Bào ngư có tên gọi khác là gì năm 2024

Bào ngư thuộc loại hải sản quý, là một trong tám món ăn tuyệt phẩm gọi là “bát trân” (nem công, chả phượng, da tê ngưu, bàn tay gấu, gân nai, môi đười ươi, thịt chân voi và bào ngư), thường xuất hiện trong các bữa ăn vương giả.

Bào ngư

Cách đây dễ đã ngót hai lăm năm, ông Bảo, chồng bà Hồng "si rô" (mà ai người dân Hạ Long gốc cũng biết tiếng bà) có mời cánh nhà báo đi xem nơi ông ấy nuôi bào ngư mãi tít ngoài vùng đảo Minh Châu - Quan Lạn.

Tôi tham gia cuộc đi này. Lúc đầu cứ nghĩ ông ta nuôi bào ngư ở một cái bè hay cái hồ, cái đầm nước mặn nào đó, ai dè, ra một vùng biển giáp ven đảo, rộng mênh mông, ông khoát tay và bảo: Tôi đã thầu vùng nước này, bào ngư ở dưới đó thuộc về quyền sở hữu của tôi.

Chúng tôi đề nghị ông bắt bào ngư cho xem, vì chưa trông thấy nó bao giờ.

Ông nói không bắt được, bởi nó ở dưới sâu hơn hai chục mét nước, lại bám chắc vào đá, phải có đồ lặn, lặn xuống mới bắt được.

Bắt được nó là khó khăn, do đó ông không sợ lắm chuyện người ta bắt trộm.

Vỏ bào ngư mặt trong có lớp xà cừ óng ánh.

Một lần khác, đi với Bưu điện Quảng Ninh, dịp cuối năm, ra Bưu điện huyện đảo Cô Tô làm tổng kết. Trong bữa ăn, tôi thấy một đĩa ngồn ngộn con vật to chừng cỡ ngón chân cái, mới nhìn thoáng qua tưởng con móng tay hay con chẵn chục gì đó luộc. Nhìn kỹ, hoá không phải.

Mới hỏi mấy cô phục vụ xem nó là con gì, họ bảo đó là con bào ngư.

Bào ngư đây ư!? Loài vật nhuyễn thể, loại một vỏ cứng, không có nắp đậy, màu xám, xù xì, dẹt, thuôn hình bầu dục.

Tôi đã nghe nói bào ngư trên vỏ của nó có hàng lỗ. Nay thì mục sở thị.

Có con hàng lỗ có 5 lỗ, có con 3 lỗ. Thấy người ta bảo bào ngư còn có tới 9 lỗ, nên được gọi là con cửu khổng (9 lỗ) hay con cửu tinh (9 tinh chất?).

Phải lâu năm chúng mới phát triển to đạt đến 9 lỗ.

Nhưng cả đĩa bào ngư luộc hôm đó con cao nhất có 5 lỗ, phần đông là 3 lỗ. Không thấy con nào có 7 hay 9 lỗ.

Lại cũng nghe nói, lỗ trên vỏ bào ngư là các số lẻ: 3, 5, 7, 9 chứ không chẵn lỗ.

Bào ngư nướng.

Ăn luộc thịt giòn giòn, chỗ ăn được dài như lưỡi con sên, không có vị đặc trưng, cũng như ăn một vài loài ốc biển luộc khác.

Tôi nêu thắc mắc của mình: Nghe nói bào ngư quý hiếm là thế mà dân Cô Tô không để nuôi đến 9 lỗ mới khai thác, rồi chế biến để làm các món cao cấp như trong sách người ta viết, lại bắt lúc nhỏ luộc ăn chơi.

Thì mọi người mỉm cười bảo, dân ở đây có lẽ chả ai nghĩ nó quý đến như vậy, bởi nó không hiếm và bắt về luộc ăn chơi cũng chẳng khác chi bắt ốc về luộc...

Dân Cô Tô thì cho là vậy. Nhưng cụ thể thì như thế nào?

Cụ thể, bào ngư là tên gọi chung cho các loài thân mềm chân bụng, trong chi Haliotis - chi duy nhất của họ Haliotidae, liên họ Haliotoidea. Nó còn có các tên gọi khác như ốc khổng, cửu khổng, thạch quyết minh hay hải nhĩ…

Sốt bào ngư sup lơ.

Bào ngư có vỏ tầng thân phát triển lấn tầng xoắn ốc, khiến toàn thân bào ngư nom như một khối dẹt. Từ mép vỏ gần miệng có khoảng 7-9 gờ, xoắn tạo thành các lỗ để thở.

Vỏ bào ngư phía ngoài có nhiều vân tím, nâu, xanh xen kẽ nhau, phụ thuộc vào từng loài thích nghi với môi trường sống riêng có; mặt trong có lớp xà cừ óng ánh.

Chân bào ngư rộng, có cơ bám chắc vào đá đáy biển, giúp nó có thể sống được ở các vùng nước chảy mạnh.

Thức ăn của bào ngư gồm các loài rong tảo biển, mùn bã hữu cơ.

Bào ngư sinh sản hữu tính, thụ tinh ngoài, đẻ trứng vào mùa nóng, nghỉ hoạt động sinh dục mùa lạnh.

Đây là một trong những hải sản quý hiếm và có giá trị kinh tế cao.

Chúng thường có ở các vùng biển, hải đảo nhiều đá. Lúc còn nhỏ bám gần bờ, càng lớn chúng càng di chuyển ra xa và sâu hơn ở đá ngầm dưới biển.

Để bắt được bào ngư to, phải lặn sâu xuống biển, tách chúng ra khỏi những tảng đá ngầm.

Ở nước ta, bào ngư sống nhiều ở các đảo như Cô Tô, Hạ Long, Khánh Hòa, Côn Đảo, Phú Quốc...

Bào ngư xào rau củ quả.

Thịt bào ngư là một khối cứng giòn, có mùi thơm ngon và rất bổ dưỡng, là một vị thuốc quý bởi vị mặn, tính bình, có tác dụng trong việc tăng khí, hạ nhiệt, bổ thận, chống suy nhược cơ thể. Bên cạnh đó còn có tác dụng bổ mắt, tráng dương, tăng cường sinh lực cho phái mạnh.

Sau khi bắt được bào ngư, phải rửa sạch chúng bằng nước muối pha loãng, sau đó mới tách vỏ và gỡ lấy thịt.

Bào ngư có thể ăn tươi hay phơi khô và biết cách kết hợp với các gia vị sẽ tạo nên những món ăn hấp dẫn.

Cháo bào ngư. Món ăn không mất nhiều thời gian để chế biến nhưng bổ dưỡng.

Đầu tiên, bạn nấu một nồi cháo trắng. Bào ngư sau khi tách vỏ, làm sạch thì thái thành từng miếng vừa ăn.

Làm nóng chảo với một ít dầu, cho bào ngư vào xào sơ qua để thịt săn lại, cho tất cả vào nồi cháo, nêm gia vị vừa ăn và thưởng thức.

Cháo bào ngư.

Ngoài nấu cháo, phổ biến trong thực đơn của các nhà hàng là bào ngư sốt dầu hào súp lơ.

Bào ngư được làm sạch, cho vào nồi hấp chín. Sau đó cho vào chảo dầu nóng đảo thật nhanh với ít gừng để có hương thơm.

Súp lơ rửa sạch, thái vừa ăn. Phi thơm tỏi, cho súp lơ vào xào chín, nêm gia vị.

Điểm quan trọng nhất của món ăn là nước sốt.

Lấy nước hầm gà đun sôi sau đó cho dầu hào, đường, rượu, xì dầu, bột bắp vào tiếp tục đun đến khi hỗn hợp có độ sánh là được, nêm nếm tùy khẩu vị.

Bày súp lơ, bào ngư ra đĩa, rưới nước sốt lên trên và thưởng thức.

Ngoài hai món ăn kể trên, bào ngư còn được biết đến trong các món khác như súp bào ngư, bào ngư nướng, bào ngư hầm rau củ...

Bào ngư nấu với nước dùng gà, sup lơ, cà rốt.

Dễ nấu nhất, không mất công sơ chế là bào ngư tươi, nếu là bào ngư khô sẽ phải ngâm trong nước một thời gian.

Với các món xào, hầm hay nấu canh thì bào ngư đều giữ được vị giòn thơm.

Bào ngư khi hầm lâu sẽ ngấm đủ vị ngon ngọt, như bồ câu hầm bào ngư, bào ngư hầm hạt sen thịt nạc, bào ngư hầm nấm đông cô…

Ngoài ra, bào ngư còn có trong các món như súp bào ngư rau củ, cơm bào ngư, bào ngư nướng than hồng… tất cả đều là những món ăn khá hấp dẫn.

Vậy đấy, bào ngư thuộc loại hải sản quý.

Nhưng nó có hiếm không nhỉ, khi mà nay có cả bào ngư đóng hộp.

Và luộc ăn chơi như ở Cô Tô.

Gỏi bào ngư.

Lạc khoản:

Anh Nguyễn Văn Kim, Phó giám đốc Bưu điện tỉnh Quảng Ninh, bạn tôi, khi biết tôi viết về bào ngư, anh ấy cung cấp cho một thông tin, bảo bổ sung vào cho bài trọn vẹn.

Thông tin đó là câu ca dao:

Uống rượu ngâm với bào ngư

Đêm về nằm sấp đâm… xuống giường.

Tôi đồng ý kết bài này bằng thông tin của anh, mà như anh nói, để một lần nữa chứng minh rằng, các cụ ta từ xưa đã khẳng định bào ngư “có tác dụng tráng dương, tăng cường sinh lực cho phái mạnh”.