Khi nào kiểm tra than tuyến tiền liệt bằng cách năm 2024

Đàn ông từ 50 tuổi trở lên nên tầm soát ung thư tuyến tiền liệt, đặc biệt nếu có người thân từng mắc bệnh này thì cần kiểm tra sớm hơn.

Tuyến tiền liệt nằm phía dưới bàng quang, trên hoành chậu hông và bọc quanh niệu đạo sau, là một phần của hệ thống sinh sản nam giới với nhiệm vụ sản xuất tinh dịch và hormone. Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới, nguy cơ mắc bệnh gia tăng theo độ tuổi.

Theo thống kê từ Tổ chức Ung thư toàn cầu (GLOBOCAN) vào năm 2018, khoảng 1/350 nam giới dưới 50 tuổi và khoảng 1/52 người trong độ tuổi từ 50 đến 59 tuổi bị ung thư tuyến tiền liệt. Ở nam giới trên 65 tuổi, tỷ lệ mắc bệnh là gần 60%.

Đàn ông càng lớn tuổi khả năng mắc ung thư tuyến tiền liệt càng cao. Ảnh: Freepik

Theo khuyến cáo của Hội Tiết niệu Thận học Việt Nam, nam giới nên bắt đầu tầm soát ung thư tuyến tiền liệt khi bước sang tuổi 50. Tuy nhiên, trong trường hợp, nam giới có tiền sử gia đình như ông nội, ông ngoại, cha, anh em trai, chú, bác... từng mắc ung thư tuyến tiền liệt thì cần bắt đầu tầm soát sớm hơn những người khác 5 năm, tức là vào lúc 45 tuổi. Bên cạnh đó, nếu nam giới có bà nội, bà ngoại, mẹ, chị em gái, cô, dì... từng mắc ung thư vú, buồng trứng hay tuyến tụy cũng cần được tầm soát sớm 5 năm.

Tầm soát ung thư là tìm kiếm u ác tính trước khi nó gây ra các triệu chứng. Đây là cách tốt nhất để phát hiện và điều trị sớm, giúp khả năng sống sót của người bệnh cao hơn. Không có xét nghiệm tiêu chuẩn để sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt nhưng hai xét nghiệm thường được sử dụng là xét nghiệm nồng độ kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA) và thăm khám qua ngả trực tràng bằng tay (DRE).

Với phương pháp đánh giá PSA, bác sĩ sẽ xét nghiệm máu. Theo quy định, mức PSA trong máu càng cao thì càng nhiều khả năng có vấn đề ở tuyến tiền liệt, nhưng nhiều yếu tố như tuổi tác và chủng tộc cũng có thể ảnh hưởng đến mức PSA. Một số người có tuyến tiền liệt tạo ra nhiều PSA hơn. Nếu xét nghiệm PSA bất thường, bác sĩ có thể đề nghị làm sinh thiết để xác định có bị ung thư tuyến tiền liệt hay không.

Với phương pháp thăm khám qua ngả trực tràng, bác sĩ sẽ sử dụng ngón tay đánh giá cấu trúc tuyến tiền liệt qua thành trực tràng để tìm kiếm dấu hiệu ung thư như cứng chắc, u cục... Thang điểm Gleason cũng được áp dụng vào tầm soát ung thư tuyến tiền liệt. Điểm Gleason càng thấp, nguy cơ ung thư, sự tiến triển càng ít và tiên lượng tốt hơn.

Thông thường, ở giai đoạn đầu, ung thư tuyến tiền liệt không có triệu chứng rõ ràng. Ở các giai đoạn sau, một vài dấu hiệu có thể xuất hiện bao gồm: đi tiểu thường xuyên hơn bình thường, đặc biệt là vào ban đêm; khó đi tiểu; đau hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu; máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch; khó đạt được sự cương cứng; đau khi xuất tinh; đau hoặc cứng ở trực tràng, lưng dưới, hông hoặc xương chậu.

Tùy vào từng giai đoạn bệnh và khả năng đáp ứng điều trị của bệnh nhân, bác sĩ sẽ có sự chọn lựa, tư vấn và chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm:

Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt: Phương pháp điều trị này dành cho các trường hợp ung thư giai đoạn một hoặc hai khi tế bào ung thư còn khu trú, chưa phá vỡ vỏ bao của tuyến.

Xạ trị: Phương pháp này được chỉ định ở nhiều giai đoạn bệnh nhưng áp dụng nhiều nhất ở giai đoạn ba.

Hóa trị: Được chỉ định cho tế bào ung thư đã lan ra bên ngoài tuyến tiền liệt và điều trị nội tiết không còn hiệu quả.

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể sử dụng liệu pháp nội tiết, giúp làm giảm nội tiết tố nam testosterone nhằm kìm hãm sự phát triển của bệnh hay liệu pháp miễn dịch.

Ngoài các phương pháp điều trị từ bác sĩ, người bệnh cũng cần thực hiện chế độ ăn uống khoa học, tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức khỏe và giữ tinh thần lạc quan, nghỉ ngơi khi thấy cơ thể mệt mỏi. Nam giới không nên quá lo lắng nếu chẳng may mắc bệnh vì nhìn chung, tỷ lệ sống sót đối với người bị ung thư tuyến tiền liệt khá cao.

Ung thư tiền liệt tuyến là bệnh nam giới thường gặp ở độ tuổi cao niên và có những dấu hiệu đặc trưng như tiểu đêm, tiểu nhiều, có máu trong nước tiểu, và tiểu đau buốt. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm thông qua các xét nghiệm sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt, bệnh có thể được chữa khỏi. Vậy cần khám gì khi thực hiện ? Bài viết dưới đây sẽ là đáp án.

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những loại ung thư phổ biến thứ tư trên toàn cầu, và tần suất của nó thay đổi theo chủng tộc và gia tăng theo tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất thường xuất hiện ở người da đen, tiếp theo là người da trắng và người da vàng. Trong mỗi nhóm 6 người đàn ông, có 1 người có nguy cơ bị ung thư tuyến tiền liệt. Trung bình, bệnh ung thư tuyến tiền liệt thường xuất hiện ở độ tuổi 72, và hơn 75% số trường hợp bệnh được phát hiện ở nam giới từ 65 tuổi trở lên.

Ung thư tiền liệt tuyến là một loại bệnh ác tính mà các tế bào trong tuyến tiền liệt bất thường phát triển không kiểm soát. Vào giai đoạn đầu, bệnh rất khó phát hiện, và nếu không được điều trị kịp thời, khối u sẽ lan rộng ra ngoài tuyến tiền liệt, tấn công các cơ quan lân cận như túi tinh, bàng quang và trực tràng. Ở giai đoạn muộn, các tế bào ung thư tiền liệt thường lan sang các cơ quan lân cận khác như xương, phổi, gan,… gây ra nguy cơ tử vong cao.

Ung thư tiền liệt tuyến là bệnh ác tính cần được tầm soát sớm

Những đối tượng cần tầm soát ung thư tuyến tiền liệt

Như đã giới thiệu thì đây là bệnh lý chỉ có ở nam giới, vậy những đối tượng phái mạnh nào sẽ cần khám tầm soát ung thư tuyến tiền liệt? Bao gồm:

• Nam giới đã ngoài 50 tuổi, đặc biệt trong những trường hợp có tiền sử người thân trong gia đình bị ung thư tiền liệt tuyến.
• Những người mắc các bệnh liên quan đến hệ niệu đạo.
• Thường xuyên gặp các hiện tượng như đi tiểu khó khăn, đau khi đi tiểu, xuất hiện máu trong nước tiểu và đi tiểu đêm.
• Có dấu hiệu bất thường như khó duy trì cương cứng hoặc có xuất huyết trong tinh dịch.
• Gặp tình trạng táo bón mãn tính và các bệnh đường ruột khác.
  Nếu có các triệu chứng trên cần đi đến bác sĩ để khám chữa bệnh1

Phương pháp tầm soát bệnh ung thư tuyến tiền liệt

Khám tuyến tiền liệt qua trực tràng

Cách tiến hành đối với phương pháp này là bác sĩ sẽ đeo găng tay và trực tiếp chèn ngón tay đã được bôi trơn vào trực tràng để phát hiện các dấu hiệu bất thường của tuyến tiền liệt. Đây là một quy trình thăm khám đơn giản, nhanh chóng và tiết kiệm chi phí trong các phương pháp khám tầm soát ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, nó có thể làm người bệnh cảm thấy không thoải mái và khó xác định ung thư ở giai đoạn đầu.

Các giai đoạn của bệnh ung thư tuyến tiền liệt

Xét nghiệm PSA

PSA (Prostate Specific Antigen) là một kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt, tuy nhiên, cũng tồn tại trong một số tổ chức tuyến khác, do đó không được xem là đặc hiệu tuyệt đối cho tiền liệt. Mức độ PSA càng cao, nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt càng tăng.

PSA là một loại protein được sản xuất bởi cả mô ung thư và không ung thư ở tuyến tiền liệt, một tuyến nhỏ nằm bên dưới bàng quang ở nam giới. Mặc dù PSA cao cho thấy dấu hiệu ung thư tuyến tiền liệt nhưng các tình trạng khác như phì đại hoặc viêm tuyến tiền liệt cũng có thể làm tăng mức PSA

Trong điều kiện bình thường, nồng độ PSA toàn phần trong máu của người nam giới thường dưới 4 ng/mL. Tuy nhiên, do kích thước tuyến tiền liệt gia tăng theo độ tuổi, các ngưỡng PSA có thể được đánh giá theo từng nhóm tuổi cụ thể như sau:

• Ở tuổi từ 40 – 49: PSA ≤ 2.5 ng/mL
• Ở tuổi từ 50 – 59: PSA ≤ 3.5 ng/mL
• Ở tuổi từ 60 – 69: PSA ≤ 4.5 ng/mL
• Ở tuổi từ 70 – 79: PSA ≤ 6.5 ng/mL
  PSA là xét nghiệm cận lâm sàng ưu tiên khi khám tầm soát ung thư tiền liệt tuyến

Hiện nay, PSA vẫn là một trong những phương pháp chính dùng để khám tầm soát ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn sớm. Kết hợp chỉ số PSA trong máu và các yếu tố như tuổi, chủng tộc, bệnh sử gia đình cùng với kết quả khám trực tràng, bác sĩ có thể đánh giá nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.

Phương pháp này mang tính khách quan, không phụ thuộc vào người khám, giúp tránh tình trạng hoang mang, ngại ngùng và lo sợ đau của người bệnh. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng PSA cũng giúp nâng cao khả năng phát hiện ung thư sớm, từ đó cải thiện khả năng điều trị. Đây là một phương pháp quan trọng để dự đoán nguy cơ, theo dõi và đánh giá kết quả điều trị.

PSA cũng có khả năng dự đoán nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt trong tương lai (khoảng 25 – 30 năm sau).

Siêu âm

Siêu âm trên xương mu là phương pháp giúp bác sĩ đánh giá những ảnh hưởng của ung thư tuyến tiền liệt đến đường tiết niệu trên, đặc biệt là trong giai đoạn muộn của bệnh. Nó cho phép đo kích thước tuyến tiền liệt, phát hiện các bất thường như thành bàng quang dày, có cột hõm, niệu quản và bể thận giãn, do ứ nước gây ra bởi u chèn ép. Những tổn thương khác như hạch chậu và mức độ xâm lấn của u vào bàng quang cũng có thể được bác sĩ dùng siêu âm trên xương mu đánh giá.

Trong khi đó, siêu âm qua trực tràng sử dụng đầu dò với tần số cao 5 – 7MHz cung cấp kết quả rõ nét hơn so với siêu âm trên xương mu. Kỹ thuật khám tầm soát ung thư tuyến tiền liệt này có khả năng phát hiện các khối u có đường kính từ 2 – 4mm trong tiền liệt tuyến và cung cấp độ chính xác cao hơn cho việc sinh thiết, đặc biệt khi kết hợp với thiết bị định vị đi kèm với đầu dò.

Nhờ vào những thông tin cung cấp từ siêu âm, bác sĩ có thêm cơ sở để đưa ra chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân, đồng thời giúp theo dõi sự phát triển của ung thư và đánh giá hiệu quả của quá trình điều trị.

Siêu âm có khả năng phát hiện các khối u trong ung thư tuyến tiền liệt

MRI

Kỹ thuật MRI đóng góp đáng kể vào quá trình khám tầm soát ung thư tuyến tiền liệt bằng cách đánh giá mức độ xâm lấn của khối u vào các cơ quan xung quanh và hạch vùng chậu. Đặc biệt, MRI nội trực tràng sử dụng kỹ thuật chụp cộng hưởng kết hợp với đầu dò đặt vào trong trực tràng, tạo ra những hình ảnh chất lượng cao phục vụ cho chẩn đoán của khu vực xung quanh trực tràng.

Phương pháp này cung cấp độ chính xác cao hơn so với nhiều phương pháp khác trong việc đánh giá sự xâm lấn của khối u vào túi tinh và ngoài vỏ bao của tuyến tiền liệt, với tỉ lệ tương ứng lần lượt là 96% và 81%. Bên cạnh đó, MRI nội trực tràng còn có khả năng xác định mức độ lan rộng và sự xâm lấn cục bộ của ung thư tiền liệt tuyến, trực tràng và hậu môn. Từ đó, phương pháp này hỗ trợ quan trọng trong việc đưa ra quyết định về việc sinh thiết tuyến tiền liệt, đảm bảo kết quả chính xác và đáng tin cậy hơn.

Sinh thiết tuyến tiền liệt

Sinh thiết tuyến tiền liệt thực hiện trong một số trường hợp như sau:

• Khi nồng độ PSA trong máu tăng cao.
• Khi thăm khám tuyến tiền liệt qua trực tràng phát hiện dấu hiệu bất thường.
• Khi siêu âm tuyến tiền liệt qua trực tràng cho thấy tổn thương nghi ngờ.

Phương pháp sinh thiết có thể thực hiện theo hai cách:

• Sinh thiết qua đường tầng sinh môn.
• Sinh thiết qua trực tràng dưới hướng dẫn siêu âm – đây là phương pháp phổ biến và được sử dụng rộng rãi hiện nay. Bác sĩ sẽ lấy mỗi thùy tuyến khoảng 3-6 mảnh từ đỉnh đến nền của tuyến và đánh số các vị trí này để có thể lập bản đồ tổn thương giải phẫu bệnh đối với ung thư tuyến tiền liệt.

Sự kết hợp giữa khám tiền liệt tuyến qua trực tràng, xét nghiệm PSA máu định kỳ và sinh thiết tuyến tiền liệt khi có dấu hiệu nghi ngờ có thể đưa ra kết quả chẩn đoán ung thư với độ chính xác lên đến 90% ở giai đoạn khu trú. Điều này đóng góp quan trọng vào hiệu quả điều trị ung thư tuyến tiền liệt.

Sinh thiết là bước tiếp theo nếu nồng độ PSA trong máu tăng cao

\>>> Xem tài liệu sau để biết thêm về phân loại các giai đoạn ung thư tuyến tiền liệt:

Nguồn: MSD Manuals

Ý nghĩa của việc tầm soát ung thư tuyến tiền liệt

Khám tầm soát ung thư tuyến tiền liệt trong giai đoạn sớm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát hiện và điều trị bệnh một cách hiệu quả. Nhờ những tiến bộ trong y học hiện đại, việc điều trị hoàn toàn khỏi ung thư tuyến tiền liệt là hoàn toàn có thể nếu bệnh được phát hiện và can thiệp kịp thời. Đừng chần chừ thêm mà hãy liên hệ ngay với Hệ thống Phòng khám Đa khoa Quốc tế Sài Gòn để được tư vấn chi tiết về các gói khám cũng như tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn.