Em hãy cho biết cơ cấu và vai trò của ngành dịch vụ trong sản xuất và đời sống.. Câu 1 trang 72 Sách bài tập [SBT] Địa lý 9 – Đề Kiểm Tra Học Kỳ 1
Em hãy cho biết cơ cấu và vai trò của ngành dịch vụ trong sản xuất và đời sống.
a] Cơ cấu [1,0 điểm]
Dịch vụ là một trong ba khu vực kinh tế lớn, các hoạt động kinh tế trong khu vực dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của con người. Dịch vụ bao gồm các ngành: dịch vụ tiêu dùng, dịch vụ sản xuất, dịch Vu công cộng.
b] Vai trò [2,0 điểm].
– Cung cấp nguyên liệu, vật tư sản xuất cho các ngành kinh tế nông – lâm – ngư nghiệp và công nghiệp. [0,5 điếm]
Quảng cáo– Vận chuyển sản phẩm từ nơi sản xuất tới nơi tiêu thụ [0,5 điểm]
– Tạo ra các mối liên hệ giữa các ngành sản xuất, các vùng trong nước và giữa nước ta với các nước trên thế giới. [0,5 điểm]
– Các ngành dịch vụ thu hút ngày càng nhiều lao động, tạo nhiều việc làm nâng cao đời sống và đem lại nguồn thu nhập lớn cho nền kinh tế [0,5 điểm]
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Tìm hiểu khái niệm, cơ cấu và vai trò của ngành dịch vụ
Phân tích hình 2, kết hợp đọc thông tin, hãy:
- Trình bày cơ cấu của các ngành dịch vụ?
- Nêu rõ vai trò của ngành dịch vụ trong sản xuất và đời sống?
Cơ cấu nước ta rất đa dạng, gồm các nhóm ngành: Dịch vụ tiêu dùng, dịch vụ sản xuất, dịch vụ công cộng...
- Dịch vụ tiêu dùng gồm: thương mại, dịch vụ sửa chữa, khách sạn, nhà hàng, dịch vụ cá nhân và cộng đồng....
- Dịch vụ sản xuất gồm: giao thông vận tải, bưu chính, viễn thông, tài chính, tín dụng...
- Dịch vụ cộng đồng gồm: khoa học công nghệ, giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, quản lí nhà nước....
Vai trò của ngành dịch vụ trong sản xuất và đời sống:
- Đối với sản xuất:
- Cung ứng nguyên liệu, vật tư cho sản xuất và đưa sản phẩm đến người tiêu dùng.
- Tạo ra liên hệ giữa các ngành sản xuất, các vùng trong nước và giữa nước ta với nước ngoài.
- Trong đời sống:
- Tạo điều kiện việc làm, đem lại nguồn thu nhập lớn cho nền kinh tế.
- Đáp ứng các nhu cầu của con người như mua sắm, du lịch, đi lại....
I. CƠ CẤU VÀ VAI TRÒ CỦA CÁC NGÀNH DỊCH VỤ
- Khái niệm dịch vụ: Là hoạt động kinh tế – xã hội phục vụ nhu cầu sản xuất và sinh hoạt; có tạo ra giá trị mà không nằm trong lĩnh vực nông – lâm – ngư nghiệp, công nghiệp – xây dựng cơ bản.
1. Cơ cấu
- Dịch vụ kinh doanh: giao thông vận tải, thông tin liên lạc, tài chính, tín dụng, kinh doanh bất động sản, tư vấn, các dịch vụ nghề nghiệp...
- Dịch vụ tiêu dùng: Thương mại, sửa chữa, khách sạn, du lịch, dịch vụ cá nhân [y tế, giáo dục, thể thao], cộng đồng.
- Dịch vụ công: Khoa học công nghệ, quản lí nhà nước, hoạt động đoàn thể [bảo hiểm bắt buộc].
2. Vai trò
- Thúc đẩy mối quan hệ hợp tác, giao lưu quốc tế.
- Thúc đẩy các ngành sản xuất vật chất phát triển, chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế.
- Sử dụng tốt nguồn lao động, tạo việc làm.
- Khai thác tốt các tài nguyên thiên nhiên, di sản văn hóa, lịch sử và các thành tựu của khoa học kĩ thuật hiện đại phục vụ con người.
3. Đặc điểm và xu hướng phát triển
Trên thế giới hiện nay, số lao động trong ngành dịch vụ tăng lên nhanh chóng
- Các nước phát triển: Khoảng 80% [Hoa Kì] hoặc khoảng 50 - 79% [Tây Âu].
- Các nước đang phát triển khoảng 30%.
II. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÁC NGÀNH DỊCH VỤ
- Trình độ phát triển kinh tế và năng suất lao động xã hội ảnh hưởng đến đầu tư, bổ sung lao động dịch vụ.
Ví dụ: Kinh tế phát triển, nhiều máy móc [máy cày] người nông dân làm việc ít [nông nghiệp ít lao động], phát triển ngành dịch vụ.
- Quy mô, cơ cấu dân số ảnh hưởng nhịp độ phát triển và cơ cấu ngành dịch vụ.
Ví dụ: Việt Nam dân số đông, cơ cấu trẻ, tuổi đi học cao thì dịch vụ giáo dục ưu tiên phát triển.
- Phân bố dân cư và mạng lưới quần cư ảnh hưởng mạng lưới dịch vụ.
Ví dụ: Dân cư đông, mạng lưới dịch vụ dày; dân cư phân tán, khó khăn cho ngành dịch vụ.
- Truyền thống văn hóa, phong tục tập quán ảnh hưởng hình thức tổ chức mạng lưới dịch vụ.
Ví dụ: Việt Nam có tập quán thăm hỏi lẫn nhau vào các ngày lễ tết, thì dịch vụ giao thông vận tải, mua bán tăng cường.
- Mức sống và thu nhập thực tế ảnh hưởng sức mua và nhu cầu dịch vụ.
Ví dụ: Mức sống cao thì sức mua tăng...
- Tài nguyên thiên nhiên, di sản văn hóa lịch sử, cơ sở hạ tầng du lịch ảnh hưởng sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ du lịch.
Ví dụ: Vịnh Hạ Long, Cố đô Huế... $ \rightarrow$ ngành dịch vụ du lịch phát triển và các ngành dịch vụ khác cũng phát triển.
III. ĐẶC ĐIỂM PHÂN BỐ CÁC NGÀNH DỊCH VỤ TRÊN THẾ GIỚI
- Trong cơ cấu lao động:
+ Các nước phát triển: trên 50%.
+ Các nước đang phát triển: khoảng 30%.
- Trong cơ cấu GDP:
+ Các nước phát triển trên 60%.
+ Các nước đang phát triển thường dưới 50%.
- Trên thế giới, các thành phố cực lớn đồng thời là trung tâm dịch vụ lớn: New York [Bắc Mĩ], London [Tây Âu], Tokyo [Đông Á].
Page 2
SureLRN
- Dịch vụ là các hoạt động đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của con người .
- Bao gồm 3 nhóm ngành:
+ Dịch vụ tiêu dùng: thương nghiệp, dịch vụ sửa chữa, khách sạn, nhà hàng, dịch vụ cá nhân và cộng đồng.
+ Dịch vụ sản xuất: giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, tài chính, tín dụng, kinh doanh tài sản, tư vấn
+ Dịch vụ công cộng: khoa học công nghệ, giáo dục, y tế, văn hoá, thể thao, quản lí nhà nước, đoàn thể và bảo hiểm xã hội.
Biểu đồ cơ cấu GDP của các ngành dịch vụ, năm 2002 [%]
- Khi kinh tế càng phát triển thì dịch vụ càng trở nên đa dạng.
+ Ở nông thôn hiện nay, Nhà nước đầu tư xây dựng các mô hình đường, trường, trạm, đó là các dịch vụ công cộng.
+ Ngày nay, kinh tế phát triển việc đi lại trong nước và nước ngoài bằng đủ các loại phương tiện.
+ Hiện nay, các khách sạn, nhà hàng, các khu vui chơi giải trí ngày càng được xây dựng nhiều [dịch vụ tiêu dùng].
b. Vai trò của dịch vụ
- Cung cấp nguyên liệu, vật tư sản xuất cho các ngành kinh tế.
- Tiêu thụ sản phẩm tạo ra mối liên hệ giữa các ngành sản xuất trong và ngoài nước.
- Thu hút ngày càng nhiều lao động, tạo nhiều việc làm, góp phần nâng cao đời sống nhân dân và đem lại nguồn thu nhập lớn cho nền kinh tế.
@[email protected]@[email protected]
2. Đặc điểm phát triển và phân bố các ngành dịch vụ ở nước ta
a. Đặc điểm phát triển
- Dịch vụ nước ta chiếm khoảng 25% lao động và 38,5% cơ cấu GDP [2002].
- Trong điều mở cửa nền kinh tế, các hoạt động dịch vụ nước ta đang ngày càng phát triển rất nhanh để vươn lên tầm khu vực và quốc tế.
- Việt Nam đang trở thành thị trường thu hút nhiều công ty nước ngoài mở các hoạt động dịch vụ và khả năng thu lợi nhuận cao của các ngành dịch vụ.
- Việc nâng cao chất lượng dịch vụ và đa dạng hoá các loại hình dịch vụ phải dựa trên trình độ công nghệ cao, lao động lành nghề, cơ sở hạ tầng kĩ thuật tốt. Đây là một thách thức trong phát triển các hoạt động dịch vụ ở nước ta hiện nay.
b. Đặc điểm phân bố
- Sự phân bố của các hoạt động dịch vụ phụ thuộc chặt chẽ vào phân bố của các đối tượng đòi hỏi dịch vụ, trước hết là phân bố dân cư
+ Ở các thành phố lớn, thị xã, các vùng đồng bằng, tập trung đông dân cư và nhiều ngành sản xuất cũng là nơi tập trung nhiều hoạt động dịch vụ
+ Ở các vùng núi, dân cư thưa thớt, kinh tế còn nặng tính chất tự cấp, tự túc thì các hoạt động dịch vụ còn nghèo nàn.
Thành phố Hà Nội.
Thành phố Đà Nẵng.
- Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là hai trung tâm dịch vụ lớn nhất nước ta, vì ở đây tập trung các đầu mối giao thông vận tải, viễn thông lớn nhất cả nước, tập trung nhiều trường đại học lớn, các viện nghiên cứu, các bệnh viện chuyên khoa hàng đầu, các trung tâm thương mại, tài chính, ngân hàng lớn nhất và nhiều dịch vụ khác như quảng cáo, bảo hiểm, tư vấn, văn hoá, nghệ thuật, ăn uống, … đều phát triển mạnh.
Thành phố Hồ Chí Minh.
Dịch vụ là các hoạt động đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của con người. Ở nước ta, khu vực dịch vụ mới thu hút khoảng 25% lao động nhưng lại chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu GDP. Trong điều kiện mở cửa nền kinh tế, các hoạt động dịch vụ đã phát triển khá nhanh và ngày càng có nhiều cơ hội để vươn lên ngang tầm khu vực và quốc tế. Các hoạt động dịch vụ tập trung ở những nơi đông dân và kinh tế phát triển.