Giải pháp mang thai ở vị tuổi thành niên
|
Vấn đề giới tính và sức khỏe tình dục ở tuổi vị thành niên hầu hết tập trung vào giải đáp những thay đổi ở cơ thể và bộ phận sinh dục khi bước vào tuổi dậy thì. Như vậy, với các em nam khi đã dậy thì là có khả năng sinh tinh trùng và xuất tinh; với các em nữ là có thể phóng noãn (rụng trứng). Do đó nếu có điều kiện để tinh trùng tiếp xúc với noãn mới rụng thì các em rất có thể mang thai. Dù có khả năng sinh sản, các em dưới 19 tuổi vẫn chỉ là vị thành niên, chưa thể thành người lớn. Bài viết dưới đây sẽ giúp các bậc cha mẹ quan tâm nhiều hơn đến việc giúp con hiểu thấu đáo về sự an toàn của sức khỏe sinh sản, các bệnh lây truyền qua đường tình dục và tránh mang thai ở tuổi vị thành niên.
Cha mẹ nên nói chuyện về giới tính với con từ khi còn nhỏ. Nguy cơ do hoạt động tình dục ở lứa tuổi vị thành niên Hiện tượng trẻ vị thành niên có hoạt động tình dục sớm bắt nguồn từ sự tò mò của trẻ con, từ thôi thúc bản năng khi có tác động của ngoại cảnh… Trong hoạt động tình dục ở lứa tuổi vị thành niên có 2 nguy cơ nghiêm trọng nhất có thể xảy ra, đó là: các bệnh lây truyền qua đường tình dục cho cả hai giới và có thai ngoài ý muốn cho các em gái. Về bệnh lây truyền qua đường tình dục là nguy cơ hàng đầu cho mọi vị thành niên. Khi có quan hệ tình dục với nhau, các em hầu như không thể biết bạn mình có bệnh hay không. Quan hệ của các em lúc này thường vụng trộm, thiếu điều kiện vệ sinh nên rất dễ mang theo các mầm bệnh đi sâu vào trong đường sinh dục, đặc biệt là đường sinh dục nữ thường xuyên tiết dịch lại có khả năng thông lên đến ổ bụng nên dễ dàng nhiễm bệnh. Khi đã nhiễm bệnh, các em lại thường xấu hổ, giữ kín không dám đi khám để được điều trị đúng cách gây biến chứng tại đường sinh sản ảnh hưởng đến khả năng làm mẹ trong tương lai. Có thai ngoài ý muốn khi các em còn ở tuổi vị thành niên, do sự phát triển của các em chưa đầy đủ dẫn đến đẻ khó, các em thường bị thiếu máu, dễ bị nhiễm độc thai nghén dẫn đến sản giật cao hơn các phụ nữ trưởng thành. Giữ thai để sinh con hay phá thai đều là những giải pháp khó khăn và nguy cơ cho sức khỏe của các em trước mắt và lâu dài. Tránh mang thai ở tuổi vị thành niên Hiện nay ở nước ta, hầu hết các trường hợp mang thai ở tuổi vị thành niên đều được giải quyết bằng phá thai. Việt Nam là nước có tỷ lệ nạo phá thai đứng thứ 5 trên thế giới và đứng đầu khu vực Đông Nam Á. Mỗi năm có khoảng 300.000 ca nạo phá thai. Đáng chú ý là số trẻ vị thành niên nạo phá thai ở nước ta cao hơn nhiều lần so với các quốc gia dẫn đầu về nạo phá thai. Phần lớn trẻ vị thành niên đều có chung ý kiến cho rằng chúng có thể dễ dàng trì hoãn các hoạt động tình dục và tránh được việc mang thai ở tuổi vị thành niên nếu chúng có thể trò chuyện cởi mở với cha mẹ mình về vấn đề này. Kể cả khi vị thành niên có các thông tin từ internet hay các phương tiện truyền thông thì chúng vẫn cần được cha mẹ trao đổi, nói chuyện xung quanh vấn đề giới tính, tình yêu, tình dục. Do vậy, các bậc cha mẹ đừng e ngại và chần chừ, hãy tận dụng các cơ hội có thể giáo dục trẻ. Chẳng hạn như một chương trình, một bộ phim trên tivi hay việc một bạn trẻ mang thai… có thể giúp cha mẹ bắt đầu cuộc trò chuyện, trao đổi, chia sẻ với con về hậu quả của việc mang thai sớm, mang thai ngoài ý muốn, các biện pháp phòng tránh thai, tác hại của việc nạo phá thai cũng như các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Biết đâu con bạn cũng đang trông chờ ở bạn “vạch đúng đường cho hươu chạy”.
Các bệnh lây truyền tình dục hay gặp Bệnh lây truyền tình dục là các bệnh bị nhiễm do mầm bệnh đi từ người có bệnh sang người lành thông qua hoạt động tình dục. Quan hệ tình dục với người có bệnh nếu không được bảo vệ bằng bao cao su thì sẽ bị lây nhiễm căn bệnh đó. Các bệnh lây truyền qua đường tình dục hay gặp nhất hiện nay là bệnh lậu với dấu hiệu chủ yếu là khí hư cùng đái dắt, đái buốt; bệnh giang mai với triệu chứng chính là vết loét sinh dục; bệnh mụn rộp sinh dục với các nốt bọng nước mọc tại đường sinh dục (nam và nữ) hoặc các bộ phận khác của cơ thể; bệnh viêm gan virut B, C; bệnh viêm âm đạo, niệu đạo do trùng roi với tình trạng ngứa, nhiều khí hư… Hiện nay nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể chữa khỏi hoàn toàn, không để lại di chứng với các bệnh do các loại vi khuẩn gây nên. Vì thế, để bảo vệ sức khỏe sinh sản trong tương lai, các em cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Theo ThS. Lê Thị Hương/SK&ĐS MANG THAI Ở ĐỘ TUỔI VỊ THÀNH NIÊN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐÁNG SUY NGẪM Thực trạng tình hình chăm sóc sức khỏe sinh sản/ sức khỏe tình dục Vị thành niên – Thanh niên ở Việt Nam:
Kết quả điều tra quốc gia về SKSS, SKTD năm 2015 cho thấy ngày nay Vị thành niên, Thanh niên được thụ hưởng chất lượng cuộc sống cao hơn, có điều kiện tiếp cận thông tin dễ dàng hơn như máy tính và kết nối internet. Hơn 90% thanh thiếu niên trong độ tuổi 10-24 cho biết đã trao đổi và tiếp cận thông tin thông qua các kênh hiện đại như Internet, truyền hình và tin nhắn SMS trên điện thoại di động. Tuy nhiên, tình trạng SKSS, SKTD của Vị thành niên, Thanh niên vẫn đang tồn tại những vấn đề rất đáng quan tâm, Vị thành niên/ Thanh niên Việt Nam chưa có kiến thức đầy đủ và thực hành chưa đúng về các vấn đề sức khỏe tình dục: Kiến thức về mang thai của thanh thiếu niên trong độ tuổi 10-24 không đầy đủ, chỉ có 17% trả lời đúng các câu hỏi về những ngày mà phụ nữ có khả năng thụ thai. Trong tổng số nữ trong độ tuổi 15-24, có 18 trên 1,000 người đã từng phá thai (chiếm 9,2% trong tổng số những người đã từng có thai). Tỉ lệ phá thai đặc biệt cao hơn ở nhóm nữ trong độ tuổi 19-24, dân tộc thiểu số và nữ đã từng kết hôn so với nhóm nữ trong độ tuổi từ 15-18, người Kinh và người chưa từng kết hôn. Nhu cầu chưa được đáp ứng về biện pháp tránh thai hiện đại trung bình khoảng 30% và thậm chí lên tới 48,4% đối với nữ chưa từng kết hôn độ tuổi 15-24. Trong tổng số thanh thiếu niên tham gia nghiên cứu, 83% đã từng nghe nói về bao cao su nam và 63,4% hiểu đúng mục đích của việc dùng bao cao su. Tuy nhiên, chỉ có 26% trong số họ biết các sử dụng bao cao su đúng cách. Tình trạng sinh con ở tuổi chưa thành niên vẫn còn tồn tại ở Việt Nam. Mang thai ở Vị thành niên: Đa số các trường hợp mang thai ở Vị thành niên là ngoài ý muốn. Mang thai ở Vị thành niên gây rất nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống và sức khỏe của Vị thành niên. Việc quyết định tiếp tục mang thai hay chấm dứt thai kỳ là một quyết định quan trọng và khó khăn đối với Vị thành niên. Cần có sự tư vấn của cán bộ y tế và ý kiến của người thân trong gia đình về các nguy cơ cho sức khỏe, ảnh hưởng về tâm lý và các yếu tố kinh tế-xã hội. Những nguy cơ có thể gặp khi mang thai ở tuổi Vị thành niên Nguy cơ khi tiếp tục giữ thai và sinh đẻ : Mang thai ở tuổi Vị thành niên ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Nguy cơ tử vong mẹ ở tuổi Vị thành niên cao so với các bà mẹ ở tuổi trưởng thành. Mẹ dễ bị thiếu máu, tiền sản giật, đẻ non, sảy thai, chuyển dạ đình trệ, bất tương xứng thai khung chậu. Trong lúc sinh: đẻ khó, dễ phải can thiệp bằng các thủ thuật và phẫu thuật (forceps, giác kéo). Tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 1 tuổi sinh ra do các bà mẹ còn ở tuổi Vị thành niên cao hơn so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Con của các bà mẹ Vị thành niên thường có tỉ lệ nhẹ cân, bệnh tật và tử vong cao gấp nhiều lần so với con của các bà mẹ tuổi trưởng thành. Về mặt kinh tế-xã hội: khi có thai Vị thành niên phải gián đoạn việc học hành, khó khăn về kinh tế và không kiếm được việc làm, dẫn Vị thành niên vào con đường bế tắc. Hạnh phúc gia đình có thể bị rạn nứt, nhiều trường hợp lâm vào hoàn cảnh éo le, ảnh hưởng đến tương lai của Vị thành niên. Tỷ lệ li dị cao, dễ bị phân biệt đối xử. Làm mẹ sớm cũng có nguy cơ bị căng thẳng và khủng hoảng tâm lý. Nguy cơ khi phá thai ở tuổi Vị thành niên Do mặc cảm, xấu hổ nên Vị thành niên thường tìm kiếm dịch vụ phá thai không an toàn dẫn đến nhiều biến chứng khó lường, hậu quả nghiêm trọng như nhiễm trùng, băng huyết, vô sinh hoặc nặng nề hơn có thể dẫn đến tử vong. Vị thành niên thường không biết các dấu hiệu để nhận biết thai nghén, không biết tìm đến cơ sở y tế sớm, thường để muộn dẫn đến phá thai to. Do cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh, tâm lý lại lo sợ nên thủ thuật phá thai ở Vị thành niên thường xảy ra nhiều tai biến hơn ở người trưởng thành. Những ảnh hưởng tâm lý sau phá thai ở tuổi Vị thành niên có thể rất nặng nề và kéo dài Để phòng tránh mang thai ngoài ý muốn và mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, Vị thành niên, thanh niên cần đó một đời sống tình dục an toàn và đồng thuận: Tình dục lành mạnh là tôn trọng bạn tình, không đặt bạn tình vào tình thế khó xử, không làm thương tổn bạn tình, đồng thời cũng không làm tổn thương đến những người xung quanh. Điều này giúp bảo vệ hạnh phúc bản thân và gia đình, bảo vệ sự lành mạnh cho thế hệ con cái và không vi phạm pháp luật. Vị thành niên cần có lối sống biết kiềm chế, kiêng quan hệ tình dục khi chưa thật sự sẵn sàng, tập trung học tập, lao động và rèn luyện thể thao. Vị thành niên cần biết cách tự bảo vệ trong tương lai, khuyến khích Vị thành niên quay trở lại cơ sở y tế để được tư vấn về tình dục an toàn trước khi có quyết định quan hệ tình dục. Khi đã có quan hệ tình dục cần sử dụng một biện pháp tránh thai an toàn để tránh mang thai ngoài ý muốn. Bao cao su là một biện pháp ngừa thai có tác dung kép ngoài ngừa thai còn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Khi có bất kỳ vấn đề gì thắc mắc về vấn đề SKSS, SKTD hãy thẳn thắng trò chuyện cùng với người thân hoặc đến các cơ sở y tế an toàn để được tư vấn.
Hình ảnh một buổi sinh hoạt chuyên đề về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cho học sinh lớp 10 tại trường THPT TP Sa Đéc thực hiện năm 2020 Giáo dục SKSS, SKTD toàn diện (CSE) phù hợp với lứa tuổi là một cách tiếp cận phù hợp với văn hóa ở Việt Nam đối với lứa tuổi Vị thành niên để nâng cao nhận thức, kỹ năng sống, cải thiện hành vi SKSS, SKTD và các mối quan hệ thông qua việc cung cấp các thông tin chính xác về mặt khoa học, thực tế và không phán xét. Giáo dục SKSS, SKTD trao cơ hội để Vị thành niên khám phá các giá trị và thái độ của bản thân mình cũng như trang bị các kỹ năng sống (giao tiếp, ra quyết định, thương thuyết…) nhằm giảm nguy cơ ở nhiều khía cạnh khác nhau của vấn đề SKSS, SKTD. Bs Nguyễn Thị Xuân Quyên Tài liệu tham khảo:
|
