Trong kinh tế học, để khắc phục các tình trạng khó khăn của nền kinh tế và các vấn đề rất khó giải quyết trong một nền kinh tế như lạm phát, suy thoái thị trường…Người ta thường nhắc tới ” Liệu pháp sốc”.
Luật sư tư vấn luật miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568
1. Liệu pháp sốc trong kinh tế học là gì?
Liệu pháp sốc trong tiếng Anh là Shock Therapy.
Khi nhắc tới liệu pháp sốc trong kinh tế đây được hiểu là khái niệm thường được dùng ở trong kinh tế học thì liệu pháp sốc lập luận rằng những thay đổi đột ngột, mạnh mẽ trong chính sách kinh tế quốc gia có thể biến nền kinh tế do nhà nước kiểm soát thành nền kinh tế thị trường tự do và liệu pháp sốc được đề xuất nhằm chữa trị các căn bệnh khó chữa trong nền kinh tế, chẳng hạn như siêu lạm phát, thiếu hụt và các tác động khác của việc kiểm soát thị trường, để tăng sản lượng kinh tế, giảm tỉ lệ thất nghiệp và cải thiện mức sống.
Bên cạnh đó, liệu pháp sốc có thể đi kèm với quá trình chuyển đổi khó khăn, khi giá cả tăng cao từ mức giá cũ do nhà nước kiểm soát đến mức giá thị trường, và nhân viên trong các công ty nhà nước cũ bị mất việc. Điều này có thể tạo ra tình trạng bất ổn dân sự và dẫn đến việc buộc phải thay đổi lãnh đạo chính trị của đất nước.
2. Nội dung của liệu pháp sốc trong kinh tế học:
Thuật ngữ liệu pháp sốc ám chỉ việc sẽ tạo ra sự rung chuyển trong nền kinh tế, với các chính sách kinh tế đột ngột và kịch tính ảnh hưởng đến giá cả và việc làm. Các đặc điểm của liệu pháp sốc bao gồm chấm dứt kiểm soát giá cả, tư nhân hóa các thực thể thuộc sở hữu công cộng, và tự do hóa thương mại. Đối lập của liệu pháp sốc là chủ nghĩa tuần tiến, thể hiện sự chuyển đổi chậm và ổn định từ nền kinh tế được kiểm soát sang nền kinh tế mở. Nền kinh tế mở thường được coi là một chiến lược có trách nhiệm và hiệu quả hơn để cải thiện một nền kinh tế. Thông thường, các chính sách hỗ trợ liệu pháp sốc bao gồm:
– Chấm dứt kiểm soát giá
– Ngừng các khoản trợ cấp của chính phủ
– Chuyển các ngành công nghiệp nhà nước sang khu vực tư nhân
– Áp dụng chính sách tài khóa chặt chẽ hơn, như tăng thuế suất và giảm chi tiêu chính phủ.
Xem thêm: Hợp tác xã là gì? Đặc điểm, ưu và nhược điểm của hợp tác xã?
Như vậy chúng ta thấy như trên gồm có 04 chính sách hỗ trợ liệu pháp sốc đối với nền kinh tế đang gặp vấn đề nan giải hiện nay, theo đó các biện pháp này cần có kế hoạch triển khai hợp lý để đạt hiệu quả cao nhất trong nền kinh tế và thúc đẩy tạo điều kiện cho mỗi người có việc làm và thu nhập ổn định, cuộc sống ấm no và có điều kiện chăm sóc sức khỏe, nâng cao tuổi thọ và để đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần ngày càng phong phú, có điều kiện học tập, tham gia các hoạt động xã hội, phát triển con người toàn diện,…
3. Ưu và nhược điêm của liệu pháp sốc trong kinh tế học:
Ưu điểm
– Liệu pháp sốc hiệu quả hơn các phương pháp khác để giải quyết sự mất cân đối kinh tế
– Đặt ra kì vọng rõ ràng cho người tiêu dùng
Nhược điểm
– Nhanh chóng tạo ra bất bình đẳng thu nhập
– Thất nghiệp tăng
Ví dụ về liệu pháp sốc cụ thể như các nhà kinh tế học Jeffrey Sachs được biết đến rộng rãi với liệu pháp sốc. Ông đã phát triển một kế hoạch liệu pháp sốc cho Ba Lan vào năm 1990 và một số quốc gia khác, bao gồm Bolivia và Chile. Vào năm 1985, nhờ vào kết quả của liệu pháp sốc trong kinh tế, Bolivia đã thành công trong việc chấm dứt thời kì siêu lạm phát. Ba Lan ban đầu dường như cũng được hưởng lợi từ liệu pháp sốc khi lạm phát được kiểm soát, nhưng tỉ lệ thất nghiệp của nước này đã tăng mạnh lên tới 16,9%.
Xem thêm: Thương lượng là gì? Ưu nhược điểm của thương lượng và hòa giải?
4. Chống lạm phát – liệu pháp sốc đa yếu tố:
Hiện nay nếu nói về lâu dài thì việc kiềm chế lạm phát đối với một quốc gia nói riêng và với thế giới nói chung là vấn đê rất quan trọng, kiềm chế lạm phát để giữ giá trị tiền tệ ổn định sẽ tạo điều kiện tăng sản lượng thực tế và giảm thất nghiệp. Theo đó nên cần phải có kế hoạch duy trì sự ổn định tiền tệ là mục tiêu dài hạn của bất kỳ nền kinh tế nào trên thế giới. Nhưng trong từng thời kỳ việc lựa chọn các giải pháp kiềm chế lạm phát cũng như liều lượng tác động của nó phải phù hợp với yêu cầu tăng trưởng và các áp lực xã hội mà nền kinh tế phải gánh chịu. Theo đó hiện nay Chính phủ các nước có thể chọn chiến lược giảm lạm phát từ từ, ít gây biến động cho nền kinh tế hoặc chiến lược giảm tỷ lệ lạm phát nhanh chóng tạo nên sự giảm mạnh về sản lượng trong quá trình điều chỉnh.
Thông qua các cuộc lạm phát trước đây trên thế giới chúng ta đều có thể dễ dàng nhạn thấy nguyên nhân trực tiếp của bất kỳ cuộc lạm phát nào cũng xuất phát từ các lý do đẩy tổng cầu tăng quá mức hay có thể là nguyên nhân từ việc làm tăng chi phí sản xuất khiến tổng cung giảm. Bên cạnh dó với các nguồn gốc phát sinh các lý do làm dịch chuyển đường tổng cầu và đường tổng cung lại rất khác nhau ở các cuộc lạm phát khác nhau hiện nay có thể là do cơ chế quản lý kinh tế không phù hợp, nền kinh tế thiếu tính cạnh tranh và do đó không hiệu quả, cơ cấu kinh tế mất cân đối, các năng lực sản xuất không được khai thác, trình độ lao động và công nghệ lạc hậu…
Lạm phát mang lại rất nhiều hậu quả cho nền kinh tế cụ thể là hậu quả tiêu cực. Quá trình lạm phát này đối với bất kỳ quốc gia nào được đặc trưng bởi sức mua của tiền giảm so với nền tảng của sự tăng giá chung. Hay chúng ta có thể hiểu về việc, lạm phát đôi khi làm mất giá rất nhanh các ghi chú ngân hàng, biến chúng gần như thành các gói kẹo kẹo đơn giản. Quá trình lạm phát khác xa với bản chất tự nhiên,lạm phát nó bắt đầu do sự phổ biến của sản lượng tiền tệ quốc gia so với sản xuất hàng hóa nói chung, mà bản thân nó đã chỉ ra một thất bại nghiêm trọng trong cơ chế kinh tế.
Hiện nay các hình thức chính của chống lạm phát, ngoài cải cách tiền tệ truyền thống, là chính sách chống lạm phát. Hiện nay nếu nhìn nhận về sự phức tạp và đa tầng của cơ chế của nó, một cách hiệu quả hơn để hồi sinh hoặc tái cấu trúc toàn bộ hệ thống kinh tế của một nhà nước. Chính sách chống lạm phát được xem là một tập hợp các biện pháp và cơ chế phức tạp của quy định nhà nước, nhằm mục đích để ngăn chặn các quá trình lạm phát và thường là tái cấu trúc hệ thống chung của nền kinh tế nước này.
Như vậy chúng ta thấy rằng đây là việc giảm thiểu mức độ lạm phát một cách hiệu quả với sự triệt tiêu hoàn toàn sau đó không chỉ phụ thuộc vào sự lựa chọn đúng đắn của phương pháp điều chỉnh, bên cạnh đó nó còn phụ thuộc vào việc thực hiện nhất quán và có mục tiêu, có tính đến nhiều yếu tố kinh tế phụ. Theo đó nhiều khi có thể yêu cầu áp dụng không chỉ các phương pháp đã được chứng minh, mà cả một số biện pháp phi tiêu chuẩn được quyết định bởi tình huống đã phát sinh, cũng như bản chất và bản chất của sự hình thành một hoặc một quá trình lạm phát khác.
Kết luận: Từ các phân tích chứng tôi đưa ra như trên ta có thể thấy hiện nay để giải quyết những nguyên nhân sâu xa này cần phải có thời gian và đi kèm với các cuộc cải cách lớn. Trên thực tế ta thấy để tác động vào các nguyên nhân trực tiếp của lạm phát và kiềm chế lạm phát ở tỷ lệ mong muốn, chính phủ các nước sử dụng một hệ thống các giải pháp nhằm làm giảm sự gia tăng của tổng cầu hoặc khắc phục các nguyên nhân làm gia tăng chi phí. Thông qua thông tin này chúng ta cũng có thể thấy vai trò của các liệu pháp sốc giúp chúng ta ôn định nền kinh tế khi nền kinh tế rơi vào các trạng thái khó khăn đây dích thực là giải pháp của nền kinh tế nên được áp dụng, tuy nhiên để áp dụng hiệu quả liệu pháp sốc này cần có kế hoạch cụ thể và hợp lý nhất đối với mỗi quốc gia và căn cứ dựa trên đặc điểm của các khó khăn trong nền kinh tế đó để có hướng giải quyết tốt nhất có thế để khắc phục vấn đề và thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế và bên cạnh đó có sự hoàn chỉnh về mặt cơ cấu, thể chế kinh tế, chất lượng cuộc sống và công bằng xã hội
Ở nền kinh tế thị trường tồn tại nhiều thành phần kinh tế, nhiều loại hình sở hữu. Các loại hình cùng tham gia, vận động và phát triển trong một cơ chế cạnh tranh bình đẳng và ổn định. Nền kinh tế cho phép cạnh tranh một cách tự do. Nó tạo ra động lực để các doanh nghiệp có thể đổi mới, phát triển mình.
1. Ưu điểm của kinh tế thị trường:
a. Là điều kiện để thúc đẩy các hoạt động sản xuất:
Trong nền kinh tế thị trường nếu lượng cầu cao hơn cung thì giá cả hàng hoá sẽ tăng lên. Mức lợi nhuận cũng tăng, điều này khuyến khích người sản xuất tăng lượng cung. Ai có cơ chế sản xuất hiệu quả hơn, thì có tỷ suất lợi nhuận cao hơn. Nhờ đó cho phép tăng quy mô sản xuất. Do đó các nguồn lực sản xuất sẽ chảy về phía những người sản xuất hiệu quả hơn. Những người sản xuất có cơ chế sản xuất kém hiệu quả sẽ có tỷ suất lợi nhuận thấp. Khả năng mua nguồn lực sản xuất thấp, sức cạnh tranh kém sẽ bị đào thải dần.
Do đó các doanh nghiệp đó muốn cạnh tranh và đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường thì đòi hỏi họ phải không ngừng đổi mới. Đổi mới về công nghệ, quy trình sản xuất, quản lý, về các sản phẩm của mình để đáp ứng thị trường.
b. Có được một lực lượng sản xuất lớn-đáp ứng tối đa nhu cầu của người tiêu dùng:
Kinh tế thị trường tạo ra nhiều sản phẩm giúp thỏa mãn nhu cầu của tiêu dùng ở mức tối đa. Tại nhiều nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, mức sống của người tiêu dùng đã bị trượt xuống thấp hơn nhiều so với các quốc gia trong nền kinh tế thị trường.
Nguồn: Internet
Mặc dù về mặt nguyên lí, kinh tế kế hoạch hóa tập trung với mục tiêu là tạo ra một hệ thống công bằng hơn đối với quá trình phân chia của cải. Nhưng khuyết điểm của hệ thống này là đã không cung cấp đủ các mặc hàng thiết yêu. Chẳng hạn như thực phẩm, các dịch vụ công cộng, nhà ở hoặc những sản phẩm phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hàng ngày vì không tạo được động lực thúc đẩy sản xuất.
c. Tạo động lực để con người thoã sức sáng tạo:
Một nền kinh tế cho phép con người tự do cạnh tranh. Điều này đồng nghĩa đòi hỏi mọi người phải không ngừng sáng tạo để tồn tại. Tìm ra những phương thức mới cải tiến cho công việc, đúc rút cho bản thân nhiều kinh nghiệm. Kinh tế thị trường là nơi để phát hiện, đào tạo, tuyển chọn, sử dụng con người. Cũng là nơi để đào thải những quản lý chưa đạt được hiệu quả cao. Ngoài ra, còn tạo nên một môi trường kinh doanh dân chủ, tự do, công bằng.
d. Kinh tế thị trường cung cấp nhiều việc làm hơn:
Một ví dụ là các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm khoảng 99,7% tổng số doanh nghiệp tại Hoa Kỳ. Các doanh nghiệp có ít hơn 20 nhân viên ở Hoa Kỳ chiếm 89,6% lực lượng lao động tại nước này. Với nền kinh tế thị trường, sự tập trung vào đổi mới cho phép các doanh nghiệp nhỏ này tìm ra những thị trường ngách và cung cấp các công việc với mức lương cao ở địa phương.
2. Nhược điểm của kinh tế thị trường:
a. Kinh tế thị trường có thể dẫn tới bất bình đẳng trong xã hội:
Gia tăng khoảng cách giữa giàu và ngheo dẫn tới bất bình đẳng trong xã hội. Người giàu sẽ sử dụng lợi thế của mình để trở nên giàu hơn. Trong khi người nghèo sẽ ngày càng nghèo hơn.
Sau một thời gian cạnh tranh, các nhà sản xuất nhỏ lẻ sẽ bị các hãng sản xuất lớn mạnh thôn tính. Cuối cùng chỉ còn lại một số ít các nhà sản xuất lớn có tiềm lực mạnh. Họ sẽ thâu tóm phần lớn ngành kinh tế. Dần dần kinh tế thị trường biến thành độc quyền chi phối.
b. Dễ dẫn đến mất cân bằng cung cầu dẫn đến khủng hoảng kinh tế:
Nguồn: Internet
Do chạy theo lợi nhuận nên các doanh nghiệp sẽ đầu tư mở rộng sản xuất. Ban đầu, các công ty đầu tư phát triển sản xuất khiến nguồn cung tăng mạnh trong khi cầu tăng không tương xứng. Hiện tượng này tích lũy qua nhiều năm sẽ dẫn đến khủng hoảng thừa. Nghĩa là hàng hoá bị ứ đọng, dẫn đến giá cả sụt giảm. Hàng hoá không bán được để thu hồi chi phí đầu tư nên hàng loạt doanh nghiệp phá sản và khủng hoảng kinh tế là kết quả cuối cùng.Cuộc Đại khủng hoảng kinh tế ở Mỹ năm 1929 chính là một ví dụ điển hình. Đấy là kết quả của sự tăng trưởng sản xuất quá mức trong thập kỷ 1920 mà không có sự điều tiết hợp lý của chính phủ.
Bài viết trên vừa chia sẻ với bạn một vài thông tin cơ bản về nền kinh tế thị trường. Mong rằng với những chia sẻ trên sẽ giúp bạn hiểu thêm về bản chất của nền kinh tế này.
DragonLend là giải pháp tài chính cho doanh nghiệp của bạn. Chúng tôi hỗ trợ các gói vay tín chấp dành cho SMEs để họ có thể phát triển tối đa:
️
️
️
>> Xem thêm: 10 Bước Để Quản Lý Tài Chính Doanh Nghiệp Thật Hiệu Quả