Tóm tắt nội dung tài liệu
Tư liệu tham khảo Số 48 năm 2013
_____________________________________________________________________________________________________________
VAI TRÒ CỦA KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG
ĐỐI VỚI GIÁO DỤC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
DƯƠNG NGUYÊN QUỐC*
TÓM TẮT
Chất lượng giáo dục trung học phổ thông [THPT] ngày càng được xã hội quan tâm.
Hiện nay, nó trở thành yếu tố sống còn đối với các cơ sở giáo dục. Bài viết này góp phần
làm rõ vai trò của kiểm định chất lượng đối với giáo dục THPT, nêu lên một số yếu tố ảnh
hưởng tiêu cực đến hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục, đồng thời đề xuất một số
giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục [KĐCLGD] ở bậc học
này.
Từ khóa: kiểm định chất lượng giáo dục, chất lượng giáo dục, trung học phổ thông.
ABSTRACT
The role of quality accreditation in education of high school
Quality of high school education has more and more attracted public attention and it
becomes the survival element of each education unit. This article aims to clear the role of
quality accreditation in education of high school, to give some factors that have negative
effect on the activity of quality accreditation in education in high schools and some
solutions to enhance the quality accreditation in high school education are also discussed.
Keywords: quality accreditation in education, education quality, high school.
1. Mở đầu đất nước. Vì vậy, muốn tồn tại và phát
Ngày nay, nâng cao chất lượng giáo triển, các cơ sở giáo dục phải không
dục là một yêu cầu khách quan trước xu ngừng vận động, sáng tạo, nghiên cứu,
thế hội nhập quốc tế và cũng là yếu tố tìm ra những giải pháp phù hợp với đặc
mang tính quyết định đối với các cơ sở điểm của giáo dục Việt Nam để nâng cao
giáo dục. Việt Nam đang trong thời kì hơn nữa chất lượng giáo dục và đào tạo.
công nghiệp hóa, hiện đại hóa nên rất cần Nâng cao chất lượng giáo dục và
nguồn nhân lực chất lượng cao để kịp đào tạo chính là nâng cao chất lượng và
thời nắm bắt những tiến bộ khoa học kĩ trình độ của người lao động - nhân tố
thuật trên thế giới. Nếu không có những quyết định mọi quá trình sản xuất, cung
biện pháp để nâng cao chất lượng giáo ứng và dịch vụ. Như vậy, làm thế nào để
dục, thì trước hết, các cơ sở giáo dục sẽ một quốc gia có được một nền kinh tế
không theo kịp sự phát triển của xã hội, phát triển bền vững và chất lượng hàng
không nhận được sự tín nhiệm của các hóa, dịch vụ có khả năng cạnh tranh cao?
lực lượng xã hội và xa hơn nữa không Câu trả lời nằm ở chất lượng giáo dục
của quốc gia đó. Các nghiên cứu cho thấy
hoàn thành được mục tiêu hiện đại hóa
rằng KĐCLGD đã có lịch sử gần một
trăm năm. KĐCLGD ở Mĩ và nhiều quốc
*
ThS, Trường THPT chuyên Long An gia phát triển trên thế giới đã trở thành
196
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Dương Nguyên Quốc
_____________________________________________________________________________________________________________
hoạt động thường xuyên, quen thuộc và dục và Đào tạo quy định về tiêu chuẩn
thậm chí trở thành điều kiện tồn tại của đánh giá chất lượng giáo dục và quy
nhiều cơ sở giáo dục. KĐCLGD đã có trình, chu kì KĐCLGD cơ sở giáo dục
những đóng góp hết sức quan trọng đối phổ thông, cơ sở giáo dục thường xuyên,
với việc đảm bảo và nâng cao chất lượng trường THPT được kiểm định và đánh
giáo dục và đào tạo. Ở Việt Nam, khái giá toàn diện các mặt hoạt động của
niệm này vẫn còn khá mới mẻ vì chỉ mới trường với 5 tiêu chuẩn. Mỗi tiêu chuẩn
xuất hiện vài năm trở lại đây, chưa được có nhiều tiêu chí cụ thể. Các tiêu chuẩn
xã hội và các nhà quản lí giáo dục hiểu rõ này chính là những định hướng cho việc
và quan tâm tương xứng với tầm quan xây dựng và phát triển nhà trường trong
trọng của nó [3]. Vì vậy, việc nghiên cứu giai đoạn hiện nay:
vai trò và tác dụng của KĐCLGD THPT - Tiêu chuẩn 1: Tổ chức và quản lí
sẽ góp phần tích cực vào chiến lược đổi nhà trường;
mới và nâng cao chất lượng giáo dục đào - Tiêu chuẩn 2: Cán bộ quản lí, giáo
tạo bậc THPT trong giai đoạn hiện nay. viên, nhân viên và học sinh;
2. Nội dung - Tiêu chuẩn 3: Cơ sở vật chất và
2.1. Vai trò của kiểm định chất lượng trang thiết bị dạy học;
giáo dục - Tiêu chuẩn 4: Quan hệ giữa nhà
KĐCLGD giúp cho các nhà quản lí trường, gia đình và xã hội ;
giáo dục nhìn lại toàn bộ hoạt động của - Tiêu chuẩn 5: Hoạt động giáo dục
nhà trường một cách có hệ thống để từ và kết quả giáo dục. [1]
đó điều chỉnh các hoạt động giáo dục của Các tiêu chuẩn trên là quy định tối
nhà trường theo một chuẩn mực nhất thiểu mà các trường cần phải đạt được
định. nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo, từ đó
Thông qua hoạt động KĐCLGD, mỗi trường THPT sẽ từng bước xác định
bao gồm hoạt động tự đánh giá và hoạt chuẩn cho từng hoạt động giáo dục nhằm
động đánh giá ngoài, lãnh đạo trường đảm bảo chất lượng đầu ra.
THPT sẽ xác định được mức độ đáp ứng KĐCLGD tạo ra cơ chế đảm bảo
các mục tiêu giáo dục theo các tiêu chuẩn chất lượng vừa linh hoạt vừa chặt chẽ
đánh giá chất lượng giáo dục trong từng bao gồm tự đánh giá và đánh giá ngoài.
giai đoạn. Kết quả KĐCLGD phản ánh Đây là hai hoạt động có mối quan hệ biện
chất lượng đào tạo của nhà trường, nhờ chứng với nhau, luôn có thông tin phản
đó lãnh đạo trường nắm được những hồi giữa đảm bảo chất lượng nội bộ và
điểm mạnh, điểm yếu của đơn vị mình, đảm bảo chất lượng bên ngoài, giúp cho
làm căn cứ để xây dựng kế hoạch cải tiến các trường THPT kịp thời cải tiến những
chất lượng giáo dục, nâng cao chất lượng điểm yếu và phát huy những điểm mạnh.
các hoạt động giáo dục. Kết quả KĐCLGD các trường THPT đạt
KĐCLGD giúp cho trường THPT hay không đạt so với các tiêu chuẩn quy
định hướng và xác định chuẩn chất lượng định của Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ góp
nhất định. Thông tư số 42/2012/TT- phần định hướng cho các hoạt động sau
BGDĐT ngày 23-11-2012 của Bộ Giáo đây của xã hội:
197
Tư liệu tham khảo Số 48 năm 2013
_____________________________________________________________________________________________________________
- Giúp học sinh và phụ huynh lựa giáo dục khác được quan tâm nhiều hơn
chọn trường để dự tuyển vào lớp 10; vì hoạt động KĐCLGD còn khá mới mẻ
- Làm cơ sở để các trường THPT kêu và chưa chứng minh được vai trò quan
gọi đầu tư từ các tổ chức xã hội; trọng của nó. Nhiều người cho rằng chất
- Định hướng phát triển cho các lượng giáo dục và đào tạo chủ yếu phụ
trường THPT nhằm tăng cường năng lực thuộc vào cơ sở vật chất nên đã đầu tư rất
cạnh tranh trên tất cả các lĩnh vực về giáo nhiều vào lĩnh vực này như phòng học,
dục. [3] các phương tiện, thiết bị hỗ trợ giảng
2.2. Những yếu tố ảnh hưởng tiêu cực dạy… Nhưng đó chỉ là điều kiện cần vì
đến hoạt động KĐCLGD ở bậc THPT chất lượng giáo dục và đào tạo được
Mặc dù hoạt động KĐCLGD là rất quyết định bởi nhiều nhân tố có tác động
cần thiết đối với sự phát triển của trường qua lại từ mục tiêu sứ mệnh của nhà
THPT, nhưng thực tiễn hoạt động trường đến các hoạt động quản lí giáo
KĐCLGD vẫn chưa tương xứng với vai dục trong và ngoài trường [5]. Có thể
trò của nó. tham khảo các nhân tố ảnh hưởng đến
Cán bộ quản lí giáo dục các cấp chất lượng giáo dục và đào tạo ở sơ đồ
chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng sau đây:
của hoạt động KĐCLGD. Các hoạt động
Sơ đồ Mô hình những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và đào tạo [6]
Công tác tuyên truyền và nâng cao được tranh luận, bàn thảo qua các hội
nhận thức về vai trò và tầm quan trọng thảo khoa học và trên các phương tiện
của hoạt động KĐCLGD còn nhiều hạn thông tin đại chúng, nhưng có ít hội thảo
chế. Thông tin về hoạt động KĐCLGD về hoạt động KĐCLGD. Hầu hết giáo
trên các phương tiện thông tin đại chúng viên, học sinh, phụ huynh học sinh, các
chưa phổ biến, có nhiều vấn đề giáo dục tổ chức xã hội, thậm chí cả các nhà quản
198
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Dương Nguyên Quốc
_____________________________________________________________________________________________________________
lí giáo dục chưa biết hoặc chưa hiểu về dục và Đào tạo cùng một số giáo viên
hoạt động KĐCLGD [5]. Chỉ thị số được huy động từ các trường THPT. Đội
46/2008/CT-BGDĐT ngày 5-8-2008 của ngũ này chỉ được tham gia khóa tập huấn
Bộ Giáo dục và Đào tạo về tăng cường về công tác KĐCLGD trong khoảng thời
công tác đánh giá và KĐCLGD đã nêu gian từ 3 - 4 ngày nên chưa hiểu sâu về
rõ: “Tăng cường nâng cao nhận thức cho công tác này và còn nhiều lúng túng khi
cán bộ quản lí, giáo viên, giảng viên về thực hiện nhiệm vụ.
công tác đánh giá và KĐCLGD. Đẩy mạnh 2.3. Một số biện pháp đề xuất
công tác tuyên truyền về đánh giá và Ngành giáo dục cần phối hợp với
KĐCLGD. Thông qua các diễn đàn, các các cơ quan thông tin và truyền thông để
chương mục trên báo chí, truyền hình và tuyên truyền về vai trò và tầm quan trọng
các phương tiện truyền thông khác, phổ của hoạt động KĐCLGD. Từ đó, các nhà
biến kiến thức và các kết quả đánh giá, quản lí giáo dục, các tổ chức xã hội sẽ
KĐCLGD đã đạt được, để tạo điều kiện cho nhận thức được sự cần thiết của hoạt
xã hội biết và tham gia giám sát chất lượng động KĐCLGD, là một trong các giải
giáo dục”.[2] pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng
Vì chỉ mới xuất hiện ở Việt Nam giáo dục.
trong vài năm gần đây nên việc xây dựng Bên cạnh đó, ngành giáo dục cần
kế hoạch thực hiện công tác KĐCLGD đẩy mạnh việc xã hội hóa công tác
chưa thật sự khoa học và đi vào chiều KĐCLGD. Đây chính là xu hướng tất
sâu. Công tác tổ chức, chỉ đạo, thanh tra, yếu và cần thiết để nâng cao chất lượng
kiểm tra đối với hoạt động KĐCLGD giáo dục. Sự tham gia của các tổ chức
chưa thường xuyên và đồng bộ ở các bậc kiểm định độc lập sẽ góp phần làm gia
học. Những mô hình kiểm định chất tăng tính minh bạch, khách quan của
lượng tiên tiến của nước ngoài vẫn chưa những đánh giá bên ngoài và kết luận về
được mạnh dạn áp dụng vào Việt Nam. chất lượng đào tạo sẽ mang tính thuyết
Cơ chế quản lí chất lượng đào tạo và phục cao.
công tác kiểm định chất lượng chưa rõ Ngành giáo dục cần xây dựng kế
ràng về các mặt như: kinh phí, quy định hoạch thực hiện công tác KĐCLGD một
cụ thể sự khác biệt về mặt lợi ích giữa cách khoa học, mang tính thực tiễn cao;
trường đã được kiểm định và trường chưa thực hiện đổi mới công tác tổ chức, chỉ
được kiểm định… đạo, thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động
Hiện nay, chúng ta đang thiếu các KĐCLGD; mạnh dạn áp dụng có chọn
chuyên gia trong lĩnh vực KĐCLGD nên lọc những mô hình kiểm định chất lượng
công tác tự đánh giá và đánh giá ngoài tiên tiến của nước ngoài vào Việt Nam,
chưa được thực hiện một cách khoa học từng bước đưa công tác KĐCLGD trở
và khách quan. Đội ngũ làm công tác thành một hoạt động thường xuyên và
đánh giá ngoài các trường THPT chưa quen thuộc đối với các bậc học. Cơ chế
được đào tạo bài bản, họ là những cán bộ quản lí chất lượng đào tạo và công tác
chuyên trách Phòng Khảo thí và Kiểm kiểm định chất lượng cần được xây dựng
định Chất lượng Giáo dục của Sở Giáo rõ ràng, minh bạch theo hướng đảm bảo
199
Tư liệu tham khảo Số 48 năm 2013
_____________________________________________________________________________________________________________
quyền lợi đối với các trường đã được sâu. Nhận thức đầy đủ và đúng vai trò
kiểm định chất lượng và cần có quy định của công tác KĐCLGD, các nhà quản lí
về mức xử lí đối với những trường chưa giáo dục sẽ thực hiện tốt mục tiêu nâng
đạt chuẩn tối thiểu. cao chất lượng giáo dục.
Nhà nước cần có kế hoạch đào tạo, Việc tổ chức kiểm định chất lượng
bồi dưỡng các chuyên gia trong lĩnh vực cần có sự kết hợp giữa quản lí nhà nước
KĐCLGD trong và ngoài nước, vì họ sẽ [Bộ Giáo dục và Đào tạo] và các tổ chức
là lực lượng nòng cốt trong việc tập huấn, kiểm định độc lập. Đây là một yêu cầu tất
tư vấn, giám sát công tác tự đánh giá và yếu khách quan, phù hợp với xu thế phát
thực hiện công tác đánh giá ngoài một triển của thế giới. Sự tham gia của các tổ
cách khoa học và chất lượng. chức kiểm định độc lập sẽ làm cho hoạt
3. Kết luận động KĐCLGD thêm phong phú, khách
Tóm lại, tất cả các hoạt động giáo quan, tạo ra kết quả thuyết phục đối với xã
dục đều hướng tới mục tiêu nâng cao chất hội. Bên cạnh đó, việc xây dựng một kế
lượng giáo dục, trong đó hoạt động hoạch lâu dài cho công tác KĐCLGD là
KĐCLGD cần được xem là một trong rất cần thiết, bao gồm việc xây dựng quy
những giải pháp quan trọng mà các cơ sở trình kiểm định và đảm bảo CLGD. Đồng
giáo dục cần triển khai. Đồng thời, các cơ thời, nhà quản lí cần có biện pháp tổ chức,
sở giáo dục cần làm tốt công tác tuyên chỉ đạo thực hiện, thanh tra, kiểm tra hợp lí
truyền để nhận được sự ủng hộ rộng rãi sẽ góp phần hoàn thiện hoạt động
của các lực lượng xã hội, tạo điều kiện KĐCLGD nói riêng và nâng cao chất
thuận lợi để hoạt động KĐCLGD từng lượng giáo dục bậc THPT nói chung.
bước phát triển vững chắc và đi vào chiều
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo [2012], Thông tư số 42/2012/TT-BGDĐT ngày 23-11-2012
quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục và quy trình, chu kì kiểm định
chất lượng giáo dục cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục thường xuyên.
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo [2008], Chỉ thị số 46/2008/CT-BGDĐT ngày 5-8-2008 về
tăng cường công tác đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục.
3. Trần Thanh Bình [2009], “Một số vấn đề của kiểm định chất lượng giáo dục”, Tạp
chí Khoa học Văn hóa và Du lịch, [2].
4. Nguyễn Đức Chính [chủ biên] [2002], Kiểm định chất lượng giáo dục đại học, Nxb
Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
5. Đinh Tuấn Dũng [2008], “Vai trò của kiểm định chất lượng đối với đào tạo đại học”,
Kỉ yếu Vai trò của các tổ chức kiểm định độc lập trong kiểm định chất lượng giáo
dục đại học Việt Nam, Trường Đại học Sư phạm TPHCM, Viện Nghiên cứu Giáo
dục.
6. //www.dlu.edu.vn/HoithaoVUN/PBHT/DHQGHN.pdf
[Ngày Tòa soạn nhận được bài: 20-5-2013; ngày phản biện đánh giá: 25-6-2013;
ngày chấp nhận đăng: 26-6-2013]
200
Page 2
YOMEDIA
Chất lượng giáo dục trung học phổ thông ngày càng được xã hội quan tâm. Hiện nay, nó trở thành yếu tố sống còn đối với các cơ sở giáo dục. Bài viết này góp phần làm rõ vai trò của kiểm định chất lượng đối với giáo dục THPT, nêu lên một số yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục, đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở bậc học này.
04-09-2015 422 32
Download
Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2019 TaiLieu.VN. All rights reserved.