Bài học kinh nghiệm khi đi thực tập sư phạm

Trong thời gian vừa qua, được sự tạo điều kiện của trường Đại học sư phạm Thái Nguyên và đơn vị kiến tập Trường Tiểu học xã Hồng Thái, em đã được học tập và trải nghiệm thực tế công tác giảng dạy. Có thể khẳng định kiến tập là một hoạt động vô cùng ý nghĩa giúp sinh viên áp dụng những kiến thức đã được học tập tại trường, rút ra nhiều bài học kinh nghiệm hữu ích cho công tác giảng dạy sau này.

Việc viết bài thu hoạch là vô cùng cần thiết, đây là một cách thức hữu hiệu để báo cáo kết quả sinh viên đã thu được sau một kỳ kiến tập. Không chỉ vậy, việc viết bài thu hoạch còn đánh dấu một chặng đường mà chúng em đã đi qua và có thời gian nhìn nhận lại bản thân mình đã gặt hái được những kết quả gì và rút ra những bải học hữu ích cho bản thân.

Xã Hồng Thái, huyện Bình Gia, tỉnh Lạng Sơn là một xã miền núi thuộc vùng kinh tế đặc biệt khó khăn chính vì vậy điều kiện học tập và giảng dạy tại đây gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy công tác giảng dạy ở đây cũng có nhiều nét đặc thù riêng biệt.

2. Nhiệm vụ và phạm vi báo cáo thu hoạch kiến tạo sư phạm

Trong thời gian kiến tập, bản thân em đã tìm hiểu thực tế giáo dục tại địa phương và của Trường tiểu học xã Hồng Thái, kiến tập công tác chủ nhiệm, công tác giảng dạy tại trường. Để thực hiện tốt các nhiệm vụ đó, em cần chuẩn bị giáo án đầy đủ, dự giờ mẫu, tham gia đón các em học sinh, tham gia làm đồ dùng dạy học, tham gia các hoạt động vui chơi, phong trào thi đua của nhà trường.

Báo cáo thu hoạch trong thời gian kiến tập tại trường Tiểu học xã Hồng Thái từ ngày 14/11 – 04/12/2021.

3. Kế hoạch cho nội dung kiến tập

Để thực hiện các nội dung kiến tập, bản thân em đã xây dựng kế hoạch như sau:

– Tìm hiểu và thu thập thông tin thông qua báo cáo về tình hình hoạt động của nhà trường và công tác chủ nhiệm lớp của các thầy cô;

– Quan sát, phân tích đúc rút kinh nghiệm cho bản thân.

Phần II: Nội dung kiến tập sư phạm và kết quả đạt được

1. Tình hình thực tế của trường thực tập

1.1. Giới thiệu chung

1.1.1. Tình hình kinh tế xã hội xã Hồng Thái

Xã Hồng Thái có diện tích 38,42 km2, dân số là 2.556 người, mật độ dân số đạt 67 người/km2 [[1]].

Nhìn chung, xã Hồng Thái có dân cư thưa thớt, mật độ dân số thấp, dân số chủ yếu thuộc dân tộc Nùng, Tày. Phần lớn nhân ở đây nhân dân ở đây sinh sống chủ yêu bằng nông nghiệp, mức thu nhập thấp, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí còn thấp. Điều này những ảnh hưởng nhất định đối với công tác giáo dục tại địa bàn.

1.1.2. Trường Tiểu học xã Hồng Thái

Trường Tiểu học xã Hồng Thái tọa lạc tại thôn Bản Huấn, xã Hồng Thái, huyện Bình Gia, tỉnh Lạng Sơn. Cơ cấu tổ chức của trường Tiểu học của xã Hồng Thái như sau:

Hiện nay, Trường tiểu học xã Hồng Thái hiện có tổng số 40 giáo viên. Suốt những năm qua, thầy trò nhà trường đã có nhiều nỗ lực trong công tác giảng dạy và đạt được những thành tựu nhất định, chất lượng công tác giảng dạy ngày một nâng cao và đạt các chỉ tiêu đưa ra.

Với đặc thù là vùng kinh tế đặc biệt khó khăn, dân trí thấp, nhiều người dân và một số em học sinh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc học. Do điều kiện kinh tế trên địa bàn xã còn khó khăn, tỷ hộ nghèo vẫn còn cao, có hiện tượng các em học sinh nghỉ học để phụ giúp gia đình. Đối với các trường hợp này, các thầy cô giáo luôn tận tình đến tận nhà các em học sinh để thuyết phục, động viên các em quay trở lại trường học. Mặc dù công việc đem con chữ đến với bản làng vùng cao còn gặp nhiều khó khăn nhưng cán bộ, công nhân viên nhà trường luôn không ngừng phấn đấu nhằm đổi mới phương pháp giảng dạy để truyền đạt kiến thức đến với các em học sinh.

Năm học 2020 – 2021, tổng số học sinh toàn trường là 265 học sinh với 6 điểm trường, cụ thể như sau:

Lớp Điểm  trường	Lớp 1	Lớp 2	Lớp 3	Lớp 4	Lớp 5
Trung Tâm	10	12	8	13	12
Nà Bản	7	2	10	8	11
Bản Nghiệc	8	10	7	5	6
Bản Hoay	6	11	14	10	5
Nà Khoang	9	5	7	11	9
Nà Dẳn	7	12	13	6	3

Hoạt động giảng dạy của nhà trương cơ bản đạt được các chỉ tiêu đưa ra:

– Chỉ tiêu đối với học sinh:

Tương tư các trườn tiểu học các, trường tiểu học xã Hồng Thái đề ra 3 loại chỉ tiêu đối với học sinh năm học 2020-2021 và bước đầu đạt kêt quả đáng mong đợi, cụ thể các chỉ tiêu đề ra như sau:

Thứ nhất,  Tỉ lệ chuyên cần trên lớp : 98  % ; Tỉ lệ học sinh bỏ học: 0  % ; Tỉ lệ học sinh lên lớp :  98 – 100  % ; Tỉ lệ học sinh Hoàn thành chương trình bậc Tiểu học:100  % .

Thứ hai, Chất lượng học tập cuối năm :

  * Học lực:                                                              * Hạnh kiểm:

   Giỏi:       20 %                                            Thực hiện đầy đủ: ……100…… %

   Khá:       55%                                             Thực hiện CĐĐ: ……..0……….%

   TB:         23%

   Yếu:         2%

Thứ ba, Các chỉ tiêu khác : 100% tham gia nhiệt tình các phong trào của trường . giảng dạy đầy đủ, các chuyên đề an toàn giao thông , giáo dục môi trường , quyền và bổn phận trẻ em, một cách nghiêm túc, tích hợp, lồng ghép giáo dục tiết kiệm năng lượng và hiệu quả, rèn kỹ năng sống trong các môn học .Tham gia tốt phong trào hội thi vở sạch chữ đẹp và các hoạt động khác do Phòng GD tổ chức .

– Chỉ tiêu đối với giáo viên:

Để đạt được kết quả tốt nhất, việc đề ra chỉ tiêu đối với giảng viên là vô cùng cần thiết. Việc để ra chỉ tiêu không chỉ giúp giáo viên xác định được mục tiêu rõ ràng mà còn giúp giáo viên có động lực và ý thức tích cực trong công tác giảng dạy. Các chỉ tiêu được đưa ra như sau:

Thứ nhất, mỗi giáo viên phải tiến hành kiểm tra hồ sơ sinh viên tối thiểu 4 lần / năm. Nhìn chung, các giáo viên tại trường Tiểu học xã Hồng Thái đều đảm bảo thực hiện chỉ tiêu này.

Thứ hai, Dự giờ thăm lớp  8 -10 Tiết / năm/1 GV ( Tốt : 70  % ; Khá : 25 % ; TB : 5 %; Yếu : 0  % ) .

Thứ ba, Phấn đầu 1 học kỳ giáo viên có từ 2- 4 tiết giáo án ứng dụng công nghệ thông tin .

Thứ tư, thực hiện các chuyên đề:

– Tháng 9 +10 triển khai chương trình giao thông .

– Tháng 11 chủ đề quyền và bổn phận trẻ em . Thầy cô giáo .

– Tháng 12 chủ đề quân đội

– Tháng 1 chủ đề đất nước

– Tháng 2+3 chủ đề Phụ nữ.

– Tháng 4+5 chủ đề về Bác Hồ

Thứ năm, Sinh hoạt tổ khối chuyên môn : 4  lần / tháng. Thông qua các buổi sinh hoạt tổ khổi chuyên môn cá nhân các giáo viên được góp ý, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy cũng như công tác chủ nhiệm. Từ các hoạt động đó, kết quả thực hiện các công tác giảng dạy ngày một được nâng cao.

1.2. Thuận lợi, khó khăn

Phát triển giáo dục và đào tạo là động lực của sự phát triển kinh tế tri thức và là vấn đề có ý nghĩa sống còn trước xu thế toàn cầu hóa. Trong những năm vừa qua, Đảng và Nhà nước luôn có sự quan tâm đặc biệt đối với nền giáo dục nước nhà nói chung. Để đảm bảo sự công bằng xã hội, cũng như thúc đẩy sự phát triển giáo dục hài hòa trên cả nước. Chính phủ đã ban hành nghị định 86/2015/NĐ-CP ngày 02 tháng 10 năm 2015 quy định về miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập và cơ chế thu, sử dụng chi phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân từ năm học 2015 – 2016 đến năm học 2020 – 2021. Nhờ vậy, các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn đã có điều kiện đến trường.

Bên cạnh đó, trường tiểu học xã Hồng Thái cũng nhận được sự quan tâm của Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân và các ban ngành các cấp, được sự quan tâm chỉ đạo của Lãnh đạo phòng Giáo dục huyện Bình Gia. Nhờ đó, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học cảu trường tiểu học xã Hồng Thái ngày càng được cải thiện, góp phần làm cho công tác giảng dạy và học tập trở nên thuận tiện hơn.

Đặc biệt, nhà trường có đội ngũ giáo viên hăng hái, luôn tràn đầy nhiệt huyết trong việc giảng dạy và tham gia tích cực các phong trào, hoạt động của nhà trường. Các thầy cô giáo luôn nỗ lực trong việc đổi mới toàn diện công tác giáo dục.

Tuy nhiên, trường tiểu học xã Hồng Thái còn gặp nhiều khó khăn, cụ thể:

Thứ nhất, địa bàn dân cư ở không tập trung, với địa hình vùng núi nhiều em học sinh ở xa trường, đi lại nhiều trở ngại. Nhiều em học sinh phải vượt hàng chục cây số đi bộ đến trường trong điều kiện rét mướt.

Thứ hai, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao dân đến trường hợp nhiều em học sinh không có đủ đồ dùng học tập.

Thứ ba, đội ngũ giáo viên trình độ chuyên môn thấp, không kịp thời nắm bắt công nghệ thông tin và thụ động trong công tác đổi mới phương pháp giảng dạy.

Thứ tư, cơ sở vật chất đã được cải thiện tuy nhiên vẫn chưa

2. Nội dung kiến tập sư phạm

Trong thời gian kiến tập, bản thân được trải nhiệm thực tế công tác chủ nhiệm và công tác giảng dạy tại trường, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm hữu ích cho bản thân.

2.1. Đặc điểm tình hình lớp học

Trong thời gian kiến tập, bản thân được giao đảm nhiệm chủ nhiệm lớp 3 điểm trường Trung tâm – Trường Tiểu học xã Hồng Thái. Đặc điểm tình hình lớp học như sau:

– Sĩ số: 8 học sinh, trong đó 5 nam, 4 nữ. Trong đó có 1 em khuyết tật, thiểu năng trí tuệ.

– Thành phần gia đình học sinh: 5 học sinh thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo

– Hầu hết các em có ý thức học tập, chú ý nghe giảng và hăng hái phát biểu xây dựng bài.

2.2. Nhiệm vụ cụ thể

Trong thời gian kiến tập công tác chủ nhiệm bản thân đã thực hiện các nhiệm vụ cụ thể như sau:

(1) Tìm hiểu hồ sơ, sổ sách của Giáo viên chủ nhiệm, cách ghi chép, soạn các bảng biểu sao cho khoa học, hợp lý.

(2) Nắm sĩ số học sinh, làm quen với các em học sinh, tìm hiểu sở thích, cá tính của từng em. Từ đó, có phương pháp giảng dạy và quản lý lớp hiệu quả.

(3) Thường xuyên trò chuyện với các em học để nắm bắt được tâm tư nguyện vọng, hoàn cảnh gia đình của từng em học sinh, nhằm giúp đỡ các em có hoàn cảnh khó khăn, các em tiếp thu chậm hoặc cá biệt. Đặc biệt là các em khuyết tật và thiểu năng trí tuệ.

(3) Trao đổi với phụ huynh các vấn đề liên quan đến hoạt động học tập của các em học sinh chẳng hạn như tình hình học tập của học sinh cũng như phương pháp hướng dẫn con em tại nhà.

2.3. Biện pháp thực hiện

Để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, bản thân em đã vạch ra các biện pháp cụ thể. Trước hết, căn cứ vào kế hoạch giảng dạy nhà trường, bản thân đã xây dựng kế hoạch quản lý lớp và kế hoạch giảng dạy của bản thân một cách chi tiết, phù hợp với đặc điểm tình hình của lớp học. Hằng ngày, luôn theo dõi sát sao việc học tập của các em học sinh, kịp thời nắm bắt được tình trạng học tập của các em để đưa ra được biện pháp đặc thù đối với từng em học sinh. Việc kịp thời động viên đã giúp các em tiến bộ nhanh chóng.

Đối với học sinh tiểu học, các em học sinh khả năng tiếp thu còn tương đối chậm, khả năng tập trung vào bải giảng còn thấp. Chính vì thế, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đầu tư soạn bài đầy đủ, lồng ghép các hoạt động sao cho đảm bảo các chuyên đề trong tâm. Việc xây dựng các bài giảng sinh động đã làm cho các em học sinh hứng thú hơn với bài giảng và tiếp thu bài tốt hơn.

Bên cạnh dó, giáo viên luôn tạo dựng một môi trường thân thiện với học sinh trong các hoạt động. Tạo môi trường thân thiện với học sinh trong các hoạt động. Bản thân tích cực học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, làm đồ dùng, đồ chơi theo dạng mở thực hiện kế hoạch hoạt động theo trường tiểu học phát huy tính tích cực của học sinh.

Một trong những biện pháp vô cùng quan trọng đó là phối hợp với gia đình để giáo dục học sinh. Đây thực sự là một biện pháp hữu hiệu góp phần nâng cao kết quả học tập của học sinh. Từ đó, khắc phục những khó khăn gặp phải.

Phần III: Kết quả đạt được kiến tập sự phạm

Quá trình kiến tập tại trường Tiểu học Hồng Thái đã giúp em cảm nhận được sâu sắc nhiệm vụ của một người thầy giáo, cô giáo , được áp dụng những kiến thức chuyên môn đã học tập được ở trường vào thực tiễn giảng dạy. Trong suốt thời gian kiến tập, bản thân em đã không ngừng cố gắng để hoàn thành nhiệm vụ được giao, hoàn thiện bản thân. Em nhận thấy bản thân em đã có nhiều chuyển biến tích cực về nhận thức, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giải quyết các tình huống, đặc biệt là các kỹ năng sư phạm.

1.1. Về nhận thức cá nhân và thực hiện các nhiệm vụ được giao

Trong quá trình kiến tập, bản thân em luôn chấp hành nội quy, quy chế kiến tập sư phạm, nội quy chất lượng công tác và quyền lợi của trường kiến tập. Bên cạnh đó thực hiện tốt nội quy kiến tập, chấp hành thời khóa biểu của đoàn kiến tập và sự phân công của các thầy cô hướng dẫn. Tuân thủ theo sự hướng dẫn của trường kiến tập sư phạm luôn hoàn thành tốt các kế hoạch được giao.

Với bản thân em, tuân thủ kỷ luật là vấn đề tiên quyết để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. Chính vì vậy, em luôn nhắc nhở bản thân tuân thủ chặt chẽ các quy định, xây dựng tác phong công nghiệp, rèn tính kỷ luật cao.

Nhận thức được tầm quan trọng của việc hoàn thành các nhiệm vụ được giao, em luôn cố gắng để hoàn thành thật tốt các nhiệm vụ. Bản thân em luôn thực hiện tốt các quy định về sinh hoạt chuyên môn dưới sự hướng dẫn của thầy cô hướng dẫn. Là một giáo sinh em luôn sử dụng những ngôn từ mẫu mực, mặc trang phục gọn gàng, lịch sự phù hợp với môi trường sư phạm.

Trong mối quan hệ với các thầy cô giáo, công nhân viên chức trong nhà trường, em luôn kính trọng, lễ phép. Nhận thức đúng vai trò của bản thân, em luôn tạo không khí hòa đồng trong mối quan hệ với nhân dân địa phương và có những cử chỉ tôn trọng, tạo thiện cảm tốt.

1.2. Chuyển biến, kỹ năng sư phạm của bản thân

Qua đợt kiến tập này, em cảm nhận được sâu sắc sự vất vả và tấm lòng của các thầy giáo, cô giáo – những người lái đò nhiệt huyết đưa thế hệ học trò này đến thế hệ học trò khác qua sông. Thầy cô thật sự là những tấm gương sáng cho chúng em noi theo không chỉ trong quãng đời sinh viên mà sẽ là hình mẫu cho chúng em trong sự nghiệp trồng người sau này. Chính vị vây, em càng trân quý biết bao sự nghiệp trồng người.

Thời gian kiến tập tương đối ngắn, tuy nhiên cũng đủ cho chúng em trải nghiệm được nhiều điều, từ đối nhân xử thế đến các kỹ năng chuyên môn. Em đã học được những kỹ năng giảng dạy thực tiễn, xử lý tình huống sư phạm cũng như phong cách đứng lớp. Được trải nghiệm thực tế, bản thân em tự tin rằng mình có thể xứ lý các tình huống sư phạm một cách tế nhị và hiệu quả.

Bên cạnh đó, em nhận thức được tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp giảng dạy đối với bậc tiểu học trong thời kỳ hiện nay. Đổi mới phương pháp dạy học đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, tức là từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được gì đến việc học sinh học được gì qua việc học. Để làm được điều đó, trên cơ sở sự hướng dẫn tận tình của thầy cô hướng dẫn, bản thân em đã nỗ lực thực hiện chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền thụ một chiều” sang cách dạy học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất. Từ đó cỏ thể phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học, hình thành và phát triển năng lực tự học trên cơ sở nguyên tắc “Học sinh tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức (tự chiếm lĩnh tri thức) với sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên”.

2. Bài học kinh nghiệm

Qua việc trải nghiệm công tác giảng dạy và công tác chủ nhiệm tại trường Tiểu học xã Hồng Thái, bản thân em đã rút ra được một số bài học kinh nghiệm cho bản thân.

Thứ nhất, cần chuẩn bị kỹ lưỡng trong khâu thiết kế bài dạy, chuẩn bị giờ lên lớp. Thiết kế bài dạy và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên là việc quan trọng, thực hiện quy chế chuyên môn trong trường tiểu học. Bởi trong quá trình thiết kế bài dạy, chuẩn bị giờ lên lớp lớp giúp giáo viên có sự chuẩn bị, nghiên cứu kỹ lưỡng về nội dung, để dự kiến được các tình huống có thể xảy ra và đề ra biện pháp xử lý kịp thời. Nội dung kế hoạch bài giảng cần đảm bảo chuẩn kiến thức kỹ năng của bài học dành cho đối tượng học sinh trong lớp.

Thứ hai, cần tăng cường trang bị thiết bị, đồ dùng dạy học và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin. Việc chuẩn bị đồ dùng dạy học cần phù hợp với nội dung bài giảng và trực quan sinh động, tạo hứng thú cho học sinh.

Thứ ba, bên cạnh việc chuẩn bị đồ dùng trực quan sinh động, người giáo viên cần có giọng nói nhẹ nhàng, cử chỉ mềm mại, điệu bộ duyên dáng, thái độ ân cần để thu hút sự chú ý học tập của các em học sinh.

Thứ tư, đúc rút ra cho bản thân những kinh nghiệm trong việc soạn giáo án bài giảng. Nội dung bài giảng nên được xây dựng ngắn gọn và xúc tích, đảm bảo nội dung trọng tâm, logic khoa học, thể hiện mối liên kết giữa thầy và trò trong tổ chức lớp học.

Thứ năm, người giáo viên cần thân thiện với học sinh, thường xuyên trò chuyện để hiểu rõ về hoàn cảnh gia đình và tâm lý học sinh. Nhờ vào đó để có phương pháp giảng dạy, truyền đạt hiệu quả giúp các em học sinh có ý thức học tập và rèn luyện.

Phần IV: Kết luận kiến tập sư phạm

Quả thực, kiến tập là một hoạt động vô cùng cần thiết giúp sinh viên gắn liền kiến thức và lý luận. Trong thời gian kiến tập tại trường Tiểu học xã Hồng Thái đã giúp em có những trải nghiệm hữu ích trong sự nghiệp trồng người sau này. Quá trình kiến tập đã giúp em nhận thức được những kỹ năng, kiến thức mình còn thiếu sót. Em sẽ luôn nỗ lực, cố gắng để hoàn thiện bản thân, rèn luyện các kỹ năng cần thiết của một người giáo viên.

[[1]] Theo số liệu thống kê năm 2019, bộ phận Thống kê Ủy ban nhân dân xã Hồng Thái