Tại sao phải giữ gìn và vệ sinh hệ thần kinh

BÀI 54: GIẢI BÀI TẬP VỆ SINH HỆ THẦN KINH

I. GIẢI ĐÁP CÁC LỆNH

1. Lệnh mục I

Hãy trao đổi theo nhóm các câu hỏi sau:

– Vì sao nói ngủ là một nhu cầu sinh lí của cơ thể, giấc ngủ có ý nghĩa như thế nào đối với sức khoẻ?

– Muốn có giấc ngủ tốt cần những điểu kiện gì, nêu những yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến giấc ngủ.

Trả lời:

– Hưng phấn và ức chế là hai mặt đối lập trong hoạt động thần kinh nhờ đó mà đảm bảo sự cân bằng trong hoạt động của hệ thần kinh. Bản chất của giấc ngủ là một quá trình ức chế để bảo vệ phục hồi khả năng hoạt động của hệ thần kinh sau 1 ngày học tập và lao động.

Muốn có giấc ngủ tốt, ngủ sâu cần tạo một phản xạ chuẩn bị cho giấc ngủ, tạo một đông hình [ví dụ rửa mặt đánh răng trước khi đi ngủ, đi ngủ đúng giờ và nằm hít thở sâu để đi vào giấc ngủ] đồng thời tránh những yếu tố ảnh hưởng tới giấc ngủ như ăn no trước khi ngủ, dùng các chất kích thích như chè đặc, cà phê, thuốc lá; đảm bảo không khí yên tĩnh, khồng để đèn sáng và tránh mọi kích thích có ảnh hưởng tới giấc ngủ.

2. Lệnh mục II

Tại sao không nên làm việc quá sức? Thức quá khuya?

Trả lời:

Cơ thể con người là một khối thống nhất, mọi hoạt động đều sự điểu khiển, diều hoà và phối hợp của hệ thần kinh. Sức khoẻ của con người phụ thuộc vào trạng thái của hệ thần kinh. Vì vậy cần giữ gìn và bảo vệ hệ thần kinh, tránh những tác động có ảnh hưởng xấu đến hoạt động của hệ thần kinh. Muốn vậy cần thực hiện các yêu cầu sau:

– Đảm bảo giấc ngủ hàng ngày để phục hồi khả năng làm việc của hệ thần kinh sau một ngày làm việc căng thẳng.

– Giữ cho tâm hồn được thanh thản, tránh suy nghĩ lo âu.

– Xây dựng một chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lí.

Không chỉ ngủ mới phục hồi sức làm việc của hệ thần kinh mà còn phải xen kẽ học tập và lao động với nghỉ ngơi hợp lí trong quá trình học tập và lao động để tránh gây căng thảng và mệt mỏi cho hệ thần kinh.

3. Lệnh mục III

Hãy liệt kê những chất gây hại đối với hệ thần kinh mà em biết hoặc đã từng nghe nói [có thể xếp loại, chẳng hạn: những chất kích thích, những chất gây nghiện]. Nêu rõ mức độ ảnh hưởng đến sức khoẻ nói chung, đến hệ thần kinh nói riêng, từ đó ảnh hưởng đến kết quả học tập, theo gợi ý của bảng 54.

Bảng 54. Các chất có hại đối với hộ thần kinh

Trả lời:

Học sinh có thể vận dụng kiến thức từ thực tiển để điến vào bảng như các chất gây nghiện trong thuốc lá, rượu

II. GIẢI ĐÁP CÁC CÃU HỎI VÀ BÀI TẬP CUỐI BÀI

1. Nêu rõ ý nghĩa sinh học của giấc ngủ. Muốn đảm bảo giấc ngủ tốt cần những điều kiện gỉ?

Trả lời:

Ngủ là nhu cầu sinh lí của cơ thể. Giấc ngủ có tác dụng bảo vệ, phục hồi khả năng làm việc [hoạt động] của hộ thần kinh. Phải bảo đảm giấc ngủ hàng ngày đầy đủ, làm việc và nghỉ ngơi hợp lí, sống thanh thản, tránh lo âu phiền muộn, tránh sử dụng các chất có hại cho hộ thần kinh.

2. Trong vệ sinh đối với hệ thần kinh cần quan tâm tới những vấn đê gì? Vì sao như vậy?

Trả lời:

Cần chú ý giữ gìn hệ thần kinh và giác quan bằng các cách sau:

– Không làm việc quá sức.

– Đảm bảo giấc ngủ để phục hồi súc, có chế độ làm việc và nghỉ ngơi khoa học.

– Tránh các kích thích quá mạnh về âm thanh và ánh sáng.

– Tránh sử dụng các chất kích thích có chất gây nghiên có hại cho hệ thần kinh.

– Giữ gìn vệ sinh tai, mắt…

Bài 54Vệ sinh hệ thần kinhKIỂM TRA BÀI CŨ Câu hỏi 1. Sự thành lập và ức chế phản xạ có điều kiện ở người có ý nghĩa gì? - Trả lời: Ý nghĩa. - Giúp cơ thể thích nghi được với những điều kiện sống luôn luôn thay đổi. - Hình thành những thói quen, tập quán, nếp sống có văn hoá.Câu hỏi 2: Tiếng nói và chữ viết có vai trò gì trong đời sống con người?- Trả lời: Tiếng nói và chữ viết có vai trò:- Là tín hiệu để gây ra các phản xạ có điều kiện cấp cao.- Là phương tiện để con người giao tiếp, trao đổi kinh nghiệm với nhau.I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻVí dụ:- Chó có thể nhịn ăn 20 ngày có thể nuôi béo trở lại nhưng mất ngủ 10 – 12 ngày là chết.1. Vì sao nói ngủ là một nhu cầu sinh lí của cơ thể?4. Muốn có giấc ngủ tốt cần những điều kiện gì, nêu những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến giấc ngủ?2. Bản chất của ngủ là gì? Khi ngủ sự hoạt động của các cơ quan như thế nào?3. Giấc ngủ có ý nghĩa như thế nào đối với sức khoẻ?Thảo luận nhómI. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻ- Ngủ là một đòi hỏi tự nhiên của cơ thể, cần hơn ăn. - Bản chất của giấc ngủ là quá trình ức chế tự nhiên. - Khi ngủ các cơ quan giảm hoạt độngTrả lờiCâu 1. Vì sao nói ngủ là một nhu cầu sinh lí của cơ thể?Câu 2. Bản chất của ngủ là gì? Khi ngủ sự hoạt động của các cơ quan như thế nào?I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻ- Ý nghĩa của giấc ngủ: Phục hồi hoạt động của hệ thần kinh và các hệ cơ quan.Câu 3. Giấc ngủ có ý nghĩa như thế nào đối với sức khoẻ?- Lứa tuổi khác nhau thì nhu cầu về giấc ngủ cũng khác nhau.- Trẻ sơ sinh ngủ 20 giờ mỗi ngày.- Người trưởng thành: 7 - 8 giờ và càng về già càng ít ngủ.I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻMuốn có giấc ngủ tốt cần:- Ngủ đúng giờ- Chỗ ngủ thuận tiện- Không dùng chất kích thích như: Cà phê, chè đặc, thuốc lá…- Không ăn quá no, hạn chế kích thích ảnh hưởng tới vỏ não gây hưng phấn.Câu 4. Muốn có giấc ngủ tốt cần những điều kiện gì, nêu những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến giấc ngủ?I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻ Kiến thức - Bản chất của giấc ngủ là quá trình ức chế tự nhiên. - Khi ngủ các cơ quan giảm hoạt động có tác dụng phục hồi hoạt động của hệ thần kinh và các hệ cơ quan.- Ngủ là một nhu cầu sinh lí của cơ thể.I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻ- Chỗ ngủ thuận tiện.- Không dùng chất kích thích như: Cà phê, chè đặc, thuốc lá…- Không ăn quá no, hạn chế kích thích ảnh hưởng tới vỏ não gây hưng phấn.- Ngủ đúng giờ.Muốn có giấc ngủ tốt cần:I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻ1. Tại sao không nên làm việc quá sức, thức quá khuya? ►Để tránh căng thẳng và mệt mỏi cho hệ thần kinh.2. Lao động và nghỉ ngơi như thế nào là hợp lí? ► Lao động, học tập xen kẽ với nghỉ ngơi, tránh đơn điệu, nhàm chán.I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻII. Lao động và nghỉ ngơi hợp líVậy sắp xếp thời gian như thế nào là hợp lí?3. Em hãy xây dựng cho mình một thời gian biểu hợp lí?4. Muốn bảo vệ hệ thần kinh ta phải làm gì?►Đảm bảo giấc ngủ hằng ngày.►Giữ cho tâm hồn thanh thản.►Xây dựng chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lí.I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻII. Lao động và nghỉ ngơi hợp lí Kiến thức- Lao động và nghỉ ngơi hợp lí để giữ gìn và bảo vệ hệ thần kinh.- Để đảm bảo hệ thần kinh cần: + Đảm bảo giấc ngủ hàng ngày. + Giữ gìn tâm hồn thanh thản. + Xây dựng chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lí.I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻII. Lao động và nghỉ ngơi hợp líVậy sắp xếp thời gian như thế nào là hợp lí?Hoa và quả cây cà phêYêu cầu học sinh quan sát hình ảnhI. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻII. Lao động và nghỉ ngơi hợp líIII. Tránh lạm dụng các chất kích thích và ức chế đối với hệ thần kinhĐể cho hệ thần kinh được khoẻ mạnh chúng ta nên làm gì?Ảnh một số chất gây nghiệnCây và quả thuốc phiệnNhững sản phẩm gây nghiệnUng thư phổiRượu ảnh hưởng đến sức khoẻ và tinh thần của con ngườiTác hại của chất gây nghiệnHậu quả của sử dụng ma tuýVi rút HIVTác hại của chất gây nghiệnHoàn thành phiếu học tậpLoại chất Tên chất Tác hạiChất kích thíchChất gây nghiện- Rượu- Nước chè đặc, cà phê- Hoạt động não bộ bị rối loạn, trí nhớ kém- Kích thích hệ thần kinh, gây mất ngủ.- Thuốc lá- Ma tuý- Cơ thể suy yếu, dễ mắc bệnh ung thư- Suy yếu nòi giống, cạn kiệt kinh tế, lây nhiễm HIV, mất nhân cách.Chất kích thích và chất gây nghiện làm hại gì đến hệ thần kinh?I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻII. Lao động và nghỉ ngơi hợp líIII. Tránh lạm dụng các chất kích thích và ức chế đối với hệ thần kinhKiến thứcHoàn thành bảng 54 vào vở.Kiểm tra đánh giáCâu hỏi 1: Bản chất sinh lí của giấc ngủ là:Chọn câu trả lời đúnga/ Ngủ là thời gian nghỉ ngơi hoàn toànb/ Não hoạt động nhiều thì mệt mỏi, muốn phục hồi thì phải ngủc/ Ngủ là sự khuếch tán lan dần ra toàn bộ vỏ não; Khi ngủ tất cả các cơ quan trong cơ thể đều giảm bớt hoạt động tối đa.d/ Ngủ là nhu cầu sinh lí của cơ thểCâu hỏi 2: Làm việc và nghỉ ngơi thiếu khoa học sẽ có hại gì cho cơ thể?a/ Năng suất làm việc giảm sút.b/ Cơ thể chóng mệt mỏi, sinh ra cấu gắt vô lí. c/ Hoạt động của các nơron bị suy giảm, không phục hồi được, sẽ chết dần, làm cho mọi hoạt động của người này suy giảm, người chóng già và chống chết. d/ Ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh nói riêng và sức khoẻ nói chung.- Trả lời câu hỏi 1, 2 SGK trang 173- Xây dựng cho mình một thời gian biểu hợp lí vào vở bài tập và thực hiện nghiêm túc thời khoá biểu đó. - Đọc trước bài 55.