AMH [Anti-mullerian Hormone] được tiết ra bởi các tế bào Sertoli của tinh hoàn trong thời kỳ phôi của thai nhi nam. Ở phụ nữ, AMH là một hormone được sản xuất bởi các tế bào hạt của nang buồng trứng. Vì vậy, AMH phản ánh số lượng trứng được sản xuất vào chu kỳ hàng tháng của phụ nữ. Mức độ AMH trong máu của một người phụ nữ là một chỉ số về dự trữ buồng trứng của họ và rất hữu ích trong việc đánh giá tình trạng sinh sản của người đó.
Hiện nay, xét nghiệm AMH là xét nghiệm chính xác nhất để đánh giá khả năng sinh sản của buồng trứng. Xét nghiệm mới này đóng vai trò rất quan trọng chẩn đoán và điều trị hiếm muộn, đặc biệt là trước khi thực hiện kích thích buồng trứng và thụ tinh trong ống nghiệm.
Mục đích của xét nghiệm là để khảo sát hoạt động của buồng trứng cũng như khả năng dự trữ nang noãn của buồng trứng. Xét nghiệm còn theo dõi sự phát triển nang noãn và có rụng trứng trong chu kỳ khảo sát hay không. - AMH được tiết trực tiếp bởi các tế bào hạt của nang noãn buồng trứng và có liên quan trực tiếp với số lượng nang noãn nguyên thủy trong buồng trứng. AMH được sản xuất nhiều nhất ở nang tiền hốc [preantral] và có hốc nhỏ dưới 4mm [antral], nghĩa là những nang noãn còn non và đang phát triển ở buồng trứng. Do đó, nồng độ AMH cho biết số nang noãn non hiện có trong buồng trứng, hay còn gọi là dự trữ buồng trứng. Dự trữ buồng trứng càng tốt có nghĩa là khả năng sinh sản của buồng trứng càng cao và ngược lại. - Nồng độ AMH không thay đổi theo chu kỳ kinh nên có thể thực hiện vào bất kỳ ngày nào của chu kỳ kinh. Đặc điểm này của AMH giúp việc xét nghiệm nội tiết đánh giá buồng trứng trở nên thuận tiện rất nhiều cho bệnh nhân. - Nồng độ AMH không thay đổi đáng kể trong suốt chu kỳ kinh và giảm dần theo tuổi. Ở phụ nữ khỏe mạnh và dưới 38 tuổi, nồng độ AMH bình thường nằm trong khoảng từ 2,0 – 6,8ng/ml [14,28 – 48,55pmol/L]. Ngoài ra, nồng độ AMH cao hơn giá trị trên cũng quan sát thấy ở những phụ nữ buồng trứng đa nang. - Hiện nay AMH được sử dụng để đánh giá dự trữ và đáp ứng buồng trứng trong khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm. Tiên lượng được những yếu tố này rất có lơi cho bệnh nhân. Phụ nữ có nồng độ AMH thấp thường là đáp ứng kém với thuốc kích thích buồng trứng và phải sử dụng rất nhiều thuốc để kích thích buồng trứng. Các nghiên cứu gần đây cho thấy nếu AMH nhỏ hơn 3, khả năng đáp ứng kém với thuốc khi kích thích buồng trứng làm thụ tinh trong ống nghiệm là rất cao và kết quả thành công bị ảnh hưởng rất nhiều. Ngược lại nếu AMH cao, khả năng bị hội chứng quá kích buồng trứng sẽ rất cao. Khi có chỉ định, bệnh nhân sẽ được lấy máu tĩnh mạch và có thể làm xét nghiệm vào bất kỳ ngày nào của chu kỳ kinh. Xét nghiệm được thực hiện theo phương pháp miễn dịch điện hóa phát quang đảm bảo độ chính xác cao và hiện đã được thực hiện tại Khoa Sinh hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cùng với bộ 8 xét nghiệm các hormone hỗ trợ sinh sản khác.
Xét nghiệm AMH là một xét nghiệm quan trọng và có ý nghĩa lớn trong việc đánh giá dự trữ buồng trứng cũng như tình trạng sức khỏe sinh sản của người phụ nữ. Qua đó giúp hỗ trợ chẩn đoán và hướng điều trị cho các cặp vợ chồng hiếm muộn, đặc biệt là những người có ý định thụ tinh trong ống nghiệm. Vậy AMH là gì? Và có giá trị gì trong đánh giá dự trữ buồng trứng của người phụ nữ? Hãy cùng Khoa Hiếm Muộn IVF Phương Châu tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết sau đây:
XÉT NGHIỆM AMH LÀ GÌ?
AMH là từ viết tắt của Anti-Mullerian Hormone. AMH được tiết trực tiếp bởi các tế bào hạt của nang noãn buồng trứng và có liên quan trực tiếp với số lượng nang noãn nguyên thủy trong buồng trứng. AMH được sản xuất nhiều nhất ở nang tiền hốc [preantral] và có hốc nhỏ dưới 4mm [antral], nghĩa là những nang noãn còn non và đang phát triển ở buồng trứng. Do đó, nồng độ AMH cho biết số nang noãn non hiện có trong buồng trứng, hay còn gọi là dự trữ buồng trứng của người phụ nữ. Dự trữ buồng trứng càng tốt có nghĩa là khả năng sinh sản của người phụ nữ càng cao và ngược lại.
Nồng độ AMH sẽ hằng định, không thay đổi theo chu kỳ kinh nên có thể thực hiện vào bất kỳ ngày nào của chu kỳ kinh.
.jpg]
GIÁ TRỊ CỦA AMH TRÊN LÂM SÀNG
Đánh giá chức năng dự trữ buồng trứng của bệnh nhân:
Dựa vào AMH có thể tiên lượng khả năng sinh sản của bệnh nhân, góp phần chẩn đoán nguyên nhân hiếm muộn và lựa chọn hướng điều trị phù hợp. Ngoài ra, có thể tiên lượng được thời gian lý tưởng cho sinh sản đối với những trường hợp có ý định trì hoãn việc có con hoặc tiên lượng được thời gian mãn kinh của người phụ nữ.
.JPG]
[Biểu đồ thể hiện mối liên quan giữa giá trị AMH và độ tuổi]
Tiên lượng khả năng đáp ứng buồng trứng của bệnh nhân trong quá trình kích thích buồng trứng làm TTON
Dựa vào nồng độ AMH, bác sĩ cũng có thể tiên lượng khả năng đáp ứng và điều chỉnh liều thuốc kích thích buồng trứng phù hợp hơn cho bệnh nhân. Khi AMH thấp, khả năng đáp ứng kém với thuốc khi kích thích buồng trứng làm thụ tinh trong ống nghiệm là rất cao và kết quả thành công bị ảnh hưởng rất nhiều. Ngược lại nếu AMH cao, khả năng bị hội chứng quá kích buồng trứng [OHSS] sẽ rất cao.
NGƯỠNG GIÁ TRỊ CỦA AMH ĐỐI VỚI KHẢ NĂNG SINH SẢN:
Ở phụ nữ khỏe mạnh và dưới 38 tuổi, nồng độ AMH bình thường nằm trong khoảng từ 2,0 – 6,8ng/ml. Ngoài ra, nồng độ AMH cao hơn giá trị trên cũng quan sát thấy ở những phụ nữ buồng trứng đa nang.
• Tối ưu cho khả năng sinh sản: 4,0-6,8 ng/ml
• Đạt yêu cầu cho khả năng sinh sản: 2,2-4,0 ng/ml
• Khả năng sinh sản thấp: 0,3-2,2 ng/ml
• Khả năng sinh sản rất thấp: 6,8 ng/ml.
Ngoài ra, dựa vào kết quả AMH bác sỹ có thể ra các chỉ định xét nghiệm khác giúp bệnh nhân phát hiện ra các vấn đề liên quan ung thư buồng trứng khi có một kết quả AMH cao bất thường.
LÀM CÁCH NÀO ĐỂ TĂNG GIÁ TRỊ CỦA AMH?
Nồng độ AMH không thay đổi đáng kể trong suốt chu kỳ kinh và giảm dần theo tuổi. Theo như đã định nghĩa, AMH được tiết trực tiếp bởi các tế bào hạt của nang noãn buồng trứng và có liên quan trực tiếp với số lượng nang noãn nguyên thủy trong buồng trứng. Mà tuổi người phụ nữ càng tăng, số lượng nang noãn nguyên thủy sẽ giảm dần nên AMH ngày càng giảm. Nếu có tăng thì có thể đến từ sai số từ các máy xét nghiệm.
.JPG]
Chính vì vậy, chúng ta sẽ không trông mong tạo ra sự tăng dự trữ buồng trứng trên phụ nữ mà phải đặt ra mục tiêu làm tăng khả năng thu được số lượng nang thứ cấp trên buồng trứng hoặc tăng chất lượng noãn thu hồi trong chu kỳ TTON. Có thể áp dụng một số cách như sau:
- Dùng thuốc hỗ trợ bổ sung DHEA và acid folic theo liều lượng hướng dẫn của bác sỹ kê toa.
- Tạo cơ thể một lối sống khỏe về thể chất cũng như tinh thần: ăn uống cân đối dinh dưỡng, tập thể dục/yoga/thiền…
- Tránh căng thẳng tâm lý, stress. Hạn chế tối đa việc tiếp xúc chất độc, hóa chất hay việc sử dụng các loiaj chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá, ma túy
30 tuổi AMH bao nhiêu là bình thường?
- Nồng độ AMH sẽ cho biết khả năng sinh sản và dự trữ buồng trứng của phụ nữ. AMH bình thường ở phụ nữ dưới 38 tuổi khoảng từ 2,2 đến 6,8 ng/mL. Nếu nồng độ này quá thấp dưới 0,5 ng/mL thì khả năng mang thai là vô cùng khó khăn. Còn nếu AMH quá cao trên 10 ng/ mL thì sẽ dễ bị bệnh buồng trứng đa nang.
Chỉ số AMH thấp là bao nhiêu?
Bình thường, chỉ số AMH ở phụ nữ dưới 38 tuổi khoảng từ 2,2 - 6,8 ng/mL. Nếu chỉ số AMH thấp trong khoảng từ 1,0 - 1,5 ng/mL đồng nghĩa với khả năng dự trữ buồng trứng bị suy yếu. Tuy nhiên, bệnh nhân này vẫn có khả năng mang thai. Nếu chỉ số AMH dưới 1 ng/ml thì đa phần tiên lượng là người này rất khó mang thai.
Xét nghiệm AMH vào ngày nào là tốt nhất?
Nồng độ AMH không có sự biến chuyển hoặc thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt nên có thể thực hiện xét nghiệm vào bất kì ngày nào của chu kỳ kinh. Đặc điểm không thay đổi này sẽ giúp việc xét nghiệm nội tiết đánh giá buồng trứng đảm bảo tính chính xác cũng như thuận tiện cho bệnh nhân.
Chỉ số AMH từ bao nhiêu thì đã có thể tiên lượng mãn kinh?
- Dự báo thời gian mãn kinh: Ở phụ nữ, nồng độ AMH giảm dần theo tuổi. Mức độ AMH có thể được sử dụng để dự báo thời kỳ mãn kinh. AMH có giá trị dự báo thời kỳ mãn kinh tốt hơn so với FSH. Nếu AMH < 0,2 ng/mL, lứa tuổi 35-39 sẽ mãn kinh sau 9,94 năm, lứa tuổi 45 – 48 sẽ mãn kinh sau 5,99 năm.