Nhiều người có suy nghĩ khi bị thương hay bị vết côn trùng đốt muốn sát khuẩn cho sạch nên dùng các loại nước oxy già. Tuy nhiên, việc sử dụng không đúng cách có thể gây phản tác dụng.
Theo DS Hữu Thịnh, nước oxy già còn có tên khoa học là Hydrogen peroxid được sử dụng như một thuốc kháng khuẩn thứ yếu, có tác dụng tẩy uế, làm sạch vết thương và khử mùi.
Tuy nhiên, nước oxy già cũng không phải cứ sử dụng là được. Nếu dùng không đúng cách có thể gặp phải những tác dụng phụ ngoài ý muốn như cháy da, ảnh hưởng vết thương.
Nước oxy già còn có tên khoa học là Hydrogen peroxid được sử dụng như một thuốc kháng khuẩn thứ yếu. [Ảnh minh họa: Internet].
Công dụng của nước oxy già
Oxy già cũng có những tác dụng ít người biết ngoài việc sát khuẩn vết thương.
Tẩy vết bẩn, mốc quần áo: Do oxy có tính sát khuẩn cao, với những loại quần áo bẩn, mốc cần tẩy trắng mà không độc hại nên dùng oxy già. Đổ một cốc oxy già vào chậu quần áo và đồ dùng cần làm sạch hoặc máy giặt, ngâm 20 – 30 phút rồi giặt bình thường và không để lại mùi như thuốc tẩy.
Tốt cho việc ngâm các loại hoa quả và rau xanh: Hiện nay, rau xanh và các loại hoa quả nhiễm các loại hóa chất rất nhiều. Để khử trùng bớt các độc tố, chúng ta hòa lẫn nước oxy già với nước sạch để ngâm hoa quả và rau xanh trong vài phút rồi rửa sạch lại với nước, để ráo. Oxy già sẽ tiêu diệt các sinh vật gây hại, đảm bảo an toàn cho bạn khi ăn các loại thực phẩm trái cây và rau xanh.
Làm sạch các vết mốc bẩn trong nhà: Hiện nay thời tiết mưa gió thất thường làm độ ẩm trong nhà tăng lên các mùi ẩm mốc, đặc biệt ở ững nhà nuôi chó, mèo… Để tẩy các mùi ẩm mốc bạn nên dùng oxy già, đổ trực tiếp lên các khu vực bị bẩn và nấm mốc. Hoặc chúng ta có thêm một chút bột baking soda và oxy già vào những nơi cần thiết. Để cho bột baking soda hấp thụ mùi hôi, sau đó rửa sạch. Nấm mốc và vết cáu bẩn xuất hiện trong nhà sẽ được làm sạch.
Những điều cần biết khi dùng oxy già
Bôi nước oxy già liên tục làm cho vết thương hở lâu lành hơn
Theo DS Thịnh, với những người có vết thương hở thì phải rất cẩn thận khi dùng oxy già để rửa vết thương. Nước oxy già cũng có thể gây kích ứng bỏng da, có thể làm tổn thương cả những tế bào da khỏe mạnh, khiến cho quá trình lành vết thương diễn ra chậm hơn rất nhiều. Vì vậy khi có vết thương hở, bạn càng tuyệt đối không nên sử dụng oxy già để sát trùng.
Bạn nên rửa vết thương bằng nước thật sạch, sau đó thấm khô, bôi thuốc mỡ và băng gạc sạch để tránh vi trùng, vi khuẩn xâm nhập vào vết thương gây nhiễm trùng.
Không chỉ có vết thương hở mà đối với vết thương đang lên da non chúng cũng không nên rửa bằng oxy già. Bởi khi da đang trong quá trình sinh sôi rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương. Nếu chúng ta sát trùng vùng da này bằng oxy già sẽ khiến vết thương khó lành, để lại sẹo bởi tính sát khuẩn mạnh. Nguy hiểm hơn có thể gây bỏng da.
Do tác dụng diệt khuẩn tốt và được sử dụng phổ biến nên rất nhiều người đã lạm dụng oxy già để điều trị bệnh. [Ảnh minh họa: Internet]
Không dùng nước oxy già để rửa tai và lấy ráy tai
Do tác dụng diệt khuẩn tốt và được sử dụng phổ biến nên rất nhiều người đã lạm dụng oxy già để điều trị bệnh ở tai. Đặc biệt ở những bệnh nhân mắc các triệu chứng các bệnh về tai như: tai bị chảy mủ, ngứa tai, ù tai… cũng sử dụng oxy già để rửa.
Tuy nhiên, điều này rất nguy hiểm bởi oxy già ngoài tác dụng có lợi là đẩy mủ ra khỏi ổ viêm, làm sạch vết thương, nhưng tiếp xúc với da ống tai, oxy già sẽ gây bỏng, dẫn đến hoại tử da ống tai, gây chít hẹp ống tai. Ống tai là nơi vô cùng nhạy cảm và rất dễ bị tổn thương. Mọi vết xước hay nước lọt vào tai đều có thể gây nhiễm trùng ống tai nghiêm trọng và có thể gây điếc tai.
Chính vì thế, sau khi sử dụng oxy già để rửa vết thương, cần phải lau sạch không được để oxy già còn đọng lại ở tai. Vì vậy, không nên tự ý dùng oxy già mà phải có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
DS Thịnh cũng khuyến cáo, khi sử dụng oxy già để làm sạch vết thương, vết loét dùng nồng độ 1,5-3% hoặc dạng gel 1,5%, bôi tại chỗ và lưu ý một số điều sau:
Không được bôi lên vết thương dạng đậm đặc, chưa pha loãng.
– Đối với dạng gel 1,5% được dùng để làm sạch vết thương nhỏ ở miệng hoặc lợi, dùng một lượng gel nhỏ bôi vào vùng bị bệnh, để yên ít nhất 1 phút, sau đó khạc nhổ ra.
– Không nên sử dụng oxy già để rửa miệng hoặc xúc miệng trong thời gian dài hoặc uống.
– Với trẻ nhỏ dùng oxy già cần thận trọng nên tham khảo ý kiến những người có chuyên môn.
Theo Ttvn.vn [afamily]
Hydro peroxid, hay nước ôxy già, là dung dịch sát khuẩn thường được đựng trong những lọ màu nâu mà rất nhiều bậc phụ huynh sử dụng mỗi khi trẻ bị ngã và bị trầy xước.
Khi đổ vào vết thương hở, nó sẽ sùi bọt và kêu xèo xèo. Nhưng ở mức độ hiển vi thì liệu dung dịch này có thực sự tác dụng? Và liệu nó có phải là cách tốt nhất để làm sạch vết thương?
Nước ôxy già tiêu diệt những “vi khuẩn ở vết trầy xước” bằng cách hút các điện tử khỏi màng tế bào của chúng, về cơ bản là “bóc” đi lớp màng này. Hiện tượng sủi bọt xảy ra khi nước ôxy già tiếp xúc với một loại enzym gọi là catalase, tạo thành nước và khí ôxy. Nhưng khi dung dịch “bóc” đi lớp màng tế bào vi khuẩn, nó cũng tấn công các tế bào khỏe mạnh cũng chứa catalase.
Các tế bào sản xuất ra hydro peroxid như một dạng chất thải khi cơ thể xử lý đường, vì vậy các tế bào dự trữ men catalase để giúp biến peroxid thành nước và ôxy trước khi nó có thể gây ra bất kỳ tác hại nào. Tuy nhiên, peroxid từ chai nước ôxy già mà bạn đổ vào vết thương không thể phân biệt được tế bào bị thương và tế bào lành.
Vì thế, lời khuyên là khi trẻ bị thương, bạn hãy liên hệ với bác sĩ. Sẽ không có bác sĩ nào khuyên bạn dùng dung dịch sát khuẩn. Thay vào đó, xà phòng và nước sạch là đủ để làm sạch vết thương.
Vết thương hở là môi trường thuận lợi để vi khuẩn xâm nhập gây ra nhiễm trùng. Oxy già là một dung dịch sát khuẩn phổ biến trong các nhà thuốc. Việc sử dụng không đúng cách oxy già sẽ gây phản tác dụng, làm vết thương lâu lành hơn. Cách rửa vết thương bằng oxy già sao cho đúng là câu hỏi mà nhiều người gặp phải.
1. Dung dịch Oxy già y tế là gì?
Dung dịch oxy già y tế hay còn gọi là hydrogen peroxide là dung dịch sát khuẩn có tác dụng làm sạch vết thương, vết loét; làm sạch hốc tủy hay ống chân răng, vệ sinh loại bỏ ráy tai…vv
2. Đặc tính khi sử dụng oxy già
Sủi bọt ở vết thươngKhi rửa vết thương bằng oxy già có thể thấy hiện tượng sủi bọt ở miệng vết thương. Đó là vì khi tiếp xúc với các mô bệnh; dung dịch oxy già giải phóng ra oxygen để loại bỏ các mảnh vụn của mô và mủ bệnh ra khỏi vết thương.
Không chỉ có hiện tượng sủi bọt trắng; thực tế khi sử dụng oxy già rửa vết thương sẽ mang lại cảm giác đau rát khá mạnh. Cảm giác này rất dễ ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh nhất là với các bệnh nhi nhỏ.
Tiêu diệt vi khuẩn nhưng cũng phá hủy các tế bào lành lặn khácOxy già y tế có khả năng tiêu diệt vi khuẩn. Nhưng trên thực tế khi oxi được giải phóng; nó sẽ tấn công đến tất cả Enzyme Catalase trong tất cả các tế bào mà nó tiếp xúc. Chính vì vậy oxy già sẽ phá hủy luôn các tế bào vốn dĩ khỏe mạnh; khiến chúng không thể tham gia hỗ trợ quá trình phục hồi vết thương.
Tiêu diệt cả bạch cầuKhi có vùng bị tổn thương thì các tế bào bạch cầu sẽ tập trung rất lớn ở đó. Ngoài các mô liên kết và mạch máu thì oxy già cũng có ảnh hưởng xấu đến bạch cầu. Các tế bào bạch cầu sẽ bị tiêu diệt khi tiếp xúc với oxy già y tế. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến sức đề kháng của cơ thể vì bạch cầu là vũ khí giúp cơ thể chống lại vi khuẩn. Vết thương dễ bị nhiễm khuẩn hơn khi tác dụng của oxy già hết đi.
Khả năng cầm máuDung dịch này có tác dụng cầm máu nhẹ. Tuy hiệu quả không hiệu quả bằng các dung dịch cầm máu chuyên dụng.
3. Cách rửa vết thương bằng oxy già đúng cách
Ngày nay y tế ngày càng phát triển; có rất nhiều lựa chọn để làm sạch vết thương với các loại dung dịch khác nhau. Việc sử dụng oxy già khử trùng không còn là sự lựa chọn tối ưu. Mỗi loại đều có ưu nhược điểm khác nhau; nhưng hầu như đều đáp ứng được các tiêu chí như khả năng diệt khuẩn mạnh, không ảnh hưởng đến các tế bào lành, không gây đau rát…vv. Khi lựa chọn dung dịch sát khuẩn, chúng ta nên tham khảo ý kiến của các y bác sĩ.
Tuy có rất nhiều tác dụng tốt nhưng nếu lạm dụng quá đà hay sử dụng không đúng cách thì dung dịch oxy già y tế sẽ phản tác dụng. Chúng gây nên những hậu quả như bỏng da, hoại tử mô khiến vết thương trở nên nặng nề hơn.
Với vết thương hở chỉ nên dùng oxy già sát khuẩn 1 lần duy nhất lúc mới bị vết thươngVì tính oxi hóa sát khuẩn rất cao cho nên Oxy già có thể làm hỏng tế bào da bình thường hay còn gọi là tình trạng ăn da. Bên cạnh tác dụng tiêu diệt vi khuẩn; dung dịch này cũng tiêu diệt luôn tế bào lành của cơ thể. Dung dịch oxy già nếu sử dụng quá nồng độ cho phép hay dùng liên tục rất dễ dẫn đến bỏng da, kích ứng da, làm các tế bào khỏe mạnh bị tổn thương và khiến cho vết thương phục hồi chậm hơn. Chính vì vậy, chỉ nên dùng oxy già sát khuẩn 1 lần duy nhất lúc mới bị vết thương. Những ngày sau tuyệt đối không nên sử dụng oxy già rửa vết thương hằng ngày.
Vết thương đang lên da non, không dùng oxy già để rửaCác mô liên kết là thành phần rất quan trọng cho quá trình hồi phục, kích thích lên da non cho vết thương. Nhưng tính oxy hóa mạnh của dung dịch oxy già sẽ phá hủy các lớp tế bào mới sinh ra, làm chậm quá trình lên da non. Các tế bào mạch máu vốn đã bị tổn thương nay càng trở nên nghiêm trọng hơn vì dùng oxy già khử trùng; khiến tuần hoàn vết thương bị gián đoạn không cung cấp đủ máu và oxy cho vết thương. Con đường vận chuyển nguyên liệu giúp vết thương hồi phục bị ngắt lại khiến thời gian làm lành chậm; thậm chí khiến vết thương bị loét thêm và hoại tử. Các vết thương đang lên da non rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương.
Lau khô sau khi vệ sinh taiCó thể sử dụng dung dịch oxy già pha loãng khiến ráy tai mềm hơn, dễ lấy ra hơn nhưng cũng không thể lạm dụng oxy già quá nhiều. Bởi ống tai là vị trí vô cùng nhạy cảm; mọi vết xước nhẹ đều có thể gây nhiễm khuẩn gây ra các bệnh về tai mà nghiêm trọng nhất có thể gây điếc. Các bệnh về tai như chảy mủ, ngứa tai, ù tai… đều có thể dùng oxy già rửa vết thương nhờ tác dụng làm đẩy mủ ra khỏi ổ viêm, diệt khuẩn tốt. Nhưng mặt trái của nó nếu không được sử dụng đúng cách sẽ gây bỏng tai, hoại tử tai và làm hẹp ống tai. Chính vì vậy sau khi dùng oxy già để vệ sinh tai cần lau khô dung dịch còn sót lại, không được để oxy đọng lại trong tai.
Tuyệt đối không dùng oxy già vệ sinh vết thương khoang kínKhoang kín là các khoang bên trong cơ thể như đường ruột, đại tràng…vv; tuyệt đối không được sử dụng oxy già y tế để làm sạch vết thương bởi khả năng gây viêm đại tràng, vỡ đại tràng, hoại tử ruột khi oxy giải phóng ra oxygen không có lối thoát.
Quý bệnh nhân có nhu cầu tư vấn sức khỏe về chăm sóc vết thương, xin hãy liên hệ với Bác sĩ Luân; Số điện thoại /Zalo 0395621593 hoặc Fanpage Bác sĩ Luân – Bệnh viện Yên Lạc.
Bác sĩ Nguyễn Văn Luân