- Thứ tư, 27/03/2019 08:00 [GMT+7]
Từ năm 1979, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ [FDA] đã yêu cầu các công ty dược phẩm ghi ngày hết hạn vào các loại thuốc kê toa và thuốc không kê đơn. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa thuốc của bạn sẽ bị hỏng theo cách tương tự như một hộp sữa đã hết hạn. Ngày bạn thấy được in trên chai thuốc là ngày mà nhà sản xuất thuốc đảm bảo an toàn và hiệu lực của thuốc. Song thuốc thực sự an toàn và hiệu quả trong bao lâu vẫn đang là vấn đề gây tranh luận.
Bên cạnh một số loại thuốc hạn sử dụng ngắn như insulin, kháng sinh dạng lỏng, nhiều loại thuốc có thể hạn sử dụng lâu hơn nhiều so với ngày in trên bao bì của chúng. Nhưng không phải ai cũng biết điều đó. Các trung tâm kiểm soát chất độc thỉnh thoảng nhận được cuộc gọi nhờ tư vấn từ những người vô tình uống thuốc hết hạn.
Theo Lee Cantrell, giám đốc Phân khu San Diego của Hệ thống Kiểm soát Ngộ độc California, chưa thấy tài liệu nào nói về thuốc hết hạn gây ra bất kỳ vấn đề nào ở người.
"Hiệu quả của thuốc có thể suy giảm theo thời gian, nhưng có rất ít nghiên cứu về vấn đề này", ông nói.
Vài năm trước, Cantrell đã có một cơ hội hiếm có để kiểm tra một số loại thuốc cũ bao gồm thuốc kháng histamine, thuốc giảm đau và thuốc giảm cân được tìm thấy ở phía sau của một hiệu thuốc. "Chúng tôi thấy rằng những loại thuốc đó, một số trong số chúng hết hạn ít nhất 40 năm, vẫn giữ được tác dụng đầy đủ", Cantrell nói.
Nghiên cứu đó đã được công bố trên JAMA Internal Medicine vào năm 2012. Năm 2017 Cantrell công bố một nghiên cứu khác cho thấy EpiPens, thuốc tiêm tự động đắt tiền được sử dụng để điều trị các phản ứng dị ứng đe dọa đến tính mạng, vẫn còn 84% hiệu lực sau hơn bốn năm kể từ ngày hết hạn. Do đó, trong trường hợp khẩn cấp, có thể dùng EpiPen đã hết hạn như một phương án tạm thời. Mỹ còn có một kho dự trữ các loại thuốc có thể cần thiết trong trường hợp khẩn cấp như tấn công khủng bố hoặc bùng phát dịch bệnh.
Năm 1986, FDA và Bộ Quốc phòng Mỹ đã bắt đầu Chương trình Gia hạn Thời hạn sử dụng [SLEP] để tiết kiệm chi phí thay thế thuốc đã hết hạn trong kho dự trữ này. Một nghiên cứu của SLEP năm 2006 đã thử nghiệm 122 loại thuốc khác nhau được bảo quản trong điều kiện lý tưởng. Kết quả là ngày hết hạn của phần lớn các loại thuốc trong kho dự trữ đều có thể kéo dài thêm trung bình khoảng 4 năm. Năm 2016, chương trình này đã giúp tiết kiệm 2,1 tỷ đô la.
Tuy nhiên, FDA vẫn cảnh báo người tiêu dùng không nên dùng thuốc hết hạn vì một số loại thuốc hết hạn có nguy cơ phát triển vi khuẩn dẫn đến các bệnh nghiêm trọng hơn và kháng kháng sinh.
Bình luận:
Bạn nghĩ gì về nội dung này?
Bạn cần đăng nhập để gửi bình luận.
Gửi bình luận
Bài viết được viết bởi Dược sĩ Đinh Thị Mỹ Hạnh - Khoa Dược - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Ngày hết hạn có thể rất khác nhau giữa các loại thuốc và dạng thuốc khác nhau. Ví dụ, dạng viên nén khô có thể có hạn sử dụng dài hơn dạng dung dịch lỏng. Bạn không nên dùng thuốc sau khi đã hết hạn sử dụng.
Khi thuốc được sản xuất, theo luật, sản phẩm phải được ghi hạn sử dụng để bạn biết khi nào thuốc còn có thể sử dụng được. Sau ngày hết hạn, thuốc sẽ không giữ được hiệu quả như mong đợi hoặc không còn an toàn để sử dụng nữa. Thuốc mất tác dụng theo thời gian vì các hóa chất trong thuốc có thể bị phân hủy thành các sản phẩm không hoạt động do tác động của nhiệt, ánh sáng hoặc oxy. Thuốc cũng có thể trở nên nguy hiểm do sự thay đổi thành phần hóa học của các chất này.
Hãy luôn kiểm tra hạn sử dụng trước khi dùng thuốc. Nếu thuốc của bạn có hình dạng, mùi vị hoặc màu sắc khác so với lần đầu tiên mua thuốc, ngay cả khi thuốc còn trong hạn sử dụng, hãy đến gặp dược sĩ để được tư vấn.
Bạn có thể tìm thấy hạn sử dụng trên bao bì thuốc hoặc trên nhãn với các cụm từ:
- Hết hạn [Expiry]
- Ngày hết hạn [Expiry date]
- EXP
- Sử dụng trước ngày [use by date/ use before]
Thông thường ngày hết hạn được ghi trên thuốc bởi nhà sản xuất thuốc hoặc dược sĩ cung cấp thuốc [đối với các thuốc pha chế tại chỗ].
>>> Vì sao một loại thuốc có nhiều dạng bào chế khác nhau?
Hạn sử dụng tìm thấy trên vỏ bao bì thuốc
- Nếu trên hộp thuốc in các từ như “hết hạn”, ngày hết hạn” [Expiry date, EXP]. Ví dụ: nếu hạn sử dụng là tháng 7 năm 2020 [HSD: 07.2020] thì bạn có thể sử dụng thuốc đến hết ngày 31 tháng 7 và không nên dùng thuốc sau ngày này.
- Nếu trên hộp thuốc in các từ “sử dụng trước ngày” [use by date/ use before] nghĩa là bạn không nên dùng thuốc sau thời hạn in trên hộp. Ví dụ: nếu trên hộp ghi “Sử dụng trước ngày: 07.2020” nghĩa là không nên dùng thuốc sau ngày 30 tháng 6 năm 2020.
- Nếu bác sĩ hoặc dược sĩ hướng dẫn cho bạn cách dùng một loại thuốc nào đó và có ghi chú về việc sử dụng hoặc thời gian loại bỏ thuốc thì bạn nên làm theo những hướng dẫn này.
Ví dụ: Dược sĩ của bạn có thể ghi nhãn một loại thuốc: "Loại bỏ 7 ngày sau khi mở".
- Bạn nên mang những loại thuốc còn dư lại sau thời gian này trở lại dược sĩ để xử lý hủy thuốc, ngay cả khi thuốc còn trong hạn sử dụng của nhà sản xuất.
Bạn cần đặc biệt cẩn thận với một số loại thuốc sử dụng cho các trường hợp khẩn cấp có thể đe dọa tính mạng như:
Các thuốc có hạn sử dụng ngắn
- Hỗn hợp kháng sinh đã được pha chế: khi dược sĩ thêm nước vào kháng sinh dạng bột, nó sẽ làm thay đổi độ ổn định của sản phẩm và dược sĩ sẽ cho hạn sử dụng trong 1 hoặc 2 tuần, tùy thuộc vào sản phẩm và hướng dẫn của nhà sản xuất
- Thuốc nhỏ mắt là một trường hợp đặc biệt khác. Thuốc có thể bị nhiễm vi khuẩn sau khi mở nắp nên nguyên tắc chung là không bao giờ sử dụng thuốc nhỏ mắt sau khi hết hạn sử dụng và vứt bỏ thuốc sau 28 ngày kể từ khi bạn mở ra, ngay cả khi chưa đến ngày hết hạn.
Trước khi sử dụng Insulin, người bệnh cần kiểm tra hạn sử dụng của thuốc
Để thuốc đảm bảo hiệu lực cho đến khi hết hạn sử dụng, bạn cần bảo quản đúng cách theo như hướng dẫn trên bao bì của nhà sản xuất. Ví dụ như có thể bao gồm bảo quản dưới 25 °C, ở nơi tối hoặc trong tủ lạnh ở khoảng 2-8 °C, và xa tầm tay trẻ em.
Bạn nên kiểm tra tất cả các loại thuốc thường xuyên và loại bỏ những loại thuốc đã quá hạn sử dụng hoặc bạn không còn cần nữa. Nếu bạn phát hiện ra rằng bạn đã sử dụng thuốc hết hạn, hãy đi gặp bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn thêm.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Tài liệu tham khảo: healthdirect.gov.au, nhs.uk
XEM THÊM:
Nếu 1 ngày đẹp trời nào đó, bạn bỗng dưng phát hiện ra hũ Vitamin hết hạn sử dụng đã cả tuần nhưng bạn vẫn uống nó đều đặn bữa giờ thì bạn sẽ thế nào, liệu có nên lo lắng hay không. Hãy cùng tìm hiểu nhé.
Bình thường, với các loại thức ăn thì có thể bạn sẽ gặp phải một số vấn đề như đau bụng, tiêu chảy, ngộ độc….
NHưng với thuốc thì bạn có thể sẽ không cần phải lo lắng lắm đâu bởi vì thường hạn sử dụng trên sản phẩm là dựa trên hiệu quả của thuốc.
Miễn thuốc của bạn không bị nấm mốc hoặc có mùi bất thường thì bạn không cần phải lo lắng, mặc dù hiệu quả của thuốc có thể không con như trước nhưng nó không gây nguy hiểm gì cho sức khỏe của bạn đâu.
Xem thêm: Top 10 loại Vitamin cần thiết cho người tập thể hình
FDA không yêu cầu ngày hết hạn đối với các sản phẩm về chất bổ sung vao gồm Vitamin và khoáng chất. Nhà sản xuất có thể chọn in chúng trên sản phẩm và nếu có thường sẽ là “Ngày hết hạn” “Tốt nhất bởi” hoặc “sử dụng bởi”.
Trong trường hợp nhà sản xuất chọn ghi là ngày thì FDA yêu cầu họ có “dữ liệu hợp lệ chứng mình rằng nó không sai và gây nhầm lẫn”. Nói cách khác, họ cần chứng mình được là thuốc đó của họ có thể có tác dụng trong khoảng thời gian đó.
Do vậy, Vitamin hết hạn sử dụng vẫn an toàn để sử dụng, chẳng qua là nó sẽ bị giảm hiệu quả đi. Ngày hết hạn, sản phẩm bổ sung vẫn chứa 100% thành phần của mình miễn là nó được bảo quản tốt trong điều kiện khuyến cáo.
Sau khi ngày hết hạn, thành phần có thể giảm dần. Không có điều gì phải lo lắng về tác hại hoặc tác dụng phụ nhưng chất lượng có thể sẽ thấp hơn liều lượng chỉ định. Bạn nên bỏ chúng và mua mới ở cửa hàng.
Nếu hũ Vitamin của bạn có nấm mốc hoặc bốc mùi lạ thì đó là dấu hiệu sản phẩm đã bị hư và cần phải loại bỏ ngay.
Xem thêm: Bảng nhu cầu dinh dưỡng từng loại vitamin cần dùng hằng ngày
Thời điểm mang thai là thời điểm quan trọng để bổ sung Vitamin. Trong Vitamin có chứa các Axit folic cần thiết để loại bỏ nguy cơ khuyết tật ống thần kinh ở thai nhi đang phát triển.
Do vậy, nếu bạn sử dụng Vitamin hết hạn sử dụng thì hàm lượng Axit folic khuyến cáo có thể không đủ liều lượng yêu cầu.
Nếu bạn đang mang thai và nhận ra là hũ Vitamin của mình đã hết hạn thì đừng lo lắng nó bạn sẽ không nạp đủ lượng Vitamin trong ngày hôm đó.
Nhiều khả năng là chúng vẫn giữ được lượng Axit Folic cần thiết sau 1-2 năm hết hạn vì thế, hãy hít 1 hơi thật sâu và nhớ mua hũ mới vào lần tới nhé.
Vitamin có thể nhanh chóng hết hạn hơn nếu gặp phải 1 số yếu tố có liên quan đến từ khâu sản xuất đến cách dùng của từng người.
- Dạng Vitamin: Các Vitamin dạng lỏng và keo có xu hướng nhanh hết hạn hơn viên nén, viên nang và viên nang mềm.
- Loại hộp đựng: Các loại Vitamin được chứa trong những hộp có màu mờ sẽ bảo quan lâu hơn các loại sử dụng hộp trong suốt do ảnh hưởng của tia UV từ mặt trời.
- Nắp hộp đựng: Tương tự như hộp đựng, nắp hộp đựng nếu không được thiết kế để đóng kín thì có thể khiến sản phẩm dễ tiếp nhận nhiều hơi ẩm và nhanh hư hơn.
- Cách bảo quản: Nếu bạn cất Vitamin trong những khu vực có độ ẩm cao như tủ thuốc gần phòng tắm, tủ lạnh có thể khiến chúng nhanh hỏng hơn. Tương tự, đặt chúng ở nơi có nhiệt độ cao như nhà bếp, cửa sổ có nhiều nắng cũng như vậy. Bảo quản ở tủ tối và mát mẻ sẽ là nơi tốt nhất.
- Ô nhiễm: Sự ô nhiễm khi tiếp xúc cũng làm cho sản phẩm mau hư hơn, ví dụ bạn vừa làm đồ ăn xong cái thò tay vào bốc 1 viên Vitamin để uống cũng làm cho hạn sử dụng của sản phẩm nhanh chóng giảm đi.
Từng loại Vitamin có thời gian sử dụng khác nhau. Ví dụ dưới đây là các Vitamin có thời gian sử dụng ngắn hơn so với các loại khác:
- Vitamin C: Đây là loại Vitamin rất nhạy cảm với độ ẩm, nếu bị ẩm nó sẽ bị hư, do vậy nếu sản phẩm đóng gói không đúng cách hoặc bạn thường xuyên mở hộp chứa ở môi trường ẩm ướt sẽ khiến nó bị nhanh hư hơn.
- Thiamin: Một trong những loại Vitamin B không ổn định, và cũng bị ảnh hưởng bởi độ ẩm, vì thế đừng để nó gần nơi ẩm ướt.
- Vitamin K: Khi dùng chung với các loại vitamin tổng hợp có chứa khoáng chất thì Vitamin K cũng suy giảm chất lượng nhanh hơn.
- Nếu bạn dùng Vitamin tổng hợp [Multivitamin] thì thường thời hạn sử dụng sẽ được lấy của loại nhanh hư nhất.
Khi thấy một hũ Vitamin hết hạn, bạn hãy loại bỏ nó theo quy trình sau để đảm bảo không bị trẻ em hay thú vật của mình nuốt phải nhé.
Đầu tiên, loại bỏ các viên vitamin ra khỏi hộp cho vào túi đựng cho cho vào 1 ít cà phê hoặc một chất nào đó khác an toàn. Việc này sẽ giúp cho thứu vật hoặc trẻ em bớt tò mì khi nhìn thấy chúng trong thùng rác.
Đóng hộp đựng và niêm phong túi đựng lại. Cho toàn bộ vào thùng rác.
Không nên đổ các viên vitamin vào nhà vệ sinh vì chúng có thể đi vào đường nước chưa xử lý và đi vào các sông suối và nguồn nước khác.
Xem thêm: Uống Vitamin lúc nào để có hiệu quả nhất
Nếu vô tình phát hiện mình sử dụng 1 hũ Vitamin hết hạn sử dụng chưa quá lâu thì cũng không cần phải quá lo lắng, nếu được bảo quản tốt thì thời gian sử dụng nó vẫn kéo dài hơn là những gì ghi trên hộp, do vậy đừng vội vàng lo lắng, chỉ cần bình tĩnh xử lý hũ vitamin đó và nhớ đi mua hũ mới về uống là được bạn nhé.