So sánh khái niệm nguyên nhân của hiện tượng thoái hóa và ưu thế lai

1. Ưu thế lai
   Biểu hiện:
   Con lai có sức sống cao hơn bố mẹ :sinh trưởng nhanh,phát triển mạnh,khả năng chống chịu tốt với các điều kiện môi trường ,năng suất cao……
   Cơ chế:
   Con lai ở trạng thái dị hợp ,nên các kiểu gen lặn [xấu]không biểu hiện được do bị gen trội lấn át
   Nguyên nhân:
   Xuất hiện do lai khác dòng và biểu hiện rõ nhất ở thế hệ F1
   Ứng dụng:
   Con lai F1 là thể dị hợp được đưa ngay vào sản xuất [nuôi ,trồng] để tận dụng ưu thế lai;không dùng làm giống

   Thoái hóa giống:
   Biểu hiện:
   Con lai có sức sống kém hơn bố mẹ ,sinh trưởng chậm,phát triển yếu,khả năng chống chiu kém với các điều kiện môi trường,năng suất kém,xuất hiện nhiều tính trạng có hại
   Cơ chế:
   Con lai ở trạng thái đồng hợp và thể đồng hợp lặn biểu hiện thành kiểu hình xấu,gây hại
   Nguyên nhân
   Xuất hiện do sự thụ phấn bắt buộc ở thực vật hoặc giao phối cận huyết của thực vật
   Ứng dụng:
   Để củng cố một tính trạng nào đó mà con người mong muốn hoặc tạo ra dòng thuần chủng dùng làm giống để lai với nhau,tạo ra ưu thế lai

3. *So sánh hiện tượng ưu thế lai và hiện tượng thoái hoá giống:

   -giống nhau:đều là các phép lai có tính ứng dụng cao trong chăn nuôi sản xuất

   -khác nhau:

   +ưu thế lai: -biểu hiện năng suất cao nhất ở đời F1

   -trong kiểu gen chứa các cặp gen dị hợp tử

   -là phép lai giữa các dòng thuần khác nhau

   -mục đích nâng cao chất lượng trong chăn nuôi sản xuất

   +thoái hóa giống:

   -biểu hiện năng suất sức sống cá thể giảm dần qua các thế hệ

   -tỉ lệ kiểu gen dị hợp giảm dần,đồng hợp tăng lên trong đó có đồng hợp lặn=> biểu hiện tính trạng xấu

   – phép lai tự thụ phấn qua nhiều thế hệ và giao phối gần

   -mục đích:tạo dòng thuần

   *phân biệt:

   -thoái hóa giống là do sự tự thụ phấn bắt buộc qua nhiều thế hệ hoặc giao phối gần.từ kiểu gen dị hợp => các kiểu gen đồng hợp’.vd:Aa*Aa=>AA:Aa:aa[kiểu gen gây hại]

   -ưu thế lai là do lai các dòng thuần .từ kiểu gen đồng hợp =>kiểu gen dị hợp .vd:AA*aa=>100%Aa[ưu thế lai]

Đề cương ôn tập môn Sinh Lớp 9 HKII

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [135.3 KB, 4 trang ]

Câu 1: Hiện tượng thoái hoá là gì? Nguyên nhân và cơ chế của hiện tượng thoái hoá?
Trong chọn giống người ta dùng 2 phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần nhằm mục đích gì?
– Khái niệm: Thoái hoá là hiện tượng các thế hệ con cháu có sức sống kém dần, bộc lộ tính trạng xấu, năng suất giảm,…
+ Ở thực vật do tự thụ phấn ở cây giao phấn: VD cây ngô tự thụ phấn sau nhiều thế hệ: phát triển chậm, chiều cao cây và năng suất
giảm dần, nhiều cây bị chết, bạch tạng, thân lùn, bắp dị dạng, hạt ít
+ Ở động vật do giao phối gần: thế hệ con cháu sinh trưởng và phát triển yếu, quái thai, dị tật bẩm sinh, chết non….
- Giao phối gần [giao phối cận huyết]: Là sự giao phối giữa con cái sinh ra từ 1 cặp bố mẹ hoặc giữa bố mẹ với con cái.
- Nguyên Nhân: hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn hoặc giao phối cận huyết vì qua nhiều thế hệ tạo ra các cặp gen đồng hợp lặn
gây hại.
- Vai trò của tự thụ phấn và giao phối gần:
+ Củng cố đặc tính mong muốn.
+ Tạo dòng thuần chứa cặp gen đồng hợp.
+ Phát hiện gen xấu để loại bỏ ra khỏi quần thể.
+Chuẩn bị lai khác dòng để tạo ưu thế lai.
Câu 2: Khái niệm ưu thế lai? Giải thích nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai? Trong chọn giống vật nuôi, cây trồng người ta
dùng những phương pháp gì để tạo ưu thế lai?
- Khái niệm : Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F
1
có sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn, phát triển mạnh hơn, chống
chịu tốt hơn, các tính trạng năng suất cao hơn trung bình giữa 2 bố mẹ hoặc vượt trội cả 2 bố mẹ.
- Nguyên nhân: Do có sự tập trung các gen trội có lợi ở cơ thể lai F
1
+ Lai 2 dòng thuần [kiểu gen đồng hợp] con lai F
1
có hầu hết các cặp gen ở trạng thái dị hợp  chỉ biểu hiện tính trạng của gen
trội có lợi.
+ VD : P : Aabbcc x aaBBCC
F
1
:

Soạn Sinh 9 Bài 35: Ưu thế lai

• Lý thuyết Sinh 9 Bài 35: Ưu thế lai
• Giải bài tập SGK Sinh 9 Bài 35 trang 104
  • Câu 1
  • Câu 2
  • Câu 3

Lý thuyết Sinh 9 Bài 35: Ưu thế lai

I. Hiện tượng ưu thế lai

- Cây ngô do dòng tự thụ phấn cho cây thấp hơn, số bắp và hạt trên bắp ít hơn so với cây tạo ra từ cơ thể lai F1 [ưu thế lai].

- Ưu thế lai là: hiện tượng cơ thể lai F1 có sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn, phát triển mạnh hơn, chống chịu tốt hơn, các tính trạng năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố mẹ hoặc vượt trội cả hai bố mẹ.

- Hiện tượng ưu thế lai rõ nhất trong trường hợp lai giữa các dòng thuần có kiểu gen khác nhau.

-Ví dụ: cây ngô, cây cà chua, gà, vịt

II. Nguyên nhân hiện tượng ưu thế lai

- Ở đa số các loài alen trội có lợi, alen lặn có hại. Khi tồn tại ở trạng thái đồng hợp trội cho tính trạng tốt, tồn tại ở trạng thái đồng hợp lặn cho tính trạng xấu. Khi lai hai dòng thuần chủng tương phản với nhau thu được kiểu gen dị hợp [F1 tập trung các alen trội lấn át sự biểu hiện của các gen có hại] → con lai ở F1 có tính trạng tốt hơn so với bố mẹ.

- Ví dụ: Một dòng mang 2 gen trội [AABBdd] × 1 dòng mang 1 gen trội [aabbDD] → con lai F1 mang 3 gen trội [AaBbDd].

- Ưu thế lai biểu hiện rõ nhất ở đời lai F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ vì: khi tự thụ phấn tỷ lệ KG dị hợp tử giảm, KG đồng hợp tử tăng qua các thế hệ → tỷ lệ KG đồng hợp tử lặn tăng gây hại.

-Muốn duy trì được ưu thế lai người ta thường dùng các biện pháp nhân giống vô tính: giâm cành, chiết cành, nuôi cấy mô…

III. Các phương pháp tạo ưu thế lai

1. Phương pháp tạo ưu thế lai cây trồng

- Lai khác dòng: tạo hai dòng thuần chủng [bằng cách cho tự thụ phấn] → cho giao phấn với nhau.

- Lai khác thứ [khác dòng]: kết hợp giữa tạo ưu thế lai và tạo giống mới [được sử dụng phổ biến hơn].

2. Phương pháp tạo ưu thế lai ở vật nuôi

- Lai kinh tế: là phép lai giữa cặp vật nuôi bố mẹ thuộc hai dòng thuần khác nhau rồi dùng cơ thể lai F1 làm sản phẩm, không dùng nó làm giống.

+ Ví dụ: ở lợn, con cái Ỉ Móng Cái × con đực Đại Bạch.

F1: Lợn con mới đẻ nặng 0.8kg, tăng trọng nhanh, tỉ lệ thịt nạc cao.

1. Hiện tượng ưu thế lai và nguyên nhân