Định giá cổ phiếu là cách mà nhà đầu tư chứng khoán tìm giá trị thực hay giá trị nội tại của một cổ phiếu. Hiểu một cách đơn giản định giá cổ phiếu là việc nhà đầu tư đánh giá xem cổ phiếu đó có giá bao nhiêu tiền tại thời điểm hiện tại. Từ đó đưa ra quyết định có nên đầu tư vào cổ phiếu đó hay không.
Mục đích của định giá cổ phiếu là xác định giá trị thực của cổ phiếu trong một thời điểm nhất định, từ đó xác định tiềm năng cổ phiếu và đưa ra những quyết định đầu tư liên quan.
2. Tại sao nhà đầu tư cần định giá cổ phiếu?
Đối với việc tham gia đầu tư chứng khoán, việc định giá cổ phiếu có ý nghĩa rất quan trọng. Điều này không chỉ tác động đến các nhà đầu tư mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu. Theo đó, cần phải định giá chứng khoán bởi:
Đối với doanh nghiệp: Định giá cổ phiếu là một trong những bước quan trọng của công ty cổ phần khi muốn chào bán cổ phiếu, huy động vốn và nâng tầm ảnh hưởng của doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán.
Đối với nhà đầu tư: Định giá cổ phiếu giúp người đầu tư biết được loại cổ phiếu nào đáng mua và có khả năng sinh lợi lớn nhất. Từ đó đưa ra quyết định mua vào hoặc bán ra để thu về lợi nhuận.
3. Các phương pháp và công thức định giá cổ phiếu
3.1. Công thức tính, cách định giá cổ phiếu theo phương pháp P/E
Định giá theo phương pháp P/E chính là cách dựa vào chỉ số P/E – chỉ số thể hiện mối quan hệ tỷ lệ giữa giá thị trường của cổ phiếu [Price] so với thu nhập của một cổ phần [EPS]. Hay nói cách khác để có được 1 đồng thu nhập từ cổ phiếu, nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu tiền.
Tính toán được P/E, nhà đầu tư có thể dựa vào đó để định giá một cổ phiếu đang đắt hay rẻ. Cách định giá sẽ dựa trên P/E bình quân các doanh nghiệp cùng ngành của cổ phiếu được tính toán [thông thường sẽ loại bỏ các cổ phiếu có mức P/E chênh lệch quá lớn so với các doanh nghiệp khác trong ngành]. Cách định giá này được xác định theo công thức:
Giá trị của một cổ phiếu = EPS * P/E bình quân ngành
Nếu chỉ số P/E cao tức là cổ phiếu đang được định giá cao và ngược lại.
Tuy nhiên, khi định giá theo phương pháp P/E, để đạt hiệu quả, nhà đầu tư cần chú ý:
Phương pháp P/E chỉ nên áp dụng đối với những doanh nghiệp cùng ngành. Tuy nhiên, nhà đầu tư sử dụng phương pháp P/E để định giá cần linh hoạt trong cách sử dụng, không nên áp đặt quá nguyên tắc khi so sánh các công ty khác ngành nghề, hay so sánh công ty với thị trường chung.
Nhà đầu tư cần loại trừ những khoản thu nhập bất thường để tăng tính chính xác của việc định giá. Nếu xét về mặt lý thuyết thì nhà đầu tư nên lấy trung bình tỷ lệ P/E trong khoảng thời gian 2 năm để xây dựng một tỷ lệ P/E tiêu chuẩn và sử dụng trong quá trình ra quyết định đầu tư
Định giá theo P/E, bao nhiêu là hợp lý?
Nhà đầu tư có thể kiểm tra chỉ số P/E của công ty mình quan tâm thông qua các công ty chứng khoán
Những nhà đầu tư mới chưa biết 100 triệu đầu tư vào đâu có thể sử dụng chỉ số P/E để xác định, tùy theo sở thích đầu tư làm giàu của mình. Bạn muốn đạt mức lợi nhuận cao và nhanh thu hồi vốn hay muốn đặt tiền của mình vào một đơn vị đang hoạt động ổn định với lợi nhuận đều đặn. Để áp dụng cách định giá theo phương pháp P/E thông thường có 2 cách:
- So sánh với các công ty khác hoạt động cùng lĩnh vực: Những công ty này phải có sự tương quan nhất định về quy mô và mức độ rủi ro. Chẳng hạn như tỷ lệ P/E bình quân ngành hàng tiêu dùng nhanh ở mức 22,1 thì bạn có thể sử dụng con số này để tính được mức giá trị hợp lý của cổ phiếu công ty mà bạn đang quan tâm.
Ví dụ: Chỉ số EPS của Vinamilk vào ngày 30/9/2018 là 5.540 đồng/cổ phiếu. Vậy giá trị hợp lý của cổ phiếu Vinamilk là: 5.540 x 22,1 = 122.434 đồng/ cổ phiếu.
- So sánh với tỷ lệ P/E của công ty đó trước đây: Với cách định giá này, khách hàng có thể căn cứ vào tỷ lệ P/E trung bình của cổ phiếu đó tối thiểu trong 5 năm. Sau đó dùng mức P/E bình quân này để làm cơ sở tính giá trị cổ phiếu ở thời điểm hiện tại. Nếu chỉ số P/E bình quân thấp hơn mức trung bình dài hạn thì cổ phiếu đó đang rất hấp dẫn.
3.2. Định giá cổ phiếu theo phương pháp P/B
Định giá theo phương pháp P/B chính là việc định giá dựa trên chỉ số P/B.
Chí số P/B là chỉ số được dùng để so sánh giữa giá của một cổ phiếu [Price] với giá trị sổ sách của cổ phiếu đó. P/B là một công cụ của phương pháp phân tích cơ bản để định giá cổ phiếu. Tỷ số P/B thể hiện giá cổ phiếu gấp bao nhiêu lần tài sản ròng [ghi ở báo cáo tài chính] của doanh nghiệp.
Chỉ số P/B được nhiều nhà đầu tư áp dụng để định giá một cổ phiếu. P/B cao thể hiện kỳ vọng vào cổ phiếu đang tốt, tuy nhiên cổ phiếu có thể đang định giá ở mức cao. Giá trị P/B thấp thể hiện kỳ vọng vào cổ phiếu đang thấp, tuy nhiên có thể cổ phiếu đang bị định giá thấp hơn giá trị thực.
- P/B > 1, giá trị cổ phiếu trên thị trường lớn hơn giá trị sổ sách.
- P/B = 1, giá trị cổ phiếu trên thị trường tương đồng với giá trị sổ sách.
- P/B < 1, giá trị cổ phiếu trên thị trường thấp hơn với giá trị sổ sách.
Định giá theo phương pháp P/B sẽ phù hợp trong việc định giá những công ty có phần lớn tài sản có tính thanh khoản cao như ngân hàng, công ty tài chính, bảo hiểm và các công ty đầu tư.
3.3. Định giá cổ phiếu bằng chiết khấu dòng cổ tức
Đối với phương pháp định giá theo phương pháp chiết khấu cổ tức, nhà đầu tư cần xem xét quá trình phát triển của công ty ở những giai đoạn khác nhau.
Thông thường quá trình phát triển của công ty được chia thành 2 giai đoạn:
– Giai đoạn tăng trưởng không ổn định: Trong giai đoạn này nhà đầu tư cần căn cứ vào ước tính về thu nhập và chính sách cổ tức của công ty để xác định cổ tức hàng năm. Công thức định giá cổ phiếu sẽ là:
Trong đó:
- P0: Giá trị cổ phiếu
- DIVt: Mức chi cổ tức năm t
- r: Tỷ lệ lợi tức yêu cầu [hay lãi suất chiết khấu hoặc chi phí vốn cổ phần]
– Giai đoạn phát triển lâu dài và giả định đó là giai đoạn có mức tăng trưởng không đổi, từ đó tính được giá của cổ phiếu. Công thức xác định như sau:
P0 = DIV1 / r – g
Trong đó:
- P0: Giá trị cổ phiếu
- DIV1: Mức chi cổ tức năm 1
- g: mức tăng trưởng
- r: tỷ suất thu nhập dự tính
Lưu ý: Công thức này chỉ đúng khi tốc độ tăng trưởng g nhỏ hơn tỷ suất thu nhập dự tính [r]
Ưu điểm của phương pháp này là phản ánh chính xác, trực diện lợi ích mà các nhà đầu tư nhận được trong tương lai. Tuy nhiên, phương pháp này lại không thể sử dụng trong trường hợp chính sách trả cổ tức không phản ánh khả năng sinh lời, hay doanh nghiệp không thể trả cổ tức trong tương lai.
Ngoài ra còn có một số phương pháp định giá phổ biến khác như: Định giá dựa vào chỉ số đánh giá doanh nghiệp ROA, ROE; Định giá theo phương pháp dòng tiền; Định giá theo công thức Benjamin Graham,…
Khi định giá cổ phiếu, mỗi phương pháp sẽ có những ưu và nhược điểm khác nhau và mỗi phương pháp chỉ phù hợp với từng ngành, từng loại doanh nghiệp khác nhau. Cho nên tùy vào từng trường hợp, nhà đầu tư cân nhắc lựa chọn phương pháp thích hợp nhất.
Nếu gặp khó khăn trong việc định giá, cách tốt nhất là nhà đầu tư có thể tham khảo ý kiến tư vấn từ các chuyên gia chứng khoán có chuyên môn để có sự xác định đúng đắn nhất cho quyết định đầu tư của mình.
Có thể tham khảo thêm bài viết : chỉ số ROA là gì và chỉ số ROE là gì
4. Một số phần mềm định giá cổ phiếu tốt nhất 2021
App Định giá cổ phiếu
Link: //play.google.com/
App hoạt động như một máy tính bỏ túi dùng để Định giá cổ phiếu[DGCP] tức là tìm giá trị thực hay giá trị nội tại của một cổ phiếu. Hay hiểu nôm na là ta đánh giá xem cổ phiếu đó đáng giá bao nhiêu tiền.
Từ đó ra quyết định đầu tư, nếu giá bán trên thị trường thấp hơn đáng kể giá trị định giá đó, sau đó đợi chờ và bán ra khi giá tiệm cận giá trị thực và thu về lợi nhuận.
Stock Analysis
Link: //stockanalysis.com/
Một phần mềm DGCP khác là Stock Analysis thực hiện phân tích dựa vào các báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Ứng dụng này đưa ra thước đo về tính thanh khoản, lợi nhuận cũng như quỹ đạo tăng trưởng và đòn bẩy của công ty đang áp dụng.
Sử dụng Stock Analysis giúp bạn xác định được tính lành mạnh của công ty phát hành cổphiếu, thông qua việc nhập toàn bộ dữ liệu từ báo cáo tài chính ở các năm trước, phần mềm này sẽ đánh giá và đưa ra những tỷ lệ tài chính để cho bạn biết liệu rằng công ty có đang hoạt động tốt hay không.
Stock Rover
Link: //www.stockrover.com/
Stock Rover là một phần mềm DGCP rất tốt trên thị trường. Nó thực hiện sàng lọc các cổ phiếu dựa vào những báo cáo, biểu đồ, chỉ số đo lường hiệu suất doanh mục đầu tư,… Phần mềm này giúp bạn có được những danh sách cổ phiếu tốt nhất trên thị trường, đưa ra các thông số thu nhập từ giá và tăng trưởng thu nhập trên mỗi cổ phiếu.
Nó còn hỗ trợ quản lý danh mục của nhà đầu tư, đánh giá hiệu quả và đưa ra những dự đoán chính xác nhất. Việc tính toán các giá trị, phân tích biên độ an toàn và cảnh báo xu hướng thị trường sẽ mang lại những lựa chọn tối ưu, an toàn hơn cho bạn.
DiscoverCI
Link: //www.discoverci.com/
Đây là phần mềm khá đặc biệt, cung cấp những công cụ tìm ra các cổ phiếu bị định giá thấp trên thị trường, hỗ trợ và theo dõi danh mục đầu tư của bạn. DiscoverCI thông qua hơn 100 tiêu chí để tiến hành sàng lọc cổ phiếu. Các tiêu chí này có thể tùy chỉnh bởi chính nhà đầu tư, nhằm giúp bạn tìm được cổ phiếu đáp ứng với nhu cầu của mình.
Oldschoolvalue
Link: //www.oldschoolvalue.com/
Đây là phần mềm phân tích dữ liệu toàn diện, với cách trình bày cơ bản giúp nhà đầu tư tiết kiệm thời gian hơn 40% so với những phần mềm khác. Oldschoolvalue ra đời khá sớm và vẫn đang phát triển rất tốt. Chất lượng dịch vụ của phần mềm này được đánh giá cao ngoài khả năng định giá cổ phiếu tốt, khả năng sàng lọc cổphiếu có sự tăng trưởng trong thu nhập, lợi nhuận hiệu suất công ty, kỳ vọng của thị trường,… cũng rất tốt.
Metastock
Link: //wikinvest.vn/metastock/
Metastock làm một phần mềm DGCP rất được yêu thích trên thị trường. Nó sẽ dự báo mức giá cổ phiếu chính xác nhất dựa vào hơn 275 chỉ báo và các công cụ vẽ. Phần mềm cung cấp 49 tiện ích để nâng cao khả năng phân tích, đưa ra dữ liệu nhanh chóng không có độ trễ.
Đây là phần mềm mà bạn có thể thực hiện các giao dịch chứng khoán liên tục với hầu hết các sản phẩm như cổ phiếu, hợp đồng tương lai, trái phiếu, chỉ số, quỹ tương hỗ,…
TC2000
Link: //www.tc2000.com/
Phần mềm DGCP TC2000 được đánh giá là dễ sử dụng, trình sàng lọc mạnh mẽ và công cụ phân tích tốt. Bảng điều khiển của phần mềm giúp bạn cùng một lúc theo dõi nhiều loại cổ phiếu khác nhau. Bạn có thể sử dụng nó để thực hiện những giao dịch cơ bản trong đầu tư chứng khoán, dịch vụ hỗ trợ của TC2000 cũng rất tốt nên bạn có thể tham khảo nhé.
Bạn có thể tham khảo để phân tích về một mã cổ phiếu cụ thể, việc bắt đầu khá đơn giản nên nhà đầu tư dễ dàng thực hiện và trải nghiệm.
5. Bài tập định giá cổ phiếu doanh nghiệp có lời giải
Ví dụ: Lợi nhuận sau thuế trên cổ phiếu [EPS] của ngân hàng acb năm 1999 là 151.025 đồng. Giá trị thị trường cổ phiếu ACB ở mức 1,7 triệu. Vậy tỷ lệ P/E sẽ là: 1.700.000 : 151.025 = 11,25 lần.
Ngoài ra, bạn có thể xem thêm các bài tập về định giá cổ phiếu doanh nghiệp tại trang web ôn thi chứng chỉ tài chính sau đây: //tuonthi.com/cach-dinh-gia-co-phieu-cong-ty/
[Wikinvest biên soạn và tổng hợp từ các trang: Thebank.vn, money24h, F319…]