Những đứa trẻ sinh sau năm 2000 được gọi là iGen - thế hệ lớn lên cùng công nghệ, các ứng dụng điện thoại và mạng xã hội, thậm chí rành rọt cách sử dụng các thiết bị này trước lúc biết đọc, biết viết. Với iGen, mạng xã hội là một phần tất yếu của cuộc sống. Thay vì ngăn cấm, cha mẹ cần chấp nhận, tìm hiểu và hướng dẫn trẻ các nguyên tắc sử dụng mạng xã hội sao đúng cách và hiệu quả.
Quyền riêng tư và thông tin cá nhân không đơn thuần là lập chế độ “công khai” hay người xem “chỉ có bạn bè” ở các bài đăng trên Facebook. Nó còn bao gồm việc đánh giá độ tin cậy của các trang web trước khi dùng email cá nhân đăng ký thành viên, hoặc dùng số điện thoại để đăng ký wifi miễn phí nơi công cộng, nên hay không giao quyền kiểm tra vị trí của mình cho các ứng dụng di động. Kẻ xấu có thể lợi dụng vị trí, hình ảnh và thông tin liên lạc của con. Do đó, cha mẹ cần tìm hiểu kỹ các cách quản lý thông tin trên Internet và hướng dẫn trẻ một cách tường tận.
Cha mẹ cần nhắc nhở con cẩn trọng với những người mới quen trên mạng. Nếu chưa từng gặp mặt thì con không được cung cấp các thông tin riêng tư như số nhà, trường học, lớp học, số điện thoại. Nếu con hẹn gặp những người bạn quen từ trên mạng thì cần có cha mẹ hay người lớn đáng tin cậy đi cùng.
Ngay cả với bạn học, con cũng không nên tiết lộ mật khẩu của các tài khoản đăng ký mạng xã hội, trang mua sắm… rất có thể bạn bè sẽ sử dụng tài khoản của con làm những việc không hay, dù chỉ là trêu đùa. Khi trẻ bước vào tuổi dậy thì, có những mối quan hệ thân thiết, cha mẹ hãy chia sẻ thân tình với con về các tình huống rủi ro về thông tin trên mạng, dặn dò con không gửi ảnh nhạy cảm của mình cho bạn hay bất kì ai vì tin rằng “Tớ sẽ xoá ngay thôi!”. Những tấm ảnh và giây phút bồng bột ấy có thể gây nhiều phiền toái về sau.
Cha mẹ cần khuyên con suy nghĩ kỹ trước khi đăng tải hay chia sẻ điều gì trên mạng xã hội, nhất là những thông tin có thể ảnh hưởng danh tiếng của con trong tương lai. Ngày nay, nhiều nhà tuyển dụng hay các chương trình xét duyệt học bổng đều tìm hiểu ứng viên thông qua mạng xã hội. Họ sẽ nghĩ thế nào nếu nhìn thấy những tấm hình và các câu đùa quá trớn của con? Thậm chí, ngay cả khi con xoá bài đăng rồi thì cũng không chắc là nó đã hoàn toàn biến mất vì ai cũng có thể lưu lại những tấm ảnh trên mạng xã hội.
Cha mẹ hãy nhắc nhở con cư xử tử tế với bạn bè trên mạng như khi ở ngoài đời thật. Có thể con không ác ý khi bình luận vui về ngoại hình hay tính cách của người khác nhưng những lời đó có thể khiến họ tổn thương sâu sắc.
Hơn nữa, khi nói chuyện trực tiếp thì có thể nghe thanh âm, ngữ điệu để biết tâm ý của một người, nhưng những câu chữ trên mạng lại không phản ánh được điều đó. Đôi khi con có thể mất đi một tình bạn đẹp chỉ vì vài dòng bình luận vô tâm.
Để đảm bảo con đang làm theo những nguyên tắc an toàn trên mạng xã hội, thỉnh thoảng cha mẹ cần kiểm tra tài khoản, điện thoại và máy tính của con, nhưng đừng làm việc này một cách lén lút. Hãy cùng con kiểm tra để con hiểu rằng chuyện cha mẹ đang làm là để bảo vệ, hướng dẫn cho con, chứ không phải đang theo dõi con. Nếu phát hiện những nguy cơ hoặc những hành động không đúng của con, hãy bình tĩnh, góp ý nhẹ nhàng để con hiểu và cùng sửa chữa. Đơn giản hơn, hãy kết bạn với con trên Facebook hoặc Follow con tên Instagram để hiểu thêm về cuộc sống của con mình, nếu con cảm thấy thoải mái và đồng ý.
Con cái sẽ bị ảnh hưởng bởi thói quen sử dụng mạng xã hội của cha mẹ mình. Do đó, việc dạy con sử dụng mạng xã hội cũng là cơ hội để bạn xem xét việc chính bản thân có đang lơ là với các quy tắc an toàn thông tin cá nhân hay không, có đang dễ dãi khi bình luận hoặc có đang dành quá nhiều thời gian để sống trên mạng xã hội không.
Prudential chúc bạn và con sử dụng mạng xã hội cập nhật thông tin một cách hiệu quả nhé!
Xem thêm: Bí quyết bảo vệ con trong môi trường Internet
Mạng xã hội ngày càng phổ biến và trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Nhiều trẻ em cũng được tiếp xúc với điện thoại, có tài khoản mạng xã hội ngay khi đang ngồi trên ghế nhà trường. Vậy mạng xã hội có thực sự phù hợp cho trẻ? Học sinh cần trang bị kỹ năng sử dụng mạng xã hội như thế nào để an toàn và hiệu quả nhất? Là học sinh em nên sử dụng mạng xã hội như thế nào là thông minh?
I. Lợi ích của mạng xã hội
Không thể phủ nhận rằng mạng xã hội mang lại rất nhiều lợi ích cho người dùng. Mạng xã hội cho phép các con kết nối, chia sẻ cùng nhau ngay cả khi không đến lớp. Con có thể liên lạc với bạn để chia sẻ tài liệu, trao đổi học tập hay giúp nhau giải đáp thắc mắc ở lớp.
Mạng xã hội còn là sợi dây để học sinh được kết nối với những người có cùng sở thích. Rất nhiều hội nhóm trên mạng xã hội như “cộng đồng đam mê hội họa” , “nghệ thuật gấp giấy origami” hay “nhóm chơi rubik” thu hút hàng ngàn lượt tham gia từ các bạn học sinh. Qua việc tham gia các hội nhóm ấy, các con được thể hiện đam mê, phát triển tài năng của mình.
Các con cũng có thể kết bạn với học sinh trong trường, trong khu mình sống thậm chí là kết bạn với những người bạn nước ngoài. Khoảng cách địa lý hay thời gian không còn là trở ngại cho những tình bạn đẹp xuyên quốc gia.
Bên cạnh đó, rất nhiều tài liệu học tập bổ ích được chia sẻ trên mạng xã hội. Đây sẽ là nguồn tài nguyên to lớn để phục vụ việc học tập và nghiên cứu của học sinh.
II. Những mối nguy hại tiềm ẩn khi sử dụng mạng xã hội
Chắc chắn việc sử dụng mạng xã hội không đúng cách sẽ mang lại nhiều mối nguy hại, đặc biệt là cho học sinh – lứa tuổi chưa có nhiều kinh nghiệm sống, dễ bị kẻ xấu lợi dụng.
1. Nguy cơ bị lừa đảo
Mạng xã hội là nơi hoạt động của nhiều đối tượng lừa đảo. Học sinh lại là thành phần còn non nớt về kiến thức cũng như kỹ năng sống nên dễ trở thành mục tiêu của kẻ xấu. Chúng tìm hiểu và tiếp cận với các em học sinh, dò hỏi thông tin cá nhân của trẻ để sử dụng với nhiều mục đích khác nhau.
Nếu trẻ không cảnh giác thì rất dễ bị dụ dỗ, trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo, bắt cóc tống tiền hay bị bán thông tin.
2. Ảnh hưởng tới sức khỏe
Nghiện mạng xã hội cũng gây ảnh hưởng đến sức khỏe của học sinh. Nhiều em sử dụng mạng xã hội trong thời gian dài gây đau mỏi mắt, đau lưng, mất ngủ. Khi dành nhiều thời gian sử dụng mạng, các hoạt động thể dục thể thao cũng ít được các em quan tâm hơn. Ngày càng có nhiều học sinh bị cận thị, nhược thị, béo phì do nguyên nhân lớn là dùng mạng xã hội, dùng máy tính, điện thoại không kiểm soát.
3. Ảnh hưởng tới học tập
Mạng xã hội có sức hút rất lớn đối với người dùng, đặc biệt là các bạn trẻ. Mạng xã hội mang tới những thông tin mới lạ, những người bạn từ khắp mọi nơi hay sự dễ dàng trong việc kết nối với bạn bè, người thân. Vì vậy có nhiều bạn bỏ bê học tập, không làm bài về nhà chỉ vì nghiện mạng xã hội. Điều này làm tình hình học tập của các em bị sa sút, lâu dần dẫn tới mất gốc, chán học thậm chí làm nảy sinh tâm lý muốn bỏ học.
III. Kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn
“Có nên cho con tiếp xúc với mạng xã hội hay không” luôn là chủ đề gây tranh cãi. Nhiều bố mẹ cấm tuyệt đối, không cho phép con dùng điện thoại và mạng xã hội. Tuy nhiên điều này rất dễ phản tác dụng vì trẻ con thường thích khám phá và tò mò, điều bố mẹ cấm đôi khi lại là điều kích thích khiến con lén dùng mạng xã hội. Thay vì cấm cản, bố mẹ có thể hướng dẫn con sử dụng mạng xã hội an toàn, hiệu quả, có văn hóa.
1. Bảo mật thông tin cá nhân
Những thông tin như tên thật, tuổi, trường lớp, địa chỉ nhà, ảnh cá nhân hay các loại mật khẩu là những thông tin cá nhân, cần được bảo mật, không nên chia sẻ những thông tin này trên mạng. Bố mẹ cũng nên hướng dẫn con bảo mật tài khoản 2 lớp để tránh bị lấy cắp tài khoản phục vụ cho những mục đích xấu.
Nếu trẻ còn nhỏ, những bài đăng trên mạng cũng nên giới hạn người xem là bạn bè, để tránh sự nhòm ngó từ người lạ.
2. Suy nghĩ kỹ trước khi chia sẻ bất cứ điều gì
Mạng xã hội vẫn luôn là con dao hai lưỡi, vì vậy trước khi bình luận, chia sẻ hay đăng tải bất cứ thông tin gì con cần phải tìm hiểu và suy nghĩ kỹ. Vì những bài đăng trên mạng sẽ có nhiều người xem, có thể con sẽ bị người khác soi mói, đánh giá, bình luận tiêu cực khiến con thấy buồn hay lo sợ.
Bên cạnh đó, thông tin được đăng tải trên mạng xã hội không phải lúc nào cũng đúng. Có rất nhiều tin sai sự thật, tin kích động chống phá nhà nước,… được lan truyền trên mạng. Nếu không tìm hiểu kỹ thì con có thể chia sẻ, tin tưởng vào các nguồn tin sai trái, ảnh hưởng đến nhận thức, tiếp tay cho kẻ xấu lan truyền tin giả.
Các con có thể nhờ sự giúp đỡ từ bố mẹ để xem thông tin mình định chia sẻ có đúng sự thật không, có phù hợp để chia sẻ không.
3. Ứng xử văn minh trên mạng
Nhiều trẻ nghĩ rằng mạng xã hội là ảo, con có làm gì thì cũng không ảnh hưởng đến bản thân và người khác. Tuy nhiên, mạng cũng là một xã hội thu nhỏ, tất cả những điều con làm trên mạng đều có thể ảnh hưởng đến bản thân con và mọi người.
Khi nhìn thấy nội dung bạo lực, con có bình luận cổ vũ không? Nhìn thấy điều con không thích, con có để lại những bình luận chê bai, chỉ trích nặng nề? Gặp một chủ đề gây tranh cãi, con có bất chấp tất cả để bảo vệ ý kiến của mình? Hay khi buồn bực, con có trút giận lên những người con thấy trên mạng xã hội không?
Tất cả những hành động không suy nghĩ đều có thể làm người bị chỉ trích thấy buồn và mặc cảm. Nghiêm trọng hơn, nhiều từ ngữ quá khích có thể khiến người khác tổn thương tinh thần, dẫn đến trầm cảm, thậm chí là tự tử.
Vì vậy hãy sử dụng mạng xã hội một cách văn minh, không hùa theo cộng đồng mạng để chửi rủa, miệt thị người khác. Nếu có điều gì buồn bực hay bất đồng quan điểm với bạn bè, người thân, con hãy chọn cách nói chuyện trực tiếp để cùng nhau đưa ra cách giải quyết phù hợp. Mạng xã hội là ảo nhưng nỗi đau là thật, đừng để một dòng chữ trong lúc không suy nghĩ làm ảnh hưởng đến cuộc đời của một con người.
4. Nhận biết các dạng lừa đảo qua mạng
Hiện này có rất nhiều dạng lừa đảo qua mạng. Kẻ xấu có thể tạo một tài khoản ảo, kết bạn và trò chuyện với con để lấy lòng tin sau đó dò hỏi những thông tin của con. Chúng có thể đóng vai một người bạn, muốn con cung cấp thông tin để gửi quà. Tuy nhiên các con luôn nhớ nguyên tắc “không chia sẻ thông tin cá nhân”, đặc biệt là chia sẻ trên mạng xã hội để không trở thành nạn nhân của lừa đảo. Bên cạnh đó, con cũng cần cẩn thận với các trò chơi trúng thưởng, không nên nhấn vào đường link lạ để tránh bị mất tài khoản hay bị đánh cắp thông tin.
Nếu có người yêu cầu các con gửi ảnh cá nhân, đặc biệt là ảnh nhạy cảm, hãy từ chối ngay và nói với bố mẹ. Đây cũng là một dạng lạm dụng cần được đề phòng và tránh xa.
5. Giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội
Bố mẹ nên thống nhất và giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội cho con. Con chỉ nên sử dụng khi có điều cần trao đổi với bạn bè, thầy cô. Hoặc con có thể sử dụng mạng xã hội để giải trí sau khi đã hoàn thành các việc cần thiết.
Với các bạn còn nhỏ, bố mẹ nên giới hạn mục đích sử dụng của con, việc dùng mạng xã hội chỉ để liên lạc, trao đổi học tập với bạn và thầy cô dưới sự giám sát của bố mẹ.
Bố mẹ cũng nên dành nhiều thời gian bên con, hạn chế dùng mạng xã hội trước mặt con để đảm bảo sự thống nhất trong việc giáo dục và làm gương cho con.
Hi vọng bài viết trên đây giúp em hiểu được, là một học sinh em cần làm gì để sử dụng có hiệu quả mạng internet.