Rơ lưỡi hay làm sạch lưỡi cho trẻ sơ sinh là cách vệ sinh khoang miệng thường gặp khi thấy lưỡi của trẻ xuất hiện các cặn sữa, mảng trắng bẩn. Cặn sữa ở lưỡi lâu ngày có thể gây ra bệnh nấm lưỡi ở trẻ. Sau đây chúng tôi xin hướng dẫn cách rơ lưỡi cho trẻ sơ sinh hiệu quả và an toàn nhất mà mẹ nên biết.
Rơ lưỡi hay làm sạch lưỡi cho trẻ sơ sinh là cách vệ sinh khoang miệng thường gặp khi thấy lưỡi của trẻ xuất hiện các cặn sữa, mảng trắng bẩn được gọi là bựa lưỡi.
Trẻ sơ sinh là đối tượng dễ nhiễm virus, vi khuẩn và các loại nấm có hại do sức đề kháng của trẻ còn kém, các cơ quan như hệ miễn dịch, hệ hô hấp chưa hoàn thiện. Đặc biệt, trẻ sơ sinh chưa tự vệ sinh cá nhân cho mình. Mỗi khi trẻ bú hay ăn xong, các cặn sữa, cặn thức ăn có thể đọng lại trên lưỡi và khoang miệng, lâu ngày gây bệnh nấm lưỡi.
Trẻ sơ sinh sức đề kháng kém, chưa tự vệ sinh cá nhân nên các cặn sữa và thức ăn sẽ dễ đọng lại trên lưỡi nếu không được vệ sinh hay rơ lưỡi thường xuyên.
2. Hướng dẫn cách rơ lưỡi cho trẻ sơ sinh
Sau đây là cách rơ lưỡi cho trẻ bằng nước muối sinh lý được đánh giá là an toàn và hiệu quả nhất, không gây nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ. Mẹ cần lưu ý thực hiện đúng các cách sau.
2.1 Chuẩn bị
– Một miếng gạc thanh trùng.
– Nước muối sinh lý [0,9% Natriclorid].
– Nước lọc và 2 chén nhỏ.
2.2 Cách làm:
– Mẹ rửa sạch tay trước khi rơ lưỡi cho bé.
– Đổ nước muối sinh lý ra chén nhỏ, sau đó luồn miếng gạc để rơ lưỡi vào ngón tay trỏ rồi chấm vào chén nước muối sinh lý đã chuẩn bị. Lưu ý, chấm ướt 2/3 ngón tay trỏ.
– Một tay mẹ bế bé ngửa vào lòng chắc chắn, đưa ngón tay có đeo gạc đặt vào miệng trẻ. Lưu ý có thể nói chuyện cho bé cười để dễ đưa ngón tay đeo gạc vào miệng bé hơn.
– Sau đó dùng ngón tay trỏ đã đeo gạc mềm mại rơ lưỡi cho trẻ từ hai bên má, lợi rồi bắt đầu làm sạch vùng lưỡi.
– Mẹ nên thường xuyên đưa ngón tay đeo gạc ra ngoài chấm vào chén nước lọc để các mảng bám bẩn trên gạc trôi ra ngoài sau đó chấm tiếp vào chén nước muối sinh lý rồi đưa vào miệng rơ tiếp cho trẻ.
2.3 Lưu ý
– Nên rơ trong khoảng 1-2 phút tránh rơ lâu sẽ khiến lưỡi trẻ bị rát. Thực hiện rơ lưỡi cho trẻ từ 1-2 lần/ngày vào buổi sáng và tối để giữ vệ sinh miệng thật sạch cho bé.
– Mẹ không nên rơ lưỡi khi trẻ vừa ăn no, nên rơ lưỡi khi trẻ đang đói, tốt nhất là trước khi bé bú khoảng 10 phút để tránh trẻ bị nôn trớ.
– Trong lúc rơ lưỡi, bé có thể khó chịu, la khóc, mẹ nên thực hiện nhẹ nhàng, nhanh tay, đồng thời nên trò chuyện với trẻ để giúp trẻ thoải mái hơn, quên đau.
– Trẻ có thể muốn nôn ọe khi rơ lưỡi khi đó mẹ không nên quá lo lắng mà không nên rơ sâu vào gốc lưỡi vì điều này sẽ khiến trẻ dễ bị nôn, trớ.
– Nếu mẹ thấy việc rơ lưỡi giúp trẻ làm sạch khoang miệng, sạch các khoảng trắng, bẩn bám trên lưỡi mà không gây đau rát hay ảnh hưởng đến lưỡi trẻ thì nên tiếp tục rơ lưỡi cho bé.
– Nếu thấy các mảng trắng, bám trên lưỡi khó đi mẹ tuyệt đối không nên tìm cách cạo ra vì có thể tổn thương khiến lưỡi bị chảy máu gây ra nhiễm trùng. Khi đó mẹ nên cho trẻ đến khám chuyên khoa Nhi tại cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ kiểm tra và điều trị cho trẻ vì rất có thể trẻ bị nấm lưỡi, việc rơ không sẽ không khỏi.
3. Có nên rơ lưỡi bằng mật ong cho trẻ?
Không nên dùng mật ong để rơ lưỡi cho trẻ sơ sinh vì mật ong có chứa nhiều độc tố dễ khiến trẻ bị ngộ độc nặng, gây nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng của trẻ
Rất nhiều mẹ truyền tai nhau khi thấy trẻ có cặn ở lưỡi hay các mảng trắng trên lưỡi thì nên rơ lưỡi cho trẻ bằng mật ong. Tuy nhiên, theo khuyến cáo từ các bác sĩ chuyên khoa Nhi tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc – mẹ KHÔNG NÊN rơ lưỡi cho trẻ bằng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi vì các lý do sau đây:
– Mật ong có tác dụng kháng viêm, chống khuẩn tốt nhưng trong mật ong cũng chứa các độc tố gây nguy hiểm cho hệ thần kinh và gây nên chứng liệt cơ.
– Đặc biệt, độc tố từ mật ong có thể khiến trẻ rơi vào tình trạng bị ngộ độc nặng, nguy hiểm đến sự an toàn và tính mạng của trẻ. Đã có trường hợp trẻ bị tử vong do mẹ dùng mật ong để rơ lưỡi cho trẻ, do đó ba mẹ tuyệt đối không nên áp dụng cách này.
4. Tần suất rơ lưỡi cho trẻ
4.1 Đối với trẻ chỉ bú mẹ
Khi trẻ vẫn đang bú mẹ hoặc bú sữa mẹ qua bình thì không cần thiết đánh rơ lưỡi hàng ngày. Nguyên nhân là do khi bú, lưỡi bé cọ sát với núm ti nên rất hiếm khi đọng cắn sữa. Tần suất hợp lý cho giai đoạn này là 2 – 3 lần 1 ngày.
4.2 Đối với trẻ bú mẹ và ăn thêm sữa ngoài
Với những bé vừa bú mẹ và vừa bổ sung ăn sữa ngoài thì cần rơ lưỡi mỗi ngày mộtt lần. Thêm vào đó, khi nào trẻ ăn sữa xong, mẹ nên cho trẻ uống 1 – 2 thìa nước ấm để tráng miệng cho con.
4.3 Đối với trẻ chỉ bú ngoài
Do khi bú ngoài, lưỡi trẻ bị đóng cặn dẫn đến hiện tượng tưa lưỡi hay đen lưỡi nên mẹ cần đánh rơ lưỡi 2 lần/ngày sau khi đã tráng miệng bằng 1 – 2 thìa nước ấm.
Theo lời khuyên của các bác sĩ, mẹ nên rơ lưỡi cho trẻ vào khoảng thời gian sau ăn sáng 2 tiếng. Nếu rơ lưỡi ngay sau khi ăn sẽ khiến bé gặp hiện tượng nôn trớ, còn nếu rơ trước 2 tiếng sẽ khiến bé bị nôn khan.
Qua bài viết trên, hi vọng rằng chúng tôi đã cung cấp cho các mẹ thông tin về cách rơ lưỡi cho trẻ sơ sinh. Khi thấy lưỡi trẻ có các mảng trắng nhiều hay việc dùng gạc để tưa lưỡi cho trẻ không có hiệu quả, mẹ nên đưa con đến đi khám tại cơ sở y tế uy tín để bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân và điều trị hiệu quả cho trẻ.
Trong 6 tháng đầu đời, ít hay nhiều thì các trẻ đều bị nôn trớ. Trẻ có thể trớ ra sữa mới bú xong hoặc cũng có thể ra sữa vón cục. Vậy hiện tượng sữa vón cục trong miệng bé là như thế nào? Khi gặp hiện tượng này thì nên xử lý thế nào? Vệ sinh miệng cho bé như nào là đúng cách?
1.1 Sữa vón cục là gì?
Sữa vón cục là sữa đã được tiêu hóa một phần ở trong dạ dày. Do một nguyên nhân nào đó mà sau khi bú, trẻ bị ọc ra sữa vón cục kèm theo dịch nhớt. Dịch nhớt này chính là dịch tiêu hóa của dạ dày.
Nếu hiện tượng này xảy ra với tần số ít [thường nhiều nhất là 3 lần trong 1 ngày], không ảnh hưởng đến hô hấp, không gây khó chịu cho trẻ thì chỉ tính là nôn trớ sinh lý, không cần phải điều trị.
Ngược lại, nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên gây ho, thở khò khè kéo dài kèm theo sự thay đổi về cân nặng thì nên đưa trẻ đi khám vì có thể trẻ đang bị trào ngược dạ dày thực quản.
1.2 Nguyên nhân khiến bé ọc ra sữa vón cục
- Hệ tiêu hóa của trẻ còn non yếu, dạ dày trẻ nhỏ nằm ngang cao hơn so với người lớn nên dễ bị nôn trớ. Hoạt động của tâm vị yếu nên nếu ăn no quá hay thay đổi tư thế đột ngột sẽ dẫn đến nôn, ọc sữa ngay khi đang bú.
- Trẻ bú quá nhanh hoặc ăn quá no.
- Do bú sữa công thức: Sữa công thức thường lâu tiêu hóa hơn so với sữa mẹ do vậy nhiều khi chưa kịp tiêu hóa đã bị nôn trớ ra. Thường lúc này sẽ thấy trẻ nôn ra sữa vón cục kèm theo dịch dạ dày.
Nôn ra sữa vón cục do bị trào ngược dạ dày thực quản cũng là một vấn đề hay gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bình thường thức ăn qua miệng, thực quản xuống đến dạ dày, được tiêu hóa ở dạ dày rồi đưa từng chút một xuống ruột non để tái hấp thu và đào thải ra ngoài. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, hoạt động co bóp của các cơ đường tiêu hóa đôi khi không đồng bộ gây nên sự rối loạn nhu động ruột nên trẻ bị nôn trớ và có hiện tượng sữa vón cục trong miệng bé.
Trẻ bị nôn trớ có thể do nhiều nguyên nhân
1.3 Xử lý thế nào khi bé bị nôn ra sữa vón cục?
- Khi trẻ bị nôn trớ ra sữa vón cục, bố mẹ trẻ nên giữ bình tĩnh để có thể xử lý tình huống tốt nhất.
- Không bế thốc trẻ ở tư thế đứng, cho trẻ nằm nghiêng người trẻ sang một bên để sữa ra ngoài theo khóe miệng mà không bị vào mũi hay vòi tai của trẻ.
- Nhẹ nhàng nâng trẻ lên, lấy khăn lau miệng cho trẻ.
- Nếu trẻ bị trớ sữa qua mũi miệng, dùng hút mũi và rửa mũi miệng cho trẻ bằng nước muối sinh lý.
- Sau 30 phút có thể cho trẻ ăn lại. Không cho trẻ ăn luôn vì có thể sẽ bị trớ tiếp.
Trong khoang miệng cũng như ở bề mặt lưỡi của trẻ có rất nhiều các vi khuẩn và vi sinh vật gây nên mùi hôi khó chịu. Vì vậy nếu trẻ không được vệ sinh miệng đúng cách sẽ xuất hiện các tưa lưỡi, gây giảm thậm chí mất vị giác, tạo cho trẻ cảm giác chán ăn, nôn trớ, quấy khóc, bỏ bú.
Việc giữ vệ sinh khoang miệng không chỉ quan trọng ở người lớn mà cũng vô cùng cần thiết ở trẻ nhỏ, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, trẻ thường không tự vệ sinh được răng miệng cho bản thân nên các bậc bố mẹ phải nắm được cách vệ sinh đúng cách để đảm bảo sức khỏe răng miệng cho con.
Có 2 cách vệ sinh miệng cho bé mà các mẹ cần phải lưu ý đó là vệ sinh hằng ngày và vệ sinh khi trẻ có tưa lưỡi.
2.1 Vệ sinh miệng hằng ngày để lấy hết cặn sữa, xử lý sữa vón cục
Thời điểm thường là sau khi trẻ ăn sữa xong. Cần vệ sinh miệng để lấy đi các cặn sữa đọng lại trên bề mặt. Cặn sữa là những chấm nhỏ màu trắng xuất hiện trên niêm mạc lưỡi sau khi trẻ bú xong, không gây cảm giác đau đớn, dễ bong và trôi khi trẻ nuốt nước bọt. Cặn sữa thường do trẻ ngậm sữa đi ngủ hoặc do trẻ được nuôi bằng sữa công thức.
- Các bước vệ sinh
- Mẹ rửa tay thật sạch bằng dung dịch sát khuẩn.
- Đặt trẻ nằm trên giường hoặc bế trẻ trên đùi.
- Quấn gạc quanh ngón trỏ của mẹ hoặc đeo gạc tưa lưỡi hình ống.
- Nhúng ngón tay quấn gạc vào dung dịch NaCl 0,9% hoặc nước đun sôi để nguội rồi chạm nhẹ vào môi dưới để trẻ mở miệng. Sau đó nhẹ nhàng di chuyển tay đến từng vùng trong khoang miệng của trẻ từ lưỡi đến vòm miệng, nướu, họng... để lau sạch miệng cho trẻ. [Lưu ý không đưa tay quá sâu có thể sẽ gây kích thích nôn trớ cho trẻ].
- Đặt ngón tay vào phía gốc lưỡi rồi kéo ra ngoài để có thể loại bỏ hoàn toàn các cặn sữa bên dưới.
2.2 Vệ sinh miệng cho trẻ để đánh tưa lưỡi
Khác với cặn sữa hay sữa vón cục, tưa lưỡi là những màng giả mạc màu trắng ở niêm mạc miệng, bám chặt vào bề mặt lưỡi, khó bong, gây đau rát, có thể chảy máu khi cọ xát hay cố cạy ra. Tưa lưỡi do nấm candida albicans - một loại nấm men có trong khoang miệng của trẻ.
Đánh tưa lưỡi khi vệ sinh cho trẻ bị nấm miệng cũng tương tự như cách vệ sinh miệng hằng ngày cho trẻ nhưng khác nhau ở điểm đánh tưa lưỡi cần kết hợp sử dụng thuốc kháng nấm để vệ sinh.
Các bước đánh tưa lưỡi:
- Rửa tay sạch bằng dung dịch vô khuẩn trước khi vệ sinh miệng cho trẻ.
- Đặt trẻ nằm trên giường hoặc bế trẻ trên đùi.
- Quấn gạc quanh ngón trỏ của mẹ hoặc đeo gạc tưa lưỡi hình ống.
- Nhúng ngón tay quấn gạc vào dung dịch Nystatin 500.000 đơn vị rồi chạm nhẹ vào môi dưới để trẻ mở miệng rồi nhẹ nhàng di chuyển tay đến các vị trí của lưỡi để lau sạch bề mặt lưỡi. Lưu ý không đưa tay quá sâu sẽ gây kích thích nôn trớ cho trẻ.
- Dùng miếng gạc khác lau mặt trong 2 bên má, vòm miệng và nướu.
- Đặt ngón tay vào phía gốc lưỡi rồi kéo ra ngoài để có thể loại bỏ hoàn toàn các cặn sữa bên dưới.
- Lặp lại thao tác tương tự lần thứ 2 nếu trẻ có nhiều tưa lưỡi.
Lưu ý: Đánh tưa lưỡi cho trẻ nên đánh ngày 4 lần với các hoạt chất chống nấm được bác sĩ chỉ định và sau khi trẻ đã hết tưa vẫn nên vệ sinh tiếp như vậy cho trẻ trong 2 ngày sau đó để triệt để hơn.
Rửa tay sạch trước khi vệ sinh miệng cho trẻ
- Cho trẻ bú mẹ đúng cách, không cho ăn quá nhiều mà chỉ nên ăn no vừa đủ và ăn thành nhiều bữa nhỏ.
- Tốt nhất nên cho trẻ bú mẹ trực tiếp, không nên bú qua bình nhất là khi trẻ còn nhỏ. Điều này sẽ giúp dạ dày của trẻ giãn ra đúng mức đủ để chứa lượng sữa trẻ bú vào, giảm được nguy cơ bị nôn trớ do co bóp của dạ dày
- Lưu ý tư thế trẻ khi bú: Kê gối cao khoảng 1 viên gạch để bé nằm trong tư thế vai với đầu dốc ít nhất 30 độ. Tư thế nửa nằm nửa ngồi sẽ giúp trẻ giảm bị ọc sữa hay nôn trớ.
- Sau khi bú nên bế trẻ ở tư thế đứng ít nhất khoảng 30 phút.
- Nếu trẻ bú bình: yêu cầu chọn bình chuẩn, pha sữa đúng cách, cho trẻ bú không để bình nằm ngang vì khi đó lượng sữa ngập núm vú sẽ dễ gây sặc cho trẻ.
- Cho trẻ ăn khi trẻ tỉnh táo, thoải mái, không mệt mỏi, không buồn ngủ.
- Không ép trẻ ăn quá nhiều so với lượng bình thường trẻ có thể ăn.
Trong giai đoạn 0-6 tháng, trẻ nôn trớ sau khi bú, nôn trớ ra sữa vón cục hay trẻ bị tưa lưỡi,...... là những hiện tượng khá thường gặp ở trẻ sơ sinh. Các bà mẹ nên tìm hiểu về các kỹ năng chăm sóc cho trẻ trong những trường hợp này để không bị thụ động khi xử lý. Khoa nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ tiếp nhận và thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải: Sốt virus, sốt vi khuẩn, viêm tai giữa, viêm phổi ở trẻ,....Với trang thiết bị hiện đại, không gian vô trùng, giảm thiểu tối đa tác động cũng như nguy cơ lây lan bệnh. Cùng với đó là sự tận tâm từ các bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên môn với các bệnh nhi, giúp việc thăm khám không còn là nỗi trăn trở của các bậc cha mẹ.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Em bé lim dim tận hưởng lần tắm đầu tiên sau khi chào đời
XEM THÊM: