Tiêu thụ muối quá mức có thể gây mất canxi trong xương, làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.
Chế độ ăn thừa muối trong thời gian dài không chỉ làm tăng huyết áp, ảnh hưởng tim thận, mà còn tác động xấu đến hệ xương khớp. Theo Tổ chức Y tế thế giới [WHO], Việt Nam là một trong các quốc gia ăn mặn nhất thế giới, với lượng tiêu thụ muối trung bình 9,4 g/ngày, gần gấp đôi so với lượng muối được khuyến nghị là dưới 5g/ngày.
Theo nghiên cứu của Viện Linus Pauling thuộc Đại học Bang Oregon [Mỹ], khi hàm lượng muối tăng lên, cơ thể sẽ tăng bài tiết canxi qua nước tiểu, dẫn đến thiếu hụt canxi trong xương. Nhiều nghiên cứu khác cũng chứng minh, ăn mặn trong thời gian dài có thể gây ức chế hấp thu và sử dụng canxi của cơ thể, gây mất canxi từ xương, làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương. Trên thực tế, phụ nữ trưởng thành có thể mất 1% mật độ xương mỗi năm dù chỉ ăn thêm một gam muối mỗi ngày.
Thói quen ăn mặn gây hại rất nhiều cho xương. Ảnh: Shutterstock
Ngoài ra, chế độ ăn nhiều muối cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh viêm khớp do tự miễn. Nghiên cứu thực hiện trên 18.555 người, đăng Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ [NCBI] cho thấy, chế độ ăn có lượng natri cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp lên 1,5 lần.
Cách giảm muối trong khẩu phần ăn
Để bảo vệ xương khớp nói riêng và sức khỏe toàn thân nói chung, những người có thói quen ăn mặn nên điều chỉnh, giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hằng ngày. Việc giảm mặn có thể thực hiện theo từng bước, ban đầu có thể giảm lượng muối ăn xuống 7g/ngày, sau đó giảm xuống dưới 5g/ngày, bằng cách:
Sử dụng nhiều món ăn hấp, luộc thay cho các món kho, xào, nướng
Giảm muối và các loại gia vị nhiều muối khi nêm, tẩm ướp thực phẩm. Khi chế biến món ăn, có thể thay thế một phần lượng muối mắm bằng tiêu, các loại thảo mộc, gia vị giảm mặn.
Không nên chấm trái cây với muối hay chấm ngập đồ ăn.
Nấu ăn ở nhà để chủ động kiểm soát lượng muối trong thức ăn.
Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm chế biến sẵn có nhiều muối như: dưa cà muối, xúc xích, giăm bông, thịt xông khói, đồ đóng hộp...
Thực phẩm chế biến sẵn thường chứa rất nhiều muối không tốt cho sức khỏe. Ảnh: Shutterstock
Song song đó, để hệ xương khớp chắc khỏe, mỗi người nên chủ động chăm sóc sức khỏe xương khớp từ sớm bằng các giải pháp khoa học: xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường rau xanh và trái cây tươi, hạn chế tối đa thức ăn nhanh; rèn luyện thói quen tập thể dục 30 phút mỗi ngày với các bài tập đơn giản, nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, đạp xe,...; giữ cân nặng ở mức hợp lý; ngủ đủ 7-9 tiếng/ngày...
Theo TS.BS Tăng Hà Nam Anh, Giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, nếu phát hiện xương khớp đau nhức bất thường, người bệnh nên chú ý theo dõi và chủ động thăm khám kịp thời. Bên cạnh vận động điều độ, chế độ ăn đủ chất và không thừa muối, những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh xương khớp có thể bổ sung những dưỡng chất chuyên biệt như Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate... để tăng sức bền và độ dẻo dai cho xương khớp, hỗ trợ giảm viêm, làm chậm quá trình thoái hóa khớp.
Trinh Ngô
Tăng canxi máu là nồng độ calci huyết thanh > 10,4 mg/dL [> 2,60 mmol/L] hoặc canxi ion hóa huyết thanh > 5,2 mg/dL [> 1,30 mmol/L]. Các nguyên nhân chính bao gồm cường tuyến cận giáp, ngộ độc vitamin D, và ung thư. Các đặc điểm lâm sàng bao gồm tiểu nhiều, táo bón, yếu cơ, rối loạn ý thức, hôn mê. Chẩn đoán là bằng cách định lượng nồng độ canxi ion hóa huyết thanh và nồng độ hormon cận giáp. Điều trị để tăng bài tiết canxi và làm giảm sự hủy xương canxi của xương bao gồm muối, sodium lợi tiểu và các thuốc như zoledronate.
Cường tuyến cận giáp tiên phát là rối loạn do sự tiết hormon cận giáp [PTH] quá mức bởi một hoặc nhiều tuyến cận giáp. Đây có thể là nguyên nhân phổ biến nhất gây tăng canxi máu, đặc biệt là ở những bệnh nhân không nằm viện. Tỷ lệ mắc tăng theo độ tuổi và cao hơn ở phụ nữ sau mãn kinh. Bệnh cũng xảy ra với tỉ lệ cao ở độ tuổi ≥ 30 sau khi xạ trị vùng cổ. Có thể có tính chất gia đình, và không thường xuyên.
Dạng có tính chất gia đình từ u tuyến cận giáp xảy ra ở những bệnh nhân có các khối u nội tiết khác Tổng quát về đa u các tuyến nội tiết [MEN] Hội chứng u tân sinh đa tuyến nội tiết [MEN] bao gồm 3 bệnh rối loạn di truyền có tính chất gia đình khác nhau bao gồm: tăng sản các tuyến và khối u ác tính ở một số tuyến nội tiết. MEN 1 chủ... đọc thêm . Cường tuyến cận giáp tiên phát phát gây ra giảm phosphat máu Giảm phosphate máu Hạ phosphate máu là nồng độ phosphate huyết thanh 2,5 mg/dL [0,81 mmol/L]. Nguyên nhân bao gồm nghiện rượu, bỏng, đói và sử dụng thuốc lợi tiểu. Các đặc điểm... đọc thêm và tăng hủy xương. Mặc dù tăng calci máu không triệu chứng là biểu hiện thường xuyên nhất, bệnh sỏi thận Sỏi tiết niệu Sỏi tiết niệu là những phân tử rắn trong hệ tiết niệu. Chúng có thể gây đau, buồn nôn, nôn, đái máu và có thể gây sốt, rét run... đọc thêm cũng phổ biến, đặc biệt khi tăng canxi nước tiểu do tăng canxi máu kéo dài. Xét nghiệm mô học cho thấy có một u tuyến cận giáp ở khoảng 85% bệnh nhân cường cận giáp tiên phát, mặc dù đôi khi rất khó để phân biệt một u tuyến với tuyến bình thường. Khoảng 15% trường hợp là do tăng sinh ≥ 2 tuyến. Ung thư tuyến cận giáp xảy ra ở 2,6 mg/dL [> 1,05 mmol/L]. Nguyên nhân chính là suy thận. Các triệu chứng bao gồm hạ huyết áp, ức chế hô... đọc thêm . Chức năng thận là bình thường, và bệnh sỏi thận niệu là không thường gặp. Tuy nhiên, viêm tụy Tổng quan về viêm tụy Viêm tụy được phân loại là cấp tính hoặc mạn tính. Viêm tụy cấp là bệnh lý viêm mà được chẩn đoán bằng cả lâm sàng và mô học. Viêm tụy mạn tính được đặc trưng bởi các thay đổi... đọc thêm nặng đôi khi xảy ra. Hội chứng này, có liên quan đến tăng sản tuyến cận giáp, không bị giảm khi cắt tuyến cận giáp bán phần.
Cường tuyến cận giáp đệ tam là kết quả từ tăng tiết PTH tự trị bất kể nồng độ calci huyết thanh. Cường tuyến cận giáp đệ tam thường xảy ra ở những bệnh nhân bị cường tuyến cận giáp thứ phát kéo dài, như ở những bệnh nhân có bệnh thận giai đoạn cuối kéo dài vài năm.
Ung thư là nguyên nhân phổ biến gây tăng canxi máu, thường ở bệnh nhân nằm viện. Mặc dù có một số cơ chế, canxi huyết thanh tăng cuối cùng xảy ra là kết quả của hủy xương.
Các rối loạn về u hạt, chẳng hạn như sarcoidosis Sarcoidosis Sarcoidosis là một bệnh lý viêm biểu hiện bằng tổn thương u hạt không hoại tử ở một hoặc nhiều cơ quan và mô; căn nguyên không rõ ràng. Phổi... đọc thêm , lao Bệnh lao [TB] Bệnh lao [TB] là bệnh nhiễm trùng mycobacterial tiến triển mãn tính, thường có thời gian tiềm tàng sau nhiễm trùng ban đầu. Lao thường ảnh hưởng đến phổi.... đọc thêm , bệnh phong Bệnh phong Bệnh phong là một bệnh nhiễm trùng mãn tính thường gây ra bởi vi khuẩn kháng acid Mycobacterium leprae, trong đó có một thể duy nhất cho dâ... đọc thêm , nhiễm beryli Bệnh Beryllium Bệnh berili cấp tính và mãn tính là do hít phải bụi hoặc khói từ các hợp chất và sản phẩm của beri. Bệnh beryllium cấp tính hiện nay rất hiếm... đọc thêm , histoplasmosis Bệnh histoplasmosis Bệnh histoplasmosis là một nhiễm trùng phổi và đường máu do Histoplasma capsulatum; bệnh thường mạn tính và không có triệu chứng tiên phá... đọc thêm , và nhiễm nấm coccidioides Bệnh nấm coccidioidomycosis Bệnh nấm coccidioidomycosis là một bệnh lý phổi hoặc lan tỏa theo đường máu gây ra bởi nấm Coccidioides immitis và C. posadasii; bệnh thường biểu hiện... đọc thêm , dẫn đến tăng canxi máu và tăng canxi niệu. Trong sarcoidosis, tăng canxi máu và tăng canxi niệu là do chuyển đổi không được kiểm soát của 25 [OH] D thành 1,25 [OH]2D, có lẽ là do sự biểu hiện của enzyme 1-alpha-hydroxylase trong các tế bào đơn nhân trong hạt sarcoid. Tương tự, nồng độ huyết thanh tăng cao của 1,25 [OH]2D đã được báo cáo ở bệnh nhân tăng canxi máu và lao hoặc nhiễm silic Bệnh silic Bệnh bụi phổi sillic là do hít phải bụi tinh thể silic [tự do] và có đặc điểm là xơ phổi dạng nốt. Bệnh silicosis mạn tính ban đầu không gây triệu chứng... đọc thêm . Các cơ chế khác phải tính đến tăng canxi máu trong một số trường hợp, vì ức chế 1,25 [OH]2D xảy ra ở một số bệnh nhân bị tăng canxi máu và bệnh phong.
Tăng canxi máu sơ sinh vô căn [hội chứng Williams-[ xem Bảng: Các ví dụ của Syndromes Microdeletion Các ví dụ của Syndromes Microdeletion ] là một rối loạn rất hiếm gặp với đặc trưng rối loạn dị dạng khuôn mặt, các bất thường về tim mạch, tăng huyết áp do mạch thận, và tăng canxi máu. Chuyển hóa PTH và vitamin D là bình thường, nhưng phản ứng của calcitonin với truyền canxi có thể là bất thường.