[1]
Giải Tiếng việt lớp 5 VNEN: Bài 16A: Tấm lòng người thầy
thuốc
A. Hoạt động cơ bản
1. Quan sát tranh và nói về cơng việc của người thầy thuốc
a. Mỗi bức tranh vẽ gì?
b. Em thường được bác sĩ chăm sóc khi nào?c. Cảm xúc của em khi nhận được sự chăm sóc ấy?Trả lời:
a. Nội dung của mỗi bức tranh:
Tranh 1: Bác sĩ đang khám bệnh cho em bé
Tranh 2: Bác sĩ đến tận làng bản để thăm khám cho mọi người Tranh 3: Bác sĩ khám răng cho em bé
Tranh 4: Người thầy thuốc phun thuốc trừ muỗi, sâu bọ
b. Em thường được bác sĩ chăm sóc khi em bị đau răng hoặc khi bị ốm....
c. Khi được bác sĩ chăm sóc em cảm thấy rất vui và biết ơn bởi nhờ có bác sĩmà em nhanh chóng khỏe lại.
2-3-4: Đọc, giải nghĩa và luyện đọc bài: "Thầy thuốc như mẹ hiền".5. Thảo luận, trả lời câu hỏi:
[1] Tìm những chi tiết nói lên lịng nhân ái cùa Lãn Ơng trong việc chữa bệnh
cho con người thuyền chài.
[2] Điều gì thể hiện lịng nhân ái của Lãn ông trong việc chữa bệnh cho ngườiphụ nữ?
[2]
[4] Em hiểu hai câu thơ cuối bài như thế nào?Chọn ý đúng để trả lời:
a. Công danh đã bị trôi di theo nước.
b. Công danh chẳng đáng coi trọng, lòng nhân nghĩa mới đáng quý.c. Cơng danh rồi sẽ mất, lịng nhân nghĩa sẽ cịn mãi mãi.
Trả lời:
1. Lãn Ông nghe tin con nhỏ của người thuyền chài bị bệnh đậu nặng, tự tìmđến thăm, chữa bệnh cho nó cả tháng trời, khơng ngại khổ. Chữa bệnh xong,ơng khơng lấy tiền mà cịn cho họ thêm gạo, củi.
2. Lãn Ông day dứt, tự buộc tội mình về cái chết của người bệnh khơng phải doơng gây ra. Người phụ nữ chết không phải do ông nhưng ơng tự buộc tội mình"như mắc phải tội giết người" và ơng vơ cùng ân hận. Điều đó chứng tỏ ơng làmột thầy thuốc có lương tâm và trách nhiệm, có tầm lịng nhân đức cao cả.3. Lãn Ơng là một người không màng danh lợi được thể hiện qua chi tiết: Ôngđược tiến cử vào chức ngự y nhưng đã khéo từ chối.
4. Em hiểu hai câu thơ cuối bài là:
Đáp án: c. Công danh rồi sẽ mất, lòng nhân nghĩa sẽ còn mãi mãi.
B. Hoạt động thực hành
1. Nghe thầy cô đọc và viết vào vở hai khơ thơ đầu bài về ngơi nhà đangxây.
2. Thi tìm và viết vào phiếu học tập từ ngữ chứa các tiếng trong bảng sau:
a.
[3]
rẻ M. Rẻ quạt rây M. rây bộtdẻ M. hạt dẻ dây M. chăng dâygiẻ M. giẻ lau giây M. giây phútb.
Tiếng từ ngữ tiếng từ ngữ tiếng từ ngữvàng M. sao vàng vào M. ra vào vỗ vỗ vềdàng M. dịu dàng dào M. dồi dào dỗ dỗ dànhc.
Tiếng từ ngữ tiếng từ ngữ
chiêm M. lúa chiêm liêm M. liêm khiếtchim M. chim sẻ lim M. gơ limdíêp M. diếp cá kiếp M. kiếp người díp M. díp mắt kíp M. kíp nổ
Đáp án và hướng dẫn giải
a.
Tiếng
Từ ngữ Tiếng từ ngữ
[4]
rúng.
dẻ hạt dẻ, mảnh dẻ dây Chăng dây, nhảy dây, dâythừng, dây leo
giẻ giẻ lau bảng, giẻ rách, giẻlau nhà
giây giây phút, giây mực, giây bẩn
b.
Tiếng từ ngữ tiếng từ ngữ tiếng từ ngữ
vàng vội vàng, màuvàng, vàng vọt,vàng hoe, thỏivàng...
vào ra vào, vào bài,vào Nam, đávào lưới, vàođề, vào việc
vỗ vỗ tay, vỗ về, vỗ ngực,
sóng vỗ
dàng dịu dàng, dễdàng, dềnh dàng
dào dồi dào, dạtdào,
dỗ dỗ dành, dạy dỗ, dụ dỗ,dỗ ngọt.
c.
Tiếng
từ ngữ tiếng từ ngữ
chiêm
lúa chiêm, chiêm bao, đồng chiêm,chiêm bao, chiêm nghiệm
liêm liêm khiết, liêm chính, liêm sỉ,thanh liêm
chim chim chóc, con chim, chim sẻ, lồngchim
lim gỗ lim, lim dim,
[5]
nạn, mn kiếp...
díp díp mắt, díp xe kíp kíp nổ, ca kíp, cần kíp, kípngười
3. Chọn tiếng thích hợp điền vào chỗ trống để hồn chỉnh câu chuyện sau,biết rằng chỗ trông [1] chứa tiếng bắt đầu bằng r hoặc gi, chỗ trống [2]chứa tiếng bắt đầu bằng v hoặc d
Thầy quên mặt nhà con [1]...hay sao?
Có anh thợ vẽ truyền thần làm không đủ ăn. Bạn bè đến thăm, anh than thở thìhọ bảo:
- Cậu hãy [2].... ngay một bức chân dung hai vợ chồng cậu [1] .... lồng khungkính mà treo. Thiên hạ thấy cậu khéo tay sẽ xơ nhau tới, lo gì khơng khấm khá!Nghe lời bạn, anh bảo vợ ngồi cho anh truyền thần,[1].... lại họa chính mìnhngồi cạnh.[2]... xong, anh ngắm đi ngắm lại, lấy làm đắc ý lắm.
Một hôm, bố vợ tới chơi, thấy bức họa, hỏi:- Anh[2] ... hình chị nào treo đó?
Anh tả trả lời:
- Chết thật, thầy quên mặt nhà con [1]....hay sao?Ơng bố vợ nói tiếp:
- Thì ra là vợ anh. Thế nó ngồi cạnh người nào mà tướng mạo kì [2] ....vậy?
Đáp án và hướng dẫn giải
Thầy quên mặt nhà con rồi hay sao?
[6]
- Cậu hãy vẽ ngay một bức chân dung hai vợ chồng cậu rồi lồng khung kính màtreo. Thiên hạ thấy cậu khéo tay sẽ xơ nhau tới, lo gì không khấm khá!
Nghe lời bạn, anh bảo vợ ngồi cho anh truyền thần, rồi lại họa chính mình ngồicạnh. Vẽ xong, anh ngắm đi ngắm lại, lấy làm đắc ý lắm.
Một hôm, bố vợ tới chơi, thấy bức họa, hỏi:- Anh vẽ hình chị nào treo đó?
Anh tả trả lời:
- Chết thật, thầy quên mặt nhà con rồi hay sao?Ơng bố vợ nói tiếp:
- Thì ra là vợ anh. Thế nó ngồi cạnh người nào mà tướng mạo kì dị vậy?
4. Điền từ thích hợp vào chỗ trống trong phiếu học tập:
Từ ngữ đồng nghĩa trái nghĩa
nhân hậu ... ...
trung thực ... ...
dũng cảm ... ...
cần cù ... ...
Đáp án và hướng dẫn giải
Điền từ thích hợp:
Từ ngữ đồng nghĩa trái nghĩa
[7]
phúc hậu, hiền hậu nhân, bất nghĩa
trung thực thật thà, thành thật, thẳngthắn, cương trực
lừa dối, lừa đảo, dối trá, gian xảo,lừa đảo
dũng cảm anh dũng, kiên cường, hùngdũng, gan dạ, quả cảm, gangóc
hèn nhát, nhát gan, nhu nhược,ươn hèn, nhút nhát
cần cù chăm chỉ, siêng năng, chịukhó, cần mẫn, chuyên cần
lười nhác, lười biếng...
5. Nhận xét về việc sử dụng từ ngữ để thể hiện tích cách nhân vật.
a. Đọc bài văn “Cơ Chấm” [SGK trang 172].
b. Cơ Chấm trong bài là người có tính cách như thế nào?
c. Ghi những chi tiết và từ ngữ minh hoạ cho nhận xét của em vào phiếu bài tậptheo mẫu:
Tính cách chi tiết, từ ngữ minh họa
M. trung thực, thẳng thắn đơi mắt dám nhìn thẳng, nghĩ thế nào dám nóithế
... ...
Đáp án và hướng dẫn giải
Tính cách Chi tiết, từ ngữ minh hoạ
M: [đoạn 1] Trungthực, thẳng thắn
[8]
độc địa.
Chăm chỉ, cần cù ao động để sơng, hay làm, khơng làm thì tay chân bứtrứt, ra đồng từ sớm mồng hai Tết.
Giản dị, chân chất khơng đua địi may mặc, mùa nào cũng mặc áo cánhnâu, mộc mạc như hòn đất
Giàu tình cảm, dễ xúcđộng
hay nghĩ ngợi, dễ cảm thương, khóc gần suốt buổitrong phim có cảnh ngộ đáng thương, nằm mơ, khócmất bao nhiêu nước mắt
C. Hoạt động ứng dụng
Tìm hiểu những tấm gương người thầy thuốc tận tâm với người bệnh
Đáp án và hướng dẫn giải
Một buổi chiều muộn tại phòng khám nhỏ nép mình ở con ngõ 424 Thụy Khuê[quận Tây Hồ, Hà Nội], nhiều bệnh nhân vẫn đang chờ tới lượt khám bệnh.Trong trang phục áo blouse trắng quen thuộc, ông bác sĩ già đầu tóc bạc phơ âncần chăm sóc từng người bệnh. Suốt 25 năm qua từ khi về hưu, ơng vẫn duy trìcơng việc này mà chưa bao giờ lấy của người dân một đồng tiền khám bệnh.Ông là bác sĩ của người nghèo – Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Chương.
Năm nay đã ngoài 83 tuổi nhưng với đôi mắt tinh anh, dáng điệu nhanh nhẹn,ngày ngày bác sĩ Chương đón tiếp hàng chục lượt khách từ 7h sáng tới 8 – 9htối. Chỉ khi chắc chắn khơng cịn ai tìm đến, ơng mới n tâm đóng cửa nghỉngơi.
[9]
người bác sĩ già hơn 20 năm qua bằng cái tâm của mình vẫn ln chữa trị vớitừng bệnh nhân, mọi người dành cho ông một sự biết ơn không biết đong đếmthế nào là đủ.
Tiến sĩ Y học, bác sĩ Nguyễn Văn Chương tốt nghiệp Đại học Y Hà Nội ngành
Bác sĩ đa khoa năm 1959. Những năm 80, ông công tác tại Ban y tế, Bộ mỏ vàthan sau đó làm việc ở viện Bộ năng lượng. Với quyết tâm của mình, sau khinghỉ hưu năm 1992, ông từ chối nhiều lời mời của các bệnh viện lớn để trở vềnhà và mở một phòng khám nhỏ. Kể từ khi bước chân vào nghề Y đến naycũng đã hơn 60 năm, ông vẫn luôn mong muốn người bệnh được điều trị trongđiều kiện tốt nhất có thể.
Phịng khám dưới tầng 1 được chia làm 2 phòng nhỏ: 1 phòng điều trị, 1 phòngphục hồi chức năng. Các thiết bị, máy móc phần nhiều được ơng mua từ khimới mở phịng khám bằng số tiền tự dành dụm được sau khi nghỉ hưu. Vì là“phòng khám của người nghèo” nên tất cả bệnh nhân đều được khám bệnhmiễn phí. Ai có vấn đề gì về sức khỏe tới xin tư vấn ông Chương cũng khơnglấy tiền.
Để duy trì, mua thêm máy móc mới, đối với những người tới làm vật lý trị liệu,tùy theo hồn cảnh ơng thu một khoản tiền nho nhỏ. Mỗi lần trị liệu kéo dàihơn 2 tiếng đồng hồ với 5 – 7 liệu pháp, ông chỉ lấy 50.000 đồng với trẻ nhỏ,150.000 đồng với người lớn. Những bệnh nhân ở xa, hồn cảnh khó khăn, họcsinh – sinh viên nghèo ơng khơng nhận bất kỳ một đồng phí nào cả....
Tham khảo các tài liệu học môn Tiếng Việt lớp 5: