Định nghĩa tích phân suy rộng loại i là gì năm 2024

Cách tính tích phân suy rộng đơn thuần nhất xuất phát từ định nghĩa. Chẳng hạn ta tính các tích phân sau

Dùng tích phân từng phần hai lần ta có được các nguyên hàm

nên

Tuy nhiên, không phải lúc nào ta cũng viết tường minh được nguyên hàm của hàm dưới dấu tích phân, chẳng hạn một số hàm:

Lúc này công cụ khá hữu hiệu để tính chính là tích phân phụ thuộc tham số.

Dưới đây tôi sẽ trình bày một số phương pháp để tính tích phân dạng:

Trước hết dễ có tích phân hội tụ từ Định lý Abel:

+) là hàm đơn điệu giảm theo và bị chặn dưới bởi

+) hội tụ.

Cách 1: (Dùng đạo hàm) Ta có thể đạo hàm theo hoặc Muốn dùng được cách này ta cần biết giá trị của tại một điểm đặc biệt chẳng hạn

Ta cũng có thể nghĩ đến

Tuy nhiên trong bài này tôi sẽ tính và không coi đó là kết quả đã biết.

Với gợi ý trên ta cố định và sẽ xem xét đạo hàm Ta dùng khái niệm hội tụ đều để đẩy đạo hàm vào bên trong dấu tích phân.

Có:

hội tụ khi

nên theo Weierstrass có tích phân

hội tụ đều theo trên

Như vậy ta có thể chuyển phép lấy đạo hàm theo qua dấu tích phân, nghĩa là

Từ đó, ta tích phân trở lại

Cách 2: (Dùng tích phân) Ta có thể nhìn cách trên qua cách nhìn tích phân như sau.

Để ý rằng:

nên

Ta lại dùng khái niệm hội tụ đều để chuyển dấu tích phân qua dấu tích phân.

Như trên có hội tụ đều theo trên và hàm liên tục theo nên hàm liên tục, do đó khả tích và ta có thể dấu tích phân qua dấu tích phân, nghĩa là

Cũng bằng cách tính tích phân ta có thể xuất phát từ

Khi đó

Do hội tụ đều theo trên nên tương tự trên, với mọi có

Có với hội tụ đều theo trên

Bạn đọc thử viết tiếp các lý do để ta có đẳng thức sau

hay

Mà ta có nên

Ta sẽ dùng kết quả trên để tính nhờ quá trình lấy giới hạn.

TH1: ta có ngay

TH2: do tích phân

hội tụ đều theo trên

nên

hay

Như vậy ta có cách thứ 3 để tính tích phân suy rộng.

Người ta còn có cách khác không dùng tích phân phụ thuộc tham số để tính tích phân suy rộng. Cách này đòi hỏi kiến thức về Hàm biến phức một biến. Dưới đây tôi sẽ trình bày cách tính tích phân