Trước đó, thông tin “ngân sách hết tiền”, hay “ngân sách trống rỗng” đã được nhiều người hiểu nhầm sau nội dung phát biểu của Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc tại phiên họp Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ngày 16/9.
Theo giải thích của Bộ trưởng Bộ Tài chính sau đó, không có chuyện ngân sách trống rỗng, hết tiền. "Vì thực tế, thu ngân sách vẫn được 77% và thu năm nay vẫn vượt so với dự toán ngân sách Quốc hội giao. Ngân sách hết tiền” thực chất là tôi muốn nói đến ngân sách “dự phòng” Trung ương. Đây là 2 khoản khác nhau", Bộ trưởng khẳng định với báo chí.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc
Nói về ngân sách Trung ương, ngân sách dự phòng, thực tế, Bộ Tài chính đã có công bố rõ ràng, cập nhật từng tháng kết quả và công tác quản lý nhà nước. Bản công bố cập nhật đến hết tháng 8/2021, vào ngày 8/9/2021 của Bộ Tài chính thể hiện: Thu ngân sách Nhà nước [NSNN] tháng 8 ước đạt 78,6 nghìn tỷ đồng. Lũy kế thu NSNN 8 tháng đầu năm ước đạt 1.004,2 nghìn tỷ đồng, bằng 74,8% dự toán, tăng 14,3% so với cùng kỳ năm 2020 [ngân sách trung ương ước đạt 71,4% dự toán, ngân sách địa phương ước đạt 78,9% dự toán].
Trong cơ cấu nguồn thu, Bộ Tài chính cũng giải thích rõ do dịch bệnh COVID-19 nên diễn biến thu từ nội địa giảm dần qua các tháng kể từ tháng 4-8, thu từ dầu thô, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu cũng giảm trong tháng 8.
Có thể thấy nguồn thu theo dự toán tăng so với cùng kỳ năm trước đã được “lũy kế” thuận lợi chủ yếu từ quý 1/2021, khi nền kinh tế vẫn chưa chịu nhiều ảnh hưởng của dịch bệnh đặc biệt ở các tỉnh thành phía Nam.
“Theo Luật Ngân sách, khoản ngân sách dự phòng chiếm từ 2 – 4% tổng chi ngân sách để sử dụng cho việc phòng, chống dịch bệnh, thiên tai, hoả hoạn và những vấn đề phát sinh bất khả kháng xảy ra. Nguồn ngân sách dự phòng này với khoảng 17 nghìn tỷ đồng hiện đã chi hết. Do tình hình dịch bệnh COVID-19 năm nay diễn biến rất phức tạp, nên đã chi hết nguồn đó cho các địa phương, bộ, ngành chống dịch. Tuy nhiên, nhu cầu chi cho công tác phòng chống dịch đối với các lực lượng tham gia phòng chống dịch như Công an, Quân đội và các địa phương vẫn là rất lớn.
Chính vì vậy, Chính phủ đã trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho phép chuyển nguồn tiết kiệm chi thường xuyên 14.620 tỷ điều chỉnh vào dự phòng ngân sách Trung ương để thực hiện các nhiệm vụ chi cấp bách cho công tác phòng chống dịch COVID-19. Trong ngân của sách của Trung ương có một khoản chi dự phòng. Nguồn ngân sách hết ở đây là ngân sách dự phòng, chứ không phải ngân sách Trung ương hết tiền. Ngân sách Trung ương mà hết thì lấy đâu chống dịch, lấy đâu cho đầu tư công, đầu tư phát triển, lấy đâu trả lương...”, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết.
“Về cân đối NSNN, do tiến độ chi thấp hơn tiến độ thu ngân sách, nên về tổng thể cân đối NSNN 8 tháng có thặng dư tuy nhiên, cân đối ngân sách trung ương có bội chi, ngân sách địa phương có thặng dư lớn”, báo cáo nêu. Theo đó, có thể thấy cân đối NSNN không hề có cụm từ “ngân sách trung ương hết tiền” hay “mất cân đối thu chi”. Song song thặng dư [nằm ở ngân sách địa phương], việc bội chi trên thực tế đã được Quốc hội phê duyệt. Năm 2021, mức bội chi NSNN dự kiến là là 343.670 tỷ đồng, tương đương 4% GDP. Hiểu được cân đối thu chi và bội chi, sẽ thấy Ngân sách Trung ương không thể rỗng.Bên cạnh đó, về chi, tổng chi NSNN tháng 8 ước đạt 115,5 nghìn tỷ đồng. Lũy kế chi 8 tháng ước đạt 918,1 nghìn tỷ đồng, bằng 54,4% dự toán. Trong cơ cấu chi thì cũng theo Bộ Tài chính cả ngân sách trung ương và ngân sách địa phương đã ưu tiên bố trí chi cho công tác phòng, chống dịch COVID-19. Tính đến hết tháng 8, NSNN đã chi 18,8 nghìn tỷ đồng cho phòng chống dịch [17,2 nghìn tỷ đồng] và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 [1,6 nghìn tỷ đồng].
Vì sao phải “xin” điều chuyển, bổ sung ngân sách dự phòng?
Cũng trong phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã báo cáo hiện nay ngân sách dự phòng trung ương với 17.500 tỉ đồng đã chi hết, trong khi đó nhu cầu chi cho công tác phòng chống dịch đối với các lực lượng tham gia phòng chống dịch như công an, quân đội và các địa phương là rất lớn.
Do đó, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép chuyển nguồn tiết kiệm chi thường xuyên 14.620 tỉ đồng điều chỉnh vào dự phòng ngân sách trung ương để thực hiện các nhiệm vụ chi cấp bách cho công tác phòng chống dịch COVID-19.
Trả lời báo chí, Bộ trưởng lý giải để có được nguồn đó, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo cắt giảm 10% chi thường xuyên, tức cắt giảm các khoản chi cho các bộ, ngành… Bằng các giải pháp đó đã giảm được 14.620 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo Luật Ngân sách, muốn bổ sung vào dự toán ngân sách, thì phải được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho phép. Bởi dự toán này đã được Uỷ ban Thường vụ trình Quốc hội ban hành rồi. Vì thế Chính phủ mới phải trình ra Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định. Đến nay, Bộ đã trình 5.500 tỷ cho phòng chống dịch, tuy nhiên vẫn phải có sự phê chuẩn của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.
Chính phủ đã chi hết 17.500 tỷ đồng cho công tác phòng, chống dịch [ảnh: Một điểm xét nghiệm ở Hà Nội, Quốc Tuấn]
Như vậy, có thể nói nôm na với thực tế tài chính quốc gia hiện tại, Chính phủ không thiếu tiền nhưng mọi khoản “tiêu tiền” để phải tuân thủ đúng quy trình và quy định ngân sách, theo kế hoạch bố trí vốn đã được phê duyệt. Nếu có thay đổi thì phải trình và được Quốc hội cho phép. Điều này khá dễ hiểu. Có thể lấy ví dụ tương tự như ở TP HCM, bảng thống kê chi cho công tác chống dịch của TP [chưa bao gồm tạm ứng] đến tháng 8/2021, mới chỉ “tiêu” hơn 2.000 tỷ đồng, nhưng không đồng nghĩa thực tế đã chỉ tiêu cho công tác chống dịch hơn 2.000 tỷ đồng, TP HCM cũng sẽ phải thực thi đúng quy trình để được duyệt và sử dụng ngân sách tạm ứng phù hợp kế hoạch và quy định ngân sách địa phương.
Cuối cùng, phải nói thêm rằng đối với một Chính phủ nói chung, đang điều hành trong nền chính trị, kinh tế, xã hội ổn định thì hầu như khó có chuyện ngân sách cạn tiền, nhất là với Việt Nam dù đã trải qua vài tháng khó khăn vì đại dịch, nhưng có nền tảng vững chắc cả về vị thế trong chuỗi cung ứng, định mức tín nhiệm bao gồm uy tín trả nợ quốc gia và sức khỏe hệ thống tài chính tiền tệ đã được cải thiện, với minh chứng đồng loạt được 3 tổ chức đánh giá tín nhiệm quốc tế nâng hạng vào đầu 2021. Với sự vững vàng đó, giả định trong trường hợp mà ngân sách trung ương có nguy cơ “rỗng không”…, thì Chính phủ vẫn còn rất nhiều "cửa" để bù đắp, mà một trong những phương pháp thông dụng nhất vẫn là có thể đi “vay tiền”.
“Bộ Tài chính đã chủ động điều hành việc phát hành trái phiếu Chính phủ để vừa sử dụng có hiệu quả ngân quỷ Nhà nước, vừa đảm bảo nguồn thanh toán, chi trả kịp thời các khoản nợ gốc đến hạn và góp phần định hướng sự phát triển của thị trường, cơ cấu lại nợ công. Lũy kế đến ngày 27/8/2021 đã thực hiện phát hành được 199,3 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, với kỳ hạn bình quân 12,96 năm, lãi suất bình quân 2,26% /năm”, Báo cáo cập nhật hoạt động quản lý tài chính Nhà nước tháng 8 của Bộ cũng nêu hoạt động này.
Nói một cách khác, tuy Nhà nước không thể tạo tiền hay in tiền vô tội vạ, nhưng phát hành trái phiếu Chính phủ thì vẫn có thể “tạo tiền” để hỗ trợ cân đối tài chính thông qua cầu mua của các định chế, tổ chức tín dụng, nhà đầu tư. Phương pháp này hữu hiệu khi vốn vay mượn được sử dụng đúng mục đích, hiệu suất đầu tư hiệu quả và tất nhiên ngưỡng vay mượn nợ quốc tế nếu phát sinh vẫn phải nằm trong trần nợ công cho phép. Theo World Bank đánh giá mới đây, các chính sách điều hành tài khóa, tiền tệ trong đại dịch vẫn đang được đánh giá tích cực, góp sức tăng cường sức chống chịu của nền kinh tế và củng cố niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài với Việt Nam.
Dù thế nào thì dư luận “ngân sách trung ương rỗng” cũng đã khiến người dân hiểu nhầm một phen. Đây thực sự là hiểu nhầm không đáng có, tuy nhiên lại cũng là một dịp để nhìn lại về cân đối Ngân sách Nhà nước trong bối cảnh hiện nay. Theo đó, một chuyên gia đặt câu hỏi là "Nhà nước phải chăng nên tính toán xây dựng cả kịch bản dự phòng, với giả thiết tình hình dịch bệnh vẫn kéo dài, thậm chí xấu hơn với biến thể mới khiến thu ngân sách khó khăn hơn, chi cho dịch bệnh nhiều hơn khiến có thể thâm hụt ngân sách, và theo đó việc điều chỉnh ngân sách sẽ giải quyết hướng nào, trần nợ công liệu có thể nâng lên ở mức nào để cơ thể kinh tế vẫn chống chịu, phục hồi, đảm bảo cả khả năng trả nợ? Mọi kịch bản dự phòng đặt ra đều không phải để mong đợi nó xảy, mà là để chủ động hơn và để hướng về những kịch bản tốt hơn", chuyên gia nói.
Đánh giá của bạn:
Bộ trưởng Tài chính: 'Ngân sách nhà nước rất khó khăn, ngân sách trung ương gần như không còn đồng nào, ngân sách dự phòng thì hết'
Bộ trưởng Hồ Đức Phớc chia sẻ, hiện phần tiết kiệm chi và một số khoản khác còn lại khoảng 14.620 tỷ đồng. Bộ Tài chính đang trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến mới có thể chi tiếp tục.
Ngày 16/9, tại phiên thảo luận về việc ban hành một số giải pháp về miễn, giảm thuế nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân chịu tác động của dịch Covid-19 kỳ họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã đưa ra những giải trình với các đại biểu.
Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, số thuế hỗ trợ theo chính sách này, trong điều kiện thông thường thì chỉ bằng TP. HCM thu 20 ngày. Trong bối cảnh giãn cách xã hội ở 23 tỉnh thành, doanh nghiệp đang cực kỳ khó khăn, số thu thuế hiện giảm gần 50% và tới đây còn giảm nữa. "Vào lúc khó khăn này, đây chính là 'một miếng khi đói bằng một gói khi no' để hỗ trợ doanh nghiệp".
Cùng với đó, theo Bộ trưởng Phớc, việc thiết kế chính sách cũng phải dựa trên mức bình quân tương đối, chứ không thể đạt công bằng 100%. Đối với những doanh nghiệp không có thuế phải nộp, thì chính sách hỗ trợ được hưởng là không bị tính tiền phạt đối với các khoản chậm nộp trước đó.
Về ý kiến bổ sung thêm các gói, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ trưởng cho hay, hiện nay ngân sách nhà nước rất khó khăn, ngân sách trung ương gần như không còn đồng nào, hàng chục ngàn chiến sĩ công an, quân đội đang tham gia chống dịch ở phía Nam, nhưng không có ngân sách để cấp. Ngân sách dự phòng thì đã hết.
Bộ trưởng Bộ Tài chính chia sẻ, hiện phần tiết kiệm chi và một số khoản khác còn lại khoảng 14.620 tỷ đồng. Bộ Tài chính đang trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến mới có thể chi tiếp tục.
Liên quan đến một số nội dung cụ thể như gói hỗ trợ lãi suất, Bộ Tài chính đã bàn với Ngân hàng Nhà nước. Song, từ kinh nghiệm triển khai gói kích cầu 2009 không hiệu quả, khó quản lý, Ngân hàng Nhà nước đã đề nghị không triển khai. Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước cũng đang có chương trình giảm lãi suất cho vay với doanh nghiệp, với cam kết của các ngân hàng khoảng hơn 24 nghìn tỷ đồng.
Đối với việc quản lý thuế GTGT, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc thông tin, sẽ chỉ đạo cơ quan thuế tăng cường quản lý, chống thất thoát, có biện pháp để đảm bảo đối tượng thụ hưởng chính sách là người tiêu dùng hàng hóa.
Một vấn đề được quan tâm tại phiên thảo luận là hỗ trợ đúng đối tượng, ngành nghề, lĩnh vực. Bộ trưởng Tài chính nhận định, Chính phủ đã tiếp thu đưa lĩnh vực hoạt động xuất bản phần mềm, kinh doanh trên nền tảng số ra khỏi lĩnh vực được giảm thuế và sẽ tiếp tục rà soát đối với một số lĩnh vực như vật tư y tế… Giải pháp để đảm bảo triển khai hỗ trợ kịp thời nhưng đúng đối tượng là thực hiện kê khai trước, kiểm tra sau.
Bộ trưởng Tài chính kết luận, lúc này, điều cấp thiết là các giải pháp hỗ trợ cần được triển khai sớm. Các doanh nghiệp trên cả nước đang gặp rất khó khăn. Điển hình, dù có 8 tỉnh không có dịch nhưng cũng bị ảnh hưởng đáng kể về nguồn cung ứng hàng hóa, về thị trường, lao động.
Hà Trần
Doanh nghiệp và Tiếp thị
Từ khóa:
Cùng chuyên mục
Xem theo ngày Ngày 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Tháng Tháng 1 Tháng 2 Tháng 3 Tháng 4 Tháng 5 Tháng 6 Tháng 7 Tháng 8 Tháng 9 Tháng 10 Tháng 11 Tháng 12 Năm 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 XEM