Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì
Trong mỗi chúng ta đều có những năng lực tuy duy sáng tạo riêng để giải quyết vấn đề, tuy nhiên không phải lúc nào cần thì đều có thể khơi gợi được những ý tưởng tốt, vì vậy sự ra đời của mô hình 6 chiếc mũ tư duy chính là cứu tinh giúp ta có thể xem xét vấn đề ở nhiều khía cạnh toàn diện hơn. Vậy phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì, lợi ích của việc ứng dụng nó ra sao, tiến hành kỹ thuật này như thế nào và ví dụ minh họa cụ thể, tất cả sẽ được giải đáp qua bài viết này. Show I. Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì?6 Chiếc mũ tư duy là phương pháp sử dụng 6 chiếc mũ ẩn dụ, mỗi chiếc mũ đại diện cho một cách suy nghĩ, một vai trò khác nhau trong quá trình giải quyết vấn đề, giúp đánh giá các khía cạnh khác nhau một cách toàn diện, nhằm đưa ra quyết định thông minh và hợp lý. Phương pháp này được Tiến sĩ Edward de Bono phát triển lần đầu năm 1980 và được giới thiệu trong cuốn sách “6 Thinking Hats” xuất bản năm 1985. 6 Chiếc mũ tư duy bao gồm: Chiếc mũ trắng: Tập trung vào việc thu thập thông tin khách quan và sự thật Chiếc mũ đỏ: Tập trung vào cảm xúc và trực giác. Chiếc mũ đen: Phân tích và đánh giá các khía cạnh tiêu cực và những rủi ro Chiếc mũ vàng: Đánh giá các khía cạnh tích cực và những cơ hội để tận dụng Chiếc mũ xanh lá cây: Tập trung vào việc tạo ra các ý tưởng mới và sáng tạo Chiếc mũ xanh dương: Đánh giá các giải pháp và đưa ra quyết định II. Đặc điểm của 6 chiếc mũ tư duy1. Mũ trắng – Dữ liệu, khách quanMũ màu trắng đại diện cho tư duy về mặt dữ liệu, các thông tin khách quan. Chiếc mũ này đưa ra những lập luận cụ thể dựa vào việc xem xét, đánh giá các dữ liệu thực tế. Một số vấn đề cần được giải đáp thông qua các câu hỏi:
2. Mũ đỏ – Trực giác, cảm tínhMũ màu đỏ đại diện cho tư duy về mặt cảm tính, trực giác. Những người đội chiếc mũ này sẽ phát biểu dựa vào cảm xúc mà không cần phải đưa ra những luận điểm, chứng cứ để giải thích về vấn đề hiện tại. Một số vấn đề cần được giải đáp thông qua các câu hỏi sau:
3. Mũ vàng – Tích cựcMũ màu vàng đại diện cho tư duy theo chiều hướng tích cực. Những người đội mũ màu vàng thường đưa ra những suy nghĩ, ý kiến lạc quan và logic về một vấn đề nào đó, bằng cách chỉ ra những ưu điểm khi ứng dụng nó và chứng minh mức độ khả thi của một dự án. Phương pháp tư duy này cung cấp nhiều động lực để tiếp tục đưa ra những giải pháp mới lạ, độc đáo hơn cho bất kỳ tình huống nào trong cuộc sống. Hãy sử dụng một số câu hỏi dưới đây để giải quyết vấn đề với mũ vàng:
4. Mũ đen – Tiêu cực, điểm tốiTrái ngược với mũ vàng, mũ đen đại diện cho tư duy sâu sắc hơn, nhận ra những điểm tối, tiêu cực trong dự án hiện tại cần giải quyết. Những người đội chiếc mũ này thường có những quan điểm sâu sắc hơn để nhìn nhận vấn đề một cách thận trọng, đảm bảo một dự án tránh khỏi những sự cố, rủi ro, có thể chuẩn bị những phương án dự phòng hoặc điều kịp thời điều chỉnh khi có vấn đề phát sinh. Nếu chỉ tư duy theo mũ vàng với chiều hướng lạc quan, tích cực sẽ khiến chúng ta không trở tay kịp với những sự cố. Chính vì vậy, khi tư duy theo cả 2 mặt tích cực và tiêu cực, điều này giúp chuẩn bị tốt hơn cho mọi vấn đề, ngay cả những tình huống xấu nhất vẫn có phương án để ứng phó kịp thời. Trả lời một số câu hỏi dưới đây để giải quyết vấn đề với mũ đen:
5. Mũ xanh lá cây – Sáng tạo, nhìn nhận vấn đềMũ màu xanh lá cây đại diện cho một tư duy sáng tạo, nhìn nhận vấn đề theo nhiều góc cạnh khác nhau. Màu xanh lá thể hiện một sức sống mãnh liệt và bền vững, những người đội chiếc mũ này sẽ luôn có những ý tưởng sáng tạo, dồi dào, phong phú. Những người này sẽ dễ dàng tìm ra những giải pháp sáng tạo cho bất kỳ vấn đề nào trong cuộc sống. Trả lời một số câu hỏi dưới đây để giải quyết vấn đề với mũ xanh lá cây:
6. Mũ xanh dương – Tiến trình, tổng kết kết quảMũ màu xanh dương đại diện cho tư duy tổ chức, theo tiến trình, giúp hệ thống lại toàn bộ vấn đề một cách bao quát nhất. Những người đội chiếc mũ xanh dương sẽ dễ dàng điều phối, tổ chức, kiểm soát tiến trình tư duy của những chiếc mũ trên. Chẳng hạn như nếu dự án có thể gặp những rủi ro trong tương lai thì người đội mũ xanh dương có thể điều hướng tư duy sang mũ đen để nhìn thấy được những điểm tối, điểm hạn chế và rủi ro có thể xảy đến. |