Nguyên nhân ngứa vùng kín
Ngứa vùng kín là dấu hiệu thường gặp ở cả nam lẫn nữ. Tình trạng ngứa có thể đi kèm với các triệu chứng khác tùy theo nguyên nhân gây bệnh. Nguyên nhân phổ biến nhất thường là do mắc các bệnh viêm nhiễm đường sinh dục. Hoặc mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Hoặc đơn giản chỉ là ngứa do kích ứng thông thường. Trong bài viết dưới đây, Thạc sĩ, Bác sĩ Sản phụ khoa Trần Minh Quang sẽ đề cập tổng quan về tình trạng này và một số nguyên nhân thường gặp. Show
Nội dung bài viết
Tổng quan về triệu chứng ngứa vùng kínVề triệu chứng ngứaNgứa (pruritus hay itching) là một triệu chứng thường gặp trong các bệnh lý về da. Đó là cảm giác khiến bạn thấy khó chịu và muốn gãi. Hầu hết mọi người đều đã từng trải qua cảm giác này. Ngứa có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khu vực nào trên cơ thể. Nó có thể là:1
Ngứa là hiện tượng không chỉ gặp trong các bệnh lý về da mà còn gặp trong rất nhiều bệnh lý khác. Như bệnh lý hệ thống các cơ quan khác trong cơ thể (gan, thận, máu, nội tiết), bệnh lý thần kinh hoặc các rối loạn về tâm lý. Đôi khi, ngứa có thể đi kèm với triệu chứng khác. Chẳng hạn như phát ban, nổi mụn nước ở vùng bị ngứa… Các tình trạng ngứa này thường nhẹ, diễn ra trong thời gian ngắn gọi là cấp tính. Nhưng đôi khi tình trạng ngứa có thể nghiêm trọng kéo dài (trên 6 tuần) gọi là mạn tính, khiến người bệnh khó chịu, gây ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt.1 Cơ chế gây ngứaCó 4 cơ chế gây ngứa:2
Ngứa vùng kínNgứa vùng kín là vấn đề hay gặp phải ở cả nam lẫn nữ. Như đã nói ở trên, ngứa có thể diễn ra trong thời gian ngắn nhưng ngứa ở vùng kín thường gây ra nhiều khó chịu. Nhất là khi bạn phải đi làm, đi ra ngoài, đến văn phòng hay tham dự sự kiện thì việc thường xuyên ngứa vùng kín một vấn đề lớn.3 Bộ phận sinh dục là nơi nhạy cảm nhất của cơ thể. Ngứa vùng này thường xảy ra do nhiễm trùng nấm men, chất gây kích ứng, viêm đường sinh dục, bệnh ngoài da hoặc do chọn dao cạo lông vùng kín kém chất lượng.3 Ở nữ giới, dấu hiệu này thường do mắc các bệnh lý phụ khoa. Nếu bạn gặp phải tình trạng ngứa kèm dấu hiệu vùng kín có mùi hôi và đau rát khi quan hệ, thì có thể bạn đang mắc một số bệnh phụ khoa. Đối với nam giới, ngứa ở vùng cơ quan sinh dục thường liên quan đến cách vệ sinh hàng ngày và tình trạng mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nguyên nhân gây ngứa vùng kínNguyên nhân chung ở cả nam và nữ 4Dao cạoĐây là nguyên nhân phổ biến gây ngứa ở vùng kín. Đa phần những người tự tẩy lông mu bị ngứa bộ phận sinh dục ít nhất một lần trong đời. Vì việc làm này có thể tạo ra những vết rách li ti trên da và gây viêm nang lông. Điều này dẫn đến tình trạng lông mọc ngược, tổn thương da hoặc nổi những mụn nhỏ ở vùng mu gây ngứa. Viêm da tiếp xúcĐây là một phản ứng chậm xảy ra trên da. Và thường xảy ra sau khi bạn tiếp xúc với dị nguyên mà bạn bị dị ứng. Tình trạng này thường gây ra mẩn ngứa, phát ban đỏ, đôi khi kèm theo mụn nước. Nó cũng có thể dẫn đến bong tróc hoặc nứt da. Nguyên nhân phổ biến gây viêm da tiếp xúc là nước hoa, hóa chất trong chất tẩy rửa, xà phòng và các sản phẩm vệ sinh vùng kín khác. Bao gồm dung dịch thụt rửa và xịt vệ sinh vùng kín, chất kết dính và các sản phẩm cao su. Tinea Cruris (Jock Itch)Jock itch là một bệnh phát ban truyền nhiễm do một loại nấm phát triển. Chúng có thể dễ dàng lây lan ở vùng bẹn lên vùng mu. Tình trạng này có thể phát triển do ma sát từ quần áo, đổ mồ hôi liên tục ở vùng bẹn. Nó cũng có thể lây lan đến bẹn từ bàn chân, hoặc từ người này sang người khác nếu có tiếp xúc với quần áo chưa giặt hoặc tiếp xúc trực tiếp da với da. Rận muRận mu là vi sinh vật sống trên lông mu xung quanh bộ phận sinh dục. Chúng cũng có thể sống ở nách, râu, ria mép, lông mày, lông mi. Chúng thường lây lan qua quan hệ tình dục không an toàn. Nhưng có thể lây qua khi dùng chung quần áo hoặc khăn trải giường với người mắc bệnh. GhẻGhẻ do một loại bọ tám chân hay còn gọi là bọ xít ngứa. Loài côn trùng này đào sâu vào lớp trên cùng của da và đẻ trứng. Ghẻ gây cảm giác ngứa dữ dội, có thể kèm theo phát ban hoặc không. Bất cứ ai cũng có thể bị ghẻ. Nó có thể lây truyền qua đường tiếp xúc da với da. Viêm nang lôngViêm nang lông là tình trạng các nang lông bị viêm hoặc tắc nghẽn. Tình trạng này có thể xảy ra do cạo râu, nhiễm nấm, lông mọc ngược hoặc ma sát từ quần áo. Viêm nang lông có thể phát triển các vết loét đóng vảy hoặc mụn đầu trắng hoặc mụn nước ngứa. Các nang lông bị tổn thương hoặc bị tắc nghẽn thường bội nhiễm vi khuẩn. Nguyên nhân ngứa vùng kín nữViêm âm đạoViêm âm đạo là một tình trạng thường gặp, gây nhiều khó chịu cũng như ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người phụ nữ. Triệu chứng thường là ngứa vùng kín, tiết dịch âm đạo bất thường, đau rát khi đi tiểu hoặc đau rát khi quan hệ. Tùy vào tác nhân gây viêm âm đạo là do vi khuẩn, vi nấm hay Trichomonas mà tính chất khí hư sẽ có những đặc trưng riêng.5 Bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs)5Nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể gây ngứa vùng kín nữ khi quan hệ tình dục không an toàn. Chẳng hạn như:
Mãn kinh5Phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh hoặc những người đã trải qua thời kỳ mãn kinh có nhiều nguy cơ bị ngứa vùng kín cao hơn các đối tượng khác. Điều này xuất hiện là do nồng độ estrogen bị sụt giảm trong thời kỳ mãn kinh, dẫn đến teo âm đạo. Lúc này, nêm mạc âm đạo dần mỏng hơn và có thể dẫn đến tình trạng âm đạo bị khô quá mức. Tình trạng khô da có thể gây ngứa và kích ứng nếu không điều trị. Ung thư âm hộ5Trong một số trường hợp hiếm hoi, ngứa vùng kín ở nữ có thể là triệu chứng của ung thư âm hộ. Đây là bộ phận bên ngoài của cơ quan sinh dục nữ. Nó bao gồm môi trong và môi ngoài của âm đạo, âm vật và lỗ âm đạo. Ung thư âm hộ có thể không gây ra triệu chứng gì. Tuy nhiên, khi các triệu chứng xảy ra, chúng có thể gồm ngứa, chảy máu bất thường hoặc đau ở vùng âm hộ. Đây là loại ung thư có thể được điều trị thành công nếu được chẩn đoán ở giai đoạn đầu. Nguyên nhân ngứa vùng kín nam6Nguyên nhân gây ngứa ở vùng kín nam có liên quan đến các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục (STI). Nói chung STI gồm do 3 nhóm tác nhân lớn là:
Triệu chứng ngứa vùng kínTriệu chứng ngứa vùng kín sẽ xuất hiện tùy vào từng nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là những dấu hiệu ngứa vùng kín đi kèm với một số dấu hiệu của một vài bệnh lý phổ biến.7 Giang mai7Giang mai được phân loại theo các thời kỳ:
Triệu chứng từng thời kỳ như sau:
Herpes sinh dục7Nhiễm Herpes sinh dục làm tăng nguy cơ lây truyền HIV/AIDS lên 5 – 9 lần. Triệu chứng tổng quát thường là mệt mỏi, nóng sốt, nhức đầu. Tổn thương ban đầu đặc trưng là hồng ban, mụn nước mọc thành chùm. Thường xuất hiện ở âm hộ, đầu dương vật, cảm giác rát da và ngứa. Có thể có triệu chứng đi kèm khác như tiểu khó, bí tiểu. Hình ảnh có chứa nội dung nhạy cảm, bạn đọc cân nhắc trước khi xem Xem Sùi mào gà7Bệnh sùi mào gà thường không gây triệu chứng cơ năng nhưng có sang thương da là các sẩn sùi vùng hậu môn sinh dục. Sang thương là các chồi thịt, có cuống, màu hồng hoặc đỏ sậm, sờ mềm, ngứa vùng kín. Đôi khi sang thương lan rộng cho hình ảnh giống bông cải. Viêm âm đạo do Trichomonas7Viêm âm đạo do Trichomonas còn được gọi là bệnh trùng mảng uốn roi đuôi. Các triệu chứng có thể gặp là:
Hình ảnh có chứa nội dung nhạy cảm, bạn đọc cân nhắc trước khi xem Xem Viêm âm đạo do vi khuẩn8Viêm âm đạo do vi khuẩn là một nguyên nhân phổ biến gây ngứa vùng kín ở nữ. Tình trạng này được phát triển do sự mất cân bằng giữa vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại tự nhiên trong âm đạo. Các yếu tố thuận lợi gây tăng khả năng mắc bệnh bao gồm: có bạn tình mới, không dùng bao cao su, thói quen thụt rửa âm đạo… Không phải lúc nào nhiễm khuẩn ẩm đạo cũng gây ra các triệu chứng. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm ngứa vùng kín và tiết dịch bất thường, có mùi hôi. Dịch tiết ra có thể loãng, có màu xám hoặc trắng đục hoặc thậm chí có bọt.5 Viêm âm đạo do vi nấm8Viêm âm đạo do nấm là một tình trạng thường gặp ở phụ nữ, khoảng 10% phụ nữ trên 18 tuổi xác nhận rằng có ít nhất 2 đợt viêm âm đạo do nấm trong một năm gần nhất. Các yếu tố nguy cơ gây tăng khả năng mắc bệnh bao gồm: tình trạng mang thai, dùng thuốc ngừa thai nội tiết, dùng thuốc kháng sinh phổ rộng, béo phì, đái tháo đường, mặc quần lót chật… Viêm âm đạo do nấm gây nhiều khó chịu cho người phụ nữ, trong đó than phiền chính là ngứa vùng kín. Các triệu chứng khác bao gồm nóng rát, tiểu khó, giao hợp đau. Khí hư của nhiễm vi nấm âm đạo rất đặc trưng, có dạng “phô mai sữa”, không mùi, vón cục và dính. Cách xử lý ngứa vùng kín tại nhàNhìn chung, tình trạng ngứa vùng kín thông thường sẽ tự biến mất bằng các biện pháp đơn giản, chẳng hạn như: Vệ sinh bộ phận sinh dục đúng cách, hợp lý9Vệ sinh bộ phận sinh dục đúng cách là một trong những cách giúp bạn ngăn ngừa tình trạng ngứa vùng kín do các nguyên nhân ít nghiêm trọng gây ra.
Tắm bằng baking soda9Tắm bằng baking soda có khả năng điều trị nhiễm nấm men cũng như một số tình trạng ngứa da nhất định. Theo một nghiên cứu năm 2012, baking soda có tác dụng kháng nấm. Một nghiên cứu khác năm 2014 cho thấy rằng baking soda có thể giết chết các tế bào nấm Candida là tác nhân phổ biến gây ngứa vùng kín.10 Một nghiên cứu khác vào năm 2014 đã chỉ ra baking soda có khả năng tiêu diệt g baking soda giết tế bào Candida – nguyên nhân gây nhiễm trùng nấm men.11 Xem thêm: Viêm âm đạo do nấm Candida, liệu bạn đã hiểu rõ Tuy nhiên, những nghiên cứu trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu muốn áp dụng, bạn chỉ nên pha một ít baking soda vào bồn tắm chứ không nên dùng baking soda để rửa trực tiếp vào vùng kín.9 Bột yến mạch12Bên cạnh baking soda, nhiều nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng bột yến mạch khi được pha 1 lượng vừa đủ vào bồn tắm có thể hỗ trợ giảm triệu chứng ngứa vùng kín.13 Vitamin ETheo một nghiên cứu vào năm 2015, vitamin E có khả năng làm giảm triệu chứng ngứa âm đạo do viêm da dị ứng hoặc mãn kinh.14 Trong khi đó, nghiên cứu năm 2016 cũng chỉ ra thuốc đạn có chứa vitamin E đã có tác dụng tích cực trong việc điều trị thành âm đạo bị khô, mỏng và viêm ở phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh.15 Lựa chọn đồ lót phù hợpĐồ lót bằng vải cotton rất hữu ích nếu bạn bị ngứa ở vùng kín. Vải cotton thoáng khí giúp giảm tình trạng ngứa.9 Mặc đồ lót có thành phần 100% cotton giúp thông thoáng da có thể ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng nấm men. Bởi những loại nấm men phát triển mạnh ở những khu vực không được thông thoáng.9 Bổ sung probioticLợi khuẩn rất cần thiết để giữ gìn hệ tiết niệu sinh dục khỏe mạnh. Cung cấp lợi khuẩn làm tăng sinh lợi khuẩn trong âm đạo của nữ.9 Bạn có thể tìm thấy các chất bổ sung probiotic, chẳng hạn như viên uống bổ sung. Đây cũng có thể được coi là một biện pháp phòng ngừa. Bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng khi họ kê đơn thuốc kháng sinh. Bổ sung các chất dinh dưỡng hợp lýBạn có thể bổ sung probiotic thông qua các loại thực phẩm như:9
Tuy nhiên, bạn cần bổ sung có liều lượng và chú ý những vấn đề sức khỏe khác. Khi nào cần gặp bác sĩ?Khi ngứa cũng xảy ra không chỉ ở vùng kín mà ở cả các bộ phận khác trên cơ thể, bạn có thể đến gặp bác sĩ da liễu trị liệu trước tiên.16 Bạn nên cân nhắc đến gặp bác sĩ nếu tình trạng ngứa trở nên nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày và công việc của bạn. Hoặc khi đã thực hiện các biện pháp giảm ngứa tại nhà nhưng tình trạng vẫn không thuyên giảm.5 Bạn cũng nên liên hệ với bác sĩ nếu tình trạng ngứa âm đạo của bạn kéo dài hơn một tuần hoặc nếu đi kèm với các triệu chứng sau:5
Bác sĩ sẽ thăm khám bộ phận sinh dục để xác định nguyên nhân gây ngứa. Từ đó có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm phù hợp để làm rõ nguyên nhân. Tùy theo nguyên nhân gây ngứa mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.5 Chẩn đoán và điều trị ngứa âm đạoChẩn đoán5Trong quá trình thăm khám, bác sĩ sẽ hỏi bạn những vấn đề như:
Đôi khi, bác sĩ sẽ chỉ định kiểm tra vùng chậu hoặc tiến hành xét nghiệm để có thể xác định chính xác hơn tình trạng mà bạn đang gặp phải. Điều trị ngứa âm đạo theo nguyên nhân5Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ngứa vùng kín, có một số phương pháp chẩn đoán và điều trị có thể áp dụng. Bao gồm:
Lưu ý: Bạn không nên tự mua thuốc điều trị mà cần khám bác sĩ để tìm ra chính xác nguyên nhân gây bệnh. Các loại thuốc trên được chỉ định tùy vào tình trạng mà bạn đang gặp phải. Cách phòng ngừa tình trạng ngứa vùng kínĐối với nữPhụ nữ nên thực hiện các bước sau để phòng ngừa ngứa bộ phận sinh dục:
Đối với nam
Cả nam và nữ
Bạn có thể bị ngứa vùng kín vì một số lý do, bao gồm STI, nhiễm trùng do vi khuẩn, tình trạng da, nhiễm nấm hoặc do dao cạo. Các biện pháp khắc phục tại nhà có thể giúp giảm tình trạng ngứa. Nếu tình trạng ngứa kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, bạn nên đến gặp bác sĩ sớm để thăm khám. Nhất là khi cả người bạn tình cũng có triệu chứng ngứa tương tự thì khả năng rất lớn là cả 2 mắc STI cần được điều trị sớm. |