VOV.VN - Nếu bỏ lỡ siêu trăng vào đêm Trung Thu năm nay, người yêu thiên văn sẽ phải đợi gần một năm nữa để chiêm ngưỡng siêu trăng tiếp theo.
Theo Space, siêu trăng đêm Trung Thu [15/8 âm lịch] sẽ tròn nhất khi nó di chuyển đến điểm đối diện với Mặt Trời trên bầu trời ở góc 180 độ. Khoảnh khắc này sẽ xảy ra vào khoảng 16h57 chiều 29/9 - chỉ trước thời điểm hoàng hôn của đêm Trung thu một chút.
Khi quan sát siêu trăng tròn nhất vào thời điểm hoàng hôn, người yêu thiên văn sẽ có cái nhìn rất đẹp mắt do hiệu ứng "ảo ảnh Mặt Trăng", xảy ra do việc nhìn thiên thể này khi còn treo thấp, xuyên qua lớp khí quyển dày. Ảo ảnh này sẽ khiến siêu trăng mang một màu hồng cam huyền ảo và trông còn to hơn nữa.
Đây cũng là siêu trăng cuối cùng xuất hiện vào năm 2023, nó còn được gọi với cái tên "Trăng thu hoạch". Siêu trăng này sẽ không sáng bằng "siêu trăng xanh" hiếm gặp vào tháng 8, nhưng vẫn trông sáng và lớn hơn trăng tròn thông thường.
Đêm Trung thu năm nay trùng với thời điểm xuất hiện siêu trăng cuối cùng 2023. [Ảnh: The Epoch Times]
Ở cận điểm, Mặt Trăng chỉ cách Trái Đất 361.552 km, gần hơn 21.000 km so với con số trung bình là 382.900 km.
Siêu trăng tháng 9 còn có bạn đồng hành là Sao Mộc và Sao Thổ, hiện ra rất rõ trong những ngày này. Trong đó Sao Mộc sẽ nằm ngay cạnh bên trái siêu trăng, trong chòm sao Bạch Dương.
Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ [NASA] định nghĩa siêu trăng là trăng tròn có thể lớn hơn tới 14% và sáng hơn 30% so với Mặt Trăng mờ nhất trong năm. Nguyên nhân, khi siêu trăng diễn ra, Mặt Trăng ở điểm gần Trái Đất nhất trên quỹ đạo, gọi là cận điểm [perigee].
"Khác biệt giữa trăng tròn lần này và siêu trăng tháng 8 chỉ là 4.370 km. Vì vậy, nó sẽ rất gần với mức 14% và 30% của lần trăng tròn lớn nhất năm", Noah Petro, nhà khoa học thuộc dự án Tàu quỹ đạo Trinh sát Mặt Trăng tại NASA cho biết.
Còn về tên gọi "trăng thu hoạch" là vì nó xuất hiện vào khoảng thời gian mà nông dân ở Bắc bán cầu sẵn sàng thu hoạch mùa màng. Dù không gần hay sáng như siêu trăng tháng 8 nhưng nó có thể mang màu vàng đậm, cam hoặc đỏ, đặc biệt là khi mới mọc lên từ đường chân trời.
Cũng theo ông Petro, Mặt Trăng chỉ thay đổi màu sắc khi mọc hoặc lặn ở đường chân trời hoặc trong thời gian diễn ra nguyệt thực. Lý do cũng tương tự như với hiện tượng Mặt Trời mọc và Mặt Trời lặn màu đỏ.
"Khí quyển Trái Đất tán xạ ánh sáng, ngoại trừ màu đỏ hoặc cam", Petro giải thích. Các yếu tố khí quyển như mây, khói, bụi cũng có thể làm thay đổi màu sắc và độ sáng của Mặt Trăng.
Mặt Trăng mọc là thời điểm tốt nhất để quan sát kích thước lớn của siêu trăng. Khi Mặt Trăng ở gần đường chân trời, những vật thể ở tiền cảnh như cây cối, tảng đá, có thể mang đến cảm nhận rõ ràng về độ lớn. Kết quả là, Mặt Trăng trông lớn nhất vào thời điểm này, theo NASA.
Sao chổi, siêu trăng, nguyệt thực, nhật thực và những trận mưa sao băng ngoạn mục sẽ là điểm nhấn trên bầu trời vào năm nay.
Sao chổi C/2022 E3 [ZTF] chụp vào ngày 27/9/2022. Ảnh: Hiệp hội Thiên văn Anh
Năm 2023 sẽ rất đáng mong đợi cho những người thích quan sát bầu trời với nhiều sự kiện thiên văn đáng chú ý.
Theo NASA, một sao chổi mới biết đến vào tháng 3/2022 sẽ lần lượt tiếp cận Mặt Trời và Trái Đất ở khoảng cách gần nhất vào ngày 12/1 và 2/2 năm nay. Sao chổi có tên là C/2022 E3 [ZTF], được phát hiện bởi các nhà thiên văn học sử dụng công cụ khảo sát bầu trời trường rộng Zwicky Transient Facility tại Đài quan sát Palomar ở San Diego, California, Mỹ.
Thiên thể có thể nhìn thấy qua ống nhòm trên bầu trời vào buổi sáng trong hầu hết tháng 1 đối với những người ở Bắc bán cầu và vào đầu tháng 2 đối với những người ở Nam bán cầu.
Hầu hết các năm đều có 12 lần trăng tròn, mỗi lần một tháng, nhưng vào năm 2023 sẽ là 13 lần, trong đó có 2 lần diễn ra vào tháng 8 [ngày 1/8 và 30/8].
Lần trăng tròn thứ hai trong một tháng được gọi là trăng xanh, theo NASA . Thông thường, trăng tròn diễn ra sau mỗi 29 ngày, trong khi hầu hết các tháng dương lịch kéo dài 30 hoặc 31 ngày, vì vậy các tháng và tuần trăng không phải lúc nào cũng thẳng hàng. Điều này dẫn đến một trăng xanh cứ sau 2,5 năm.
Hai lần trăng tròn vào tháng 8 cũng có thể được coi là siêu trăng, theo Earth Sky. Các định nghĩa về siêu trăng có thể khác nhau, nhưng thuật ngữ này thường biểu thị trăng tròn sáng hơn và gần Trái Đất hơn bình thường, do đó xuất hiện lớn hơn trên bầu trời đêm.
Một số nhà thiên văn học cho biết hiện tượng siêu trăng xảy ra khi Mặt Trăng nằm trong 90% cận điểm - điểm gần Trái Đất nhất trên quỹ đạo. Theo định nghĩa đó, trăng tròn tháng 7 [ngày 3/7] cũng sẽ được coi là một sự kiện siêu trăng.
Siêu trăng vào ngày 13/7/2022 nhìn từ tỉnh Loire-Atlantique, miền tây nước Pháp. Ảnh: Reuters
Sẽ có hai lần nhật thực và hai lần nguyệt thực vào năm 2023. Nhật thực toàn phần sẽ xảy ra vào ngày 20/4, có thể chiêm ngưỡng từ Australia, Đông Nam Á và Nam Cực.
Cùng ngày hôm đó, những người quan sát bầu trời ở Indonesia, một phần của Australia và Papua New Guinea có thể nhìn thấy nhật thực lai, một kiểu trung gian giữa nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên. Theo NASA , độ cong của bề mặt Trái Đất có thể khiến nhật thực dịch chuyển giữa toàn phần và hình khuyên khi bóng của Mặt Trăng di chuyển trên toàn cầu.
Vào ngày 14/10, nhật thực hình khuyên quét qua Tây bán cầu và có thể nhìn thấy trên khắp Bắc, Trung và Nam Mỹ.
Giống như nhật thực toàn phần, Mặt Trăng đi qua giữa Mặt Trời và Trái Đất trong nhật thực hình khuyên, nhưng nó xảy ra khi Mặt Trăng ở trên hoặc nằm gần điểm xa Trái Đất nhất. Điều này làm cho Mặt Trăng trông có vẻ nhỏ hơn Mặt Trời khi nhìn từ mặt đất, vì vậy nó không che khuất hoàn toàn ngôi sao mà tạo ra một vòng sáng xung quanh Mặt Trăng.
Hãy nhớ đeo kính phù hợp để xem nhật thực một cách an toàn, vì ánh sáng mặt trời có thể gây hại cho mắt.
Nhật thực hình khuyên quan sát từ Tokyo, Nhật Bản vào ngày 21/5/2012. Ảnh: IFL Science.
Nguyệt thực chỉ có thể xảy ra khi khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng thẳng hàng hoặc gần thẳng hàng, và Mặt Trăng đi vào bóng của Trái Đất. Khi đó, Trái Đất sẽ tạo ra hai kiểu bóng trên Mặt Trăng trong kỳ nguyệt thực. Phần bóng mờ nhạt bên ngoài được gọi là vùng nửa tối, còn phần bóng hoàn toàn được gọi là vùng bóng tối.
Nguyệt thực đầu tiên trong năm 2023 là nguyệt thực nửa tối, diễn ra vào ngày 5/5 và có thể quan sát thấy từ châu Phi, châu Á và Australia. Hiện tượng này xảy ra khi Mặt Trăng di chuyển qua vùng nửa tối của bóng Trái Đất.
Nguyệt thực tiếp theo là nguyệt thực một phần vào ngày 28/10 và có thể chiêm ngưỡng từ châu Âu, châu Á, Australia, châu Phi, một phần của Bắc Mỹ và phần lớn Nam Mỹ. Hiện tượng xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng không hoàn toàn thẳng hàng, vì vậy chỉ một phần của Mặt Trăng đi vào vùng bóng tối.
Năm mới bắt đầu với trận mưa sao băng Quadrantid, dự kiến đạt cực đại vào đêm mùng 3/1 và rạng sáng 4/1 đối với những người quan sát ở Bắc Mỹ, theo Hiệp hội Khí tượng Mỹ.
Quadrantid là sự kiện đầu tiên trong số 12 trận mưa sao băng trong năm 2023, danh sách còn lại bao gồm: Lyrid [22 - 23/4], Eta Aquariid [5 - 6/5], Nam Delta Aquariids [30 - 31/7], Alpha Capricornid: [30 - 31/7], Perseids [12 - 13/8], Orionid [20 - 21/10], Nam Taurid [4 - 5/11], Bắc Taurid [11 - 12/11], Leonid [17 - 18/11], Geminid [13 - 14/12], Ursid [21 - 22/12].
Để quan sát mưa sao băng tốt nhất, bạn nên đến những nơi không bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm ánh sáng và tìm một khu vực thoáng đãng với tầm nhìn rộng ra bầu trời. Hãy cho mắt khoảng 20 đến 30 phút để thích nghi với bóng tối, bằng cách không cần nhìn vào màn hình điện thoại, khi đó các vệt sáng sẽ dễ phát hiện hơn.
Trăng màu bao lâu mới có 1 lần?
Nguyệt thực siêu trăng máu hay mặt trăng máu là một hiện tượng thiên văn thú vị chỉ xuất hiện 10 năm 1 lần.
Khi nào có trăng màu năm 2023?
Kỳ trăng tròng này được gọi là Trăng máu hay Trăng hải ly. SKĐS - Nguyệt thực một phần - hiện tượng thiên văn đáng chú ý nhất trong nửa cuối năm 2023 sẽ diễn ra vào rạng sáng 29/10. Người quan sát ở toàn bộ Việt Nam cùng nhiều khu vực khác trên thế giới có thể theo dõi.
Hiện tượng siêu trăng xuất hiện khi nào?
Siêu Mặt Trăng hay siêu trăng là khi Mặt Trăng vào thời kì trăng tròn hoặc trăng non trùng vào điểm cận địa, tức là điểm trên quỹ đạo của nó mà có khoảng cách gần nhất so với Trái Đất, làm cho kích thước biểu kiến của nó to hơn bình thường khi quan sát từ Trái Đất.
Siêu trăng lớn và sang nhất năm 2023 sẽ mọc vào ngày nào?
Trăng tròn hôm 30/8 sẽ ở điểm gần Trái Đất nhất, tạo thành siêu trăng sáng nhất năm 2023. Siêu trăng lớn và sáng nhất năm 2023 sẽ mọc vào ngày 30/8 và có biệt danh "trăng xanh". Đây là kết quả của 3 hiện tượng Mặt Trăng xảy ra cùng lúc.