XEM VIDEO: Hành trình húc đổ cổng dinh Độc lập của 2 xe tăng
Trưa 30/4/1975, hai chiếc xe tăng mang số hiệu 390 và 843 của quân giải phóng cùng tiến vào húc đổ cổng phụ, cổng chính và cắm cờ trên nóc dinh Độc lập - cơ quan đầu não cuối cùng của chính quyền Sài Gòn.
2 xe tăng này được Thủ tướng ký quyết định công nhận Bảo vật quốc gia đợt 1, ngày 1/10/2012.
Xe tăng T-54B số hiệu 843 đang được lưu giữ và trưng bày tại bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam [28B Điện Biên Phủ, Hà Nội].
Xe thuộc đại đội 4, tiểu đoàn 1, lữ đoàn Tăng thiết giáp 203, quân đoàn 2 do đại đội trưởng Bùi Quang Thận làm trưởng xe, kíp xe gồm Thái Bá Minh - pháo thủ số 1, Nguyễn Văn Kỷ - pháo thủ số 2, Lữ Văn Hỏa - lái xe.
Xe tăng 843 đã tiến vào Huế, Đà Nẵng, sau đó tiếp tục hành quân dọc các tỉnh ven biển miền Trung và thẳng tiến về Sài Gòn với tinh thần “thần tốc và quyết thắng”. Từ ngày 26 đến 29/4/1975, xe tăng 843 đã tham gia chiến đấu đập tan tuyến phòng thủ của địch ở căn cứ Nước Trong.
Sau ngày thống nhất, xe tăng 843 được lệnh ra tiếp quản cảng Nhà Bè [nay là cảng Nhà Rồng] rồi hành quân về Tổng kho Long Bình. Sau đó, xe được đưa ra Hà Nội dự triển lãm mừng ngày thống nhất. Kết thúc triển lãm, xe tăng 843 trở về làm nhiệm vụ huấn luyện tại lữ đoàn 203 cho đến năm 1979 thì được đưa về trưng bày tại bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam.
| Chiếc xe tăng do Liên Xô chế tạo và viện trợ cho Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ. Mặc dù không còn hoạt động từ lâu nhưng xe tăng 843 vẫn còn giữ được gần như nguyên bản, chỉ thay thế một số bộ phận nhỏ han gỉ hỏng hóc. Lớp sơn được thay mới hoàn toàn |
| Hai bên tháp pháo có sơn ngôi sao vàng trên nền vòng tròn đỏ viền vàng với số hiệu 843 được sơn trắng |
| Dù được sửa chữa và phủ lên lớp sơn mới nhưng trên tháp pháo vẫn còn in hằn những "vết thương" chiến tranh |
| Hai chiếc xe tăng lịch sử đã cùng nhau tiến vào dinh Độc lập, cùng nhau trải qua bao thăng trầm khác nhau. Phiên bản khác ở dinh Độc Lập |
Xe tăng T-59 số hiệu 390 cũng cùng đơn vị với chiếc 843, đang được trưng bày ở bảo tàng Tăng thiết giáp [108 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội].
Xe do chính trị viên Vũ Đăng Toàn chỉ huy, kíp xe gồm Ngô Sĩ Nguyên - pháo thủ số 1, Lê Văn Phượng - đại đội phó kỹ thuật [thay thế pháo thủ số 2 Đỗ Cao Trường bị thương phải ở lại tuyến sau], Nguyễn Văn Tập - lái xe.
Dù là xe đầu tiên tiến vào khu vực cổng chính của dinh Độc Lập nhưng xe tăng 843 lại bị kẹt ở cổng phụ, ngay lập tức chiếc xe tăng 390 đã nhanh chóng tiến vào húc tung cổng chính. Điều này dẫn đến việc khó xác minh được xe tăng nào đã húc đổ cổng dinh Độc Lập đầu tiên, mãi đến khi nhờ bức ảnh tư liệu của nữ nhà báo Françoise Demulder [Pháp] công bố vào năm 1995, thì mới được xác nhận được.
Xe tăng 390 sau năm 1975 tiếp tục hành trình, rong ruổi khắp chiến trường Campuchia, đến năm 1999 được đưa về bảo tàng Tăng thiết giáp.
| Đây là xe tăng chiến đấu hạng trung do Trung Quốc sản xuất trên mẫu xe T54A của Liên Xô và được viện trợ cho Việt Nam năm 1969 |
| Xe có màu sơn xanh lá cây, tháp pháo sơn số 390 màu trắng, phía trước tháp pháo có phù hiệu sao 5 cánh màu vàng trong vòng tròn màu đỏ |
| Xe tăng được trưng bày dưới tầng hầm tại bảo tàng bên cạnh những "chiến hữu thép" cùng binh chủng |
| Phiên bản khác của 390 ở dinh Độc Lập |
| Ảnh tư liệu duy nhất ghi lại khoảnh khắc lịch sử ngày 30/4/1975 cũng là bức ảnh làm nên tên tuổi của nữ nhà báo Pháp Françoise Demulder |
Bản sao của 2 xe tăng cũng được trưng bày tại dinh Độc Lập.
Theo hồ sơ di sản, tư liệu Cục Di sản văn hóa: Xe tăng T59 số hiệu 390, xe tăng T54 số hiệu 843 đóng vai trò quan trọng trong thời khắc lịch sử quyết định của chiến dịch Hồ Chí Minh.
T.Nam - Video: Bảo tàng Tăng thiết giáp
Đại tá Đào Chí Công chia sẻ kỷ niệm trong thời kỳ hoạt động ở Trại Davis - “trận địa tiền tiêu” ngay giữa lòng Sài Gòn những ngày tháng lịch sử năm 1975.
[QK7 Online] - Qua cuộc trao đổi bằng điện thoại, tôi đã được gặp cựu chiến binh Nguyễn Văn Kỷ, pháo thủ số 2 trên chiếc xe tăng số hiệu 843 húc vào Dinh Độc lập trưa ngày 30-4-1975, góp phần cùng nhân dân cả nước giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà.
Tôi gọi điện cho bác Nguyễn Văn Kỷ khi bác đang về Hà Nội điều trị bệnh. Dù sức khỏe không được tốt, nhưng khi được hỏi về ký ức 30-4-1975, bác Nguyễn Văn Kỷ đã hồ hởi tiếp chuyện như quên cả ốm đau, bệnh tật. Bác nói: Hồi đó khi đã học hết lớp 7, bác xung phong đi bộ đội. Nhập ngũ, bác được học kỹ thuật xe tăng tại Đoàn 600, Bộ Tư lệnh Tăng thiết giáp. Năm 1972 tham gia chống địch đánh lấn chiếm Thành cổ Quảng Trị. Trong chiến dịch Hồ Chí Minh, sau khi giải phóng các tỉnh dọc tuyến vào Nam, sáng 30-4-1975 đơn vị xe tăng Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn 203, Quân đoàn 2, Binh đoàn Hương Giang của bác Nguyễn Văn Kỷ đã có mặt trên đất Sài Gòn, chạy thẳng tìm hướng Dinh Độc lập mà đánh. Kíp xe tăng T54 mang số hiệu 843 của bác gồm Trung úy Bùi Quang Thận - đại đội trưởng, Lữ Văn Hỏa - lái xe, Thái Bá Minh - pháo thủ số 1 và bác Nguyễn Văn Kỷ - pháo thủ số 2.
Pháo thủ Nguyễn Văn Kỷ yểm trợ trung úy Bùi Quang Thận chạy lên Dinh Độc lập
cắm cờ trưa ngày 30-4-1975 - Ảnh: Nhân vật cung cấp
Bác Nguyễn Văn Kỷ kể: Sau chiến dịch Tây Nguyên, thực thi mệnh lệnh của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương: “Thần tốc, thần tốc hơn nữa! Táo bạo, táo bạo hơn nữa! Tranh thủ từng giờ, từng phút giải phóng miền Nam”, các đơn vị của ta đồng loạt thẳng tiến hướng Sài Gòn. Vượt qua sự chống trả ngoan cố của địch trong suốt chặng đường hành quân, 9 giờ 30 phút sáng 30-4-1975, Đại đội 4, Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn xe tăng 203 của bác Nguyễn Văn Kỷ có mặt tại cầu Sài Gòn. Sau khi tiêu diệt 2 xe M113 của địch, trung úy Bùi Quang Thận ra lệnh tiến thẳng Dinh Độc lập theo nhiệm vụ đã phân công. Mỗi xe một hướng, vừa đi vừa hỏi đường. Khi áp sát cửa Dinh Độc lập, trung úy Bùi Quang Thận lệnh cho pháo thủ số 2 – Nguyễn Văn Kỷ nhắm giữa cổng Dinh Độc lập mà bắn. Nhưng không hiểu sao bắn cả hai lần đạn vẫn không nổ? Trung úy Bùi Quang Thận ra lệnh quay nòng pháo ra sau để cho xe húc đổ cổng Dinh. Trong 10 phút phải húc 3 lần thì cánh cổng trái mới bung ra. Ngay lúc đó xe tăng 390 do đồng chí Vũ Đăng Toàn chỉ huy lao vào húc đổ cổng chính. Cả hai xe cùng tiến vào bên trong. Lúc này, trung úy Bùi Quang Thận rút lá cờ trên xe nhảy xuống, bác Nguyễn Văn Kỷ cầm súng AK yểm trợ Bùi Quang Thận chạy lên Dinh Độc lập cắm cờ vào lúc 11 giờ 30 phút ngày 30-4-1975. Cựu chiến binh Nguyễn Văn Kỷ chia sẻ, đó là giây phút thiêng liêng nhất trong cuộc đời của bác.
“Khi lá cờ ngụy quyền Sài Gòn bị giật xuống, cờ Mặt trận thống nhất miền Nam được cắm trên nóc Dinh Độc lập, chúng tôi đã ôm nhau cười, khóc vì sung sướng. Nhìn quần áo ai cũng lấm lem, nhưng không thể tả được chúng tôi hạnh phúc như thế nào. Sau bao nhiêu năm bom đạn, cuối cùng hai miền đất nước được thống nhất. Tôi còn nhớ, vào khoảnh khắc lịch sử trưa 30-4-1975, sau khi chiếm được Dinh Độc lập, trên khắp các ngả đường ở Sài Gòn diễn ra nhiều hoạt động chào mừng chiến thắng”. Bác Kỷ chia sẻ thêm, “trận đánh tiến vào Dinh Độc lập và chứng kiến giây phút cả nước vui mừng thống nhất là khoảng khắc tôi nhớ mãi trong cuộc đời”.
Xe tăng 843 tham gia diễu binh sau ngày giải phóng miền Nam,
thống nhất đất nước - Ảnh: Nhân vật cung cấp
Trong những ngày tháng 4 lịch sử, câu chuyện bác Nguyễn Văn Kỷ kể cho tôi qua điện thoại thật cảm động. Trở về sau chiến tranh, cuộc sống của pháo thủ Nguyễn Văn Kỷ thầm lặng, bình dị với công việc làm nông tại tỉnh Tuyên Quang. Lúc rảnh rỗi, bác phụ thêm nghề vá xe, đan rổ rá, mài dao kiếm thêm thu nhập lo cho cuộc sống. Hiện nay, mỗi tháng bác được hơn một triệu đồng từ trợ cấp thương binh hạng 4/4. Bác nhớ lại, trên đường tiến quân vào Sài Gòn, vết đạn quân Mỹ bắn trước đầu xe làm bác bị thương khi đang sử dụng súng 12,7 ly bắn bộ binh Mỹ ở căn cứ Nước Trong. Giờ đây, mảnh đạn ấy vẫn còn nằm trong cổ tay bác Nguyễn Văn Kỷ.
Pháo thủ Nguyễn Văn Kỷ [bên trái] và đại tá Bùi Quang Thận
thăm lại chiến trường xưa năm 2005 - Ảnh: Nhân vật cung cấp
42 năm trôi qua, những người lính năm xưa đã trở về với cuộc sống đời thường. Họ khiêm tốn nhận mình là những người lính “may mắn”. Họ nói: “Thắng lợi đó là chiến công chung của toàn dân tộc, chúng tôi chỉ là những người may mắn”.
Lê Hoan