Giải tính thống nhất về chủ đề của văn bản năm 2024

Để giúp các em học sinh học tốt môn Ngữ Văn lớp 8, hocthattot.vn đã sưu tầm, biên soạn các bài soạn văn phong phú từ ngắn gọn, đầy đủ đến chi tiết.

Trong bài học này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài học về “Tính thống nhất về chủ đề của văn bản”.

{ads_vuong}

Nội dung chính

1. SOẠN VĂN TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN

Chủ đề của văn bản

Đọc lại văn bản Tôi đi học – Thanh Tịnh và trả lời câu hỏi

Câu 1: Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình. Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong gì trong lòng tác giả?

Trả lời:

Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc trong thời thơ ấu của mình: Kỉ niệm về ngày tựu trường đầu tiên: nhớ về cảnh vật, tâm trạng khi trên đường cùng mẹ đến trường, khi đứng trước sân trường và khi ngồi trong lớp học.

Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng trong tác giả: Sự náo nức như được sống lại kỉ niệm ngày xưa, bồi hồi, xao xuyến khi nhớ lại những cảm giác trong sáng tươi đẹp về ngày tựu trường đầu tiên.

Câu 2: Nội dung câu trả lời trên chính là chủ đề của văn bản. Hãy phát biểu chủ đề của văn bản này.

Trả lời:

Chủ đề văn bản Tôi đi học: Những kỉ niệm sâu sắc về ngày tựu trường đầu tiên

Câu 3: Từ các nhận thức trên, em hãy cho biết: chủ đề của văn bản là gì?

Trả lời:

Chủ đề cũng là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.

Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

Câu 1: Văn bản Tôi đi học tập trung hồi tưởng lại tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật trong buổi tựu trường ấy.

Trả lời:

Căn cứ cho thấy văn bản Tôi đi học nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên:

– Nhan đề: Tôi đi học

– Từ ngữ: Đại từ “tôi” (kỉ niệm của tác giả), kỉ niệm, buổi tựu trường, lần đầu tiên đi đến trường, sách vở, bút thước, trường Mĩ Lí, học trò, thầy, lớp, hồi trống, ông đốc trường, lớp năm, sắp hàng, bàn ghế, phấn, bảng đen, đánh vần, bài viết tập.

– Hệ thống câu văn:

+ Hằng năm cứ vào cuối thu…buổi tựu trường.

+ Tôi quên thế nào được …bầu trời quang đãng.

+ Hôm nay tôi đi học.

Câu 2: Nội dung câu trả lời trên chính là chủ đề của văn bản. Hãy phát biểu chủ đề của văn bản này.

Trả lời:

1. Từ ngữ, chứng tỏ tâm trạng in sâu vào lòng “tôi” suốt cuộc đời: không thể nào quên, nao nức, mơn man, những cảm giác trong sáng ấy, tưng bừng rộn rã, …

2. Những từ ngữ, các chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đi đến trường, khi cùng các bạn đi vào lớp:

– Từ ngữ: trang trọng, lo sợ vẩn vơ, dềnh dàng, bỡ ngỡ, ngập ngừng, e sợ, rụt rè, chơ vơ, vụng về , giật mình, lúng túng, run run…

– Chi tiết:

+ Cảm thấy con đường quen thuộc bỗng trở nên xa lạ

+ Đánh rơi vở, cảm thấy vở nặng, muốn cầm bút thước

+ Cảm thấy trang trọng, đứng đắn trong bộ cánh mới

+ Những cảm xúc khi đứng trước sân trường, khi nghe tiếng trống, khi chờ gọi tên, khi ngồi trong lớp học…

Câu 3: Từ việc phân tích trên hãy cho biết: thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó.

Trả lời:

– Văn bản có tính thống nhất về chủ đề là văn bản tập trung biểu đạt đối tượng và vấn đề chính đã định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác

– Để viết hoặc hiểu một văn bản cần xác định chủ đề được thể hiện ở nhan đề, quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ ngữ thường lặp đi lập lại, các câu thể hiện chủ đề.

{ads_vuong}

Luyện tập

Câu 1: Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản Rừng cọ quê tôi (trang 13 SGK Ngữ văn 8 tập 1).

1. Cho biết văn bản trên viết về đối tượng nào và về vấn đề gì? Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự nào? Theo em, có thể thay đổi trình tự sắp xếp này được không? Vì sao?

2. Nêu chủ đề của văn bản trên

3. Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. Hãy chứng minh điều đó

Trả lời:

1. Văn bản trên viết về đối tượng: Rừng cọ quê tác giả, viết về vấn đề: Sự gắn bó của rừng cọ với đời sống người dân sông Thao. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự:

– Khái quát vẻ đẹp của rừng cọ: Rừng cọ trập trùng

– Miêu tả chi tiết hình dáng cây cọ: Thân cọ, búp cọ, cây non, lá cọ.

– Kể về kỉ niệm với rừng cọ: Căn nhà, ngôi trường, đi trong rừng cọ

– Sự gắn bó của rừng cọ với gia đình, quê hương

– Khẳng định nỗi nhớ với rừng cọ

Không nên thay đổi trình tự trên. Vì: Trình tự trên mạch lạc, hợp lí về nội dung và dòng cảm xúc của tác giả.

2. Chủ đề của văn bản trên: Vẻ đẹp và sự gắn bó giữa rừng cọ và con người.

3. Chứng minh:

+ Qua nhan đề

+ Qua cấu trúc, trình tự văn bản.

4. Chủ đề văn bản trên được thể hiện qua:

– Từ ngữ: rừng cọ, cây cọ, thân cọ, búp cọ, lá cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ.

– Câu văn: “Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi, rừng cọ trập trùng.”, “Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ.”, “ Người sông Thao đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình”.

Câu 2: Một bạn dự định viết những ý sau trong bài văn chứng minh luận điểm “Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc”:

1. Văn chương làm cho những hiểu biết của ta về quê hương đất nước thêm phong phú, sâu sắc.

2. Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện.

3. Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước, về truyền thống tốt đẹo của ông cha ta.

4. Văn chương giúp ta yêu cuộc sống, yêu cái đẹp.

5. Văn chương nung nấu trong ta lòng căm thù bọn giặc cướp nước, bọn bán nước và hun đúc ý chí quyết tâm hi sinh để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc.

Hãy trao đổi theo nhóm xem ý nào sẽ làm cho bài viết lạc đề.

Trả lời:

Ý làm cho bài viết lạc đề: (b), (d), (e)

Câu 3: Để phân tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật “tôi” trong văn bản Tôi đi học, có bạn triển khai những ý sau.

1. Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức, rộn rã, xốn xang.

2. Con đường đến trường trở nên lạ.

3. Mẹ nắm tay dẫn đến trường.

4. Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.

5. Sân trường rộng, ngôi trường cao hơn.

7. Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.

8. Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò.

Hãy thảo luận cùng bạn để bổ sung, lựa chọn, điều chỉnh lại các từ, các ý thật sát với yêu cầu của đề bài.

Trả lời

a, Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại nao nức, rộn rã, xốn xang.