Văn học la cuốn bách khoa toàn thư về cuộc sống

BÁCH KHOA THƯ VỀ CUỘC SỐNG DÀNH CHO THIẾU NHI

BỘ SÁCH NUÔI DƯỠNG NHỮNG EM BÉ KHỎE MẠNH & HẠNH PHÚC

• Làm sao để gieo mầm những tính cách và thói quen tốt cho trẻ?
• Làm sao để trẻ học được những quy tắc ứng xử trong cuộc sống một cách tự nhiên, không khiên cưỡng?
• Làm sao để trẻ hiểu và biết cách đối mặt với những tình huống nguy hiểm trong cuộc sống và giữ an toàn cho bản thân?
• Làm sao để dạy trẻ về dinh dưỡng, vệ sinh cá nhân, chăm sóc sức khỏe một cách sinh động, dễ hiểu, dễ nhớ?
• Làm sao để con trẻ lớn lên với một cơ thể khỏe mạnh và trái tim ấm áp, tự tin hòa nhập và trở thành người có ích cho xã hội?

Câu trả lời tất cả đều có trong bộ Bách khoa thư về cuộc sống dành cho thiếu nhi, gồm 4 cuốn:

1. Bồi dưỡng phẩm chất & rèn luyện thói quen tốt
2. Để trở thành người lịch sự và lễ phép
3. Những bài học về sự an toàn
4. Tinh thần và thể chất đều khỏe mạnh

Bộ sách chứa đựng hàng trăm những câu chuyện nhỏ sinh động, lôi cuốn, ẩn chứa những thông điệp sâu sắc về các giá trị đạo đức, bài học an toàn, thói quen, lối sống, cách ứng xử đúng mực trong các mối quan hệ với gia đình, thầy cô, bạn bè và xã hội mà các bạn nhỏ sẽ thường xuyên gặp phải trong cuộc sống của mình.

Sau mỗi câu chuyện đều có phần Lời nhắn nhủ, Góc tri thức, Góc danh nhân giúp trẻ đào sâu vấn đề, mở mang trí tuệ và rút ra những bài học để trẻ thực hành và áp dụng vào thực tế.

Cuối cùng là phần trò chơi thú vị có tác dụng củng cố kiến thức, rèn luyện trí nhớ, giúp việc học hỏi trở nên hấp dẫn, dễ tiếp thu hơn.

Cùng với đó, bộ sách bách khoa thư dành cho trẻ em có bố cục khoa học, mạch lạc, tranh vẽ minh họa tuyệt đẹp, màu sắc tươi sáng hấp dẫn trẻ say mê tìm hiểu.

Trẻ em như một tờ giấy trắng. Trong từng ngày lớn lên, "tờ giấy trắng" ấy sẽ được điểm xuyết thêm những nét vẽ, những màu sắc khác nhau. Và bộ sách Bách khoa thư về cuộc sống sẽ là những gam màu tươi sáng định hình một nhân cách tốt đẹp, một con người khỏe mạnh và hạnh phúc về cả thể chất lẫn tinh thần. Đây hứa hẹn sẽ là bộ sách gối đầu giường của các bạn nhỏ từ 6 - 12 tuổi.

Cùng khám phá bộ sách thú vị này ngay thôi nào!

Trang web này phụ thuộc vào doanh thu từ số lần hiển thị quảng cáo để tồn tại. Vui lòng tắt trình chặn quảng cáo của bạn hoặc tạm dừng tính năng chặn quảng cáo cho trang web này.

Tên gọi Ấn Độ bắt nguồn từ

Đâu không phải là tên gọi của sông Ấn?

Lưu vực sông Ấn có đặc điểm như thế nào?

Lưu vực sông Hằng có đặc điểm như thế nào?

Ấn Độ nằm ở vị trí nào đối với châu Á?

Cao nguyên Đề-can nằm ở đâu?

Phía bắc của Ấn Độ có đặc điểm gì?

Nơi đâu của Ấn Độ hình thành những trung tâm lớn của loài người?

Sông Ấn dài bao nhiêu km?

Lãnh thổ cổ đại gồm những quốc gia nào dưới đây?

Ở Ấn Độ những thành thị đầu tiên xuất hiện vào khoảng thời gian nào?

Những thành thị đầu tiên xuất hiện vào khoảng thời gian nào?

Tầng lớp thấp kém nhất trong đẳng cấp Pa-ri-a là tên của tờ báo nào?

Xã hội Ấn Độ có mấy giai tầng?

Tầng lớp Vai-si-a bao gồm những ai?

Tầng lớp Ksa-tri-a gồm những ai?

Tầng lớp Su-dra gồm những ai?

Tầng lớp Bra-man gồm những ai?

Ai không thuộc đẳng cấp thứ ba Vai-si-a?

Chế độ đẳng cấp Vác-na dựa vào đâu để phân chia đẳng cấp?

Ai là người đã xây dựng những thành thị đầu tiên của Ấn Độ?

Đẳng cấp thứ tư xuất hiện khi nào?

Ai là người bản địa của Ấn Độ?

Đâu không phải hoạt động kinh tế của người Đra-vi-đa?

Đâu là những thành thị của người Đra-vi-đa?

Người đứng đầu của nhà nước Ấn Độ được gọi là gì?

Văn hóa Ấn Độ được truyền bá và có ảnh hưởng mạnh mẽ, sâu rộng nhất ở đâu?

Từ rất sớm, người Ấn Độ cổ đại có chữ viết riêng, đó là

Quốc huy của Ấn Độ hiện nay có biểu tượng gì?

Ai là chủ nhân của 10 con số đang được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới?

Chữ Phạn của người Ấn Độ có tên gọi khác là gì?

Ấn Độ là quê hương của những tôn giáo lớn nào?

Tôn giáo cổ nhất của Ấn Độ là

Tôn giáo nào do Thích Ca Mâu Ni sáng lập?

Tác phẩm Ra-ma-y-a-na và Ma-ha-bha-ra-ta thuộc thể loại văn học nào?

Công trình kiến trúc cổ đại nổi bật của Ấn Độ có tên là gì?

Theo lịch của người Ấn Độ, sau bao nhiêu năm lại có một tháng nhuận?

Người Ấn Độ cổ đại tính lịch một năm có bao nhiêu ngày?

Đâu là lễ hội tôn giáo lớn nhất Ấn Độ?

MỤC LỤCMỞ ĐẦU.....................................................................................................................1NỘI DUNG..................................................................................................................5CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN............................................................51.1. Vài nét về tác giả và tác phẩm51.1.1. Tác giả Puskin [1799 – 1837]51.1.2. Tác phẩm Evgheni Oneghin8CHƯƠNG 2: THIÊN NHIÊN NƯỚC NGA TRONG TIỂU THUYẾT EVGHENI ONEGHIN..............................................................................................................................122.1. Mùa xuân 122.2. Mùa hạ152.3. Mùa thu182.4. Mùa đông 21CHƯƠNG 3: Xà HỘI NƯỚC NGA TRONG TIỂU THUYẾT EVGHENI ONEGHIN........233.1. Tâm hồn con người nước Nga243.1.1. Tầng lớp thanh niên quý tộc nước Nga3.1.2. Phụ nữ nước Nga.293.2. Phong tục nước Nga3524CHƯƠNG 4: GIÁ TRỊ NGHỆ THUẬT TRONG TIỂU THUYẾT EVGHENI ONEGIN.......434.1. Nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật 434.2. Ngôn ngữ 48KẾT LUẬN:................................................................................................................54TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................55MỞ ĐẦU1. Lí do chọn đề tàiVăn học Nga là một trong những nền văn học có sức ảnh hưởng lớn đến vănhọc thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Nó đã cống hiến cho nhân loại nhữnggiá trị nghệ thuật và nhân văn sâu sắc. Văn học Nga có sự vận động và phát triển bấtngờ, hiếm thấy. Khi bắt đầu, văn học Nga đã đi sau so với một số nền văn học tiêntiến ở Châu Âu nhưng đến thế kỉ XIX nền văn học Nga trở thành “một hiện tượnglạ” theo như M.Gorki đã nói, xứng đáng là một dấu son rạng ngời, một điểm sángchói lọi tô điểm cho nền văn học Nga bởi những cây cổ thụ như: Puskin, Sêkhop,Đôxtoepxki,…và những tác phẩm của họ tạo nên.Khi nhắc đến chủ nghĩa hiện thực ta sẽ nghĩ ngay đến Puskin với tiểu thuyếtbằng thơ Evgheni Oneghin – Tác phẩm hiện thực đầu tiên của nền văn học Nga,được xem là thành tựu của văn học Nga. Evgheni Oneghin là một kiệt tác giữ vai tròtrung tâm trong các sáng tác của Puskin, đánh dấu sự chuyển biến từ chủ nghĩa lãngmạn sang chủ nghĩa hiện thực ở Nga. Tiểu thuyết bằng thơ này là một trong nhữngkiệt tác bậc nhất của văn học Nga và thế giới. Là một cuốn tiểu thuyết bằng thơ,Evgheni Oneghin vừa mang tính chất tự sự vừa đậm chất trữ tình. Tác phẩm chothấy một đời sống Nga phong phú với những tầng lớp tồn tại trong xã hội cùngnhững nét tính cách, lối sống đặc trưng của con người Nga thế kỉ XIX. Chính vìnhững nét hiện thực rõ ràng, sinh động đó mà tác phẩm đã mở con đường mới chưatừng có cho văn học Nga chủ nghĩa hiện thực. Với ý nghĩa là tác phẩm đánh dấu sựra đời của chủ nghĩa hiện thực ở Nga, Evgheni Oneghin là đối tượng nghiên cứu củanhiều công trình khoa học nhằm làm sáng tỏ bức tranh hiện thực về đời sống Ngamà Puskin đã dày công sáng tạo. Đến với đề tài này chúng tôi sẽ tiến hành làm rõnhận định: “Evgheni Oneghin – Cuốn bách khoa toàn thư về đời sống Nga”. Đây làđiều kiện để chúng tôi bổ sung những kiến thức sâu sắc và toàn diện hơn về văn họcnước Nga, về nhà thơ Nga vĩ đại Puskin nhằm phục vụ cho công việc giảng dạycũng như nghiên cứu về sau.12. Lịch sử nghiên cứu vấn đềPuskin “Con người của tinh thần Nga”, “Mặt trời thi ca Nga”, người mở rathời đại của tiểu thuyết hiện thực Nga với tác phẩm Evgheni Oneghin. Con đườngsáng tác văn chương với những thành công rực rỡ của Puskin đã thu hút bút lực củagiới phê bình nghiên cứu, xuất hiện nhiều bài viết và những cuốn sách giới thiệu vềcuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Puskin, khẳng định tài năng và vị trí của nhà thơtrên văn đàn Nga và thế giới.Puskin được giới thiệu ở Việt Nam từ rất sớm, khoảng giữa những năm 20của thế kỷ XX. Tuy nhiên sau Hiệp định hoà bình Giơnevo, các tác phẩm củaPuskin mới được dịch, nghiên cứu và giới thiệu rộng rãi ở nước ta, đặc biệt vàonhững dịp kỉ niệm 100, 150, 200 năm ngày sinh của ông; các tác phẩm đã được táibản và nhiều bài viết, công trình giới thiệu, nghiên cứu Puskin trên nhiều lĩnh vực.Đỗ Hồng Chung nhà “Puskin học” đầu tiên ở Việt Nam. Năm 1979 nhà xuấtbản Đại học và trung học chuyên nghiệp đã xuất bản cuốn chuyên luận Puskin – nhàthơ Nga vĩ đại của ông với số trang dày dặn [gẩn 600 trang]. Cuốn sách gồm haiphần giới thiệu đầy đủ về thân thế sự nghiệp của Puskin và tuyển tập những tácphẩm tiêu biểu về mọi thể loại của ông.Lần đầu tiên trên tạp chí Sông Hương số 30 đã đăng bài Nhân lễ bách chuniên một nhà đại thi hào Nga: Puskin. Bài báo đã giới thiệu sơ qua những nét kháiquát về cuộc đời Puskin. Hơn nữa, nhiều cuốn sách nghiên cứu về Puskin như:“A.S.Pushkin mặt trời thi ca Nga” của Phạm Thị Phương [2002]; “Kể chuyện vềPushkin” của Hoàng Thúy Toàn và Nguyễn Hữu Duy [2007]; “Pushkin và Tôi yêuem” của Hà Thị Hòa [2008]; “Pushkin trước ngưỡng cửa của thế kỉ XXI” của nhiềutác giả [2002] [5].Bên cạnh đó còn có những công trình nghiên cứu về Puskin như: “Tình yêucủa tôi đối với Puskin” của Tế Hanh [1987]; “Thi hào Nga Puskin với Việt Nam”của Thúy Toàn [1994]; “Mặt trời của thơ ca nước Nga, đại thi hào thế giới tiến bộ:A.X.Puskin” của Trần Trọng Đăng Đàn [1997]; “Thiên tài Puskin” của Hoàng Minh2Châu [1997]; “Puskin - nhà thơ của dân tộc Nga” của Trần Thị Phương Phương[1999] [5].Mỗi cuốn sách, mỗi bài viết giúp cho độc giả hiểu sâu hơn về cuộc đời, sựnghiệp sáng tác của Puskin, giúp bạn đọc khám phá những giá trị thẩm mĩ của thơvăn Puskin, vị trí và vai trò của ông trong nền văn học Nga, cũng như văn học thếgiới.Đối với Evgheni Oneghin tiểu thuyết bằng thơ của Puskin cũng đã gây sự chúý của giới phê bình trong và ngoài nước Nga và có thể kể đến như: Nguyễn Hải Hà[1999] với “Evgheni Oneghin của Pushkin – kiệt tác văn học thế giới”; “Hìnhtượng con người thừa – Evgheni Ogenin” của Jos Nguyễn Tấn Dũng; “Tiểu thuyếtbằng thơ "Evgheni Oneghin" – Sự khởi đầu tiểu thuyết hiện thực Nga thế kỷ XIX.Các công trình nghiên cứu về Puskin nói chung và với Evgheni Oneghin nóiriêng đã được nghiên cứu ở nhiều góc độ khác nhau. Và trong đề tài này chúng tôimuốn nghiên cứu Evgheni Oneghin ở khía cạnh là “Cuốn bách khoa toàn thư về đờisống và Nga”.3. Mục đích nghiên cứuNhóm chúng tôi nghiên cứu đề tài này với mục đích nhằm để hiểu sâu hơn vàrõ hơn về nhà văn Puskin cùng với những tác phẩm của ông, thứ hai nhằm cung cấpkiến thức về tác phẩm Evgheni Oneghin cho học sinh. Đặc biệt là nhằm mục đíchhiểu rõ hơn về cuốn bách khoa toàn thư này để ta thấy được lịch sử và thời đại bạotàn dưới sự trị vì của Nicole I, thấy được toàn cảnh bức tranh của đất nước Ngathông qua tác phẩm tuyệt vời của “Mặt trời thi ca Nga_Puskin”4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu4.1. Đối tượng nghiên cứuĐối tượng nghiên cứu của đề tài chúng tôi là cuốn bách khoa toàn thư về đờisống Nga.4.2. Phạm vi nghiên cứu3Phạm vi nghiên cứu của chúng tôi là tiểu thuyết bằng thơ Evgheni Oneghin.5. Phương pháp nghiên cứu- Phương pháp phân tích.- Phương pháp so sánh.6. Giả thuyết khoa họcĐề tài này nếu thành công sẽ đem đến một cái nhìn toàn cảnh về tác phẩmEvgheni Oneghin đặc biệt là ở khía cạnh xem tác phẩm như là cuốn bách khoa toànthư về đời sống Nga. Từ đó đóng góp thêm những cơ sở lý thuyết mới cho việcnghiên cứu Evgheni Oneghin cho những công trình nghiên cứu về sau.7. Bố cụcNgoài phần Mở đầu và Kết luận, đề tài của chúng tôi gồm có bốn chương:Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn.Chương 2: Thiên nhiên nước Nga trong tiểu thuyết Evgheni Oneghin.Chương 3: Xã hội của nước Nga trong tiểu thuyết Evgheni Oneghin.Chương 4: Giá trị nghệ thuật trong tiểu thuyết Evgheni Oneghin.4NỘI DUNGCHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN1.1. Vài nét về tác giả và tác phẩm1.1.1. Tác giả Puskin [1799 – 1837]* Thời thơ ấuAlexander Sergeevich Puskin sinh ngày 6 tháng 6 năm 1799 tại thành phốMoska trong một gia đình quý tộc Nga.Cha thi sĩ là một người rất ham mê văn học, thích sân khấu. Ông đã từng làmthơ bằng tiếng Pháp. Chú của Puskin là một thi sĩ có tên tuổi thời bấy giờ.Mẹ của ông [thuộc dòng dõi của Abram Petrovich Gannbal - một người nô lệ da đencủa vua Pyotr Đại đế - nhờ thông minh cũng như có những đóng góp lớn về quânsự, hàng hải nước Nga nên được Pyotr Đại đế nhận làm con nuôi.Các nhà thơ, nhà văn lớn thường đến thảo luận các vấn đề văn học tại nhà bốmẹ Puskin như Ka-ram-din, Đơ-mi-tơ-ri-ép, Giu-cốp-xki,… Puskin sớm tiếp xúcvới không khí văn học nên lên 10 tuổi, ông đã đọc nhiều tác phẩm văn học Nga,Văn học Tây Âu, hàng loạt bài thơ Pháp và làm quen với văn học dân gian Nga quaA-ri-na Rô-đi-ô-nôp-na và người nô bộc Ni-ki-tin Cô-dơ-lốp.* Thời kì học ở trường Li-xe [1811 - 1817]Năm 1811, Puskin vào học ở trường Li-xê. Ở đây, thi sĩ được tiếp xúc vớinhiều thầy cô giáo, bạn bè có tư tưởng tự do. Hơn nữa, năm 1812, cuộc chiến tranhái quốc chống Na-pô-lê-ông thắng lợi đã làm cho Puskin thêm tự hào về sức mạnhcủa nhân dân Nga. Ông bắt đầu sáng tác liên tục. Bài thơ xưa nhất còn lại đến nay làGửi Na-Ta-sa [1813]. Năm 1814, tờ “Người truyền tin Châu Âu” đăng bài Gửi bạnthơ của Puskin. Thơ trữ tình trong thời kì này của Puskin thường ca ngợi tình bạn,5tình yêu, nỗi hân hoan trong cuộc sống và chủ đề văn hóa nghệ thuật như Gửi GiuCốp-Xki, Thị trấn,…Ngoài ra, ông cũng sáng tác theo khuynh hướng vượt ra khỏi ngoài phạm vinhư hàng loạt bài thơ, chủ đề “Tổ Quốc”, “Tự do” xuất hiện. Bài Hồi ức ở HoàngThôn [1814] là một chứng cứ để thấy được tinh thần yêu nước của Puskin. Nhiệttình tự do, chống chế độ độc tài như bài Gửi Li-xi-nhi, các trường ca Tu sĩ [1813],Bô-va [1814], kịch Bước vào xã hội thượng lưu như thế, Nhà hiền triết,…Tóm lại, nội dung sáng tác ở thời kì học ở trường Li-xê tương đối phong phú.Về mặt trình độ thì còn non, chịu ảnh hưởng của các nhà thơ lớn và đây cũng là mốcđánh dấu cho Puskin vươn cao xa hơn, đi vào bậc nghệ sĩ tiền bối của mình.* Thời kì Pê-téc-bua [1817-1820]Năm 1817, tốt nghiệp ở trường Li-xê. Thời kì này chính phủ Nga hoàng tỏ raphản động hơn trước. Bên trong thì nó đàn áp khốc liệt các khởi nghĩa của nôngdân. Còn bên ngoài câu kết với bọn phản động để dìm các cuộc cách mạng vào bểmáu. Cách cuộc cách mạng như “Liên minh cứu quốc” [1816], “Liên minh hạnhphúc” [1818] ra đời và phát triển. Giờ đây, sáng tác của Puskin đề cập đến chủ đềlớn lao. Thi sĩ viết hàng loạt bài thơ nói về tình cảm của lớp tiến bộ Nga như Tự do[1817], Gửi Sa-đa-ep [1818], Nô-en [1818], Làng quê [1819]. Năm 1820, tác phẩmlớn đầu tiên ra đời với bản trường ca Ru-xlan và Li-ut-mi-la. Trường ca bắt đầu viếttừ năm 1817 lúc thi sĩ ra chiến trường nên thầy Giu-Cốp-xki đã đề bức ảnh củamình gửi cho Puskin “Thầy chiến bại tặng trò chiến thắng”.* Thời kì đi đày ở Phương Nam [1820-1824]Năm 1820 bị Nga hoàng đày xuống Phương Nam vì những bài nói lên tinhthần tự do và chống chế độ nông nô. Trong thời gian đi đày thi sĩ đã viết hàng loạtthơ trữ tình để nói lên tinh thần yêu nước và yêu tự do vốn có của thi sĩ như Gửi OVit [1821], Người tù [18210], Con chim nhỏ [1818]. Puskin ca ngợi những chiến sĩđấu tranh cho tự do, những người khởi nghĩa Hy Lạp: Cô nàng Hy Lạp thủy chung[1821], Chiến tranh [1821], Chiếc dao găm [1821],..6Puskin đã thoát khỏi sự ảnh hưởng của chủ nghĩa cổ điển. Bài ca Vầng tháidương đã tắt [1820], hàng loạt trường ca như: Người tù Cáp-ca [1820-1821], Đàiphun nước Bac-khơ-si-xa-rai [1820-1821], Anh em kẻ cướp [1821-1822].Từ năm 1823 trở đi phong trào cách mạng ở Tây Âu lần lượt thất bại, Puskinviết lên hàng loạt bài thơ Người Gieo tự do, Quỷ sứ [1823] và bắt đầu viết tiểuthuyết bằng thơ Evgheni Oneghin [5-1823].* Thời Kì bị đày lên Phương Bắc [1824-1826]Tháng 8/1824, Puskin bị đày lên Phương Bắc ở xã Mi-khai-lôp-xcoi-ê thuộctrại ấp của cha mình.Năm 1825, sáng tác của Puskin có một bước ngoặc quan trọng. Thi sĩ từ bỏlãng mạn chuyển sang phương pháp hiện thực.Những tác phẩm của Puskin trong thời kì này: 19-10, Bức thư bị đốt, Gửi Kéc1825],…* Thời kì sau cuộc khởi nghĩa tháng Chạp 1825Ngày 14/12/1825, cuộc khởi nghĩa Pê-tec-bua nổ ra.Hàng loạt bài thơ của Puskin thể hiện sự đấu tranh giữa nỗi đau buồn và lòngtin cuộc sống A-ri-ôn, Gửi đi Xi-bia [1827], Cây thuốc độc [1828].Một chủ đề quan trọng khác mà Puskin khai thác đó là chủ đề Nhà nước, dântộc Nga và các dân tộc khác trong nước Nga. Điều đó thể hiện rõ trong trường caPôn-ta-va [1828],…Năm 20 cũng là giai đoạn mà Puskin viết các chương chính [5,6,7,8] trongEvgheni Oneghin, và văn xuôi như truyện ngắn Người da đen của Pi-ốt đại đế[1827].* Những năm cuối cùng [Từ 1830 trở đi]Tháng 2/1831, Puskin thành lập gia đình.7Trong thời kì này sáng tác thơ ít hơn trừ lúc ở Bôn-đi-nô [1830], Mùa thu[1833], Tôi trở lại thăm [1835], Đại Kỉ Niệm [1836].Năm 1831, Puskin kết thúc tiểu thuyết Evgheni Oneghin.Trong giai đoạn này Puskin chú ý đến kịch như Rút-xan-ca [1833], Nhữngmàn từ thời hiệp sĩ [1835], và xuất sắc nhất là quyển Người con gái viên đại úy[1836] mô tả về khởi nghĩa nông dân thật sự.Từ 1830 trở đi, những âm hưởng của chủ nghĩa lãng mạn trong sáng tác củaông không còn nữa. Rồi Puskin đấu súng với Đăng-tet [8/2/1837] để bảo vệ danh dựgia đình trước dư luận xã hội. Thế là Mặt trời thi ca Nga đã lặn.Cái chết của Puskin đã làm cho cả nước Nga tiến bộ đau buồn và phẫn nộ.Cái chết của thi sĩ là số phận đau thương của các nhà văn, nhà thơ tiến bộ Nga dướichế độ hà khắc của Ni-cô-lai, Rư-lê-ép, Gơ-ri-bô-ê-đốp, Léc-môn-tốp và hàng loạtnghệ sĩ khác cũng là hàng loạt nạn nhân của xã hội tàn nhẫn đó.1.1.2. Tác phẩm Evgheni Oneghin1.1.2.1. Hoàn cảnh ra đời tác phẩmTác phẩm khởi công viết từ 1823 và hoàn thành 1831. Đăng báo dần dần từngchương từ 1825 đến 1833 thì xuất bản toàn bộ. Tiểu thuyết bằng thơ này là mộttrong những kiệt tác bậc nhất của văn học Nga và thế giới. Với tác phẩm này mởcon đường mới chưa từng có cho văn học Nga chủ nghĩa hiện thực. Đây là một tácphẩm có sự kết hợp giữa thơ và tiểu thuyết. Nó được coi là cuốn “Bách khoa toànthư về đời sống Nga” và là “khởi đầu của mọi sự khởi đầu” đối với tiểu thuyết hiệnthực Nga.1.1.2.2. Tóm tắt tác phẩmOneghin là một thanh niên quý tộc thông minh, có học thức, hào hoa, là mộtkiểu mẫu thượng lưu. Sau nhiều năm phí hoài tuổi trẻ trong các phòng trà, nhà hát,tiếp tân, khiêu vũ, tiệc tùng, anh bắt đầu buồn chán nỗi buồn chán của người Nga.Anh đóng cửa ngồi nhà viết văn, đọc sách… nhưng rồi cũng không xóa được cănbệnh buồn chán nặng nề ấy. Cha và chú qua đời , anh về quê thừa kế gia tài, quản lý8trại ấp, sống cho khuây khỏa. Nhưng chỉ được vài ngày sau anh lại buồn chán nhưxưa… Cùng quê, có anh bạn Lenxki đang đắm đuối trong bản tình ca cùng cô Ôngaxinh đẹp, hồn nhiên, bạn láng giềng từ nhỏ. Cả hai kết bạn với nhau. Tachyana, chịcủa Ônga, một tiểu thư nông thôn không đẹp như cô em nhưng tâm hồn trong sáng,đẹp đẽ, mơ màng tư lự và giản dị.Tanhia yêu Oneghin ngay trong buổi đầu gặp gỡ. Cô viết thư tỏ tình gửi ngaycho Oneghin. Xúc động vì tấm lòng chân thành của cô nhưng Oneghin lại từ chốitình yêu vì lo rằng cuộc sống sẽ mất yên tĩnh và tự do. Thực ra anh chưa yêu vì cònở trong tình trạng khủng hoảng tư tưởng. Do sự bực bội với Lenxki, anh tìm cách trảthù bạn theo kiểu quí tộc. Anh giả vờ ve vãn Ônga, chọc tức Lenxki. Đúng vào ngàylễ thánh của Tanhia, xảy ra xung đột giữa Lenxki và Oneghin. Vì thói sĩ diện quítộc, Oneghin đã nhận lời thách đấu súng và anh đã giết bạn. Đau buồn và hối hận,Oneghin rời làng quê ra đi du ngoạn lang thang suốt mấy năm trời.Ônga mau chóng quên lãng người yêu xấu số Lenxki, cô nhận lời cầu hôn củamột viên sĩ quan và cùng chồng đi theo đơn vị.Tanhia cảm thấy bị xúc phạm và đau khổ, sống âm thầm lẻ loi, từ chối mọiđám mai mối. Mùa đông nước Nga, hai mẹ con chuyển về sống ở Moskva. Trong xãhội thượng lưu có một viên tướng lớn tuổi xin cầu hôn nàng. Vì thương nể mẹ,Tanhia nhận lời.Đến ngày Oneghin trở lại thì Tanhia đã là một phu nhân sang trọng và đứchạnh trong giới quí tộc thủ đô. Với Oneghin, tình yêu sống dậy mãnh liệt trong tâmhồn, anh viết thư cho Tanhia. Anh trở nên si tình đến mức ốm đau và không thể chờhồi âm, anh tìm đến gặp cô.Tanhia thú nhận vẫn còn yêu anh nhưng băn khoăn có nên bỏ cả lầu son gáctía để cùng anh trở lại làng quê giản dị ngày xưa. Cô cảm động vì tình yêu say đắmcủa anh, nhưng cuối cùng cô quyết định từ chối, vẫn chung thuỷ với chồng.Tanhia bỏ đi, Onegin đứng đó sững sờ,… nàng ra khỏi phòng khách, chồng củanàng bước vào tiếp khách.1.1.2.3 Giá trị của tác phẩm9*Giá trị nội dung- Tiểu thuyết Evgheni Oneghin được xem là "Cuốn Bách khoa toàn thư củacuộc sống Nga". Bách khoa toàn thư là bộ sách chuyên sâu và chuyên ngành về mộtlĩnh vực, một phương diện, một góc độ văn hóa, sắc tộc và quốc gia nhất định.Theo nhà phê bình V. Belinsky gọi Evgheni Oneghin là "Bách khoa toàn thưcủa đời sống Nga" vì tác phẩm phản ánh thực tại nước Nga thành thị đến nông thônđầu thế kỉ XIX mà còn vẽ nên bức tranh thiên nhiên với thời tiết bốn mùa đặc trưngcho nước Nga từ ngàn đời. Thiên nhiên trở thành biểu tượng cho cội nguồn, thànhtiêu chí đánh giá và phân loại nhân vật. Vấn đề nước Nga và tương lai của nó đượcđặt ra trong bối cảnh chung của thế giới, đặc biệt là Châu Âu đầu thế thế kỷ XIX.Qua các nhân vật và những suy ngẫm ngoại đề của người kể chuyện – tác giả, có thểthấy được tư tưởng văn hóa Nga truyền thống được đối sánh với những luồng tưtưởng phương Tây du nhập và chi phối cuộc sống đương đại làm thành một cuộcđối thoại lớn thể hiện bản chất của thực tại. Đồng thời đây cũng là tác phẩm đầu tiênphản ánh cuộc sống “đúng như nó tồn tại”, chân thực, đa dạng có tính chất “báchkhoa”. Cuộc sống ở tỉnh và ở quê với những vũ hội, yến tiệc, cưới hỏi, ma chay…và nhiều mặt phong phú trong đời sống vật chất và tinh thần của nước Nga nhữngnăm 1819 – 1825, thời điểm quan trọng sau chiến tranh vệ quốc và trước cuộc khởinghĩa Tháng Chạp.Tiểu thuyết Evgheni Oneghin là tác phẩm đầu tiên mở đầu cho văn học hiệnthực Nga thế kỷ XIX. Chủ nghĩa hiện thực Nga với phương pháp sáng tác hiện thực,đi sâu vào thực tại, lấy cuộc sống và thời đại làm đối tượng khám phá, sáng tạo. Đâylà kiểu mẫu đầu tiên vượt qua chủ nghĩa cổ điển, chủ nghĩa tình cảm và chủ nghĩalãng mạn ở nước Nga. Với tiểu thuyết thơ này, lần đầu tiên trong văn học Nga xuấthiện hình tượng nhân vật “con người thừa”. Puskin là cái mốc kết thúc dòng vănhọc lãng mạn Nga và là người mở đầu cho dòng văn học hiện thực Nga.Tiểu thuyết Evgheni Oneghin là sự kết hợp bằng tính nhân dân, tính hiện thựcvà tính trữ tình. Trong Evgheni Oneghin, Puskin đã nêu lên được các cuộc khởinghĩa nông dân, những phong tục văn hóa đời sống của nhân dân như lễ cưới, machay,… Thi sĩ cũng đề cập đến sự hiện thực Nga trong thời kì này, sự tàn nhẫn, tànbạo của chính quyền Nga hoàng và đồng thời nêu lên tình cảm yêu nước, yêu tự do10và khát vọng đóng góp cho cuộc khởi nghĩa bằng chính thơ, văn chương của bảnthân.* Giá trị nghệ thuậtThời đại tiểu thuyết hiện thực Nga mở ra trên ngưỡng cửa thập niên 30 vớitiểu thuyết bằng thơ của Puskin Evgheni Oneghin. Đó là tiểu thuyết “khởi đầu củamọi sự khởi đầu” tạo nên những nhân vật điển hình của thời đại, với những phươngthức nghệ thuật trở thành khuôn mẫu cho những thế hệ tiểu thuyết Nga về sau.Về cốt truyện ta thấy sự kiện không đóng vai trò quan trọng. Các bức tranhmô tả cảnh sinh hoạt với các chi tiết tỉ mỉ, cụ thể chiếm phần lớn tác phẩm. Khôngcó xung đột kịch tính [các nhân vật chính đều là bạn bè, yêu mến lẫn nhau]. Xungđột chủ yếu là ở nội tâm [giữa thiện – ác trong tâm hồn con người]. Bên cạnh đó nócòn có kết thúc mở.Nhân vật được mô tả cụ thể, tỉ mỉ, gắn liền với những cảnh sinh hoạt xungquanh, không có xung đột gay gắt giữa các nhân vật. Mỗi nhân vật sống với thế giớiriêng tư của mình, không có sự phân chia nhân vật chính – phụ [mỗi nhân vật đều lànhân vật chính], không có sự phân chia nhân vật chính diện – phản diện. Mâu thuẫnchủ yếu là giữa “chính diện” và “phản diện” trong tâm hồn mỗi con người. Tínhcách “tự phát triển”. Vẫn có nhân vật “lý tưởng”, nhưng trung tâm tác phẩm vẫn lànhân vật “lưỡng diện”, kiểu nhân vật “con người thừa”. Ngoài ra, nghệ thuật đặcsắc của tác phẩm nằm ở những “khổ thơ Oneghin”, cốt truyện của tác phẩm kháđơn giản và mang kết thúc mở khiến độc giả còn cần phải suy nghĩ. Đó là điểm đặcbiệt của truyên thơ mà Pushkin đã để lại.CHƯƠNG 2: THIÊN NHIÊN NƯỚC NGA TRONG TIỂUTHUYẾT EVGHENI ONEGHIN2.1. Mùa xuânTháng 5/1823, Puskin bắt đầu viết tác phẩm đề cập đến vấn đề “con ngườithời đại”, đó là tiểu thuyết bằng thơ Evgheni Oneghin - tác phẩm trung tâm trong sựnghiệp sáng tác của ông. Giới nghiên cứu phê bình ở Việt Nam đánh giá cao tàinăng của ông “Tiểu thuyết Evgheni Oneghin bộc lộ tập trung, nổi bật tài năng của11Puskin, thể hiện những quan sát lạnh lùng của trí tuệ và những nhận xét cay đắngcủa trái tim” [6, 179].Tiểu thuyết Evgheni Oneghin được nhà phê bình V.Belinsky gọi là “Cuốnbách khoa toàn thư của cuộc sống Nga”. Bởi nó không chỉ phản ánh thực tại nướcNga từ thành thị đến nông thôn đầu thế kỉ XIX, mà còn vẽ nên bức tranh thiên nhiênvới thời tiết bốn mùa đặc trưng cho nước Nga từ ngàn đời. Thiên nhiên trở thànhbiểu tượng cho cội nguồn, thành tiêu chí đánh giá và phân loại nhân vật.Nhiều bức tranh về nông thôn Nga, thành phố Nga được vẽ nên trong tiểuthuyết. Chúng ta bắt gặp những cảnh đẹp của kinh thành Pê-téc-bua đường bệ ởchương đầu và cuối chương tiểu thuyết, chúng ta cùng Tanhia đến với Moskva cổkính để trông thấy những vòm nhà thờ, gác chuông, vườn hoa và lâu đài cố đô đingang qua Pê-tơ-rốp gợi cho chúng ta nhớ đến cuộc chiến trang giải phóng vĩ đạicủa nhân dân Nga. Nông thôn Nga chiếm một vị trí đặc biệt trong tiểu thuyết. Cảxuân, hạ, thu, đông đều được miêu tả. Cũng như việc diễn tả con người và tính chấtcon người, Puskin không có khuynh hướng chọn những cảnh đặc biệt khác thường.Ngược lại đây là những cảnh hoàn toàn bình thường, hấp dẫn.Những thi sĩ trước Puskin thể hiện thiên nhiên trong các tác phẩm cổ điểnhoặc lãng mạn, họ tìm cái đẹp, cái thi vị trong các tác phẩm cổ điển hoặc lãng mạn.Họ đi tìm cái đẹp, cái thi vị trong những cảnh trí lớn như núi cao, sông rộng, thác đổdồn, bể trào bọt sóng…Tuy nhiên, trong Evgheni Oneghin chỉ có những cảnh bìnhthường quen thuộc như một buổi sáng mùa đông, con đường phủ đầy tuyết, bầu trờitrong xanh, cành xuân với những lộc non vừa mới nhú… nhưng vẫn hấp dẫn bìnhthường. Puskin đã thấy được cái đẹp trong những cái bình thường nhất. Chính thi sĩđã chỉ cho người Nga hiểu và yêu thiên nhiên bình dị của đất nước mình. Lòng yêunước đã toát ra qua việc thể hiện thiên nhiên Nga đó. Yếu tố mùa là dấu ấn quantrọng trong văn học Nga nói chung và tác phẩm của Puskin nói riêng.Từ một chàng thanh niên quý tộc thông minh, tài hoa nhưng sau nhiều nămphí hoài tuổi trẻ cùng sự buồn chán, bế tắc nơi cuộc sống phồn hoa đô thị. Oneghintrở về nông trại nơi mà cha chàng đã để lại cơ nghiệp cho chàng. Chàng bắt đầu mộtcuộc sống mới nơi vùng quê thanh bình, giản dị. Bằng tài năng nghệ thuật của mình,Puskin đã tái hiện bức tranh thiên nhiên nước Nga một cách chân thực, độc đáo.12Những hình ảnh thiên nhiên hiện lên tạo nên những hình thức khác nhau, mang nétphong phú, đa dạng.Một mùa đông kết thúc với bao giá lạnh được xua tan, tăm tối thay thế dầncho sự sống. Khi mùa đông nhường chỗ cho mùa xuân thì sức sống của thiên nhiênnhư được trỗi dậy mạnh mẽ sau giấc ngủ đông dài. Băng tan dần chảy thành nhữngdòng suối uốn lượn. Không khí cũng trở nên ấm áp hơn:Tuyết trên núi, trên gò cao đây đóĐược nắng xuân sưởi ấm dần bắt đầuTan thành nước, chảy từng dòng rất nhỏXuống cánh đồng cũng ngập nước từ lâuCái hối hả, nhựa sống như đang dâng trào trong từng vần thơ của tác giả. Sựthao thức suốt cả mùa đông chỉ vì chờ đợi ánh nắng của mùa xuân. Tầng tầng, lớplớp những mầm non đang vươn lên tràn đầy nhựa sống. Mùa xuân tất cả đều đẹp.Muôn loài chim, ong, bướm thi nhau hút mật. Các thung lũng tràn ngập những sắchoa, những reo ẩm khi đông nay đã dần dần khô:Trời rất trong, mây sáng lượn yên lànhVà rừng núi, cũng thế bắt đầu xanhNhư được phủ lớp nhung hối hảĐàn ong bay vui hút mật khắp đồng...Phải chăng thiên nhiên cũng đang là tâm hồn của con người. Tâm hồn đangchiếm ngự thiên nhiên hay ngược lại. Mùa xuân đến thế nhưng tác giả vẫn mangmột nỗi buồn trong tâm hồn và trái tim “Ôi buồn sao khi xuân đến bồi hồi”. Giữakhung cảnh yên tĩnh nơi đồng quê vắng vẻ, khi hơi thở mùa xuân đang thổi nhè nhẹphả vào người. Nhưng cái vui, cái mới của mùa xuân không làm Oneghin vui lênhay chính sự chuyển giao đột ngột sau một giấc ngủ dài khiến người ngỡ ngàng, bốirối chưa chấp nhận kịp thời:Tôi vẫn buồn buồn một nỗi không đâu13Hay không lẽ trái tim tôi lạnh giáQuên niềm vui và tất cả những gìĐẹp tươi mát, luôn ồn ào lấp lánhKhi tâm hồn con người đã chết thì mọi điều đến với nó đều trống rỗng,những điều bên ngoài kia đều vô nghĩa. Hay người lại trăn trở về cuộc đời củamình, khi chàng nhớ lại những cành cây sau thu đã chết, nhưng sự sống lại trỗi dậyđể đâm cành. Khi thiên nhiên trong từng giây phút sống dậy chàng lại suy nghĩ vềcuộc đời, về mọi điều mình đã trải qua, nhớ lại mà tê tái lòng. Nơi thành thị xa hoa,phồn thực, nơi những nỗi buồn cứ ngự trị lòng người thì tâm hồn đó còn tồn tạicũng như đã chết. Trước khung cảnh thiên nhiên như thế, lòng người cũng có nhữngrung động, nghĩ suy về quá khứ hay thực tại, tương lai. Người nghĩ rằng, mình cóthể như cây, như thiên nhiên kia qua bao ngày trải qua khắc nghiệt của cuộc sống cóthể đứng dậy hay không?Rất có thể nhiều khi trong ý nghĩMột mùa xuân khác hẳn, cũ và giàXen vào giữa những giấc mơ thi vịĐến để làm xúc động trái tim taThiên nhiên trỗi dậy mà lòng người cũng tràn đầy sinh khí của mùa xuân.Niềm vui, sự chờ đợi, hứng khởi, tất cả như sục sôi trong tâm hồn của những conngười ấy. Những con người đã trải qua mùa đông của sự giá lạnh và u buồn nay đónnhận những điều tuyệt vời nhất mà thiên nhiên ban tặng:Mùa xuân kia bao mong đợi đã vềMời các ngài du ngoạn nơi đồng quêGiờ là lúc vui chơi, hoa và nắngVới những đêm quyến rũ đến mê hồnSau những giây phút tưởng chừng con người như rơi vào tuyệt vọng của cuộcđời thì thiên nhiên như sự kêu gọi tâm gọi tâm hồn, mùa xuân của Puskin đã kéo14chàng trở về với cuộc sống thực tại, xa rời những buồn chán một thời. Những tiếnghô hào, hò reo gấp gáp “hỡi anh lười tốt bụng”, “hỡi triết gia ưa chén hoặc chơicờ”, “môn đệ Lepsin thực dụng” hãy cũng ta trở về nơi vùng quê thanh bình ấy, bỏqua tất cả những phồn hoa của thành thị.Nào các vị, ta đi thôi,đi thẳngTừ phố phường một mạch đến nông thôn,Bằng xe ngựa ngồi chen nhau vất vả,Xe chạy suốt, xe thư, xe tam mãThiên nhiên, con người như đang cùng reo vui với sự sống. Sự háo hức, mongchờ đến một vùng đất mới, vùng đất của sự thanh bình, yên ả chốn làng quê khôngcòn những xô bồ, hối hả, tấp nập nơi thành thị, “Nơi vui đùa giải trí suốt mùađông”. Thiên nhiên chính là tiếng nói, là đời sống tinh thần của con người. Vì thếtrong những sáng tác của Puskin, thiên nhiên chiếm một vị trí quan trọng trong sángtác và thể hiện nội dung. Thiên nhiên trong Puskin là cái hồn trọn vẹn của thiênnhiên Nga.2.2. Mùa hạTuy không được miêu tả một cách chi tiết nhưng qua những dòng thơ củaPuskin, ta có thể hình dung được về mùa hè của nước Nga. Thiên nhiên luôn sốngđộng nhưng thiên nhiên mùa hè thì thật đặc biệt. Đó là mùa của sự ấm áp. Sắc xanhcủa cỏ cây cũng đậm đà hơn, không còn là màu xanh nhạt của chồi non mới nhú.Những cơn gió mát rượi thỉnh thoảng lại thổi qua rừng cây nghe xào xạc. Nhữngcánh đồng như bao la rộng lớn hơn dưới bầu trời cao xanh khoáng đãng. Mùa hè ởNga rất ngắn ngủi nên khi nó qua đi, mọi người đều cảm thấy tiếc rẻ:Nhưng mùa hè đã vội vã đi quaVà bên cửa mùa thu vàng ngấp nghéThiên nhiên run rồi nhợt nhạt, thay màuThiên nhiên thay đổi cũng khiến lòng người thay đổi theo, sự giao mùa nhanhchóng đến chớp mắt làm con người ngỡ ngàng, rối bời trước nó.15Puskin đã phản ánh trung thành thực tại, viết nên “Bộ bách khoa toàn thư củacuộc sống Nga”. Đó là cuộc sống đương thời, cuộc sống của những con người Ngacùng thời tác giả, cuộc sống ở hai kinh đô, ở các làng quê, cuộc sống của thiênnhiên Nga bốn mùa…Bằng những chi tiết xác thực, tám chương của tác phẩm đãdựng nên bức tranh toàn cảnh Nga ngày nay – đầu thế kỉ XIX, đủ mọi màu sắc, âmthanh. Điều lí thú ở đây là những độc giả đang sống bên bờ sông Nhêva hay bêncánh rừng bạch dương kia lại sững sờ, kinh ngạc khi gặp lại dòng sông ấy, cánhrừng ấy trong tác phẩm. Cái đẹp vẫn ở bên ta hằng ngày mà ta thờ ơ không biết, đợiđến lúc thi sĩ phát hiện để ta yêu mến, vui sướng cái đẹp bình dị, tự nhiên ta đã thânquen từ thuở nào.Thiên nhiên trong thơ Puskin nói riêng và trong văn học Nga nói chung đều làyếu tố quan trọng trong việc giúp tác giả chuyển tải nội dung tác phẩm. Nó là dấuấn quan trọng tạo nên những nét riêng không thể lẫn lộn giữa Nga với các bất kỳnước nào. “Xứ sở của tuyết”, “bạch dương”, “mùa thu vàng”... tất cả những cái bìnhdị ấy đã tạo nên nét đẹp cho văn học Nga.Khi nói về thiên nhiên, trong văn học Nga không chỉ có Puskin mà còn têntuổi khác được nhắc đến như Lep Tônxtôi, M. Sôlôkhôp với những tác phẩm vangdanh như tiểu thuyết Chiến tranh và hòa bình, Sông đông êm đềm...Trong Sông Đông êm đềm – “Thiên sử thi nhân dân mãnh liệt”, tình yêumảnh đất sông Đông là điều không thể phủ nhận trong con người Sôlôkhôp. Tác giảđã đưa vào tác phẩm một thế giới thiên nhiên Nga vừa sinh động, phong phú, mộtthiên nhiên thuộc về thế giới lao động của những người Côzăc với tính cách đặctrưng trong sáng, khỏe khoắn. Đó là một thế giới thiên nhiên đầy màu sắc, nắng, giócùng đất nước Nga xinh đẹp. Ở đây, ta bắt gặp một bức tranh thiên nhiên khỏekhoắn, tráng lệ, cao rộng. Thiên nhiên có lúc êm đềm lại có lúc gay gắt, khắc nghiệt.Sự luân chuyển của các mùa trong năm đã phản ánh điều này. Đây là cảnh mùađông với tuyết trắng bao phủ điển hình của vùng xứ lạnh. “Một màu trắng khắcnghiệt trùm lên khu rừng đầy những sương muối rủ xuống như đăng ten”. Còn đâylà vùng sông Đông mùa hạ được miêu tả rất chân thực “Năm ấy hạn hán, khúc sôngtrước thôn khô cạn dần”. Hay không khí tĩnh mịch của mùa thu và sự ấm áp vốn cócủa mùa xuân. Sự phong phú trong thiên nhiên còn được thể hiện ở sự xuất hiện củacỏ cây lá cành, chim muôn mà chỉ vùng thảo nguyên mới có.16Dưới góc độ nhìn nhận khác, Chiến tranh và hòa bình – “Kiệt tác văn họccủa mọi thời đại”, của Lep Tônxtôi là những hình ảnh thiên nhiên luôn tạo ấn tượngcho độc giả như cây sồi quan sát của Anđrây, là đêm trăng huyền diệu trong cái nhìncủa Natasa, những cách rừng uy nghi bao vây chiến trận trong cái nhìn của Pie.Trong Chiến tranh và hòa bình, thiên nhiên là yếu tố không thể thiếu, đặc biệt khinói đến các hệ thống điền trang. Những khoảng thiên nhiên xanh bao bọc các dinhthự của các quý tộc. Các điền trang được xây dựng với sự kết hợp giữa thiên nhiênvà nhân tạo. Có thể nói cuộc sống các điền trang gắn liền với thiên nhiên, con ngườilớn lên, trưởng thành cùng thiên nhiên. Không gian thiên nhiên điền trangLưxyêGorư được nhà văn nhắc đến là một nơi “bằng phẳng, toàn bộ những cánhđồng và những rừng tùng, rừng bạch dương, khu thì đã đẵn hết cây, khu thì hãy cònnguyên vẹn”. Với Tolstoy, thiên nhiên là thước đo tâm hồn con người. Hòa nhập vớithiên nhiên, theo ông đó là dấu hiệu của tâm hồn nhạy cảm, phong phú, mạnh mẽ.Bởi thiên nhiên trong Chiến tranh và hòa bình được miêu tả gắn liền với cảm xúcnhân vật. Thiên nhiên không chỉ tạo khung cảnh mà gợi sự song hành những nét tâmlí thầm kín trong nhân vật. Có khi là sự hào hứng, say mê, có khi lại cô quạnh,nhuốm màu đau thương.Thiên nhiên trong đời sống có vai trò quan trọng đối với con người, đi vào tácphẩm văn học nó vẫn giữ nguyên giá trị đó. Thiên nhiên có thể xem là một yếu tốcấu thành nên tác phẩm, thông qua thiên nhiên, tâm lí – tình cảm nhân vật được bộclộ rõ nét, thiên nhiên là môi trường hoạt động cho nhân vật. Ngoài ra thiên nhiêncòn là một yếu tố trong việc thể hiện quan điểm, tư tưởng, tình cảm tác giả.Như vậy, thông qua tiểu thuyết thơ Evgheni Oneghin, Puskin đã cho ngườiđọc cái nhìn toàn cảnh về cuộc sống Nga đầu thế kỉ XIX. Ở đó không chỉ có conngười, đời sống mà những hình ảnh thiên nhiên hiện lên thật đẹp, giản dị và bìnhyên. Bức tranh ấy là tiếng nói của thiên nhiên, của Puskin và là tiếng lòng, tình cảmcủa nhân dân, đất nước Nga. Qua bức đó ta như hiểu thêm được vẻ đẹp vốn có củađất nước Nga và đặc biệt là vẻ đẹp của tâm hồn chân thực của con người Nga.2.3. Mùa thuA.x.Puskin một nhà văn Nga vĩ đại ,ông được coi là “Mặt trời của thi caNga” là vầng dương trên đất nước Nga lạnh giá muôn đời. Thơ của Puskin nóichung và tiểu thuyết của ông nói riêng có sức hấp dẫn và lôi cuốn kỳ lạ chính nhờ17những vần thơ của nhà thi hào Nga đại tài này đã cất cánh đưa chúng ta đến một đấtnước Nga xa xôi, giúp chúng ta hiểu thêm về văn hóa, lịch sử và con người nơi đâycũng như là cuộc sống, tình cảm, tâm hồn của người dân Nga. Qua những vần thơcủa nhà thơ nó không chỉ thể hiện được vẻ đẹp trữ tình, nhẹ nhàng, dịu dàng của thơPuskin mà còn cho ta thấy được vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ qua thời gian, khônggian, bốn mùa của nước Nga, dường như nó luôn luân chuyển, thay da đổi thịt, tảcảnh ngụ tình thiên nhiên nước Nga hùng vĩ đẹp nhưng ẩn sâu trong đó là tình cảmtâm trạng của nhà thơ, và tình yêu đất nước, quê hương, xứ sở.Ngay từ lúc nhà thơ còn là học sinh trường Li-xe, Puskin đã thể hiện rõ xuhướng thiên về đời sống tự nhiên và ngợi ca vẻ đẹp thiên nhiên đồng nội, ở thờithiếu thời ông đã sống và gắn bó, quấn quít với cuộc sống ruộng đồng với nhữngngười dân bình dị, những người dân nơi đây đã ươm mầm trong tâm hồn nhà thơbằng những câu chuyện cổ tích Digan, những khúc hát dân ca muôn màu muôn sắctừ đó Puskin càng có thêm niềm tin yêu mãnh liệt với quê hương đất nước conngười Nga. Nhà thơ yêu vẻ đẹp đầy sức sống của những bông bách hợp đặt nó trongsự tương hợp với những bông hồng quý tộc đài các nhưng dễ bị úa tàn, theo Puskinthì cái đẹp ở ngay trong những cái mà chúng ta cho rằng là bình thường và nhữngcái dù có cho là cao quý đi chăng nữa thì vẫn bị coi là thấp kém.Thiên nhiên Nga đi vào thơ của Puskin với những gì thuần khiết tự nhiên nhấtmà không cần đến những bút pháp thi vị hóa hay lãng mạn hóa. Trong EvgheniOneghin, hình ảnh thiên nhiên xuất hiện rất nhiều với nhiều hình thức thể hiện khácnhau với những nét phong phú và đa dạng được nhìn nhận dưới nhiều khía cạnhkhác nhau nhưng thiên nhiên Nga vẫn luôn mang trong mình vẻ đẹp đặc trưng độcquyền, lạnh giá nhưng rất đẹp, nên thơ, buồn nhưng không ảm đạm, tù túng.Nhà thơ với mong ước đến với nơi nắng ấm nhưng đến nơi nắng ấm vẫn nhớda diết về cái lạnh, qua đó ta thấy được rằng tình yêu sâu nặng với tổ quốc, quêhương mình. Trong thơ của Puskin cảnh sắc được chú ý là mặt trăng, bầu trời,những cánh rừng, khu vườn, con suối,.. Thiên nhiên trong thơ Puskin được mô tảmột cách khái quát, dưới những góc độ khác nhau, từ khái quát đến cụ thể, từ rộngđến hẹp và từ xa đến gần, và khung cảnh xung quanh ngôi nhà mà Oneghin sống làmột điển hình.Nơi chàng ở là một ngôi nhà cao18Đứng tách riêng bên bờ sống gợn sóngDãy núi cao sừng sững sát sau nhàChe gió về và thấp thoáng xa xaLà những vệt mờ đen thôn xóm nhỏNhững đồng xanh đang trải rộng bước chàngNhững lùm cây nhấp nhô ngoài bãi cỏVới đàn cừu trong nắng bước lang thangVà bên cạnh là khu vườn rất rộngCảnh vật với sông núi hữu tình, thiên nhiên là nơi lý tưởng đứng ở đây có thểvươn tầm mắt ngắm cảnh thôn xóm, đồng ruộng, vườn tược, thiên nhiên như ưu đãicho con người, thiên nhiên nơi đây như một món quà mà tạo hóa ban tặng và conngười nơi đây cũng rất ý thức biết giữ gìn trân trọng món quà vô giá ấy.Ngoài ra, trong tác phẩm nhà thơ Puskin thường chú trọng miêu tả những mốithời gian cụ thể với nhiều hình ảnh khác nhau.Chỉ riêng khung cảnh buổi sáng mà ta đã thấy nhiều hình ảnh khác nhau:Bình minh dậy trong sương mù gió lạnhCả không gian đang yên tĩnh hiền lànhHay:Ông mặt trời còn lười chưa muốn dậyChưa muốn rời hư ảo những giấc mơCảnh trời tối cũng được nhà thơ chú ý miêu tả khá nhiều và đôi khi nó thậtđặc biệt: Đêm đã bùng dày đặc đứng bên ngoài.Không chỉ miêu tả một cách đơn thuần mà nhà văn đã thông qua cảm nhậncủa con người về thiên nhiên.19Nhưng đã muộn rừng cây thôi xào xạcĐang mơ màng thiêm thiếp ngủ bên sôngVạn vật thiên nhiên trong thơ Puskin đều mang đặc điểm hoạt động của conngười, thiên nhiên có hồn và luôn trong sự vận động không lặp lại mùa này nhưmùa trước không nhàm chán.Mùa thu trong Evgheni Oneghin đến đem theo sắc vàng ngập trời, mùa thuvới vẻ đẹp dịu dàng, nhưng phảng phất buồn khí trời mát mẻ, ấm áp, lá vàng rơichất thành thảm sương mù thì hệt như hình thể có thể bện từng cuộn trôi trên đồng.Hạ đi thu đến trời đất chuyển mình không còn cái nắng vàng gay gắt của mùahạ nữa mà là một ngày tiết trời vào thu với nắng vàng ươm nhẹ nhàng nhuộm vàngcả không gian mọi thứ xung quanh như chầm chậm, chùng chình, không vội vàng,tiết trời đỏng đảnh như một người con gái nũng nịu với thời gian.Thu đến đất trời như xao động cả cánh rừng tràn ngập màu của lá, màu vàngnhuộm thắm cả không gian soi chiếu làm vàng luôn cả bầu trời, cảnh đẹp mùa thu ởnước Nga như bức họa mùa thu vàng của họa sĩ nổi tiếng Lavitan. Hơn thế nữa bởisau cảnh đẹp mùa thu ấy là những cảm xúc đa chiều của con người còn gì đáng trântrọng hơn nâng niu giữ gìn hơn là những cảm xúc rung động bồi hồi của con ngườitrước cảnh sắc của thiên nhiên đất trời mà nhất lại vào mùa thu mùa mà đất trời, conngười cũng ngập ngừng, có chút gì đó mơ hồ hoài tưởng, lưu niệm với một khônggian mùa thu “yên tĩnh ngọt lành”.2.4. Mùa đôngMùa đông là mùa được nhắc đến nhiều trong tác phẩm này, trong thời kỳ bịlưu đày ở phương Bắc số lượng câu thơ viết về thiên nhiên và nhất là về mùa đôngchiếm khối lượng rất lớn trong khoảng thời gian này nhà thơ đã cho ra đời chùm thơviết về mùa đông như Con đường mùa đông , Buổi sáng màu đông hay Buổi tốimùa đông đây là những tuyệt tác về thiên nhiên của Puskin miêu tả chân thực cáiâm u và dữ dội giá băng lạnh lẽo buồn bã thê lương của mãnh đất u buồn, mùa đôngở nước Nga tuy lạnh nhưng có vẻ đẹp rất riêng và không lẫn vào đâu được, trongmùa đông mặt nước ở những lòng hồ những dòng sông đông cứng lại hệt như mộttấm gương sáng bóng phẳng lì.20Thế là băng đã bắt đầu xuất hiệnSáng long lanh như dát bạc ngoài đồngCả không gian được tuyết phủ trắng xóa một màuMùa đông đến lan khắp nơi tuyết bámTrên cành thông từng mảng lớn và dàyTuyết trải rộng lô xô thành chiếc thảmPhủ kín đồng kín núi đó và đâyCả hai bờ của dòng sông đứng lặngĐều bị ngập trong lớp bông tuyết trắngSự lạnh giá cũng có vẻ đẹp tự thân của nó, màu trắng của những bông tuyết,sự trong trẻo và lấp lánh của mặt nước đóng băng cảnh vật đó mang một vẻ đẹp thuhút lòng người.Trong Evgheni Oneghin sự chuyển biến mùa này sang mùa khác trong nămcũng được khắc họa, trên đất nước ấy mỗi mùa đều có một vẻ đẹp riêng và sựchuyển giao mùa đều được thể hiện rất rõ đôi khi sự chuyển giao đó xảy ra rất bấtngờ chỉ trong một đêm mùa thu đã rời đi và nhường bước cho mùa đông.Vào năm ấy mùa đông như đến chậmVì mùa thu luôn nấn ná kéo dàiĐã hết năm mà ngoài trời vẫn ấmThiên nhiên chờ những mãi đến tháng haiĐêm mồng ba tuyết rơi vừa tỉnh dậyQua cửa sổ Tanhia bỗng thấyCả vườn cây con đường nhỏ mái nhà21Trắng một màu tuyết phủ kín gần xaTiếng chim kêu nghe thánh thoát ngoài đồngĐôi khi mùa sang mùa chỉ trong một ngày, mùa thu ở Nga kéo dài nhưng đôilúc khá ngắn ngủi, thời gian chuyển đổi từ thu sang đông có thể đếm từng ngày.Mùa đông khá ảm đạm, yên tĩnh nhưng đôi khi cũng dữ dội với những cơnbão tuyết tàn khốc nhưng sự tiêu điều đó vẫn mang đậm màu sắc đặc trưng của khíhậu phía bắc nước Nga, nhưng đâu đó còn là sự chuẩn bị cho mùa xuân thêm ấm áp,đầy sức sống, bốn mùa thiên nhiên luân phiên đổi chỗ cho nhau là quy luật kháchquan của đất trời cũng như là lòng người.Mùa đông ở nước Nga như một nàng công chúa kiêu sa, lộng lẫy:Mây kéo đến gió gào rồi đâu đấyĐã xuất hiện thần mùa đông lộng lẫyNhưng cũng rất gần gũi quen thuộc:Chúng ta ai cũng náo nức trong lòngTrước những trò tinh nghịch của mùa đôngTất cả các mùa đều đẹp theo cách riêng của nó và theo cảm nhận của mọingười, hiểu và cảm nhận được điều đó nên những người dân Nga nơi đây luôn yêuthích đón chờ sự xuất hiện có mặt của các mùa trong năm.Trong tác phẩm Evgheni Oneghin, đánh giá cao vai trò của thiên nhiên nênhình ảnh thiên nhiên nga được nhà thơ Puskin chú trọng qua thủ pháp miêu tả, thiênnhiên hiện lên vừa cụ thể vừa sinh động trọn vẹn trên nhiều phương diện thiên nhiênlúc thì buồn bã lúc thì sống động tươi vui. Nhìn chung thiên nhiên luôn là hình ảnhtrong sáng góp phần thể hiện được tâm tư, tình cảm suy nghĩ của tác giả qua đó thểhiện được tình yêu sâu nặng, chân thành, thủy chung của nhà thơ Puskin với quêhương đất nước, xứ sở. Hơn nữa, ngôn ngữ thể hiện thiên nhiên mang tính chất đơnngữ, nó thể hiện nội dung từ ngữ với ý nghĩa cuối cùng, thiên nhiên trong thơPuskin mang tính khách thể rõ ràng ít được dùng một cách ẩn dụ để thể hiện tâmtrạng.22Như vậy, thiên nhiên trong thơ Puskin thể hiện cái hồn trọn vẹn của thiênnhiên Nga, đặc biệt là mùa thu và mùa đông, trong thơ ông người ta chỉ nhận racảnh sắc chỉ riêng có ở nước nga chứ không phải ở một xứ sở nào khác, thiên nhiêntrong thơ Puskin luôn mang tính chân thực và có tính tư liệu, góp phần tạo nên giátrị cho bài thơ, bên cạnh đó thể hiện một nội dung lớn là thể hiện tình yêu chânthành của một con ngừoi ham sống ham giao cảm với đời, tìm thấy trong thiênnhiên những gì tươi sáng, trân trọng thân thương gần gũi nhất thể hiện tình yêu cáiđẹp cái thiện của con người, cuối cùng thiên nhiên còn mang tính chất ca ngợi đấtnước Nga sâu sắc tác dụng thúc đẩy người đọc bồi đắp thêm tình yêu thiên nhiên vàcon người Nga.CHƯƠNG 3: Xà HỘI NƯỚC NGA TRONG TIỂU THUYẾTEVGHENI ONEGHIN3.1. Tâm hồn con người nước Nga3.1.1. Tầng lớp thanh niên quý tộc nước Nga3.1.1.1. Hình tượng nhân vật Evgheni OneghinTrong tác phẩm, tầng lớp thanh niên quý tộc Nga được khắc họa thành công,sâu sắc nhất thông qua nhân vật Oneghin. Oneghin xuất thân trong một gia đình quýtộc Nga thế kỉ XIX, trong “cái thế giới của thói nô lệ khúm núm và tính hám danh,ti tiện” [4, 289]. Từ nhỏ, chàng đã không phải lo nghĩ đến việc kiếm tiền, chàngkhông muốn cũng như không phải lao động, được hưởng khối tài sản lớn từ thântộc:Nhờ thần Dớt, anh ta nay thừa kếMọi gia tài của bố mẹ, bà con…Mẹ chàng mất sớm, cha giao phó Oneghin cho một gia sư ngoại quốc giáo dục:Nên me- xừ, ông L’Abbbé người PhápChỉ vì thương, không bắt cậu học nhiều,Không giáo huấn, không cho bài phức tạp –23Học mà đùa, thật dễ chịu bao nhiêu!Khi phải tiếp xúc với một nền giáo dục lỗi thời, bảo thủ trong khuôn khổ của giaicấp quý tộc. Cộng với sống trong một thời đại đầy mâu thuẫn phức tạp mà từ nhỏđã được nuông chiều, tận hưởng sang giàu, không phải lao động,... tất cả, ít nhiềutác động đến Oneghin, chàng khó hòa nhập với thực tế cuộc sống, không phải lokiếm sống, phung phí thời gian tuổi trẻ, chàng không biết phải làm gì ngoài ănchơi, giao du với bạn bè “chàng buồn chán, hoài nghi, lạnh lùng… phù phiếm vuichơi, phí hoài tuổi trẻ trong những phòng trà, rạp hát, những mối tình chốc lát” [4,290]. Chàng mệt mỏi, chán nản khi mình sớm thành công quá dễ, khi nhận thức rõvề chàng và mọi thứ xung quanh:Chàng mệt mỏi vì thành công quá dễ,Vì ước mơ, mong muốn quá tầm thường,Vì quanh chàng toàn sáo rỗng, bất lươngKhi họ ghét, khi được yêu, thay đổi,Oneghin luôn đau khổ âm thầmHơn nữa, Oneghin là một thanh niên trẻ đẹp, có học thức, có tâm hồn đẹpnhưng sống xa rời thực tế, xa rời nhân dân. Oneghin có ngoại hình đẹp:Thế là đủ, giới thượng lưu quyết địnhRằng chàng đẹp, thông minh và dễ tính.Chàng biết cách làm đẹp cho bản thân, từ cách ăn mặc hợp thời trang đến cách trangđiểm thì luôn để tâm kĩ lưỡng:Nên thời trang chàng cũng khá cầu kìVà có phần hơi dí dỏm. Nhiều khiChàng đã đứng bên gương ít nhấtNhìn trước sau cũng phải đến ba giờ24