Contents
- Posts tagged with phân tích
- Ý nghĩa và giá trị bài thơ Tự tình của Hồ Xuân Hương
- Posts tagged with thời gian
- Thực cảnh và thực tình của Hồ Xuân Hương [hai câu thực]:
- Nỗi niềm phẫn uất [hai câu luận]:
- Có thể bạn quan tâm
Phân tích ý nghĩa và giá trị bài thơ Tự tình của Hồ Xuân Hương
Hướng dẫn
Ý nghĩa và giá trị bài thơ Tự tình của Hồ Xuân Hương
Hồ Xuân Hương là một thiên tài kỳ nữ nhưng cuộc đời lại gặp nhiều bất hạnh. Chủ đề trong thơ Hồ Xuân Hương chủ yếu viết về người phụ nữ với giọng thơ vừa trào phúng vừa đậm chất trữ tình. Bài thơ Tự tình là một trong những tác phẩm đặc sắc của Hồ Xuân Hương tự viết về mình.
Tự tình[bài II] nằm trong chum thơ Tự tìnhgồm 3 bài của Hồ Xuân Hương.Nhan đề bài thơ biễu hiện rõ nỗi lòng của nhà thơ trước cảnh vật đêm khuya thanh vắng. Tự tìnhcó nghĩa là giải bày, thổ lộ nổi lòng.
Thời gian, không gian và tâm trạng cuả nhân vật trữ tình [hai câu đề]:
Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Thời gian là đêm khuya gợi nhiều tâm trạng. Không gian vắng lặng được gợi tả qua âm thanh tiếng trống canh văng vẳng.Từ dồn gợi tả bước đi dồn dập của thời gian và sự rối bời của tâm trạng
Nổi cô đơn, buồn tủi và bẻ bàng về duyên phận của Hồ Xuân Hương thể hiện qua từ trơ. Trơ có nghĩa là vô cảm, là chai sạn, mất hết cảm giác, không hề có phản ứng gì trước khong gin, thời gian.Trơ còn là tủi hổ, bẽ bàng, dãi dầu, thách thức. Cách ngắt nhịp 1/3/3, biện pháp đảo ngữ đưa từ trơ lên đầu câu có tác dụng nhấn mạnh.
Tác giả sử dụng từ cái hồng nhan với từ nước non gợi sự dãi dầu, cay đắng của thân phận đồng thời cũng bộc lộ bản lĩnh ngang tang, mạnh mẽ của Hồ Xuân Hương.
Thực cảnh và thực tình của Hồ Xuân Hương [hai câu thực]:
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.
Trước nỗi cô dơn, buồn tủi, nhà thơ mang rượu ra uống. Tưởng rằng rượu có thể mang nỗi sầu đi xa. Nhưng trái lại, người càng uống càng thấy tỉnh, càng uống càng thấy buồn hơn.
Cụm từ say lại tỉnh gợi lên cái vòng quẩn quanh, càng cảm nhận rõ nổi đau thân phận. Hình ảnh vầng trăng bóng xế mà vẫn khuyết, chưa tròn vừa mang ý nghĩa tả thực vừa mang ý nghĩa tượng trưng: tuổi xuân đã qua đi mà nhân duyên chưa trọn vẹn.
Nỗi niềm phẫn uất [hai câu luận]:
Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám,
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.
Đến đay, lời thơ trở nên mạnh mẽ, cuonj trào như từng đợt sóng nổi.Biện pháp đảo ngữ, phép đối từ đối câu làm nổi bật sự phẫn uất của cỏ cây cũng là sự phẫn uất của tâm trạng.Sử dụng động từ mạnh xiên đâm kết hợp với bổ ngữ ngang, toạc độc đáo thể hiện sự bướng bỉnh, ngang ngạnh, thái độ phản kháng.
Hình ảnh sự vật tuy nhỏ bé, hèn mọn: rêu, đá nhưng ẩn chứa trong mình sức mạnh trỗi dậy. Đó cũng là nguồn sức mạnh của khát vọng muốn dduwwocj sống một cuộc đời đúng nghĩa mà Hồ Xuân Hương luôn tìm kiếm.
Tâm trạng chán chường, buồn tủi, bất lực [hai câu kết]:
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!
Từ ngán gợi tả tâm trạng chán nản, ngán ngẩm, không muốn là gì hơn nữa.Từ xuân mang hai nghĩa, vùa là mùa xuân vừa là tuổi xuân.Từ lại lại là hai từ đồng âm nhưng khác nghĩa. Từ lại thứ nhất nghĩa là thêm lần nữa, từ lại thứ hai nghĩa là trở lại.Mùa xuân của đất trời đi qua rồi trở lại với nguồn sống mới, sắc màu mới. Còn mùa xuân đời người một lần đi qua thì mãi mãi không bao giờ trở lại.
Nhận ra nghịch lí ấy, nữ sĩ buồn đến tan nát tâm can. Cũng có thể hiểu ý thơ thơ một nghĩa khác. Biết bao mùa xuân đã di qua, nhưng cuộc đời không có gì đổi mới. Hồ Xuân Hương vẫn thân phận ấy, vẫn nỗi buồn ấy kéo dài hết mùa xuân này đến mùa xuân khác. Đó cũng là tiếng nói phản kháng lại cái chế độ phong kiến với những ràng buộc bất công, khắt khe đối với thân phận người phụ nữ mà Hồ Xuân Hương đã âm thầm gửi gắm trong những câu thơ tự thán này.
Thủ pháp tăng tiến: mảnh tình san sẻ tí con connhấn mạnh vào sự nhỏ bé dần, gợi nổi, xót xa tội nghiệp. Nhưng đằng sau những câu chữ là khao khát mảnh liệt về hạnh phúc lứa đôi, khao khát được yêu thương, chia sẻ.
Hồ Xuân Hương đã có cách sử dụng từ ngữ độc đáo, đắc địa rất khác biệt, đúng với bản lĩnh của bà chúa thơ Nôm. Cách tả cảnh cũng hết sứcsinh động. Ngôn từ giản dị, trong sáng, kết hợp với nhịp thơ linh hoạt thể hiện chân thực và cảm động tâm trạng buonf chán, bế tắc của con người trước cuộc đời.
Tự tình thể hiện tâm trạng, thái độ của Hồ Xuân Hương, vừa đau buồn, vừa phẫn uất trước duyên phận, gắng gượng vươn lên nhưng vẫn rơi vào bi kịch. Bài hơ cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc và tài năng độc đáo của Bà chúa thơ Nôm, trong nghệ thuật sử dụng từ ngữ và xây dựng hình tượng.
- Câu hỏi và đề luyện tập:
1. Bốn câu đầu cho thấy tác giả đang ở trong hoàn cảnh và tâm trạng như thế nào?
2. Hình tượng thiên nhiên tỏng hai câu 5 và 6 góp phần diễn tả tâm trạng, thái độ của nhà thơ trước số phận như thế nào?
3. Cảm nhận của anh/chị về bài thơ Tự tình [bài II] của Hồ Xuân Hương.
4. Bản lĩnh Hồ Xuân Hương được thể hiện như thế nào trong những vần thơ buồn tê tái này?
Theo wikisecret.com