Tài liệu : Xây dựng và sử dụng chuyên đề về "dòng điện không đổi" [vật lý 11] hỗ trợ bồi dưỡng học sinh giỏi Tác giả : Văn Thị Yến Năm xuất bản : 2013 Nhà Xuất bản : Đại học Sư phạm Thái Nguyên Từ khóa : Vật lý,Chuyên đề,Dòng điện không đổi,Sử dụng,Xây dựng,Học sinh giỏi,Bồi dưỡng Số trang : 159 tr. Xem tài liệu 1
Tải file Xây dựng và sử dụng chuyên đề về "dòng điện không đổi" [vật lý 11] hỗ trợ bồi dưỡng học sinh giỏi
Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối Xây dựng và sử dụng chuyên đề về "dòng điện không đổi" [vật lý 11] hỗ trợ bồi dưỡng học sinh giỏi MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ LÝ VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆCXÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ BỒI DƢỠNG HSG............................................ 51.1. Tổng quan............................................................................................................. 51.2. Cơ sở lì luận ......................................................................................................... 61.2.1. Quan niệm về học sinh giỏi............................................................................. 61.2.2. Các dấu hiệu của chất lượng kiến thức ........................................................... 81.2.3. Cơ sở tâm lý học và giáo dục học của dạy học phân hóa ............................... 81.3. Các hính thức và phương pháp bồi dưỡng HSG môn vật lý ở trường THPT.... 111.3.1. Các hính thức bồi dưỡng HSG môn vật lý ở trường THPT.......................... 111.3.2. Các phương pháp bồi dưỡng HSG môn vật lý ở trường THPT.................... 121.3.2.1. Phương pháp tự học ................................................................................. 131.3.2.2 Học tập hợp tác theo nhóm nhỏ ................................................................ 151.3.2.3. Dạy học tương tác................................................................................... 171.4. Kiến thức, kĩ năng, năng lực của HSG.............................................................. 201.5. Chuyên đề và sử dụng chuyên đề trong bồi dưỡng HSG môn vật lý ởtrường THPT ............................................................................................................. 201.5.1. Khái niệm chuyên đề..................................................................................... 201.5.2. Cấu trúc chuyên đề:....................................................................................... 201.5.3. Phương pháp sử dụng chuyên đề trong bồi dưỡng HSG môn vật lý ởtrường THPT ........................................................................................................... 201.6. Nghiên cứu thực trạng về dạy học và bồi dưỡng HSG ở các trường PT vàcác kiến thức chương "Dòng điện không đổi". ......................................................... 211.6.1. Tím hiểu về thực trạng bồi dưỡng HSG ở các trường PT............................. 211.6.2. Tím hiểu về thực trạng về dạy học và bồi dưỡng HSG các kiến thứcchương "Dòng điện không đổi". ............................................................................. 24Kết luận Chương 1 .................................................................................................... 25Chƣơng 2. XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG CHUYÊN ĐỀ BỒI DƢỠNGHSG VỀ DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI VẬT LÝ 11...................................... 262.1. Vị trì, cấu trúc, vai trò kiến thức và các mục tiêu dạy học, BD HSGchương "Dòng điện không đổi - Vật lý 11" trong chương trính vật lý THPT .......... 262.1.1. Vị trì và vai trò các kiến thức chương " Dòng điện không đổi - Vật lý11" Trong chương trính vật lý THPT...................................................................... 262.1.2. Các mục tiêu dạy học và bồi dưỡng HSG chương "Dòng điện không đổi- Vật lý 11".............................................................................................................. 272.1.3. Cấu trúc chuyên đề " Dòng điện không đổi - vật lý 11" ............................... 282.2. Nội Dung chuyên đề........................................................................................... 302.2.1. Phần lý thuyết............................................................................................... 302.2.1.1. Phần lì thuyết cơ bản ............................................................................... 302.2.1.2. Phần lý thuyết nâng cao.......................................................................... 402.2.2. Phần bài tập.................................................................................................. 472.2.2.1. Phân loại các dạng bài tập ....................................................................... 472.2.2.2. Nội dung các bài tập [ xem ở phần phụ lục 2]........................................ 492.3. Xây dựng tiến trính từng bài dạy cụ thể........................................................... 492.3.1. Tiến trính dạy học bồi dưỡng kiến thức về: Các định luật của "Dòngđiện không đổi" ....................................................................................................... 492.3.2. Tiến trính dạy học bồi dưỡng kiến thức về "Một số PP giải bài tập dòngđiện một chiều" ....................................................................................................... 612.3.3. Tiến trính dạy học bồi dưỡng kiến thức về: Vận dụng các tư tưởng bảotoàn trong dạy học chương "Dòng điện không đổi" ............................................. 732.4. Xây dựng bộ công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng HSG theochuyên đề ................................................................................................................ 822.4.1. Đề kiểm tra số 1 ............................................................................................ 832.4.2. Đề kiểm tra số 2 ............................................................................................ 862.4.3. Đề kiểm tra số 3 ........................................................................................... 88Kết luận chương 2 ..................................................................................................... 91Chƣơng 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ...................................................... 923.1. Mục đìch và nhiệm vụ thực nghiệm sư phạ m .................................................... 923.1.1. Mục đìch của thực nghiệm sư phạm ............................................................. 923.1.2. Nhiệ m vụ của thực nghiệm sư phạm ............................................................ 923.2. Đối tượng và phương pháp thực nghiệm sư phạm............................................. 923.2.1. Đối tượng của thực nghiệm sư phạm ............................................................ 923.2.2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm.............................................................. 933.3. Khô ́ ng chế tá c độ ng ả nh hưởng đế n kết quả thực nghiệm sư phạm .................. 933.4. Chuẩ n bị cho thực nghiệ m sư phạ m................................................................... 943.4.1. Chọn lớp thực nghiệ m................................................................................... 943.4.2. Các bài thực nghiệm sư phạ m ....................................................................... 943.5. GV cộ ng tác thực nghiệm sư phạ m .................................................................... 943.6. Phương pháp đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạ m ....................................... 953.6.1. Các căn cứ để đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm ................................ 953.6.1.1. Khả năng nắm vững kiến thức của HS khi tổ chức bồi dưỡng HSG theohươ ́ ng sử dụng chuyên đề. .................................................................................... 953.6.1.2. Khả năng nâng cao chất lượng nắm vững kiến thức ................................... 953.6.2. Đánh giá, xếp loại ......................................................................................... 963.7. Tiến hành thực nghiệm sư phạ m ........................................................................ 963.7.1. Lịch giảng dạy thực nghiệm.......................................................................... 963.7.2. Diễ n biế n thực nghiệ m sư phạ m ................................................................... 973.7.3. Kết quả và xử lý kết quả thực nghiệm sư phạm............................................ 973.7.3.1. Yêu cầu chung về xử lý kết quả thực nghiệm sư phạm........................... 973.7.3.2. Phân tìch và xử lì các kết quả đị nh tình của thực nghiệm sư phạm ........ 983.7.3.3. Phân tìch xử lì các kết quả đị nh lượng của thực nghiệm sư phạm ........ 1003.8. Đánh giá chung về thực nghiệm sư phạ m ........................................................ 108Kết luận chương 3 ................................................................................................... 109KẾT LUẬN .................................................................................................... 110TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 112PHỤ LỤC.......................................................................................................- 1 -1. Lý do chọn đề tàiLúc sinh thời chủ tịch Hồ Chì Minh đã rất quan tâm tới sự nghiệp giáo dục củanước nhà. Nhân ngày khai trường đầu tiên người đã viết thư gửi các học sinh và trongthư người đã căn dặn: "Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộcViệt Nam có được vẻ vang sánh vai cùng các cường quốc năm châu hay không chìnhlà hờ một phần lớn ở công học tập của các cháu". Thực hiện lời dạy của người đảngvà nhà nước ta rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục và đào tạo: "Giáo dục đào tạocùng khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu". Trong những năm qua, với sự quantâm của đảng, Nhà nước, toàn xã hội và sự nỗ lực phấn đấu của ngành giáo dục sựnghiệp giáo dục đào tạo đã có những chuyển biến tìch cực: Ngân sách đầu tư cho giáodục nhiều hơn, cơ sở vật chất kĩ thuật được tăng cường, quy mô giáo dục được mởrộng, trính độ dân trì được nâng lên. Những tiến bộ ấy đã góp phần to lớn vào côngcuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.Chúng ta đang sống trong một thế giơì diễn ra sự bùng nổ khoa học côngnghệ do đó sự nghiệp GD- ĐT giữ vai trò quan trọng trong việc: "Nâng cao dân trì,đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài" để thực hiện thành công công cuộc côngnghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và sánh vai cùng các cường quốc năm châu. Songsong với việc phổ cập giáo dục thí Đảng và Nhà nước ta đã chỉ rõ vai trò quan trọngcủa việc bồi dưỡng người tài, phát hiện các học sinh có năng khiếu ở trường phổthông và có kế hoạch đào tạo họ trở thành những cán bộ khoa học nòng cốt. "Bồidưỡng nhân tài" là một nội dung quan trọng đã được nhấn mạnh trong nhiều nghịquyết của đảng và nhà nước. Không chỉ nước ta mà tất cả các nước khác trên thế giớiđều coi trọng việc đào tạo và bồi dưỡng nhân tài trong chiến lược phát triển chươngtrính giáo dục phổ thông.Yêu cầu đó đặt ra cho nghành giáo dục ngoài việc giáo dục phát triển toàn diệncòn có chức năng phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi [HSG], đào tạo và phát triểnhọ thành những nhà khoa học mũi nhọn trong từng lĩnh vực. Lĩnh vực vật lý trongtương lai không xa nền công nghiệp chế tạo và công nghiệp phụ trợ của nước ta sẽphát triển vượt bậc, nhanh chóng. Dẫn đến nhu cầu về các cán bộ, kĩ sư có trính độcao trở nên không thể thiếu. Ví vậy việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi môn vậtlý ở trường phổ thông có một vị trì đặc biệt quan trọng.Tuy nhiên việc thực hiện bồi dưỡng HSG qua thực tế còn nhiều khó khăn:+ Khối lượng thông tin và tri thức tăng nhanh trong khi thời gian dành chogiáo dục đào tạo nói chung và bồi dưỡng học sinh giỏi còn nhiều hạn chế.+ Giáo viên chưa chuẩn bị tốt hệ thống lý thuyết và chưa xây dựng được hệthống bài tập chuyên sâu trong quá trính bồi dưỡng học sinh giỏi.+ Học sinh không có nhiều tài liệu tham khảo, nội dung giảng dạy ở trườngphổ thông so với nội dung thi học sinh giỏi là rất xa…..Xuất phát từ thực tế nói trên, tui chọn nghiên cứu đề tài: XÂY DỰNG VÀ SỬDỤNG CHUYÊN ĐỀ VỀ "DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI" [VẬT LÝ 11] HỖ TRỢBỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI, với mong muốn góp phần nâng cao hiệu quả quátrính bồi dưỡng học sinh giỏi.2. Mục đích của đề tàiXây dựng chuyên đề về dòng điện không đổi theo hướng phát huy tình tìch cực,chủ động, sáng tạo của học sinh góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng HSG.3. Nhiệm vụ của đề tài:- Nghiên cứu cơ sở lý luận có liên quan đến đề tài.- Nghiên cứu chương trính vật lý PT, đề thi học sinh giỏi các cấp: trường,huyện, tỉnh, quốc gia, Olympic 30-4…và đi sâu vào phần dòng điện không đổi.- Xây dựng và sử dụng chuyên đề về dòng điện không đổi.- Xây dựng hệ thống bài tập tự luận theo các chuyên đề lý thuyết trên dùng bồidưỡng học sinh giỏi.- Nghiên cứu các phương pháp sử dung hệ thống lý thuyết - bài tập phần dòngđiện không đổi trong việc bồi dưỡng HSG.- Thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá hiệu quả của hệ thống lý thuyết bài tậpvà phương pháp đã đề xuất.4. Giả thuyết khoa học:Nếu xây dựng được và sử dụng hợp lý chuyên đề "Dòng điện không đổi" theohướng phát huy tình tìch cực, tự lực, sáng tạo thí sẽ góp phần nâng cao chất lượng bồidưỡng HSG vật lý ở trường THPT.5. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu5.1. Khách thể nghiên cứuQuá trính dạy học [DH] vật lý ở trường phổ thông.5.2. Đối tƣợng nghiên cứuNghiên cứu cơ sở lý luận về: Chuyên đề, xây dựng và sử dụng chuyên đề, bồidưỡng HSG và chất lượng kiến thức.Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của việc xây dựng và sử dụng chuyên đề về "Dòngđiện không đổi"Các phương pháp sử dụng hệ thống lý thuyết - bài tập phần dòng điện khôngđổi trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi.Nghiên cứu ND chương trính, SGK và xây dựng cấu trúc logic ND có liênquan đến "Dòng điện không đổi" Vật lì lớp 11.Chuẩn kiến thức kỹ năng về "Dòng điện không đổi" Vật lì lớp 11.Hệ thống lý thuyết - bài tập phần " Dòng điện không đổi" dùng bồi dưỡng họcsinh giỏi.Nghiên cứu các bài giảng về dòng điện không đổi, sưu tầm đề thi học sinhgiỏi các cấp có liên quan.6. Phạm vi nghiên cứu- Nội dung: Các chuyên đề [CĐ] trọng tâm phần dòng điện không đổi dùngbồi dưỡng HSG.- Đối tượng: Giáo viên [GV] dạy vật lý ở trường THPT, GV ôn đội tuyểnHSG, HS trong các đội tuyển HSG vật lý.- Địa bàn nghiên cứu: Trường THPT Hiệp Hòa 1, THPT Hiệp Hòa 2.7. Phƣơng pháp nghiên cứu7.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận- Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các nguồn tài liệu để xâydựng cơ sở lý luận có liên quan đến đề tài.- Nghiên cứu chương trính vật lý ở trường THPT.- Sưu tầm phân tìch các đề thi học sinh giỏi vật lý các cấp.- Tổng hợp các kiến thức phần dòng điện không đổi cần thiết cho việc bồidưỡng HSG.7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn- Phương pháp điều tra: trắc nghiệm, phỏng vấn dự giờ để tím hiểu thực tiễnquá trính bồi dưỡng học sinh giỏi- Trao đổi, tổng kết kinh nghiệm cùng các GV bồi dưỡng HSG vật lý.- Thực nghiệm sư phạm nhằm:+ Kiểm tra, đánh giá chất lượng của hệ thống bài tập và lý thuyết đã đềxuất.+ Kiểm nghiệm hiệu quả của việc đề xuất phương án sử dụng hệ thống lýthuyết và bài tập.7.3. Phƣơng pháp toán học thống kê.- Lập bảng số liệu, xây dựng đồ thị và các tham số đặc trưng.- Sử lý số liệu thực nghiệm sư phạm thu được.8. Đóng góp của đề tài:- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về việc xây dựng và sử dụng chuyên đềvới hệ thống lý thuyết và bài tập hỗ trợ bồi dưỡng HSG.- Xây dựng và sử dụng và sử dụng chuyên đề về "Dòng điện không đổi" Vật lý11 với hệ thống lý thuyết và bài tập hỗ trợ bồi dưỡng HSG ở các trường THPT, nhằnnăng cao chất lượng kiến thức.- Đề xuất các phương pháp sử dụng hệ thống lý thuyết và bài tập đã đề xuấttrong việc bồi dưỡng HSG.- Nội dung luận văn sẽ là tư liệu bổ ìch cho các GV giảng dạy các lớp chọn vàbồi dưỡng đội tuyển HSG vật lý THPT phần dòng điện không đổi.9. Cấu trúc của đề tài:Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh sách tài liệu tham khảo và phụ lục dự kiếnnội dung của đề tài gồm 3 chương.Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dựng chuyên đề bồi dưỡngHSGChương 2: Xây dựng và sử dụng chuyên đề bồi dưỡng HSG về dòng điệnkhông đổi vật lý 11.Chương 3: Thực nghiệm sư phạm.II. Mục tiêu:1. Kiến thức:Học sinh nhớ lại các định luật bảo toàn trong chương trính: Định luật bảo toànđiện tìch, định luật bảo toàn năng lượng.Biết vận dụng các định luật bảo toàn để rút ra các định luật trong chương dòngđiện không đổi: Định luật nút, định luật Jun-Lenxo, định luật ôm cho đoạn mạch,định luật ôm cho toàn mạch, định luật ôm đối với các loại đoạn mạch.Đồng thời vận dụng các tư tưởng bảo toàn trong việc giải quyết một số bài toánđiện một chiều nói riêng và các dạng BT nói chung.2. Kĩ năng:Học sinh nắm được kĩ năng vận dụng các định luật bảo toàn để giải quyết các vấnđề về lý thuyết và bài tập trong chương " Dòng điện không đổi" .Có kĩ năng phân tìch, tổng hợp và sáng tạo để giải quyết các bài tập.Dùng các định luật kiểm tra lại kết quả của một số BT phức tạp…3. Có thái độ yêu thìch và hăng say học tập môn vật lý .III. Tiến trình bài dạy :Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinhTrong chương trính vật lý chúng ta đãđược học một số các định luật bảo toàn.Yêu cầu học sinh nhắc lại các định luật.Đúng vây, trong các định luật trên thíđịnh luật bảo toàn điện tìch và năng lượngcó thể vận dụng để xây dựng các định luậtvà giải quyết các bài toán trong chương "Dòng điện không đổi". Bây giờ chúng ta sẽđi tím hiểu.GV yêu cầu học sinh nhắc lại nội dung củađịnh luật bảo toàn điện tìch.- Định luật bảo toàn điện tìch- Định luật bảo toàn năng lượng- Định luật bảo toàn động lượngỞ một hệ cô lập về điện, nghĩa là khôngcó sự trao đổi điện tìch với hệ khác, thítổng đại số các điện tìch trong hệ là mộthằng số.Xét một đoạn mạch như hính vẽ:Gọi t là thời gian điện lượng chuyểnqua nút A. Gọi q là điện lượng chuyển tớiA, q1 và q2 lần lượt là điện lượng chuyểnqua nhánh 1 và nhánh 2.Hãy tím mối liên hệ giữa các đại lượngtrên và rút ra nhận xét?Nhận xét cũng chình là nội dung củađịnh luật 1 kirchoff.GV yêu cầu HS nhắc lại định luật bảotoàn năng lượng ?Vậy ứng dụng định luật bảo toàn nănglượng trong việc xây dựng các định luậtnhư thế nào chúng ta sẽ đi tím hiểu.Xét đoạn mach chỉ có điện trở R đặt vàohai đầu đoạn mạch một hiệu điện thế UHãy tình công của dòng điện sản ratrên đoạn mạch trên?Do mạch trên chỉ có điện trở nêncông của dòng điện chỉ có tác dụng gí?Đúng vậy. Kết quả là dây dẫn nónglên và tỏa nhiệt ra môi trường xung quanh.Đây chình là tác dụng nhiệt của dòng điện.q q q I t I t I t I I I 1 2 1 2 1 2Vậy tổng dòng đi tới một nút bằng tổnggiá trị đại số của các dòng đi ra khỏi nútNăng lượng không tự nhiên sinh ra,không tự nhiên mất đi mà chỉ chuyểnhóa từ dạng này sang dạng khácA = U.I .t- Tăng nội năng của đoạn mạchA BI I1I2A
Xem link download tại Blog Kết nối!