Luận văn xây dựng văn hóa nhà trường mầm non

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP HUỲNH VĂN CHÍ XÂY DỰNG VĂN HÓA NHÀ TRƯỜNG Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ VỊ THANH, TỈNH HẬU GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. NGUYỄN VĂN ĐỆ ĐỒNG THÁP – NĂM 2019 i LỜI CAM ĐOAN Luận văn sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các thông tin đã được ghi rõ nguồn gốc, số liệu đã được phân tích, tổng hợp, xử lý và đưa vào luận văn đúng quy định. Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực nếu sai tôi hoàn chịu trách nhiệm. Tác giả luận văn Huỳnh Văn Chí ii LỜI CẢM ƠN Trước tiên tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo, quý thầy cô Trường Đại học Đồng Tháp, Phòng Sau Đại học Trường Đại học Đồng Tháp, đã giúp đỡ tôi trong qua trình học tập và nghiên cứu làm luận văn. Đặc biệt tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Văn Đệ, Hiệu trưởng Trường Đại học Đồng Tháp đã tận tình giúp đỡ và trực tiếp hướng dẫn tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Xin gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo cùng toàn thể quý cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và cha mẹ học sinh các trường mầm non trên địa bàn thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để giúp tôi nghiên cứu và thực hiện đề tài. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi hy vọng luận văn này sẽ đóng góp tích cực vào việc xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu, song do khả năng và kinh nghiệm của bản thân có hạn, nên luận văn không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Vì vậy tôi rất mong được nhận sự góp ý chân thành giúp đỡ của Hội đồng Khoa học để đề tài nghiên cứu được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Đồng Tháp, ngày tháng 10 năm 2019 Tác giả Huỳnh Văn Chí iii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .............................. ix MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu.......................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................ 4 4. Giả thuyết khoa học.................................................................................... 5 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 5 6. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 5 7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 5 8. Đóng góp của luận văn ............................................................................... 6 9. Cấu trúc của luận văn ................................................................................. 6 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA NHÀ TRƯỜNG Ở TRƯỜNG MẦM NON.......................................................... 8 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ....................................................................... 8 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài.............................................................8 1.1.2. Những nghiên cứu trong nước ..............................................................11 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................ 17 1.2.1. Khái niệm quản lý ..................................................................................17 1.2.2. Khái niệm quản lý nhà trường ..............................................................19 1.2.3. Khái niệm văn hóa .................................................................................21 1.2.4. Khái niệm văn hóa nhà trường .............................................................23 iv 1.2.5. Xây dựng văn hóa nhà trường...............................................................25 1.3. Lý luận về văn hóa nhà trường của trường mầm non .............................. 26 1.3.1. Trường mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân...........................26 1.3.2. Vai trò và ảnh hưởng của văn hóa nhà trường ở trường mầm non.......27 1.3.3. Cấu trúc văn hóa nhà trường của trường mầm non ............................29 1.3.4. Biểu hiện văn hóa nhà trường của trường mầm non ...........................29 1.4. Lý luận về xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non ................. 32 1.4.1. Sự cần thiết xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non .......32 1.4.2. Mục tiêu xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non ................33 1.4.3. Vai trò của Hiệu trưởng trong xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non ...........................................................................................34 1.4.4. Nội dung và phương pháp xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non ..........................................................................................35 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non ........................................................................................ 42 1.5.1. Các yếu tố chủ quan ..............................................................................42 1.5.2. Các yếu tố khách quan ..........................................................................47 Tiểu kết chương 1 ....................................................................................... 49 Chương 2. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VĂN HÓA NHÀ TRƯỜNG Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ VỊ THANH TỈNH HẬU GIANG ................................................................................... 50 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, văn hóa và giáo dục thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang ............................................................ 50 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ..................................................................................50 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .......................................................................52 2.1.3. Đặc điểm về văn hóa giáo dục ..............................................................52 2.2. Mô tả quá trình điều tra, khảo sát ...................................................... 56 v 2.2.1. Mục đích khảo sát ..................................................................................56 2.2.2. Nội dung khảo sát ..................................................................................56 2.2.3. Đối tượng khảo sát [khách thể khảo sát] ..............................................56 2.2.4. Phương pháp khảo sát, công cụ khảo sát .............................................57 2.2.5. Xử lý kết quả khảo sát............................................................................57 2.3. Thực trạng về văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang ........................................................................... 58 2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, cha mẹ học sinh về vai trò và ảnh hưởng của văn hóa nhà trường ................................................................58 2.3.2. Cấu trúc văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang ....................................................................................63 2.3.3. Biểu hiện văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang ....................................................................................65 2.4. Thực trạng xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang ..................................................................... 67 2.4.1. Đánh giá vai trò của hiệu trưởng về xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non thành phố Vị Thanh .............................................................67 2.4.2. Đánh giá mục tiêu xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang..............................................................69 2.4.3. Thực trạng nội dung và phương pháp xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non thành phố Vị Thanh .............................................................70 2.4.4. Các yếu tố ảnh hưởng hoạt động xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh .............................................................79 2.5. Đánh giá chung về thực trạng văn hóa nhà trường và hoạt động xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh .................. 81 2.5.1. Kết quả đạt được....................................................................................81 2.5.2. Hạn chế ..................................................................................................82 vi 2.5.3. Nguyên nhân của kết quả và hạn chế....................................................83 Tiểu kết chương 2 ....................................................................................... 84 Chương 3. BIỆN PHÁP XÂY DỰNG VĂN HÓA NHÀ TRƯỜNG Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ VỊ THANH, TỈNH HẬU GIANG ................................................................................... 86 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang ............................................ 86 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu của giáo dục mầm non .................86 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển ....................................87 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................87 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi...........................................................88 3.2. Biện pháp xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang ........................................................... 88 3.2.1. Bồi dưỡng nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, cha mẹ học sinh về tầm quan trọng của văn hóa nhà trường ở trường mầm non ....................88 3.2.2. Nâng cao năng lực lập kế hoạch của nhà trường cho đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh ......................................90 3.2.3. Xây dựng quy trình tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non, thành phố Vị Thanh......................................97 3.2.4. Đẩy mạnh chức năng chỉ đạo thực hiện kế hoạch xây dựng văn hóa nhà trường..................................................................................................... 103 3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch xây dựng văn hóa nhà trường ............................................................................. 105 3.2.6. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế phối hợp với các lực lượng bên ngoài nhà trường trong hoạt động xây dựng văn hóa nhà trường............................... 110 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................... 113 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm........................................................................ 116 vii 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm ................................................................ 117 3.4.4. Đối tượng khảo nghiệm [khách thể khảo nghiệm] ............................ 117 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm .......................................................................... 117 3.4.6. Mối tương quan giữa sự cần thiết và tính khả thi của 6 biện pháp đề tài đề xuất ...................................................................................................... 120 Tiểu kết chương 3 ..................................................................................... 123 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................... 124 1. Kết luận .................................................................................................. 124 1.1. Về cơ sở lý luận...................................................................................... 124 1.2. Về cơ sở thực tiễn................................................................................... 125 1.3. Về biện pháp đề xuất.............................................................................. 126 2. Khuyến nghị ........................................................................................... 127 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hậu Giang ................................ 127 2.2. Đối với các trường mầm non................................................................. 128 2.3. Đối với chính quyền địa phương ........................................................... 128 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 129 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ........................................ 133 PHỤ LỤC viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN STT Ký hiệu Chữ viết tắt 1 CBQL Cán bộ quản lý 2 CMHS Cha mẹ học sinh 3 CNTT Công nghệ thông tin 4 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 5 GV Giáo viên 6 MN Mầm non 7 NV Nhân viên 8 QLGD Quản lý giáo dục 9 TH Tiểu học 10 THCS Trung học cơ sở 11 VHNT Văn hóa nhà trường 12 VHTC Văn hóa tổ chức 13 STT Số thứ tự ix DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ STT DANH MỤC CÁC BẢNG Trang 1 Bảng 2.1. Tổng quan về 10 trường mầm non thành phố Vị Thanh [năm 2018]. 55 2 Bảng 2.2. Nhận thức của CBQL, GV, CMHS về vai trò của VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 58 3 Bảng 2.3. Nhận thức của CBQL, GV, CMHS về ảnh hưởng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 60 4 Bảng 2.4. Nhận thức của CBQL, GV, CMHS về cấu trúc VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 64 5 Bảng 2.5. Đánh giá của CBQL, GV, CMHS về biểu hiện VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 65 6 Bảng 2.6. Mức độ thực hiện vai trò của Hiệu trưởng đối về xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 68 7 Bảng 2.7. Kết quả thực hiện các yêu cầu xây dựng VHNT ở các mầm non thành phố Vị Thanh. 69 9 Bảng 2.8. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 71 10 Bảng 2.9. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 73 11 Bảng 2.10. Mức độ thực hiện chỉ đạo, lãnh đạo triển khai kế hoạch xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 75 12 Bảng 2.11. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 76 13 Bảng 2.12. Thực trạng quản lý các nguồn lực đảm bảo xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 78 14 Bảng 2.13. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh 80 x STT DANH MỤC CÁC BẢNG Trang 15 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về sự cần thiết của các biện pháp 117 16 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp quản lý. 119 17 Bảng 3.3. Tổng hợp kết quả khảo nghiệm giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp xây dựng VHNT. 121 STT DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Trang 1 Hình 1.1. Văn hóa nhà trường ở trường mầm non theo mô hình tảng băng. 31 2 Hình 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến xây dựng VHNT ở trường mầm non. 48 3 Bản đồ 2.1 Bản đồ hành chính thành phố Vị Thanh. 50 4 Biểu đồ 2.2. Nhận thức của CBQL, GV, CMHS về vai trò VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 59 5 Biều đồ 2.3. Nhận thức về tầm quan trọng xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 70 6 Sơ đồ 3.1. Tổ chức bộ máy nhà trường mầm non. 99 7 Sơ đồ 3.2. Mối quan hệ giữa các biện pháp xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh. 115 8 Biểu đồ 3.3. Biểu đồ mối tương quan giữa sự cần thiết và khả thi của các biên pháp xây dựng VHNT. 122 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu Ở bất cứ quốc gia nào trên thế giới cũng đều xem việc xây dựng văn hóa là nhiệm vụ rất cần thiết và quan trọng. Văn hóa là một trong bốn trụ cột để phát triển bền vững đất nước, là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển của đất nước, ngang hàng với chính trị, kinh tế, môi trường... Văn hóa giúp cho một quốc gia phát triển có hiệu quả và bền vững. Trong một tổ chức nói chung cũng như một nhà trường nói riêng, văn hóa luôn tồn tại trong mọi hoạt động tổ chức đó, văn hóa nhà trường là sự tổng hòa toàn bộ sự phát triển của nhà trường từ hoạt động đào tạo, giáo dục, quản lý nhân lực, người học, cơ sở vật chất, giao tiếp và ứng xử trong nhà trường,… Xây dựng văn hóa nhà trường mầm non là xây dựng hoạt động giảng dạy, chăm sóc giáo dục nhân cách người học phù hợp, hiệu quả; xây dựng cách thức ứng xử văn minh, lịch sự, thân thiện trong nhà trường; xây dựng cơ sở vật chất của nhà trường hiện đại, tiện dụng, an toàn, môi trường không bị ô nhiễm, cảnh quang sạch đẹp. Một nhà trường mầm non có môi trường văn hóa tốt là một nhà trường chăm sóc nuôi dưỡng có chất lượng cao, có sự phát triển bền vững, có uy tín trong cộng đồng và toàn xã hội. Việc chăm sóc, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện các phẩm chất và năng lực cho trẻ nhằm giúp trẻ phát triển nhân cách một cách toàn diện là một quá trình lâu dài, liên tục, diễn ra ở nhiều môi trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã hội phức tạp. Vì thế, chăm sóc, giáo dục nói chung và chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non nói riêng luôn luôn đòi hỏi sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ của nhiều lực lượng xã hội và nhất là đòi hỏi sự quan tâm đúng cách của nhà trường, gia đình, cộng đồng và các tổ chức trong xã hội. 2 Việt Nam, vào những năm gần đây với sự phát triển nền kinh tế thị trường, sự hội nhập quốc tế có nhiều tác động tích cực đến sự phát triển của nhà trường, song cũng có những tác động tiêu cực đến hoạt động giáo dục nhà trường và văn hóa của nhà trường. Dư luận xã hội cũng như các phương tiện truyền thông đã đưa ra một số biểu hiện của văn hóa nhà trường bị xuống cấp; chất lượng chăm sóc và giáo dục trong các trường chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của xã hội; đạo đức của một số học sinh, cán bộ giáo viên xuống cấp; “Tôn sư trọng đạo” là truyền thống đạo lý mang đậm giá trị nhân văn của dân tộc Việt Nam có phần suy giảm; thầy giáo được coi là biểu tượng thiêng liêng cho sự học, là “khuôn vàng thước ngọc” của đạo đức, nhân cách để học trò học, noi theo thầy đã mất dần trong sũy nghĩ của mọi người. Nhiều hành vi lệch chuẩn của học sinh xuất hiện ngày càng nhiều, đặc biệt như các hành vi cá độ, nghiện hút, bạo lực học đường,… Một số nhà trường cơ sở vật chất bị xuống cấp, lớp học, bàn ghế, khu nhà vệ sinh, bếp ăn,… không đảm bảo làm giảm đi vẻ đẹp, mỹ quan của trường, điều kiện học tập của học sinh không chưa đáp ứng yêu cầu,… Còn về phía xã hội, khi mà cả xã hội tham gia vào quá trình giáo dục thì đã bộc lộ không ít những mặt trái, ảnh hưởng không nhỏ đến văn hóa. Cụ thể như, khi dư luận người dân bàn luận về một vấn đề nào đó trong giáo dục thì đôi khi bàn luận một cách nóng vội dẫn đến tranh luận một cách nảy lửa, thậm chí còn “ném đá” thầy cô một cách không thương tiếc. Điều đó, đôi khi vô tình sẽ hạ thấp uy tín và danh dự người thầy, hạ thấp giáo dục xuống những cung bậc đáng lo ngại. Đồng thời, xuất phát từ giá trị nhân văn của truyền thống “Tôn sư trọng đạo”, không ít phụ huynh đã lợi dụng, mua chuộc thầy cô để làm lợi cho con em mình, che giấu những khuyết điểm hay xin điểm, tăng thêm thành tích cho con em mình... Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã chỉ rõ một số hạn chế của giáo dục hiện nay như: “… Phương pháp giáo dục, 3 việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả còn lạc hậu, thiếu thực chất. Quản lý giáo dục và đào tạo còn nhiều yếu kém. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu; một bộ phận chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Đầu tư cho giáo dục và đào tạo chưa hiệu quả. Chính sách, cơ chế tài chính cho giáo dục và đào tạo chưa phù hợp. Cơ sở vật chất kỹ thuật còn thiếu và lạc hậu, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn”. [13]. Văn hóa nhà trường ở nước ta hiện nay đang là một trong những tâm điểm chú ý của dư luận, những bàn luận về vấn đề này ngày càng xuất hiện nhiều trên các diễn đàn, trên các phương tiện thông tin đại chúng. Trong đó, những bàn luận về cơ sở vật chất các trường mầm non lạc hậu, xuống cấp của các trường học trên cả nước và đặc biệt là các trường vùng sâu, vùng xa. Những bàn luận về văn hóa ứng xử trong nhà trường của đội ngũ giáo viên mầm non và phụ huynh cũng rất đáng báo động, tình trạng cô bạo hành với trẻ đã xảy ra, khiến dư luận và xã hội lo ngại. Hành vi bạo lực học đường diễn biến phức tạp,… Chính vì vậy, việc xây dựng văn hóa nhà trường đã trở thành nhiệm vụ cấp bách trong giai đoạn hiện nay. Thành phố Vị Thanh là trung tâm kinh tế, xã hội phát triển nhất ở tinh Hậu Giang hiện nay. Thành phố Vị Thanh cũng được đánh giá là nơi phát triển năng động, phát triển kinh tế thị trường sớm. Chính quyền và nhân dân trên địa bàn sẽ phấn đấu đưa Vị Thanh trở thành đô thị loại II vào năm 2020 tới đây. Thật sự phát huy vai trò vị trí là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng, an ninh của tỉnh Hậu Giang và là trung tâm giao lưu kinh tế của tiểu vùng Tây sông Hậu, tiểu vùng Bắc bán đảo Cà Mau, đẩy nhanh tốc độ phát triển đô thị Vị Thanh theo hướng xanh - sạch và văn minh, hiện đại mang nét đặc trưng văn hóa của vùng sông nước Tây Nam bộ. Do vậy, các 4 trường tại thành phố Vị Thanh, trong đó đặc biệt có các trường mầm non đã tiếp thu được các giá trị văn hóa mới của các nền văn hóa khác nhau để xây dựng văn hóa nhà trường riêng có của mình phù hợp với đặc thù của thành phố loại II. Theo đó, sự phát triển nhanh, mạnh của thành phố Vị Thanh cũng có những tác động tiêu cực tới VHNT. Tình trạng học sinh chạy theo lối sống hành vi không đúng dẫn đến học tập sút kém, tình trạng bạo lực học đường, tình trạng học sinh phạm pháp [đánh nhau, trộm cướp…] xuất hiện và có xu hướng phát triển. Một số giáo viên thiếu tâm huyết, có dấu hiệu vi phạm đức nghề nghiệp. Trước thực trạng trên đòi hỏi các trường nói chung và các trường mầm non thành phố Vị Thanh nói riêng phải chú ý, quan tâm đến đổi mới hoạt động chăm sóc giáo dục và xây dựng VHNT. Xây dựng VHNT và quản lý vấn đề này đồng nghĩa với việc loại bỏ các vấn đề tồn tại, tiêu cực, hạn chế, hướng tới nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục, đào tạo tri thức và nhân cách cho người học. Xuất phát từ những vấn đề trên, việc nghiên cứu xây dựng văn hóa của các trường mầm non ở thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang có tính mới và thực tiễn tốt. Do vậy, tác giả chọn đề tài: “Xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về phát triển VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang; đề tài đề xuất biện pháp xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu Xây dựng VHNT ở trường mầm non. 5 3.2 Đối tượng nghiên cứu Biện pháp xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. 4. Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất được các biện pháp xây dựng VHNT đảm bảo tính khoa học và phù hợp điều kiện thực tiễn thì sẽ khắc phục được hạn chế, bất cập đã và đang tồn tại về xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện cho trẻ mầm non. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận về xây dựng VHNT trương mầm non. Nghiên cứu thực trạng xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. Đề xuất một số biện pháp xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. 6. Phạm vi nghiên cứu - Giới hạn về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. - Giới hạn đối tượng khảo sát: CBQL, GV, NV, CMHS, các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. - Giới hạn về thời gian: Số liệu khảo sát được thu thập từ năm học 2015 -2016 đến năm học 2017-2018. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 6 Nhóm phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu, lý luận liên quan đến VHNT và xây dựng VHNT trường mầm non. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Xây dựng các phiếu trưng cầu ý kiến nhằm khảo sát ý kiến của các đối tượng khảo sát: CBQL, GV, CMHS về nhận thức, thực trạng, sự cần thiết xây dựng VHNT; - Phương pháp quan sát: Trực tiếp quan sát các hoạt động của CBQL, GV, trẻ mầm non về xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang; - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Trong quá trình nghiên cứu, tác giả xin ý kiến lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo, các chuyên viên, về tình hình xây dựng VHNT tại các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu thu thập qua khảo sát. 8. Đóng góp của luận văn - Về lý luận: Đề tài góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về xây dựng VHNT ở trường mầm non. - Về thực tiễn: Phác họa thực trạng hoạt động xây dựng VHNT và đề xuất biện pháp xây dựng VHNT ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. 9. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn gồm có 3 chương: 7 Chương 1. Cơ sở lý luận về xây dựng văn hóa nhà trường ở trường mầm non. Chương 2. Thực trạng xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. Chương 3. Biện pháp xây dựng văn hóa nhà trường ở các trường mầm non thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. 8 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA NHÀ TRƯỜNG Ở TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Ngày nay, xây dựng VHNT là việc làm quan trọng hơn bao giờ hết bởi các quốc gia đều chú trọng. Cuộc cải cách giáo dục dựa trên chuẩn, đang cố gắng tổ chức lại nội dung, công tác giảng dạy và đánh giá. Song nếu không có một nền VHNT để hỗ trợ cho những thay đổi cơ bản đó thì cuộc cải cách sẽ khó có thể thành công. Quản lý và xây dựng nhà trường với tiếp cận văn hóa, trên thế giới đã có rất công trình nghiên cứu, được thể hiện ở những khía cạnh khác nhau và làm cho các quan niệm về VHNT nhất là văn hóa trường mầm non được hiểu hết sức phong phú. Phát triển chiến lược con người của chính phủ Singapore phải nói đến giáo dục mầm non. Người đứng đầu chương trình giáo dục tuổi thơ của Trường Đại học Khoa học Xã hội Singapore [SUSS], Tiến sĩ Dora Chen cũng như các nhà giáo dục mầm non Singapore cho rằng, việc chuẩn bị tốt cho trẻ những năm đầu đời sẽ tạo nên những thành quả khác biệt trong tương lai của trẻ. Các chuyên gia giáo dục Singapore muốn hướng giáo dục mầm non đạt mục tiêu củng cố và phát triển sự toàn diện của trẻ; các chương trình sao cho xuyên suốt đến bậc trung học, không chỉ trong nước mà còn vươn ra cả bên ngoài Singapore. Đồng thời, mong muốn những đứa trẻ của họ trong những năm mẫu giáo được thưởng thức sự quan sát, trải nghiệm và khám phá thế giới. Giáo dục trong những năm đầu được Singapore nhìn nhận không chỉ là một sự chuẩn bị cho bậc học tiểu học, mà còn nhằm phát triển một đất nước tri thức. 9 Mô hình giáo dục độc đáo phải nói đến giáo dục ở Phần Lan, một “nền giáo dục hạnh phúc”. Đất nước này ưu tiên hàng đầu cho niềm vui trong học tập từ giai đoạn đầu đời với mô hình nhà trẻ “học vui vẻ” – một mô hình giáo dục độc đáo. Thạc sĩ Olli Kamunen – Hiệu trưởng trường mầm non thuộc Đại học Quốc gia Helsinki nói: “giáo dục mầm non tại Phần Lan quan niệm một đứa trẻ học tốt nhất khi chúng cảm thấy vui vẻ”. Nét nổi bật của VHNT ở trường mầm non Phần Lan là tạo cho trẻ một không khí học tập, vui chơi thoải mái và đảm bảo mối quan hệ chặt chẽ giữa gia đình với nhà trường, Phụ huynh học sinh đóng vai trò quan trọng cho việc hình thành ý thức văn hóa của trẻ. Giáo dục mầm non ở Hoa Kỳ luôn có quan niệm “Nhà trẻ và trường mẫu giáo là nơi trang bị hành trang tương lai cho các cháu. Lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo là trắng trong và tinh khiết. Bố mẹ và thầy cô giáo là những người đầu tiên khắc họa cho tương lai cốt cách, nhân phẩm một con người tương lai ngay từ điểm khởi đầu ấy”...Giảng viên Trường Lakeside ở Seattle, Washington, ông Robert Fulghum nổi tiếng với quyển sách mang tên "All I really need to know, I learned in kindergarten", có nghĩa là: "Tất cả những gì tôi thực sự cần biết, tôi đã được học từ trong trường mẫu giáo". Các trường mầm non ở Hoa Kỳ không bao giờ thiếu sách và đồ chơi. Giáo viên dạy trẻ biết cách đánh vần, đọc những quyển sách nhỏ và đơn giản để các cháu hiểu về khoa học đời sống, kỹ thuật, nghệ thuật... Ngoài ra các cô chỉ bảo cho các cháu kỹ năng biết bảo vệ bản thân, cách tự chăm sóc đảm bảo vệ sinh sức khỏe. Các cháu sẽ được các giáo viên dạy sơ bộ đọc, viết, vẽ, làm toán...Mary K. Rothbart, Tiến sĩ, Đại học Oregon, Hoa Kỳ cũng đã nghiên cứu đưa ra bốn biện pháp cách ứng xử văn hóa giáo dục tính khí trẻ. Nhật Bản là đất nước rất coi trọng, quan tâm và đầu tư cho ngành giáo dục, là một trong những nước có nền giáo dục được đánh giá cao trên thế giới. Đất nước Nhật Bản phát triển và người Nhật Bản được thế giới ngưỡng mộ với ý chí