Tại buổi tập huấn về Luật Dân quân tự vệ do Văn phòng Quốc hội tổ chức vừa qua, các báo cáo viên cho biết, Luật Dân quân tự vệ năm 2019 kế thừa nhiều nội dung quy định của Luật năm 2009 và có một số quy định mới về Ban chỉ huy quân sự cấp xã, thôn đội trưởng.
Về Ban chỉ huy quân sự cấp xã, thôn đội trưởng, Luật năm 2019 bổ sung quy định Ban chỉ huy quân sự cấp xã là cơ quan thường trực công tác quốc phòng ở cấp xã, gồm 04 chức danh chỉ huy như sau:
Thứ nhất, “Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã là Ủy viên Ủy ban nhân dân cấp xã, sĩ quan dự bị; trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, tình trạng chiến tranh Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã được gọi vào phục vụ tại ngũ và tiếp tục đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã”. Quá trình xây dựng Luật có ý kiến đề nghị cần quy định bố trí sĩ quan chính quy quân đội đảm nhiệm Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự [CHQS] cấp xã ngay từ thời bình. Như vậy sẽ không phù hợp với tính chất của dân quân tự vệ [DQTV] là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát ly sản xuất, công tác, làm chính quy hóa lực lượng này; làm tăng trên 10.000 sĩ quan và tăng ngân sách nhà nước hằng năm bảo đảm tiền lương, phụ cấp, quân trang cho sĩ quan khoảng trên 1.000 tỷ đồng; đồng thời, làm dôi dư và phát sinh giải quyết chế độ, chính sách cho trên 10.000 công chức đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã, không phù hợp với Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 [khóa XII] một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Toàn cảnh buổi tập huấn về Luật Dân quân tự vệ do Văn phòng Quốc hội tổ chức
Tuy nhiên, tại khoản 3 Điều 23 Luật giao Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định: Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam giữ chức vụ chỉ huy DQTV trong trường hợp cần thiết. Tại khoản 3 Điều 14 Thông tư số 77/2020/TT-BQP ngày 23/6/2020 quy định: Căn cứ yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và tình hình ở địa phương, cơ sở Bộ trưởng Bộ Quốc phòng điều động sĩ quan quân đội tại ngũ giữ các chức vụ Ban CHQS cấp xã trọng điểm về quốc phòng, theo đề nghị của Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
Như vậy, với các quy định nêu trên, vẫn bảo đảm vai trò chỉ huy của Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã cả trong thời bình và thời chiến. Để đồng bộ trong hệ thống pháp luật về quốc phòng, tại khoản 2 điều 49 Luật quy định: Sửa đổi, bổ sung một số khoản của Điều 41 Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam số 16/1999/QH10 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 19/2008/QH12 và Luật số 72/2014/QH13 như sau: Bổ sung: “Học viên tốt nghiệp đào tạo Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã ngành quân sự cơ sở được phong quân hàm thiếu úy sĩ quan dự bị”; Bổ sung: “sĩ quan dự bị giữ chức vụ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã được thăng cấp bậc quân hàm tương xứng với chức vụ đảm nhiệm. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định chức vụ tương đương và cấp bậc quân hàm cao nhất đối với sĩ quan dự bị đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã”; Cùng với đó, tại Điều 15 Thông tư số 77/2020/TT-BQP ngày 23/6/2020 Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định: Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã có chức vụ tương đương với tiểu đoàn trưởng, cấp bậc quân hàm cao nhất là trung tá sĩ quan dự bị.
Thứ hai, Chính trị viên, Phó chỉ huy trưởng, Chính trị viên phó: Chính trị viên do Bí thư cấp ủy cấp xã đảm nhiệm; Phó chỉ huy trưởng là người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; Chính trị viên phó do Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đảm nhiệm. Quy định như trên để các địa phương thực hiện thống nhất trên phạm vi toàn quốc.
Thứ ba, Thôn đội trưởng: Bổ sung quy định thôn đội trưởng kiêm chỉ huy dân quân tại chỗ ở thôn, để thể chế Nghị quyết Trung ương 7 khóa XII nhằm tinh gọn, nâng cao hiệu quả hoạt động của dân quân ở thôn. Quy định này sẽ giảm trên 130.000 dân quân ở thôn và giảm trên 608 tỷ đồng/năm.
Ngoài ra, về bổ nhiệm, miễn nhiệm các chức vụ chỉ huy DQTV, điểm mới ở nội dung này là Luật giao Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam giữ chức vụ chỉ huy DQTV trong trường hợp cần thiết. Đây là quy định để Bộ trưởng Bộ Quốc phòng có thẩm quyền điều động sĩ quan quân đội đảm nhiệm các chức vụ chỉ huy Ban chỉ huy quân sự cấp xã, Ban chỉ huy quân sự cơ quan tổ chức, đơn vị DQTV trong trường hợp cần thiết, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng./.
Tại buổi tập huấn về Luật Dân quân tự vệ do Văn phòng Quốc hội tổ chức vừa qua, các báo cáo viên cho biết, Nghị định số 72/2020/NĐ-CP quy định cụ thể về chế độ, chính sách của dân quân tự vệ.
Toàn cảnh buổi tập huấn Luật Dân quân tự vệ năm 2019
Về chế độ, chính sách của dân quân tự vệ, quy định mức hưởng phụ cấp, trợ cấp của dân quân tự về [DQTV] tại Điều 7, 8, 11, 12, 13 và Điều 15 bằng mức tiền cụ thể. Đây là quy định khác biệt có tính đột phá so với Nghị định số 03/2016/NĐ-CP.
Theo báo cáo viên, ưu điểm của quy định này là bảo đảm minh bạch, thể chế Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 của Hội nghị lần thứ bẩy BCHTW khóa XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp; đồng thời thống nhất với Nghị định của Chính phủ tới đây ban hành chính sách tiền lương mới theo định hướng bỏ mức lương cơ sở. Nhược điểm là định mức trợ cấp, phụ cấp sẽ cố định, khi cần điều chỉnh phải sửa đổi Nghị định này. Mức hưởng giữ nguyên như Nghị định số 03/2016/NĐ-CP.
Quá trình xây dựng Nghị định, Bộ Quốc phòng đề xuất Chính phủ nâng định mức hưởng theo mức lương cơ sở 1.600.000đ để phù hợp với Nghị quyết số 86/2019/QH14 ngày 12/11/2019 của Quốc hội thực hiện điều chỉnh mức lương cơ sở từ 1.490.000 đồng lên 1.600.000 đồng từ 01/7/2020. Tuy nhiên, do tác động của đại dịch Covid - 19, Quốc hội quyết định tạm hoãn thực hiện Nghị quyết số 86/2019/QH14. Do vậy, định mức hưởng chế độ, chính sách của DQTV quy định tại Nghị định này giữ nguyên như Nghị định số 03/2016/NĐ-CP.
Các quy định về định mức chế độ, chính sách đối với DQTV vẫn có độ mở và bảo đảm tính linh hoạt để phù hợp với điều kiện của từng địa phương: Quy định trường hợp điều chỉnh định mức hưởng chế độ, chính sách của Dân quân tự vệ: Khi Chính phủ điều chỉnh mức lương cơ sở hoặc mức tiền lương của cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang [khoản 2 Điều 16]. Nghị định quy định mức tối thiểu, mức cao hơn Giao UBND cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định mức hưởng trợ cấp ngày công lao động, trợ cấp ngày công lao động tăng thêm của dân quân; phụ cấp hàng tháng đối với thôn đội trưởng:
Về phụ cấp chức vụ chỉ huy DQTV, quy định phụ cấp chức vụ cho 29 chức vụ chỉ huy DQTV, gồm: 04 chức vụ Ban chỉ huy quân sự cấp xã; 04 chức vụ Ban chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức; 21 chức vụ chỉ huy đơn vị DQTV, thôn đội trưởng phù hợp với quy định tại Điều 19 Luật DQTV. Bổ sung quy định phụ cấp chức vụ của thuyền trưởng DQTV. Quy định phân cấp nhiệm vụ chi phụ cấp chức vụ chỉ huy DQTV: Các chức vụ của Ban chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức, chức vụ chỉ huy đơn vị tự vệ của cơ quan, tổ chức thuộc Bộ, ngành Trung ương tổ chức kinh tế do cơ quan, tổ chức bảo đảm [Khoản 3 Điều 39 Luật DQTV]; Các chức vụ còn lại: do địa phương bảo đảm [Khoản 4 Điều 38 Luật DQTV].
Về chế độ phụ cấp đặc thù quốc phòng quân sự, đối tượng được hưởng: Phó Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã; các chức vụ chỉ huy chỉ huy dân quân cơ động, dân quan thường trực [Mở rộng dân quân thường trực và một số chức vụ chỉ huy đơn vị dân quân cơ động]. Mức, thời gian tính hưởng: không thay đổi [như Nghị định số 03/2016/NĐ-CP].
Về chế độ phụ cấp thâm niên, đối tượng được hưởng: Chỉ huy trưởng, Chính trị viên, Phó chỉ huy trưởng, Chính trị viên phó Ban chỉ huy quân sự cấp xã. Mức hưởng: Không thay đổi [như Nghị định số 03/2016/NĐ-CP]. Thời gian tính hưởng [khoản 2]: Các chức vụ chỉ huy Ban chỉ huy quân sự cấp xã có thời gian công tác ở các ngành nghề khác nếu được hưởng phụ cấp thâm niên thì được cộng nối thời gian đó với thời gian giữ các chức vụ chỉ huy Ban chỉ huy quân sự cấp xã để tính hưởng phụ cấp thâm niên. Thời gian tính hưởng phụ cấp thâm niên quy định tại khoản 1 Điều này nếu có đứt quãng thì được cộng dồn. Thời gian không được tính hưởng [khoản 4]: Thời gian bị đình chỉ công tác hoặc bị tạm giữ, tạm giam để phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử; thời gian chấp hành hình phạt tù giam; thời gian tự ý nghỉ việc; Thời gian nghỉ việc riêng không hưởng lương hoặc phụ cấp liên tục từ 01 tháng trở lên; Thời gian nghỉ ốm đau, thai sản vượt quá thời hạn quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
Về chế độ, chính sách đối với Phó chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã, Phó chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã được hưởng các chế độ, chính sách sau: Phụ cấp chức vụ chỉ huy Dân quân tự vệ: 327.800 đồng [điểm b khoản 1 Điều 7 Nghị định số 72/2020/NĐ-CP]; Được hưởng chế độ phụ cấp hằng tháng, bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế; nếu chưa tham gia bảo hiểm xã hội, có thời gian công tác liên tục từ đủ 60 tháng trở lên, khi nghỉ việc thì được trợ cấp một lần [khoản 2 Điều 33 Luật Dân quân tự vệ]; Phụ cấp thâm niên nếu có thời gian công tác liên tục từ đủ 60 tháng trở lên [Khoản 4 Điều 33 Luật Dân quân tự vệ]; Chế độ phụ cấp đặc thù quốc phòng, quân sự [Điều 9 Nghị định số 72/2020/NĐ-CP]: Mức phụ cấp đặc thù quốc phòng, quân sự được tính bằng 50% tổng phụ cấp hiện hưởng gồm: Phụ cấp hằng tháng, phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên; Khi được huy động, trong thời gian làm nhiệm vụ trên biển được hưởng tiền ăn, phụ cấp đặc thù đi biển như quy định đối với dân quân làm nhiệm vụ trên biển; Được cấp phát trang phục Dân quân tự vệ như quy định đối với Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp xã.
Về chế độ, chính sách đối với Thôn đội trưởng, Thôn đội trưởng được hưởng các chế độ, chính sách sau: Phụ cấp chức vụ chỉ huy Dân quân tự vệ: 178.800 đồng và hưởng thêm 29.800 đồng khi kiêm nhiệm chức vụ tiểu đội trưởng, hoặc 35.760 đồng khi kiêm nhiệm chức vụ trung đội trưởng dân quân tại chỗ [điểm đ khoản 1 Điều 7 Nghị định số 72/2020/NĐ-CP]; Phụ cấp hằng tháng: Do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định nhưng không thấp hơn 745.000 đồng [khoản 2 Điều 8 Nghị định số 72/2020/NĐ-CP]; Khi được huy động, trong thời gian làm nhiệm vụ trên biển được hưởng tiền ăn, phụ cấp đặc thù đi biển như quy định đối với dân quân làm nhiệm vụ trên biển; Được cấp phát trang phục cán bộ DQTV như quy định đối với Chính trị viên Ban Chỉ huy quân sự cấp xã./.