Thuế có phải là công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế không? Vì sao?
Thuế có phải là công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế không? Vì sao?
Ngày nay, khi cuộc sống con người ngày càng phát triển, việc tiếp cận với khái niệm thuế đến với người dân phổ biến và rộng rãi hơn. Có thể thấy thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nhà nước, có ý nghĩa và vị trí hết sức quan trọng đối với mỗi quốc gia, đặc biệt vai trò của thuế đối với sự phát triển kinh tế xã hội. Có rất nhiều câu hỏi xoay quanh vấn đề này mà Quý độc giả còn thắc mắc chưa được giải đáp rõ ràng.
Đội ngũ tư vấn của chúng tôi hiểu được những băn khoăn này, chúng tôi đưa ra bài viết phân tích về Vai trò của thuế đối với sự phát triển kinh tế xã hội và những nội dung xoay quanh vấn đề để giúp Quý độc giả đang có nhu cầu tìm hiểu vấn đề này dễ dàng tiếp cận và hiểu hơn về vấn đề này.
Thuế là gì?
Trước khi giải đáp Vai trò của thuế đối với sự phát triển kinh tế xã hội thì cần hiểu về thuế là gì? Có thể thấy chưa có một khái niệm nào thống nhất về thuế trong các văn bản pháp luật hay quy định hiện hành. Đứng ở các góc độ khác nhau của các nhà kinh tế khác nhau lại có một khái niệm khác nhau về thuế.
Một trong những khái niệm phổ biến về thuế đó là “Thuế là một khoản thu bắt buộc, không bồi hoàn trực tiếp của Nhà nước đối với các tổ chức và các cá nhân nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước vì lợi ích chung”. Về cơ bản có thể hiểu, Thuế là khoản thu nộp mang tính bắt buộc mà các tổ chức hoặc cá nhân phải nộp cho nhà nước khi có đủ những điều kiện nhất định.
Đặc điểm của thuế
Thuế mang một số đặc điểm nhất định. Cụ thể các đặc điểm của thuế gồm có:
Thứ nhất: Thuế là khoản thu nộp bắt buộc vào Ngân sách nhà nước.
Bất kỳ cá nhân hay tổ chức đều cần nộp thuế. Tính bắt buộc là thuộc tính cơ bản vốn có của thuế, nó phân biệt thuế với các hình thức huy động tài chính khác của ngân sách nhà nước. Tính bắt buộc của thuế đối với người nộp thuế thể hiện ở chỗ dù họ có muốn hay không, khi họ đáp ứng được những điều kiện luật định thì bắt buộc phải nộp thuế về cho Ngân sách nhà nước bằng hình thức trực tiếp hay gián tiếp.
Ngoài ra tính bắt buộc của thuế còn được thể hiện ở chỗ đối với cơ quan quyền lực thu thuế sẽ thay mặt cho nhà nước tiến hành thu thuế. Các cơ quan quản lý thuế phải thực hiện thu đúng chủ thể, bất kì chủ thể nào đáp ứng các điều kiện luật định phải nộp thuế thì phải tiến hành thu thuế, không được phép lựa chọn hành vi có thu thuế hay không thu thuế và đảm bảo bình đẳng giữa các chủ thể nộp thuế.
Thứ hai: Thuế mang tính quyền lực.
Thuế là nguồn thu chủ yếu của Ngân sách nhà nước, ra đời cùng với sự ra đời của Nhà nước, nếu nhà nước không có thuế sẽ không có tiềm lực kinh tế để duy trì hoạt động cũng như thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình. 90% nguồn thu Ngân sách được tạo lập từ thuế, chỉ khi cho thuế tính quyền lực thì mới đảm bảo thực hiện thu được thuế một cách có hiệu quả nhất, tạo lập nguồn thu tài chính cho quốc gia. Do đó, việc thu thuế được đảm bảo bằng bộ máy làm việc hiệu quả bởi nhiều cơ quan như tổng cục thuế và các cơ quan thuế địa phương. Không chỉ vậy nếu người nộp thuế không thực hiện nộp thuế hoàn toàn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Thứ ba: Thuế không mang tính đối giá và không hoàn trả trực tiếp.
Bất kỳ chủ thể nào họ đủ điều kiện nộp thuế theo quy định, bất kể họ đã được nhận một khoản lợi ích công cộng nào hay chưa thì đều phải nộp thuế. Ngoài ra, thuế không hoàn trả trực tiếp, các chủ thể nộp thuế vào Ngân sách nhà nước. Nhà nước lấy ngân sách để chi cho các vấn đề xã hội như y tế, xây dựng trường học, đường xá… và xã hội được hưởng trong đó, có các chủ thể nộp thuế.
Thứ tư: Thuế mang tính vĩnh viễn
Đặc tính này cho thấy nộp thuế cho Nhà nước không giống như hình thức cho Nhà nước vay tiền nên không thể đòi hỏi Nhà nước phải hoàn trả, bởi vì nguồn thu từ thuế được dùng đáp ứng nhu cầu chi tiêu công mà phần lớn khoản chi này mang tính cấp phát nên nộp thuế cho Nhà nước là san sẻ một phần gánh nặng các khoản chi của Nhà nước.
Vậy cụ thể Vai trò của thuế đối với sự phát triển kinh tế xã hội ra sao sẽ được chúng tôi giải đáp ở phần tiếp theo của bài viết.
Thuế có vị trí và vai trò hết sức quan trọng trong đời sống kinh tế xã hội. Cụ thể vai trò của thuế đối với sự phát triển kinh tế xã hội được thể hiện như sau:
Thứ nhất: Thuế giúp ổn định thị trường, điều tiết nền kinh tế.
Thuế tham gia điều tiết nền kinh tế gồm hai mặt: Kích thích và hạn chế. Thông qua thuế, nhà nước đã linh hoạt điều chính các chính sách thuế trong từng thời kỳ nhất định, nhằm tác động vào cung-cầu giúp điều chỉnh chu kỳ kinh tế – một đặc trưng vốn có của nền kinh tế thị trường.
Thứ hai: Thuế tạo nguồn thu cho Ngân sách nhà nước.
Thuế được coi là khoản thu quan trọng nhất, mang tính chất ổn định lâu dài và khi nền kinh tế càng phát triển thì khoản thu này càng tang. Bên cạnh đó nguồn thu từ thuế vào ngân sách nhà nước chỉ được sử dụng để đáp ứng nhu cầu chi tiêu công của Nhà nước, không được sử dụng cho mục tiêu cá nhân. Nguồn thu từ thuế một phần được sử dụng cho hoạt động của bộ máy Nhà nước, đại bộ phận còn lại được chi cho đầu tư phát triển, cho văn hóa, thông tin, y tế, giáo dục, thể dục thể thao, tài trợ xã hội, nghiên cứu khoa học…Cụ thể các cá nhân hay các công ty khi có thu nhập rồi sẽ nộp một phần thuế vào ngân sách nhà nước. Khi các đường xá, câu cống cần phải sửa chữa thì sẽ lấy số tiền ấy để sửa,…
Thứ ba: Thuế đảm bảo cơ cấu kinh tế, giúp phát triển theo đúng định hướng của nhà nước ổn định và lâu dài.
Thuế là công cụ góp phần điều chỉnh các mục tiêu kinh tế vĩ mô: Góp phần thực hiện chức năng kiểm kê, kiểm soát, quản lý hướng dẫn và khuyến khích phát triển sản xuất, mở rộng lưu thông đối với tất cả các thành phần kinh tế theo hướng phát triển của kế hoạch nhà nước, góp phần tích cực vào việc điều chỉnh các mặt mất cân đối lớn trong nền kinh tế quốc dân.
Bên cạnh đó thuế còn giúp đảm bảo công bằng xã hội. Thông qua thuế, nhà nước sẽ điều tiết phần chênh lệch thu nhập giữa người giàu và người nghèo, bằng việc việc trợ cấp hoặc cung cấp hàng hoá công cộng.
Trên đây, chúng tôi đã phân tích một số vấn đề xoay quanh nội dung Vai trò của thuế đối với sự phát triển kinh tế xã hội. Với những thông tin này chắc hẳn Quý khách hàng cũng đã phần nào hiểu rõ hơn về các nội dung của vấn đề.
Trong quá trình nghiên cứu và tìm hiểu về vấn đề này nếu có bất cứ thắc mắc nào, Quý khách hàng đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua Tổng đài tư vấn: 1900 6557 để được đội ngũ chuyên viên tư vấn của chúng tôi hỗ trợ tốt nhất.
Trong những ngày gần đây, chúng ta thấy nhiều luồng ý kiến trái chiều từ việc đề xuất đánh thuế căn nhà thứ 2 của người dân, thuế thu nhập cá nhân [Thuế TNCN] của những người bán vé số, trà đá vỉa hè trên nhiều phương tiện truyền thông. Tích cực có, tiêu cực có, và câu hỏi tại sao phải làm như vậy??? Không bàn đến các luồng ý kiến trái chiều, để trả lời câu hỏi tại sao phải làm vậy nay Kế Toán Nhất Nam sẽ cùng các bạn phân tích vai trò của thuế đối với nền kinh tế.
1. Thuế là gì?
Thuế là một thực thể do Nhà nước đặt ra thông qua việc ban hành các quy định, văn bản pháp luật liên quan. Các văn bản quy định pháp luật không những quy định nội dung các loại thuế, mà còn xác định quyền, nghĩa vụ của các cá nhân, chủ thể liên quan, các biện pháp đảm bảo việc thực hiện thu, nộp thuế.Pháp luật thuế là cơ chế, thể chế hoá các chính sách kinh tế – xã hội của Nhà nước theo từng giai đoạn. Do đó pháp luật thuế là nhân tố quyết định vai trò quan trọng đối với nền kinh tế và đời sống xã hội.
Thuế đóng vai trò quan trọng, nó được ví như là dòng máu của nền kinh tế đối với 1 quốc gia. Bởi:
Thứ nhất, Thuế là công cụ góp phần điều chỉnh các mục tiêu kinh tế vĩ mô của Nhà nước. Các chính sách về thuế được đặt ra không chỉ nhằm mang lại nguồn cung cho ngân sách nhà nước, mà cao hơn còn góp phần thực hiện chức năng kiểm kê, kiểm soát, quản lý, hướng dẫn và khuyến khích phát triển sản xuất, khởi nghiệp, góp phần tích cực thúc đẩy điều chỉnh các mặt mất cân đối trong nền kinh tế thị trường như hiện nay,
Thứ hai, Thuế giúp điều tiết nền kinh tế. Thuế tham gia điều tiết nền kinh tế gồm hai mặt: Kích thích và hạn chế. Thông qua thuế, nhà nước đã linh hoạt điều chính các chính sách thuế trong từng thời kỳ nhất định, nhằm tác động vào cung-cầu giúp điều chỉnh chu kỳ kinh tế - một đặc trưng vốn có của nền kinh tế thị trường.
Thứ ba, Thuế giúp đảm bảo công bằng xã hội. Thông qua thuế, nhà nước sẽ điều tiết phần chênh lệch thu nhập giữa người giàu và người nghèo, bằng việc việc trợ cấp hoặc cung cấp hàng hoá công cộng. Từ nguồn Thuế TNCN, thuế thu nhập doanh nghiệp [Thuế TNDN],... Nhà nước thực hiện vai trò điều chỉnh vĩ mô trong lĩnh vực tiền lương và thu nhập, kìm hãm, hạn chế sự phân hoá giàu nghèo và tiến tới công bằng xã hội. Một khía cạnh nữa của chính sách thuế là nhằm điều chỉnh thu nhập, đó là các khoản thuế đánh vào tiêu dùng như: Thuế tiêu thụ đặc biệt [đối với rượu bia, thuốc lá...], thuế Giá trị gia tăng [Thuế GTGT].
Từ những vai trò của thuế ở trên, chúng ta có thể thấy, khi sử dụng công cụ thuế để điều chỉnh thu nhập, mức thuế nên xây dựng hợp lý, tránh tình trạng điều tiết, can thiệp quá lớn vào cung-cầu làm giảm động lực thúc đẩy phát triển của các doanh nghiệp và giảm khả năng tăng trưởng kinh tế của đất nước.