh nguy hiểm về xương khớp, kịp thời điều trị, duy trì một cuộc sống chất lượng và như ý. TT-score từ -1 SD trở lên: mật độ xương ở mức bình thường. T-score từ -1 SD đến -2,5 SD: thiếu xương. T-score dưới -2,5 SD : loãng xương. T-score dưới -2,5 kèm theo tiền sử hoặc hiện tại có gãy xương: loãng xương nặng. TT-score là chỉ số lệch của bệnh nhân so với chỉ số chuẩn của người trẻ. Z-score: Là chỉ số so sánh sự chênh lệch mật độ xương của người được đo với mật độ xương của một người cùng tuổi, trọng lượng, giới tính, màu da... ở tình trạng chuẩn. Chỉ số xương bao nhiêu là bình thường?Nếu chỉ số T càng nhỏ, nguy cơ mắc các vấn đề về xương của bạn càng cao, cụ thể: Chỉ số T từ -1 đến +1: Mật độ xương ở mức bình thường. Chỉ số T từ -1 đến -2,5: Mật độ xương thấp, tuy nhiên chưa đến mức mắc bệnh loãng xương. Z score trong loãng xương là gì?Z score tương ứng với số độ lệch chuẩn mà mật độ chất khoáng trong xương của bệnh nhân khác với mật độ chất khoáng trong xương của người cùng lứa tuổi và cùng giới và nên dùng cho trẻ em, phụ nữ tiền mãn kinh, hoặc nam < 50 tuổi. |