Vợ ép nhịn thịt bò, tinh binh có bị yếu?
Tôi năm nay 27 tuổi, vừa sinh con đầu lòng được gần 1 tháng. Từ khi sinh con tới nay, mẹ đẻ, mẹ chồng lên chăm, chỉ cho ăn cơm với gà kho, cá kho và canh rau ngót khiến tôi ngán quá, nghĩ tới cơm là sợ.
Trời nóng lại háo nước mà hai cụ còn không cho ăn cam, bưởi, hay bất cứ trái cây gì có vị chua. Các món được phép ăn quá nghèo nàn nên tôi chẳng ăn được, không đủ sữa cho con bú.
Xin bác sĩ cho biết bà đẻ phải kiêng thịt bò, gà, tôm, cua hay đồ chua không? Nên và không nên ăn những gì?
[Nguyễn Thị Yến, ngụ tại đường 3/2, quận 10, TP.HCM]
| |
| Phải kiêng chua sau khi sinh có phải quan niệm sai lầm? |
Trả lời:
ThS.BS Lưu Ngân Tâm - Trưởng Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM:
Phụ nữ sau khi sinh bị mất lượng máu lớn, không chỉ thế cơ thể còn phải dồn hết chất dinh dưỡng dự trữ để nuôi thai nhi, và nuôi em bé lúc ra đời. Từ đó, mọi người hãy hiểu, bà đẻ cần một lượng dinh dưỡng cao hơn bình thường rất nhiều.
Phụ nữ châu Á bình thường mỗi ngày cần 2000-2500 kcal/ngày thì khi nuôi con phải tăng thêm từ 300-500 kcal. Thức ăn cho phụ nữ sau khi sinh cần tập trung các yếu tố protein và béo [tốt cho phát triển trí não của trẻ], đa khoáng [tốt cho cơ và xương], vitamin [tăng cường hệ miễn dịch]...
Để đảm bảo nguồn dinh dưỡng như trên, người mẹ phải ăn đa dạng. Quan niệm dân gian bà đẻ phải kiêng thịt bò, tôm [sợ ngứa, co rút sẹo], kiêng ăn chua [sợ ghê răng] là sai lầm.
Thịt bò, tôm, cá chứa nguồn protein, can xi rất dồi dào. Sẹo lồi, co rút là do cơ địa, không phải tại ăn thịt bò và tôm. Cam, bưởi, trái cây có vị chua lại nhiều vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch, thúc đẩy làm lành vết thương.
Người mẹ sau khi sinh ăn uống thiếu chất không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe mà còn khiến con bị suy dinh dưỡng. Đó còn chưa kể ăn ít rau của quả, thiếu chất xơ mẹ sẽ bị táo bón. Hoặc thiếu chất canxi mẹ sẽ uể oải, hay buồn ngủ, bị chuột rút, còn con ngủ hay khóc thét, vặn mình…
Tuy nhiên, phụ nữ sau khi sinh không nên ăn đồ lạnh, uống nước đá. Vừa trải qua cơn vượt cạn, hệ thống xương và răng của người mẹ rất yếu, cơ thể mất máu nhiều nên lạnh, cần ăn đồ nóng và giữ ấm.
Thanh Huyền
Nuốt cả chai diệt cỏ không chết nhờ thần dược bà lang Mường
Dân Việt cuồng sữa bột, bác sĩ ngoại tròn mắt
Ăn low-carb vừa 'thiểu năng' vừa suy thận
Uống sữa hết nửa tỉ, con vẫn còi dí
Tiến sĩ dinh dưỡng ăn gà, cá cả xương
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Chuyên khoa I Lê Thị Phương - Bác sĩ Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Sau khi sản phụ sinh mổ vẫn cần lưu ý vài điểm về chế độ ăn sau sinh mổ để phục hồi sức khỏe nhanh và có lợi về sức khỏe cho cả mẹ và con.
Sau sinh mổ ăn gì để cơ thể nhanh chóng hồi phục là thắc mắc của nhiều người. Sau khi sinh mổ, áp lực trong ổ bụng bị giảm áp lực đột ngột làm giảm cơ bụng, nhu động ruột chậm lại, dễ bị táo bón. Do đó, sau phẫu thuật trong khoảng 6 giờ đầu bà mẹ không nên ăn gì, khi ruột đã dần dần khôi phục chức năng mới nên ăn uống.
Sau khi sinh mổ khoảng 1-2 ngày khả năng tiêu hóa còn yếu, nên ăn những loại thức ăn dễ tiêu hóa, không ăn thức ăn có dầu mỡ. Sau sinh mổ 3-4 ngày không nên ăn một lượng quá nhiều các món canh. Sau một tuần thì các bà mẹ có thể ăn uống bình thường. Khi có cảm giác ngon miệng hơn có thể bổ sung thêm trứng, thịt gia cầm...
Sau sinh, mẹ ăn nhiều hơn những tháng cuối thai để tạo sữa cho con bú. Mẹ cần phải ăn đầy đủ các nhóm: thịt, cá, trứng, sữa đặc biệt nên ăn cá biển như cá hồi, cá mòi, cá trích, cá thu, cá mỡ, rong biển, tảo biển... giàu DHA, mẹ ăn các loại thức ăn trên thì sữa mẹ giàu DHA, tốt cho hệ thần kinh, tốt cho mắt của trẻ. Rau, quả có màu xanh đậm, màu đỏ, cam vàng có nhiều chất tiền vitamin A tốt cho mắt trẻ như rau, bó xôi, bông cải xanh, bồ ngót, đu đủ, cam xoài... Mỗi ngày nên ăn hơn 20 loại thực phẩm khác nhau, thay đổi món mỗi ngày, lựa chọn thực phẩm an toàn. Hạn chế nước ngọt có ga, cà phê, không uống bia, rượu và hút thuốc lá.
Kích thích hỗ trợ tiêu hóa, nên kho thịt cá với nghệ tươi hoặc gừng.
Sau sinh vận động đề phòng huyết khối, tĩnh mạch.
Phơi nắng mỗi ngày 20-30 phút, dự phòng thiếu vitamin D, vitamin D sẽ hấp thụ tốt canxi.
Theo Đông y, cá chép tính bình vị ngọt, có lợi cho tiểu tiện, có tác dụng giải độc, có thể điều trị các bệnh xơ gan, bụng trướng, phụ nữ băng huyết sau khi sinh và những bà mẹ không có sữa. Dùng một con cá chép tươi khoảng 500g, nấu chín với rượu vang, hoặc mổ cá bỏ nội tạng, sấy khô và nghiền thành bột, dùng hàng ngày với rượu vang để điều trị chứng ứ máu tử cung. Cá chép còn có tác dụng thúc đẩy sự tiết sữa, do vậy sau khi sinh con, người mẹ ăn cá chép là rất hợp lý.
Tiếp tục ăn uống bổ sung sắt, vitamin ít nhất một tháng sau sinh.
Khoai lang tốt cho mẹ sau sinh
Khoai lang có tính chất giúp nhuận tràng lợi tiểu từ đó làm tiêu hao năng lượng dư thừa tích trữ trong cơ thể. Sản phụ sau sinh mổ có thể bổ sung khoai lang vào chế độ dinh dưỡng được.
Bà mẹ nên ăn khoai vỏ đỏ ruột vàng do loại khoai này chứa rất nhiều khoáng chất. Còn trong trường hợp để giải cảm và chữa táo bón thì nên dùng khoai vỏ trắng ruột trắng sẽ tốt hơn.
Bà mẹ nên ăn khoai lang với các thực phẩm khác có chứa đạm động vật hoặc thực vật sẽ phát huy tác dụng tối đa của khoai lang đối với cơ thể.
Trong khoai lang có chất đường nên cũng tránh ăn nhiều hơn một lần, vì nếu ăn nhiều trong khi đói sẽ gây tăng tiết dịch vị làm nóng ruột, ợ chua và sinh hơi trướng bụng.
Trong vỏ khoai lang có chứa nhiều vitamin và khoáng chất do đó nên ăn luôn phần vỏ, không gọt vỏ nếu không cần thiết.
Cần lưu ý bảo quản khoai ở nơi sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát. Tránh chuột bọ và chỉ nên dùng trong vòng một tuần kể từ khi mua về.
Khoai đã có mầm và vỏ xanh chứa chất độc nên bà mẹ cần chú ý loại bỏ những củ khoai này vì có thể gây ngộ độc.
Có nhiều lời đồn đoán cho rằng ăn thịt bò sẽ tạo thành sẹo thâm và làm chậm quá trình lành vết thương. Trên thực tế thông tin này không đúng hoàn toàn. Các sắc tố trong thịt bò và lượng chất đạm lớn là nguyên nhân gây ra sẹo thâm khi ăn thịt bò. Tuy nhiên việc để lại sẹo thâm khi ăn thịt bò là do cơ địa của từng người, không phải ai cũng bị sẹo thâm khi ăn.
Chuyên gia dinh dưỡng vẫn khuyên người bệnh có vết thương hở nên ăn thịt bò vì hàm lượng dinh dưỡng tuyệt vời của nó. Thịt bò là loại thực phẩm giàu protein, vitamin và các loại muối khoáng thiết yếu rất tốt cho việc bình phục cơ thể. Trong một số trường hợp nếu quá mẫn cảm hoặc quá lo lắng về các vết sẹo thâm bạn cũng có thể bổ sung dinh dưỡng bằng các nguồn protein khác như đậu nành, sữa hoặc các loại thịt khác,..
Ăn thịt gà có thể gây ngứa cho mẹ sau sinh
Trong vòng 2 tháng đầu sau sinh mổ, mẹ không nên ăn gà, vì các thành phần trong thịt gà tuy có nhiều chất dinh dưỡng nhưng nếu không được ăn đúng cách thì dễ gây ngứa và để lại sẹo từ vết mổ. Bởi sinh mổ tạo ra một vết thương lớn để lấy con ra, nếu mẹ không chú ý vừa ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé, vừa mất thẩm mỹ sau này cho mẹ.
Trong thịt gà có nhiều vitamin và chất béo, là loại gia cầm mang lại nhiều dinh dưỡng nhất cho người mẹ và rất lợi sữa cho bé. Tuy nhiên, ngoài thịt gà, các bà mẹ cũng nên kiêng một số các loại gia vị nóng như ớt, hạt tiêu, dấm, thức ăn có chứa nhiều dầu mỡ.
Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết nếu trong gia đình có người có tiền sử bị dị ứng với hải sản thì khả năng cao em bé sẽ bị dị ứng với hải sản. Do đó, các mẹ cũng nên lưu ý và hãy kiêng ăn hải sản trong thời gian cho con bú.
Đối với mẹ bầu sinh mổ, tốt nhất nên kiêng ăn hải sản trong 3 tháng sau khi sinh và chỉ nên ăn những loại tốt cho cơ thể của mẹ. Bên cạnh đó, các mẹ hạn chế ăn các loại hải sản như ốc, ngao, sò... vì đây là nhóm thức ăn có tính hàn cao, dễ dây lạnh bụng, đầy hơi, khó tiêu... ảnh hưởng đến chất lượng sữa.
Bà mẹ nên bổ sung các loại tôm giàu canxi và protein tốt cho sức khỏe, giúp cơ thể mau chóng hồi phù. Đây cũng là thực phẩm rất quen thuộc, dễ chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, làm phong phú thực đơn mỗi bữa ăn của mẹ. Ngoài ra, có thể bổ sung thêm cua biển có chứa nhiều khoáng chất, sắt, kali và canxi cũng rất tốt cho cơ thể sau sinh.
Nếu ăn hải sản sau khi sinh mổ các bà mẹ lưu ý chỉ nên ăn những loại hải sản còn tươi sống, không ăn đồ hải sản đông lạnh, chế biến hải sản nên hấp hoặc luộc để giữ được giá trị dinh dưỡng nhiều nhất, hạn chế chiên xào, bổ sung thêm các loại thịt, rau xanh và trái cây để đảm bảo đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho mẹ và bé.
Sau khi sinh con, hàng ngày bà mẹ đều có thể ăn hoa quả. Nếu người mẹ bị táo bón, thì mỗi ngày ăn một quả chuối tiêu cũng có tác dụng tốt, theo một số tài liệu, ăn chuối tiêu còn có tác dụng giảm căng thẳng thần kinh. Có những sản phụ sau sinh không muốn ăn, thì việc ăn hoa quả cũng giúp ích cho tiêu hoá.
Quả sơn tra vừa chua vừa ngọt sau khi ăn sẽ làm tăng cảm giác thèm ăn, có lợi cho tiêu hóa, thúc đẩy tử cung co bóp tống máu đẻ ra ngoài. Đồng thời, hoa quả cũng giúp bà mẹ bổ sung sự thiếu hụt vitamin trong cơ thể. Bên cạnh đó, bà mẹ cần chú ý không nên ăn quá nhiều loại hoa quả chua, lạnh, đề phòng chất toan làm hại răng và dạ dày bị kích thích bởi thức ăn lạnh.
Chế độ dinh dưỡng sau sinh nói chung và sau khi sinh mổ nói riêng là rất quan trọng vì vậy mẹ phải đặc biệt lưu ý. Để đảm bảo lượng sữa cho con, bà mẹ nên kiêng cữ trong ăn uống một cách chủ động trước khi rơi vào thế “bị động” .
Bà mẹ nên ăn uống điều độ, tăng cường số bữa ăn và dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi, lấy lại sức khỏe sau sinh. Ngoài ra mẹ nên kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng hợp lý và hoạt động nhẹ để giúp cơ thể có thể quen dần sau sinh mổ. Đồng thời hoạt động nhẹ cũng sẽ làm cho vết mổ mau chóng hồi phục và liền sẹo.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
XEM THÊM: