Có bao nhiêu xương sườn già?
Đa số các trường hợp gãy xương sườn đều có thể tự lành sau một đến hai tháng. Tình trạng này không nguy hiểm, nhưng các biến chứng phát sinh có thể gây tổn thương nội tạng. Show Gãy xương sườn là gì?Gãy xương sườn là khi xương sườn bị nứt, gãy lìa kèm di lệch ít hoặc nhiều, có thể do chấn thương hoặc do bệnh lý như u xương, loãng xương, viêm xương tủy xương… Gãy xương sườn do chấn thương thường gặp nhất ở Việt Nam. Gãy xương sườn có thể gãy đơn thuần hoặc có thể kèm các chấn thương tiềm tàng phức tạp khác như tổn thương tim, phổi, gan, lách, thận, thần kinh cơ, mạch máu lớn.. triệu chứng của gãy xương sườn tùy vào mức độ và thương tổn kèm theo có thể nhẹ hoặc nặng đến mức tử vong. (1) Tùy thuộc vào mức độ gãy xương sườn được phân thành các dạng khác nhau:
Mỗi người có 12 cặp xương sườn (gồm 24 xương), chúng liên kết phía trước là xương ức, phía sau là cột sống tạo thành một khung xương vừa linh động vừa vững chãi. Khung xương sườn bảo vệ các cấu trúc trọng yếu của cơ thể như tim, phổi, mạch máu lớn. Ngoài nhiệm vụ nâng đỡ và bảo vệ một phần cơ thể, khung sườn còn có biên độ giãn nở lớn, tính năng này góp vai trò quan trọng hỗ trợ quá trình hô hấp nhất là khi gắng sức (cần thở nhanh, mạnh do nhu cầu oxy tăng cao). Khi xương sườn bị gãy, khung xương sẽ kém vững chắc, và đặc biệt là cảm giác đau do gãy xương sẽ hạn chế sự di động của khung xương dẫn đến nhiều biến chứng về phổi như xẹp phổi, viêm phổi. Ngoài ra, phần đầu xương hay mảnh xương sườn bị gãy có thể làm thủng hoặc rách các cơ quan nội tạng như phổi, gan, lách hay thậm chí đâm thủng các mạch máu lớn gây hậu quả khôn lường. Nguyên nhân gãy xương sườnGãy xương sườn xảy ra khi xương sườn chịu một lực tác động đủ mạnh, gây gãy hoặc nứt xương, nó có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Nguyên nhân của gãy xương sườn rất đa dạng, có thể phân thành hai nhóm do chấn thương hoặc không do chấn thương: (2)
Ngoài ra một số tình huống khác cũng có thể gây gãy xương sườn như:
Dấu hiệu xương sườn bị gãyNhững dấu hiệu gãy xương sườn thường gặp là đau tại vị trí gãy, cơn đau kéo dài, và đau nhiều hơn:
Ngoài ra, vì đau nên người bệnh sẽ cảm thấy khó thở, như hụt hơi thiếu oxy, do hạn chế hít thở, một số cảm giác khác như đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi,… Đặc biệt, nếu nhiều sườn liền kề gãy hơn 2 vị trí trên xương, sẽ tạo thành một “mảng sườn di động”, mảng sườn này sẽ mất kết dính với lồng ngực và chuyển động nghịch thường theo mỗi nhịp thở, tức là, lồi ra ngoài khi thở ra và lõm vô khi hít vào. Khi có mảng sườn di động, thường sẽ do lực chấn thương lớn, bệnh nhân có nguy cơ bị tổn thương các cơ quan bên dưới mảng sườn như dập phổi, rách phổi dẫn đến các biến chứng hô hấp nghiêm trọng. Hơn nữa, chuyển động nghịch thường của thành ngực cũng gây đau ngực, tăng công sức khi hít thở, và làm người bệnh khó hít sâu, do đó giảm trao đổi khí gây suy hô hấp tiến triển. Người bệnh cần đi khám ngay nếu có dấu hiệu gãy xương sườn kèm theo:
Phương pháp chẩn đoánCó nhiều phương tiện hình ảnh học trực quan chẩn đoán được gãy xương sườn, các chẩn đoán hình ảnh này không chỉ phát hiện gãy xương mà còn có thể tìm thấy các thương tổn ở cơ quan khác như phổi, gan, thận, lách… bác sĩ có thể cho thực hiện những xét nghiệm cơ bản hoặc nâng cao để tìm và loại trừ các tổn thương phối hợp, như: (3)
Các biến chứng có thể gặp phảiCác đầu gai xương có thể làm tổn thương các mạch máu lớn hoặc các cơ quan nội tạng. Số lượng xương sườn gãy càng nhiều chứng tỏ chấn thương càng dữ dội, biến chứng liên quan sẽ càng nhiều. Các biến chứng thường gặp như: Các biến chứng ở phổiĐầu xương gãy có thể đâm thủng các thành phần của cơ quan hô hấp hoặc tùy vào cơ chế chấn thương mà có ít hoặc nhiều thương tổn đi kèm, một số biến chứng thường gặp của gãy xương sườn như:
Các biến chứng khác
Điều trị bệnh như thế nào?Thông thường, gãy xương sườn sẽ tự phục hồi sau 1 đến 6 tháng. Đa số gãy xương sườn đơn thuần không biến chứng thì bệnh nhân sẽ được hướng dẫn điều trị thuốc, thường là các thuốc giảm đau và các vi chất bổ trợ quá trình lành vết thương. Trong khoảng thời gian này, người bệnh cần tuân thủ toa thuốc điều trị của bác sĩ, dinh dưỡng hợp lý, vận động nhẹ đến nặng trong giới hạn, tập hít thở sâu để tránh biến chứng phổi giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục của xương gãy. Trường hợp nếu người bệnh có các dấu hiệu nguy kịch như lơ mơ, tụt huyết áp, suy hô hấp, đau ngực dữ dội tăng dần… thì cần được khám và xử lý cấp cứu tại cơ sở y tế ngay. Có thể kể đến một số phương pháp điều trị gãy xương sườn từ ngoại khoa đến nội khoa như sau: 1. Phẫu thuậtPhẫu thuật của gãy xương sườn thường xoay quanh mức độ di lệch xương, cảm giác đau, biến chứng cơ quan bên trong. Nếu có tình trạng tràn khí hoặc tràn máu màng phổi, người bệnh sẽ được đặt một ống dẫn lưu màng phổi vào lồng ngực để thoát toàn bộ khí và máu ra khỏi cơ thể, tạo một khoang trống trải cho phổi nở ra dễ dàng và hồi phục dần tổn thương. Khi tình trạng gãy xương phức tạp, di lệch nhiều, gây đau nhiều ảnh hưởng hô hấp, đáp ứng kém với thuốc hoặc bệnh nhân có mảng sườn di động thì bệnh nhân sẽ được tư vấn để phẫu thuật cố định xương sườn. Phẫu thuật này sẽ nẹp lại toàn bộ ổ gãy bằng vít. Đa số các trường hợp sau mổ đều giảm đau đáng kể, xương nhanh lành hơn do được sắp xếp lại đúng vị trí, người bệnh nhanh chóng trở lại với sinh hoạt và công việc hàng ngày. Phẫu thuật cố định xương sườn đang dần được áp dụng rộng rãi, nhất là ở các trung tâm lớn trên thế giới. Khi tình hình bệnh nhân đã ổn định, các bác sĩ sẽ tiến hành một số phương pháp điều trị gãy xương sườn khác: 2. ThuốcGiảm đau là nền tảng điều trị chính ở người bệnh gãy xương sườn không phẫu thuật. Bạn có thể sẽ được kê một số loại thuốc giảm đau thông dụng. Trường hợp đã uống thuốc nhưng vẫn còn xuất hiện cảm giác đau khi hít thở sâu, kèm thở hụt hơi hoặc sốt, người bệnh có thể đã bị viêm hoặc xẹp phổi. Người bệnh cần tái khám để thông báo bác sĩ điều trị nhằm có biện pháp can thiệp điều trị kịp thời tránh hậu quả lâu dài. Nếu thuốc giảm đau không đủ, bạn vẫn còn đau khi hít thở dù thở nhẹ, có thể bạn sẽ được tư vấn để thực hiện thủ thuật gây tê ngoài màng cứng hoặc phong bế thần kinh liên sườn giúp giảm đau hiệu quả hơn, tránh các biến chứng xẹp phổi hoặc viêm phổi do hạn chế cử động lồng ngực vì đau. 3. Tập vận động hô hấpCùng lúc đó, bác sĩ sẽ hướng dẫn các bài tập thở để giúp thở sâu hơn nhằm tăng thải đờm trong đường thở ra, ngăn ngừa nguy cơ tắc đường thở gây viêm phổi. Các liệu pháp hít thở cũng có thể được thực hiện điều độ tại nhà. 4. Thay đổi thói quen sốngBác sĩ sẽ hướng dẫn một số bài tập vật lý trị liệu và thay đổi một số thói quen sinh hoạt để hỗ trợ phục hồi nhanh, sớm trở lại với sinh hoạt thường ngày, như:
Thành công trong điều trị gãy xương sườn là người bệnh có thể hít thở sâu, ho và đi lại mà không thấy khó chịu. Biện pháp phòng ngừaChấn thương thường khó tránh khỏi nhưng nếu cẩn thận và có một cơ thể khỏe mạnh từ đầu thì các bất cẩn thông thường sẽ khó có thể gây gãy xương nghiêm trọng. Những gãy xương tự phát do bệnh lý như ung thư di căn cũng cần được quan tâm đúng mức, ở BV Tâm Anh với các trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh và hệ thống xét nghiệm chuẩn quốc tế, đội ngũ bác sĩ chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực luôn sẵn sàng tiếp nhận và phát hiện các bất thường từ giai đoạn sớm nhất là ung thư để có hướng điều trị hợp lý nhất cho người bệnh. Ngoài ra, một số biện pháp bên dưới không hoàn toàn loại trừ nguy cơ gây gãy xương nhưng có thể giúp hạn chế phần lớn, như:
Khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh quy tụ chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị bằng phương pháp ít xâm lấn các bệnh lý tim mạch, lồng ngực, mạch máu như: gãy xương sườn, u phổi, u trung thất, lõm ngực bẩm sinh, hẹp động mạch cảnh, phình động mạch chủ, bướu giáp, ung thư tuyến giáp, suy giãn tĩnh mạch, tăng tiết mồ hôi… Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp… BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật. Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ: HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH Có thể nói, gãy xương sườn không khó điều trị nhưng quá trình tìm ra biến chứng đi kèm và điều trị sớm các biến chứng để dự phòng các nguy cơ về sau mới là yếu tố quan trọng. Người bệnh nên đến bác sĩ để được thăm khám ngay sau khi bị chấn thương hoặc xuất hiện các triệu chứng gãy xương như đau sau chấn thương, khó thở, thở hụt hơi,… |