Tình trạng học sinh đi xe máy trên 50 phân khối, vi phạm Luật Giao thông đường bộ còn khá phổ biến.
Theo đánh giá của Ủy ban An toàn giao thông [ATGT] quốc gia, hiện nay trên cả nước, tình trạng học sinh phổ thông, nhất là cấp THPT, THCS vi phạm quy định về trật tự, ATGT rất phổ biến, tiềm ẩn nguy cơ cao gây tai nạn giao thông [TNGT]; tập trung vào một số hành vi vi phạm như điều khiển xe máy khi chưa đủ tuổi, không có giấy phép lái xe, không đội mũ bảo hiểm, chở quá số người quy định...
Muôn lý do vi phạm
Bước vào năm học mới, chị Nguyễn Thị Thanh [ở phường Đông Hương, TP Thanh Hóa], thêm phần lo lắng về việc đi lại của hai con - cô con gái vừa đỗ vào lớp 10 Trường THPT Hàm Rồng và cậu con trai học lớp 7 Trường THCS Quang Trung. Chồng làm ở xa không thể đưa đón con, hai con học ở hai nơi, không có điều kiện đưa đón nhau nên chị Dung nghe theo “tư vấn” của các phụ huynh khác, mua xe máy cho con gái dù biết cháu chưa đủ tuổi đi xe máy, chưa thể có giấy phép lái xe.
Giống như chị Dung, nhiều phụ huynh cũng đành chọn “hạ sách” đó để giải quyết việc đi lại cho con em mình. Chị Vũ Thị Thu [phường Đông Vệ, TP Thanh Hóa] cho biết, nhà có 4 người mà chỉ có 1 chiếc xe máy nên khi con đậu vào Trường THPT chuyên Lam Sơn, ông ngoại đã “viện trợ” cho chiếc xe Cup 82 để cháu tự đi học. Dù biết là sai nhưng theo chị Thu “cũng chẳng còn cách nào” và mỗi lần con bị cảnh sát giao thông “tuýt còi” hay nhà trường nhắc nhở chị lại “muối mặt” đi nộp phạt.
Vì nhiều lý do, tình trạng học sinh đi xe máy đến trường khá phổ biến. Dạo qua một số cổng trường THPT ở trung tâm thành phố hoặc các huyện, thị xã vào giờ đến lớp hay tan trường, có thể dễ dàng thấy không ít thanh, thiếu niên mặc đồng phục học sinh tự điều khiển xe máy đi học, dù hầu hết đều chưa có giấy phép lái xe, chưa đủ tuổi sử dụng và chưa có ý thức khi sử dụng phương tiện tham gia giao thông. Ra khỏi cổng trường, các em điều khiển xe máy thường không đội mũ bảo hiểm, tụ tập đi hàng hai, hàng ba, lạng lách đánh võng trên đường, tiềm ẩn nguy cơ rất cao gây TNGT. Thực trạng này rất đáng lo ngại, diễn ra phổ biến tại nhiều trường học, là một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến cho TNGT trong học sinh tăng cao.
Cần xử lý đồng bộ từ nhiều phía
Có thể thấy, nhiều gia đình mặc nhiên chấp nhận, thậm chí cho con em mình tự điều khiển xe máy, xe máy điện đi lại, dù biết con em chưa đủ tuổi và tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm về TNGT. Thêm vào đó, một số em học sinh, nhất là học sinh nam khi tham gia giao thông thích “thể hiện”, ra khỏi cổng trường là nằm ngoài sự quản lý, nên có tâm lý coi thường, không sợ bị “đánh” vào hạnh kiểm, không đội mũ bảo hiểm, chở quá số người quy định, lạng lách đánh võng, đi ngược chiều... Nhiều trường học đã tuyên truyền, quán triệt cho học sinh, giáo viên và phổ biến đến phụ huynh các quy định về ATGT. Tuy nhiên, thực tế cho thấy từ tuyên truyền đến tổ chức thực hiện đang còn một khoảng cách rất lớn, hiệu quả đạt thấp. Qua các vụ TNGT ở đối tượng học sinh, nguyên nhân trực tiếp do học sinh vi phạm các quy định pháp luật về trật tự ATGT. Bên cạnh đó, do các gia đình thiếu trách nhiệm trong việc quản lý con em mình khi đi học, giao xe cho con khi chưa đủ điều kiện điều khiển.
Theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP của Chính phủ, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi điều khiển xe mô tô, xe gắn máy [kể cả xe máy điện] và các loại xe tương tự xe mô tô hoặc điều khiển xe ô tô, máy kéo và các loại xe tương tự xe ô tô sẽ bị phạt cảnh cáo. Người đủ 16 tuổi trở lên được lái xe gắn máy có dung tích xi-lanh dưới 50cc. Tuy nhiên thực tế nhiều học sinh hiện đang điều khiển các loại xe mô tô có dung tích trên 50cc. Nhiều trường hợp còn thường xuyên không đội mũ bảo hiểm, lạng lách đánh võng gây mất ATGT.
Thời gian qua, Đội Cảnh sát giao thông - trật tự [Công an TP Thanh Hóa] đã phối hợp với các trường học trên địa bàn TP Thanh Hóa tổ chức các buổi nói chuyện, tuyên truyền về ATGT cho học sinh các cấp học. Học sinh khối tiểu học và THCS làm quen với các tình huống giao thông gần gũi, sinh động. Với học sinh THPT, đơn vị lồng ghép bài học về luật pháp thông qua các bức ảnh tuyên truyền để các em nhận thức rõ hơn về hậu quả của việc điều khiển xe máy khi chưa đủ điều kiện.
Trung tá Nguyễn Anh Tuấn, Phó Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông - trật tự [Công an TP Thanh Hóa], cho biết: 3 tháng đầu năm 2021, đội đã xử lý 6.211 trường hợp người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy vi phạm quy định hiện hành, trong đó có 290 trường hợp vi phạm là học sinh. Đa số trường hợp học sinh đi xe máy bị dừng xe có lỗi ban đầu là không đội mũ bảo hiểm. Khi kiểm tra, các cháu đều không có giấy tờ hợp lệ... Những trường hợp vi phạm đều bị tạm giữ phương tiện và cơ quan chức năng lập hồ sơ, thông báo về nhà trường. Hiện đơn vị đang tiếp tục triển khai các chuyên đề liên quan đến việc xử lý học sinh vi phạm khi điều khiển xe máy đến trường và tham gia giao thông.
Mới đây, Ủy ban ATGT quốc gia đã có công văn đề nghị Bộ Giáo dục và Ðào tạo chỉ đạo các Sở Giáo dục và Ðào tạo yêu cầu các trường phối hợp với ban đại diện cha mẹ học sinh thường xuyên nhắc nhở, giáo dục con em tự giác chấp hành quy tắc giao thông, đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên xe máy, không chở quá số người quy định; không điều khiển xe máy khi chưa đủ tuổi, không có giấy phép lái xe. Tuy nhiên, để hạn chế tình trạng học sinh vi phạm, các nhà trường cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn với cơ quan chức năng trong tiếp nhận thông tin, xử lý đối với học sinh vi phạm các quy định về điều khiển xe máy không có giấy phép lái xe, chưa đủ tuổi. Ban giám hiệu các trường cần định kỳ kiểm tra việc thực hiện cam kết giữa gia đình và nhà trường trong công tác giáo dục và bảo đảm trật tự ATGT cho học sinh.
Phan Nga
Hàng trăm trường hợp vi phạm
Thời gian qua, không ít phụ huynh ở Quảng Ngãi giao xe máy phân khối lớn [có dung tích xi lanh trên 50cc] để con em mình tự điều khiển đến trường. Điều này không những vi phạm Luật Giao thông đường bộ mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn rất cao.
Theo quan sát tại nhiều trường phổ thông ở các thành phố, thị xã, phần lớn học sinh tan học được bố mẹ đón, đi xe đạp hoặc đi bộ về nhà. Tuy nhiên, vẫn có một số học sinh đi xe máy đến trường, gửi xe tại các điểm trông xe tự phát do người dân lập nên.
Tại cổng phụ trường THPT Trần Quốc Tuấn [phường Nguyễn Nghiêm, TP Quảng Ngãi], trước và sau các buổi học, rất dễ bắt gặp nhiều học sinh đi các loại xe phân khối trên 50cc như: Sirius, Jupiter, Air Blade, Wave… đến trường. Một số học sinh còn không đội mũ bảo hiểm, chở 3, phóng nhanh vượt ẩu… gây nên tình trạng lộn xộn, mất an toàn giao thông.
Trên đoạn đường khoảng 200m ở khu vực cổng phụ của trường THPT Trần Quốc Tuấn [đường Lê Khiết] có đến vài điểm giữ xe máy cho học sinh. Phần vỉa hè và lòng đường của tuyến đường này bị người dân chiếm dụng để trông giữ xe cho học sinh.
Còn tại trường THPT Lê Trung Đình [phường Chánh Lộ, TP Quảng Ngãi], tình trạng học sinh đi xe máy phân khối trên 50cc cũng không kém phần tấp nập. Khu vực trước cổng trường này cũng có 4 - 5 điểm trông giữ xe máy.
Luật Giao thông đường bộ quy định, người đủ 16 tuổi được phép điều khiển xe gắn máy, nhưng chỉ là xe có dung tích xi lanh dưới 50cc. Thế nhưng, thực trạng học sinh điều khiển xe gắn máy phân khối lớn, có dung tích xi lanh trên 50cc vẫn đang diễn ra phổ biến trên các tuyến đường, nhất là địa bàn TP Quảng Ngãi.
Thiếu tá Trương Quang Nghĩa - Phó Đội trưởng Đội CSGT Công an TP Quảng Ngãi thông tin, từ đầu năm 2022 đến nay, lực lượng CSGT Công an TP Quảng Ngãi đã ra quân xử lý hơn 500 trường hợp vi phạm, tạm giữ nhiều phương tiện do trẻ em, học sinh điều khiển. Hầu hết các em trong độ tuổi 14 -18 và chưa có giấy phép lái xe. Tình trạng này thật sự đáng báo động về sự an toàn của học sinh khi tham gia giao thông.
Cần sự phối hợp từ nhiều phía
Thầy Tạ Công Trung - Phó hiệu trưởng trường THPT Trần Quốc Tuấn thừa nhận có tình trạng học sinh đi xe phân khối lớn đến trường khi chưa đủ tuổi, chưa có giấy phép lái xe.
Theo thầy Trung, dù nhà trường thường xuyên tuyên truyền cho học sinh, và yêu cầu phụ huynh cam kết không cho con em sử dụng xe máy phân khối lớn nhưng tình trạng này vẫn còn tiếp diễn. Học sinh vẫn sử dụng xe phân khối lớn đi học và gửi xe ngoài nhà trường.
“Nhà trường sẽ phối hợp với chính quyền địa phương quán triệt, chấn chỉnh hoạt động gửi xe phía bên ngoài trường. Đồng thời, phối hợp với công an TP Quảng Ngãi xử lý tình trạng các em học sinh của trường chạy xe gắn máy trên 50cc và vi phạm quy định về an toàn giao thông. Trường hợp nào bị phát hiện hoặc bị lực lượng giao thông xử lý, nhà trường sẽ kiểm điểm và xem xét xếp loại hạnh kiểm vào cuối học kỳ”, thầy Trung nói.
Thiếu tá Trương Quang Nghĩa cho biết thêm, thực tế thời gian qua, nhiều trường hợp học sinh đã bị xử lý vẫn tiếp tục vi phạm, phụ huynh vẫn cho đưa xe cho các con tiếp tục điều khiển đến trường. Khi bị kiểm tra, nhiều học sinh tránh né, không hợp tác, gây mất thời gian cho lực lượng chức năng.
Học sinh điều khiển xe máy phân khối lớn trong khi các em chưa được trang bị kiến thức, kỹ năng, nguy cơ xảy ra tai nạn đáng tiếc là điều không tránh khỏi. Do đó, các ngành chức năng, chính quyền địa phương và nhà trường cần thực hiện đồng bộ giải pháp nhằm kiểm soát tình trạng học sinh điều khiển xe máy phân khối lớn đến trường. Các bậc phụ huynh cần nâng cao nhận thức bảo đảm an toàn cho các em, không cho phép con mình đi xe gắn máy phân khối lớn đến trường nếu chưa đủ tuổi.
“Để chấn chỉnh tình trạng này, ngoài việc tăng cường kiểm tra giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, cần có sự phối hợp giữa nhà trường, phụ huynh và các cơ quan chức năng. Nhất là phụ huynh thường xuyên nhắc nhở giáo dục con em tự giác chấp hành các quy định về an toàn giao thông”, thiếu tá Nghĩa chia sẻ.