Viêm phế quản là một bệnh khá phổ biến ở trẻ, thường gây ra biến chứng ảnh hưởng đến sức khoẻ nếu như không điều trị sớm. Vậy bố mẹ nên làm gì khi trẻ bị viêm phế quản?
1. Tìm hiểu về bệnh việm phế quản
Viêm phế quản ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là một bệnh nhiễm trùng hoặc viêm các đường dẫn không khí lớn đến phổi [viêm nhiễm, phù nề, chít hẹp, co thắt…]. Khi trẻ bị đau họng, cảm lạnh, cảm cúm hoặc nhiễm trùng xoang mũi, virus gây bệnh có thể xâm nhập phế quản. Đây là nguyên nhân khiến đường hô hấp bị viêm, sưng lên và bị dịch nhầy làm tắc. Bệnh viêm phế quản ở trẻ em có thể là cấp tính hoặc mạn tính. Viêm phế quản mạn tính có thể kéo dài từ vài tháng tới nhiều năm, trong khi đó viêm phế quản cấp ở trẻ em thường diễn ra trong thời gian ngắn.
Viêm phế quản ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là một bệnh nhiễm trùng hoặc viêm các đường dẫn không khí lớn đến phổi
2. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị viêm phế quản
– Virus là nguyên nhân chính gây ra viêm phế quản giai đoạn đầu, thường gặp ở trẻ sau khi bị cảm lạnh, sổ mũi, ho, viêm đường hô hấp trên.
– Chảy nước mũi kèm với sốt cao [thường sốt 39-40 độ], ho kéo dài từ 2-3 tuần thì có thể bé đã bị viêm phế quản cấp.
– Trẻ bị đau rát họng, khạc ra đờm trắng hoặc đờm xanh, vàng.
– Trẻ thở khò khè
– Mũi có dịch màu xanh
– Trẻ có cảm giác đau ngực, thở gấp chán ăn, mệt mỏi, có thể bị nôn trớ.
3. Cách xử trí khi trẻ bị viêm phế quản?
Khi thấy trẻ có dấu hiệu bất thường về sức khỏe như khó thở, bú kém, sốt,… các bậc phụ huynh cần đưa con đến viện càng sớm càng tốt
Điều trị viêm phế quản phải dựa vào nguyên nhân gây bệnh mà ở mỗi trẻ có phương pháp điều trị khác nhau. Nếu nguyên nhân do virus thì không cần phải điều trị kháng sinh, chỉ điều trị triệu chứng: giảm ho, giảm sốt, long đờm, nâng cao thể trạng để tăng cường sức đề kháng cho bé. Nếu nguyên nhân do vi khuẩn thì phải điều trị kháng sinh tốt nhất là theo kháng sinh đồ và đồng thời cũng phải điều trị triệu chứng [giảm sốt, giảm ho…], dùng thuốc đúng liều lượng và đủ thời gian cho bé.
Nhỏ nước muối sinh lý và làm thông thoáng đường thở cho trẻ
BSCKI Trần Thanh Hà – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc cho biết: “Với các trường hợp nhẹ, trẻ sốt nhẹ vẫn ăn uống bình thường, không có yếu tố nguy cơ thì có thể được chăm sóc tại nhà bằng việc cho trẻ bú hay ăn uống đầy đủ. Cụ thể như cho trẻ uống nhiều nước, làm thông thoáng mũi cho trẻ để giúp trẻ dễ thở hơn. Có thể nhỏ nước muối sinh lý, sau đó làm sạch mũi cho trẻ. Cho trẻ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ về liều lượng và thời gian uống. Tránh khói thuốc lá vì có thể làm bệnh của trẻ nặng hơn và dễ trở thành bệnh hen phế quản sau này”.
4. Phòng bệnh viêm phế quản cho trẻ em như thế nào?
– Cho trẻ bú mẹ đến 2 tuổi để tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
– Khi bé bị sổ mũi thì bố mẹ cần lấy nước mũi cho bé thường xuyên. Dùng tăm bông đưa vào lỗ mũi để các chất dịch nhầy dính vào và rút ra.
– Nhỏ nước muối sinh lý để sạch khuẩn và vệ sinh phía trong mũi cho trẻ.
– Không nên mặc quá nhiều áo cho bé làm cho bé nóng, không khí trong phòng không được quá khô. Nếu cần thiết phải tạo ẩm cho không khí.
– Không để cho bé hít phải khói thuốc lá. Khói thuốc lá làm rát phế quản nên trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh nguy cơ nhiễm viêm tiểu phế quản là rất cao.
– Cố gắng cách ly với nguồn bệnh, hạn chế tiếp xúc với người bệnh để tránh lây lan.
Cha mẹ không nên tự ý điều trị cho trẻ tại nhà mà cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được bác sĩ chẩn đoán và có các phương pháp phù hợp nhất.
Các bác sĩ Nhi của Hệ thống Y Tế Thu Cúc TCI được hàng ngàn ba mẹ tin tưởng và đánh giá cao
Ý kiến của người bệnh
Anh Nguyễn Văn Đại [34 tuổi, nhân viên văn phòng, Hà Nội]: “Bé nhà mình bị sinh thiếu tháng nên hay ốm vặt. Vừa rồi con ho nhiều, sốt đưa con đến khám tại Bệnh viện Thu Cúc, bác sĩ kết luận cháu bị viêm phế quản. Trộm vía uống thuốc theo đơn của bác sĩ con khỏi nhanh, cơ thể cũng không bị mệt lâu. Các bác sĩ không kê kháng sinh và hướng dẫn cách chăm sóc con rất kĩ nên tôi thực sự hài lòng”
Chị Lan Phương [29 tuổi, trưởng phòng tổ chức, HN]: “Sinh con đầu lòng nên cái gì cũng bỡ ngỡ, mỗi lần con ốm là mình cũng như muốn ốm theo. May mà có các bác sĩ bệnh viện Thu Cúc khám và tư vấn rất tận tình, chỉ bảo từng chút một. Bệnh viện lại ngay gần nhà mình nên rất tiện, có khu vui chơi cho trẻ nên các bé đỡ mè nheo bố mẹ khi đi khám và bớt sợ khám hơn rất nhiều”
Viêm phế quản ở trẻ em là bệnh thường gặp và có thể tự khỏi. Tuy nhiên, triệu chứng bệnh đôi khi làm cho trẻ khó chịu, dễ quấy khóc. Nếu không được điều trị tích cực, bệnh dễ tiến triển nặng thành viêm phổi. Cùng YouMed tìm hiểu nguyên nhân và cách điều trị bệnh viêm phế quản ở trẻ em trong bài viết sau đây nhé.
1. Bệnh viêm phế quản ở trẻ em là gì?
Viêm phế quản ở trẻ em là một bệnh khá phổ biến. Trẻ bị viêm phế quản bị viêm nhiễm đường thở dưới, hay sưng cuống phổi nhưng chưa lan đến nhu mô phổi. Tuy nhiên, khi viêm cuống phổi sẽ làm cho trẻ ho nhiều. Và nếu để trẻ ho nặng, viêm nhiễm có thể lan xuống nhu mô phổi. Bệnh dễ trở nặng thành viêm phổi nếu không được điều trị tích cực.
Trẻ em, nhất là trẻ dưới 1 tuổi rất hay mắc phải căn bệnh này, đặc biệt khi thời tiết trở lạnh. Bệnh thường xuất hiện cùng lúc hoặc sau khi trẻ đang mắc một bệnh nhiễm khuẩn khác như cúm, sởi, ho gà… Trẻ đẻ non, còi xương, suy dinh dưỡng cũng dễ mắc và thường biến chứng thành viêm phổi.
2. Phân loại bệnh viêm phế quản trẻ em
Tùy theo tình trạng nặng nhẹ, bệnh có thể phân loại thành:
Viêm tiểu phế quản: Bệnh này khá lành tính và dễ khỏi. Bệnh thường không để lại biến chứng. Đa số trẻ sơ sinh hoặc trẻ lớn hơn 2 tuổi dễ mắc phải loại viêm này. Nếu bệnh nặng hơn thì bố mẹ nên đưa trẻ vào bệnh viện để quan sát kỹ và điều trị. Nhằm tránh những viêm sưng không đáng có do virus gây ra.
Viêm phế quản phổi: bệnh thường xuất hiện khi trời trở lạnh đột ngột hoặc tiếp xúc không khí ô nhiễm. Vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng xâm nhập qua mũi họng và tác động đến phổi. Ngoài ra, khi bé trúng gió lạnh, ảnh hưởng đến phổi, thì dễ mắc bệnh này hơn. Tình trạng viêm này nguy hiểm hơn, do gây biến chứng suy hô hấp, hoặc thậm chí tử vong nếu không được chữa trị kịp thời.
Viêm tiểu phế quản cấp: trẻ ở độ tuổi 1-2 tuổi rất dễ mắc phải bệnh này, đặc biệt vào tiết trời đông xuân. Bệnh dễ biến chứng nguy hiểm thành suy hô hấp, phù nề niêm mạc phế quản, tắc hẹp ống thở… Do vậy bệnh có diễn biến phức tạp hơn viêm tiểu phế quản. Bố mẹ cần đặc biệt lưu ý khi trẻ mắc phải tình trạng viêm cấp này.
3. Nguyên nhân gây bệnh
Có nhiều cơ chế gây ra bệnh viêm phế quản ở trẻ:
- Virus: đây là nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm phế quản của trẻ. Trẻ em có hệ miễn dịch còn yếu và chưa ổn định. Khi gặp những điều kiện thích hợp [suy giảm sức đề kháng], các loại virus và vi khuẩn như phế cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn sẽ tấn công trẻ mắc viêm phế quản. Đặc biệt, sau khi trẻ mắc các chứng bệnh viêm tai-mũi-họng, những vi khuẩn này lại càng tích cực hoạt động. Đôi khi do sử dụng quá nhiều kháng sinh, hoặc sức khỏe của trẻ yếu, thì virus có thể tấn đến cuống phổi.
- Thời tiết, môi trường: thời tiết thất thường, môi trường ô nhiễm [khói bụi, khói xăng xe, thuốc lá hay một số hơi độc] cũng dễ làm trẻ mắc bệnh.
- Nguyên nhân khác: tắm quá lâu, tắm sai cách, tắm nước quá lạnh, không giữ ấm khi trời lạnh… cũng là một trong những lý do gây bệnh viêm phế quản.
4. Triệu chứng trẻ bị viêm phế quản
Bệnh viêm phế quản rất thường gặp ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, triệu chứng bệnh thường không rõ ràng và khó nhận biết. Trẻ khi mắc bệnh thường có biểu hiện bỏ bú, khóc vì khó thở, chán ăn, nôn ói,… Bố mẹ cần chú ý trẻ sẽ ho nhiều và khó thở. Đặc biệt lưu ý cơn sốt và cơn ho kéo dài đến tuần thứ 2 thì có thể là trẻ đã bị viêm phế quản.
Viêm phế quản ở trẻ em cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh xảy ra những biến chứng khó lường. Bố mẹ cần lưu ý các giai đoạn tiến triển bệnh của trẻ:
- Giai đoạn đầu: ho, sốt nhẹ, sổ mũi kèm theo hắt hơi, bỏ bú, chán ăn, quấy khóc
- Giai đoạn phát triển: sốt cao, xuất hiện hiện tượng thở khò khè, khó thở, rối loạn tiêu hóa. Da trẻ có biểu hiện xanh xao, tím tái
- Giai đoạn bệnh nặng: tình trạng thở khò khè trở nên nặng hơn. Những triệu chứng khác cũng xuất hiện như sốt cao [trên 38 độ C], ho kéo dài, ho có đờm, đổ mồ hôi, chân tay yếu, mệt mỏi, môi khô, buồn nôn, nôn. Bên cạnh đó, da tím tái, tiêu chảy, ngủ mê man, li bì. Nặng hơn trẻ có thể bị co giật, hôn mê
5. Điều trị viêm phế quản ở trẻ em
Khi trẻ đang mắc bệnh, bố mẹ cần lưu ý những điều sau để việc trị liệu nhanh chóng và hiệu quả hơn:
- Đặc biệt giữ ấm cho trẻ, lưu ý vùng cổ họng. Nên bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ để tăng cường sức đề kháng, tránh bỏ bữa. Tránh cho trẻ tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm, khói thuốc… Giữ gìn, vệ sinh nơi ở của trẻ sạch sẽ, thông thoáng.
- Nên cho trẻ uống nước ấm. Vì nước ấm sẽ giúp làm sạch đờm, giúp trẻ đỡ đau rát họng và dễ thở hơn.
- Đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay nếu tình trạng bệnh không giảm sau 2 – 3 ngày. Hoặc thấy xuất hiện các dấu hiệu bất thường như sốt cao không giảm, nôn nhiều, co giật, khó thở…
Ngoài ra, bố mẹ cần chú ý tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Cho trẻ uống thuốc đúng liều lượng, đúng cách. Không được tự ý điều trị tại nhà, hoặc dùng thuốc kháng sinh bừa bãi. Nếu phát hiện bệnh sớm và điều trị đúng cách thì các triệu chứng sẽ hết sau một vài ngày.
Viêm phế quản là bệnh không quá nguy hiểm và có thể tự khỏi. Tuy nhiên, bố mẹ cần đặc biệt lưu ý và chăm sóc tích cực ở giai đoạn đầu để tránh bệnh diễn tiến thành viêm phổi. Nếu bệnh có dấu hiệu trở nặng, cần đưa trẻ đến khám tại các trung tâm y tế. Tuyệt đối không được chủ quan tự ý điều trị bằng kháng sinh tại nhà mà chưa có đơn bác sĩ.
Dược sĩ Phạm Thị Thuý Diễm