5. Do chế độ dinh dưỡng hàng ngày
Sau quá trình sinh nở, nếu thực đơn ăn hàng ngày của mẹ chỉ có một vài món, hoặc mẹ kiêng khem quá nhiều thứ sẽ không thể đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất nuôi cơ thể và sản sinh lượng sữa cần thiết cho con.
>>> Mẹ có thể xem thêm: Các loại rau làm mất sữa mà mẹ nên tránh
6. Tuổi và thể trạng của mẹ
Hiện tượng mẹ không có sữa sau sinh có thể xuất phát từ độ tuổi khi sinh con của mẹ. Khi cơ thể mẹ không còn trẻ, sữa mẹ có thể tiết ra chậm hơn, thậm chí mẹ không thể tiết sữa sau sinh.
Bên cạnh đó, sau khi sinh con và phải chăm con, cơ thể mẹ không còn khỏe mạnh như trước. Điều này cũng dẫn đến sự thiếu hụt hormone làm cho lượng sữa tiết ra kém.
7. Cho trẻ bú bình, bú sữa công thức sớm
Việc trẻ được cho bú bình hoặc bú công thức sớm làm trẻ bỏ bú mẹ, dẫn tới việc mẹ không được kích thích vú thường xuyên làm ngừng tiết prolactin, oxitocin cũng như tăng tiết estrogen, các hormon này thay đổi nồng độ trong cơ thể mẹ làm mẹ bị mất sữa dần.
8. Chưa có kinh nghiệm nuôi con
Các mẹ lần đầu nuôi con thường chưa có kinh nghiệm cùng vời những hướng dẫn lạc hậu của ông bà, nên mẹ thường cho trẻ bú sai cách, sai tần suất hàng ngày. Điều này cũng dẫn tới mẹ mất sữa dần dần
9. Các thuốc điều trị bệnh
Một số mẹ có bệnh lí nền đang được điều trị, các sản phẩm thuốc để điều trị bệnh có thể có tác dụng phụ làm mất sữa. Một số chất gây giảm hoặc mất sữa sau sinh gồm: testosteron, pseudoephedrin, estrogen, progestin, và các dẫn xuất ergot như bromocriptin, ergotamin, cabergolin… Vì vậy các mẹ cần chú ý các thuốc mà mình đang sử dụng.
Ngoài ra, một số yếu tố khác như sử dụng chất kích thích [caffein, thuốc lá, rượu bia…] một số loại rau [bạc hà, mùi tây, lá lốt, rau răm, măng tươi,…] cũng gây giảm hoặc mất sữa sau sinh.
III. Không có sữa sau sinh mổ
Nhiều mẹ sinh mổ thường gặp tình trạng sữa về chậm hơn so với sinh thường. Tuy nhiên, trên thực tế thì phương pháp sinh mổ không làm mất khả năng tiết sữa của mẹ. Một số yếu tố sau đây có thể dẫn đến tình trạng mẹ sinh mổ không có sữa sau sinh:
1. Tác dụng của thuốc gây mê
Thuốc gây tê hoặc gây mê được sử dụng khi sinh mổ có thể ảnh hưởng đến quá trình tiết sữa của mẹ. Trong trường hợp mẹ dùng thêm thuốc chống viêm hay chống nhiễm trùng, các loại thuốc này có thể ức chế hormone sản xuất sữa khiến mẹ không có hoặc rất ít sữa sau sinh. Ngoài ra, khi sinh mổ thì cơ thể mẹ không trải qua quá trình co bóp tử cung, chuyển dạ nên tuyến sữa sẽ hoạt động chậm hơn so với mẹ sinh thường.
2. Trì hoãn việc cho con bú
Trong trường hợp mẹ không có cơ hội để cho con bú ngay sau sinh [do các vấn đề xảy ra trong quá trình sinh mổ], cơ thể mẹ sẽ thiếu hormone tiết sữa là Prolactin và Oxytocin. Khi thiếu 2 loại hormone này, tuyến sữa của mẹ sẽ không được kích thích. Từ đó dẫn đến tình trạng mẹ không có sữa sau sinh.
3. Ảnh hưởng của vết mổ
Vết mổ bị đau hoặc khó khăn trong việc làm quen với những tư thế cho con bú ban đầu có thể khiến mẹ không thể cho bé bú sớm ngay sau sinh. Hơn nữa, các cơn đau sau sinh mổ có thể khiến mẹ mất ngủ, khó ngủ, ăn uống không ngon dẫn đến ăn uống thiếu chất. Từ đó ảnh hưởng đến quá trình sản xuất sữa của cơ thể.
Dù trường hợp nào dẫn đến mẹ không có sữa sau sinh, điều quan trọng là mẹ không nên buồn bã hay thất vọng. Bởi vì việc này sẽ làm tăng nồng độ hormone căng thẳng, chỉ khiến mẹ càng khó có sữa hơn. Thay vào đó, mẹ nên áp dụng những cách gọi sữa về dưới đây.
Mục lục
- 1. Mất sữa ở mẹ sau sinh là như thế nào?
- 2. Nguyên nhân mất sữa ở bà mẹ sau sinh
- 3. Mất sữa sau khi sinh phải làm sao?
Mọi người thường quan tâm và chú ý nhiều đến những thực phẩm giúp lợi sữa cho mẹ bầu nhưng lại có ít người quan tâm tìm hiểu kỹ nguyên nhân gây mất sữa. Việc các mẹ áp dụng thực đơn, ăn nhiều những thực phẩm giúp tăng lượng sữa là rất tốt nhưng việc tìm hiểu “thủ phạm” tiềm ẩn khiến mình ít sữa, mất sữa cũng là một yếu tố rất quan trọng giúp các mẹ nhanh chóng gọi được nguồn sữa về.
1. Mất sữa ở mẹ sau sinh là như thế nào?
1.1. Khái niệm
Mất sữa đột ngột là hiện tượng các tuyến sữa của bà mẹ ngừng hoạt động không tiết được ra sữa như bình thường. Thời gian dài ngắn tùy thuộc vào tình trạng của người mẹ, hiện tượng mất sữa có thể xảy ra đột ngột hoặc từ từ rồi mất hẳn.
Khi bị mất sữa đột ngột, các mẹ sẽ dễ dàng nhìn thấy các dấu hiệu điển hình như bầu vú xẹp, lỏng lẻo, không cảm thấy căng tức, đau khi không cho bé bú. Dù cố gắng nặn hay vắt đều không thấy sữa chảy ra.
Có nhiều nguyên nhân gây mất sữa mẹ sau sinh
1.2. Lý giải khoa học
Thông thường khi mẹ mang bầu, sữa đã dần được sản xuất và lưu trữ trong các nang sữa ở bầu ngực. Nguyên nhân khoa học gây ra tình trạng mất sữa là do mẹ thiếu hụt 2 loại hormone Prolactin tạo sữa và Oxytocin tiết sữa.
Với một số mẹ sinh non, tình trạng mất sữa sẽ diễn ra ngay sau khi sinh. Đó là do cơ chế tạo sữa chưa được hoàn chỉnh và quy trình tạo sữa bị ảnh hưởng. Sự thay đổi đột ngột ngày khiến cho lượng sữa giảm sút và mất dần ngay sau khi sinh.
2. Nguyên nhân mất sữa ở bà mẹ sau sinh
Có rất nhiều nguyên nhân gây mất sữa ở bà mẹ sau sinh nhưng chủ yếu do những nguyên nhân sau:
2.1. Áp lực tâm lý, căng thẳng đầu óc
Việc tâm lý bị ảnh hưởng sau sinh ở các bà mẹ đã không còn xa lạ. Sinh con và nuôi con là công việc khó khăn và mệt mỏi. Nhiều mẹ phải gồng gánh quá nhiều, vừa phải chăm lo con cái, làm việc nhà cộng thêm việc thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể khiến nhiều bà mẹ khó tránh khỏi tâm trạng căng thẳng, chịu đựng đến kiệt sức. Chính việc bị căng thẳng quá độ, stress và buồn bã quá lâu mà Prolactin và Oxytocin không được sản sinh. Đây chính là nguyên nhân gây mất sữa lớn nhất phải kể đến.
2.2. Thiếu ngủ, thể trạng yếu
Sinh khi sinh nở, mẹ bị hao tổn rất nhiều sinh lực. Nếu như không được nghỉ ngơi, thư giãn và hồi sức mà phải chăm con suốt cả ngày lẫn đêm thì mẹ rất dễ bị suy kiệt. Năng lượng để duy trì một cơ thể khỏe mạnh còn thiếu, thì khó mà tập trung cho việc tạo sữa, tiết sữa.
Mẹ cần dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý sau sinh
Mẹ nên dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý, tránh tình trạng quá mệt mỏi và căng thẳng. Hãy dành cho mình nhiều thời gian để ngủ. Mỗi ngày, mẹ nên ngủ ít nhất khoảng 10 tiếng, khoảng 2 – 4 tiếng vào ban ngày và 6 – 8 tiếng vào ban đêm để cơ thể được nghỉ ngơi, quá trình tiết sữa cũng trở nên thuận lợi hơn.
2.3. Sinh non hoặc đẻ mổ
Như đã nhắc đến trong phần lý giải khoa học, sinh non hoặc sinh mổ là nguyên nhân gây mất sữa. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn phải nhắc đến ảnh hưởng của thuốc tê, thuốc mê và cơn đau đổ lại sau sinh. Đây mới là nguyên nhân hàng đầu gây ức chế các hormone tạo sữa, tiết sữa.
2.4. Thiếu máu
Thiếu máu có thể là một vấn đề thuộc thể trạng, cũng có thể là hệ quả của quá trình sinh mổ đầy đau đớn. Thiếu máu đẩy mẹ vào trạng thái nguy hiểm, với những biểu hiện như tụt huyết áp, chóng mặt, đau đầu và buồn nôn. Mất sữa chỉ là một trong vô vàn tác hại của thiếu máu.
2.5. Mắc các bệnh về tuyến vú
Đây cũng là nguyên nhân gây mất sữa đáng được quan tâm. Bởi các bệnh về tuyến vú không còn xa lạ và sẽ không chừa bất cứ ai. Đối với mẹ sau sinh, tình trạng viêm tắc tuyến vú do tắc sữa, nứt cổ gà hay áp xe vú sẽ khiến quy trình tạo sữa của mẹ bị tác động.
Các bệnh lý về tuyến vú cũng là một trong những nguyên nhân gây mất sữa cho mẹ sau sinh
2.6. Thiếu cân bằng chế độ dinh dưỡng
Có lẽ nguyên nhân gây mất sữa do dinh dưỡng đã không còn xa lạ. Không phải mẹ cứ ăn nhiều là có đủ chất. Việc ăn đa dạng là tốt, nhưng mẹ nên tránh ăn các loại thực phẩm gây tắc sữa như dưa chua, măng tươi… hay thiếu cân bằng dinh dưỡng giữa các nhóm thực phẩm.
2.7. Không cho con bú thường xuyên
Tưởng chừng việc cho con bú không liên quan đến vấn đề tiết sữa, nhưng thực ra nó có mối liên kết chặt chẽ. Sữa mẹ chỉ tiết ra khi con có nhu cầu bú mà thôi. Và sữa mẹ cũng chỉ tiết lượng sữa mà con cần. Vì thế, nếu không cho con bú thường xuyên, sữa mẹ sẽ chỉ sản xuất một lượng tương đương từng cữ bú của bé.
2.8. Cho con dùng sữa công thức từ sớm
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho con, nhưng nhiều mẹ vẫn lầm tưởng rằng sữa công thức mới cho con nhiều năng lượng và dưỡng chất hơn. Chính suy nghĩ sai lầm này khiến cho lượng sữa của mẹ giảm sút. Khi cho con bú, chính miệng và lưỡi của con sẽ kích thích sản xuất Prolactin và Oxytocin tiết sữa. Cho con uống sữa công thức tức là hạn chế cơ hội bú mẹ của con, đương nhiên là nguyên nhân gây mất sữa nhanh chóng nhất.
Cho con dùng sữa công thức từ sớm là một trong những nguyên nhân gây mất sữa
2.9. Cho con bú không đúng cách
Cho con bú đúng khớp ngậm, đúng tư thế là vô cùng quan trọng. Chỉ khi được nằm gọn trong vòng tay mẹ, có một tư thế nằm thoải mái nhất thì con mới bú được nhiều. Không cho con bú đúng khớp và sai tư thế sẽ cản trở khả năng bú, mút của con. Lượng sữa con bú ít dần chính là nguyên nhân gây mất sữa.
2.10. Khi bị mất sữa, mẹ không massage đúng cách
Nhiều mẹ rất hay có thói quen nặn, bóp bầu ngực để vắt sữa. Mẹ cứ tưởng đây là cách để nặn được sữa ra, nhưng lại là thói quen xấu dễ gây ra viêm tắc, nhiễm trùng và áp xe vú. Bầu ngực mẹ cần được nâng niu, massage nhẹ nhàng thì mới kích thích sữa tiết ra được.
Mẹ nên massage bầu ngực khi không có sữa, thay vì bóp bầu ngực
Tốt nhất là khi bị mất sữa, mẹ nên cho con bú thường xuyên, kết hợp với các bài tập massage nhẹ nhàng và sử dụng máy hút sữa, hút theo từng cữ để tạo phản xạ tiết sữa. Như vậy, dần dần sữa mẹ sẽ lại tràn về cho con.
2.11. Dùng thuốc khi đang cho con bú
Đây là nguyên nhân gây mất sữa mà ai cũng muốn tránh. Trong quá trình cho con bú, nhiều mẹ bị bệnh và buộc phải dùng kháng sinh hay các loại thuốc có chứa thành phần ức chế sản sinh Prolactin và Oxytocin. Kết quả là lượng sữa tạo ra ít dần, sau đó là mất hẳn.
3. Mất sữa sau khi sinh phải làm sao?
Nắm rõ các nguyên nhân gây mất sữa, mẹ hoàn toàn có thể có áp dụng các phương pháp để cải thiện tình trạng, mau chóng tìm lại nguồn sữa cho con. Dưới đây là một số giải pháp giúp mẹ gọi sữa về:
3.1. Cho con bú và vắt sữa thường xuyên
Càng cho con bú nhiều, cơ thể bạn càng sản xuất ra nhiều sữa. Không cần thiết phải tuân thủ nghiêm ngặt theo thời gian biểu để cho con bú. Cho trẻ bú bất cứ lúc nào trẻ đói, miễn là bé muốn, đặc biệt là trong tuần đầu tiên khi mẹ bắt đầu có sữa và chú ý chỉ cho trẻ bú hết một bên vú sau đó mới sang bên còn lại.
3.2. Massage ngực đều đặn mỗi ngày
Đây cũng là giải pháp cho các mẹ mất sữa mau chóng tìm lại dòng sữa cho con. Thay vì tác động lực mạnh lên bầu ngực như nặn sữa, vắt sữa bằng tay, mẹ nên có những thao tác massage nhẹ nhàng. Quan trọng là mẹ phải kiên trì, không bỏ cuộc.
Massage ngực có thể giúp tăng cường sữa cho mẹ
3.3. Bổ sung các thực phẩm lợi sữa
Đây là cách tốt nhất để ngăn chặn và phòng ngừa các nguyên nhân gây mất sữa. Mẹ hãy kiên trì ăn các loại đậu, hạt bổ dưỡng, đu đủ và khoai lang để có nhiều sữa hơn nhé!
3.4. Tránh xa các đồ ăn gây mất sữa
Bên cạnh bổ sung các chất dinh dưỡng bổ ích cho nguồn sữa, mẹ cũng nên loại bỏ các loại thực phẩm gây mất sữa khỏi thực đơn. Điển hình như: lá bạc hà, măng chua, măng tươi, dưa chua, các loại rau cải…
Mất sữa ở phụ nữ sau sinh xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Mẹ có thể lựa chọn cách kiên trì áp dụng các biện pháp tự nhiên hoặc sử dụng đến các sản phẩm lợi sữa để có sữa trở lại.
Tìm hiểu viên uống lợi sữa có hiệu quả không?
Khi đang nuôi con bằng sữa mẹ, lượng sữa bỗng dưng giảm dần hoặc đột ngột mất đi khiến nhiều mẹ lo lắng. Vì thế, các mẹ lựa chọn bổ sung viên uống lợi sữa như một biện pháp để “gọi” sữa về. Vậy thực hư viên uống lợi sữa…
Xem thêm- Thành phần HMO trong sữa có tác dụng gì?
- Các loại sữa tốt nhất cho bé 1 tuổi được nhiều mẹ tin dùng
- TOP 10 sữa tốt cho hệ tiêu hoá trẻ sơ sinh