Vật chất là phạm trù triết học dùng để chỉ

Bạn đang xem: Vật Chất Là Gì ? Vật Chất [Triết Học] Tại sonlavn.com

Vật chất là phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh, và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác – Lê-nin

Lênin là nhà một nhàchính trị và tư tưởng cách mạng hàng đầu của Thế kỷ XX. Ông đã để lại cho thế giới những giá trị vĩ đại trường tồn mãi với thời gian. Một trong số đó là nội dung về định nghĩa vật chất. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ Định nghĩa vật chất của Lênin.

Đang xem: Vật chất là gì

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn đọc nội dung về Định nghĩa vật chất của Lênin.

Định nghĩa vật chất của Lênin?

Định nghĩa vật chất của Lê nin có nội dung cụ thể như sau: “Vật chất là phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh, và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”.

Định nghĩa vật chất được nêu trên của Lênin là kết quả của việc tổng kết từ những thành tựu tự nhiên của khoa học, phê phán những quan niệm duy tâm, siêu hình về phạm trù vật chất. Từ định nghĩa trên ta có thể nhận thấy có những nội dung được đề cập như sau:

– Thứ nhất: Vật chất là phạm trù triết học

Thông thường chúng ta nhắc đến và hình dung về vật chất như một vật dụng, một tài sản của con người… Tuy nhiên, vật chất trong định nghĩa vật chất của Lênin là kết quả của sự khái quát hóa, trừu tượng hóa những thuộc tính, những mối liên hệ vốn có của các sự vật, hiện tượng nên nó phản ánh cái chung, vô hạn, vô tận, không sinh ra, không mất đi; do đó không thể đồng nhất vật chất với một hay một số dạng biểu hiện cụ thể của vật chất.

– Thứ hai: Vật chất dùng để chỉ thực tại khách quan

Vật chất tồn tại khách quan trong hiện thực, nằm bên ngoài ý thức và không phụ thuộc vào ý thức của con người. “Tồn tại khách quan” là thuộc tính cơ bản của vật chất, là tiêu chuẩn để phân biệt cái gì là vật chất, cái gì không phải là vật chất. Con người có nhận thức được hay không nhận thức được vật chất thì vật chất vẫn tồn tại.

– Thứ ba: Vật chất được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh, và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác

Có thể hiểu rằng vật chất là cái có thể gây nên cảm giác ở con người khi nó trực tiếp hay gián tiếp tác động đến giác quan của con người; ý thức của con người là sự phản ánh đối với vật chất, còn vật chất là cái được ý thức phản ánh.

Xem thêm: Sơ Đồ Tư Duy Về Chị Em Thúy Kiều Lớp 9 Ngắn Gọn Nhất, Sơ Đồ Tư Duy Bài Chị Em Thúy Kiều

Ý nghĩa của định nghĩa vật chất của Lênin

– Phát hiện vật chất có trước và ý thức có sau. Vật chất là nguồn gốc khách quan của cảm giác, ý thức con người. Ý thức con người là sự phản ánh của thực tại khách quan đó. Con người có khả năng nhận thức thế giới.

– Định nghĩa vật chất của Lênin đã bác bỏ quan điểm duy tâm về phạm trù vật chất với sự phát hiện cật chất có trước, ý thức có sau, vật chất là nguồn gốc của ý thức là nguồn gốc khách quan của cảm giác.

– Định nghĩa này khắc phục tính chất siêu hình, máy móc trong quan niệm về vật chất của chủ nghĩa duy vật trước Mác

– Định nghĩa vật chất của Lê Nin bác bỏ quan điểm của CNDV tầm thường về vật chất, coi ý thức là một dạng vật chất.

– Định nghĩa vật chất của Lênin đã liên kết CNDV biện chứng với CNDV lịch sử thành một thể thống nhất [vật chất trong TN, vật chất trong xã hội đều là những dạng cụ thể của vật chất mà thôi, đều là thực tại khách quan].

Tóm lại, định nghĩa vật chất của Lênin có những ý nghĩa sau:

Bằng việc chỉ ra thuộc tính cơ bản nhất, phổ biến nhất là thuộc tính tồn tại khách quan, đã giúp chúng ta phân biệt được sự khác nhau căn bản giữa phạm trù vật chất với tư cách là phạm trù triết học, khoa học chuyên ngành, từ đó khắc phục được hạn chế trong các quan niệm của các nhà triết học trước đó, cung cấp căn cứ khoa học để xác định những gì thuộc và không thuộc về vật chất.

Xem thêm: Gross Là Gì – Nghĩa Của Từ Gross

Với định nghĩa vật chất, Lê-nin đã giải quyết triệt để vấn đề cơ bản của triết học đó là vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau, vật chất quyết định ý thức. Đó là con người có thể nhận thức được thế giới khách quan thông qua sự chép lại, chụp lại, phản ánh của con người đối với thực tại khách quan. Định nghĩa vật chất của Lê-nin đã tạo cơ sở nền tảng, tiền đề để xây dựng quan niệm duy vật về xã hội.

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: tin tổng hợp

READ:  Rsi Là Gì - Chỉ Số Sức Mạnh Tương Đối [Rsi] Là Gì

Điều kiện ra đời, ý nghĩa định nghĩa vật chất của VI.Lênin

Việc khám phá bản chất và cấu trúc của sự tồn tại thế giới xung quanh ta là vấn đề được quan tâm hàng đầu trong lịch sử nhận thức của nhân loại. Hầu hết các trường phái triết học, dưới góc độ khác nhau đều hướng đến giải quyết vấn đề này. Vì thế trong Triết học phạm trù vật chất xuất hiện.

Vật chất với tư cách là phạm trù triết học đã có lịch sử khoảng 2500 năm. Ngay từ lúc mới ra đời, xoay quanh phạm trù vật chất đã diễn ra cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm. Đồng thời, giống như mọi phạm trù khác, phạm trù vật chất có quá trình phát sinh và phát triển gắn liền với hoạt động thực tiễn của con người, sự hiểu biết của con người về giới tự nhiên.

Trong lịch sử tư tưởng triết học đã có nhiều nhà tư tưởng đưa ra quan điểm của mình về phạm trù vật chất, song vẫn còn mắc phải những hạn chế nhất định, chưa giải quyết triệt để phạm trù vật chất. Trong tác phẩm “Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán” [viết năm 1908, xuất bản lần đầu năm 1909] V.I.Lênin đã đưa ra một định nghĩa chính xác, khoa học và sâu sắc nhất về phạm trù vật chất: “vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan, được đem lại cho con ngư­ời trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”.

Định nghĩa trên được ra đời trên cơ sở những điều kiện khách quan và chủ quan sau đây:

1. Ở thời kỳ cổ đại các nhà triết học duy vật đi tìm một nguyên thể vật chất đầu tiên, coi đó là cơ sở của thế giới, của mọi sự tồn tại và họ thường đồng nhất vật chất nói chung với một dạng cụ thể của nó. Đến thời kỳ cận đại [thế kỷ XVII - XVIII] các nhà triết học duy vật một mặt tiếp tục thừa nhận quan điểm đồng nhất vật chất với nguyên tử - là dạng vật chất nhỏ bé nhất, không thể phân chia được nữa. Mặt khác, rơi vào quan điểm siêu hình đồng nhất vật chất với một thuộc tính nào đó của nó như khối lượng, năng lượng… Những quan niệm về vật chất nêu trên mặc dù còn có những hạn chế như: mang tính chất thô sơ, chất phác, cơ giới, siêu hình. Song đã khẳng định sự tồn tại của thế giới vật chất, đây là cơ sở để bác bỏ quan điểm của chủ nghĩa duy tâm, tôn giáo cho rằng ý thức tinh thần là cái có trước quyết định vật chất.

2. Trong giai đoạn của C.Mác và Ph.Ăngghen, các ông chưa đưa ra định nghĩa vật chất, nhưng cũng đã đưa ra quan điểm như: về sự đối lập giữa vật chất và ý thức, về bản chất và tính thống nhất vật chất của thế giới, về vận động, về không gian, thời gian... Chính những quan điểm đó đã đặt cơ sở làm nền móng để sau này V.I.Lênin kế thừa và phát triển nâng nội dung phạm trù vật chất thành một định nghĩa hoàn chỉnh.

3. Cuộc cách mạng trong khoa học tự nhiên cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỉ XX nổ ra với nhiều phát kiến mang tính chất vạch thời đại đặc biệt là những phát minh như: Rơnghen phát hiện ra tia X, Béccơren phát hiện ra hiện tượng phóng xạ, Tômxơn phát hiện ra điện tử, Kaufman đã phát hiện ra rằng trong quá trình vận động, khối lượng của điện tử thay đổi khi vận tốc của nó thay đổi và thuyết tương đối của Anhxtanh… Những phát minh khoa học quan trọng này đã có ảnh hưởng thay đổi to lớn đến nhiều phương diện sau:

Một là, các phát minh khoa học đã đưa lại những biến đổi sâu sắc và một bước tiến của loài người trong việc nhận thức giới tự nhiên, đã chứng minh rằng: nguyên tử không phải là phần tử nhỏ bé nhất, do vậy không thể quy vật chất về nguyên tử. Vật chất với các thuộc tính của nó không phải là bất biến, tất cả không ngừng được sinh ra và không ngừng được chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác.

Hai là, những phát minh khoa học đó đồng thời cũng đối lập gay gắt với những quan niệm máy móc, siêu hình đang thống trị trong khoa học thời kỳ bấy giờ như: đồng nhất vật chất với khối lượng, năng lượng, trọng lượng...

 Ba là, với những thành tựu trên đã gây ra một cuộc khủng hoảng về thế giới quan trong các nhà triết học và khoa học tự nhiên. Khiến những nhà khoa học “giỏi khoa học nhưng kém cỏi về triết học” đã trượt từ chủ nghĩa duy vật máy móc, siêu hình sang chủ nghĩa tương đối hoài nghi và cuối cùng rơi vào quan điểm của chủ nghĩa duy tâm cho rằng “vật chất tiêu tan”.

Bốn là, lợi dụng cơ hội này các nhà triết học duy tâm đã biện hộ, công kích và giải thích xuyên tạc để phủ định chủ nghĩa duy vật. Họ cho rằng: nếu nguyên tử bị phá vỡ tức là “vật chất tiêu tan” và chủ nghĩa duy vật sụp đổ.

Trư­ớc tình hình đó: V.I.Lênin đã chỉ ra rằng sự khủng hoảng thế giới quan chỉ có tính chất tạm thời, không phải vật chất tiêu tan mà là do nhận thức của con người có giới hạn nên chưa lý giải hết sự vận động và biến đổi của thế giới khách quan. Đồng thời, để phê phán quan điểm của chủ nghĩa duy tâm và khắc phục những hạn chế của chủ nghĩa duy vật trước Mác về vật chất, Lênin đã định nghĩa vật chất với tư cách là một phạm trù Triết học.

4. V.I.Lênin đưa ra một phương pháp mới của lôgíc biện chứng để định nghĩa vật chất chứ không sử dụng phương pháp thông thường, bởi ông chỉ ra rằng, phạm trù vật chất với tư cách là phạm trù triết học - một phạm trù khái quát nhất, không có một phạm trù nào rộng hơn phạm trù vật chất. Cách duy nhất về mặt phương pháp luận, chỉ có thể định nghĩa vật chất bằng cách đặt phạm trù ấy đối lập với ý thức, xem vật chất là thực tại khách quan tồn tại độc lập với ý thức của con người, ý thức chỉ là sự phản ánh thế giới khách quan mà thôi. Từ đó, giải thích vấn đề cơ bản của triết học trên lập trường thế giới quan duy vật và phương pháp biện chứng.

Định nghĩa vật chất của V.I.Lênin đã kế thừa, bảo vệ, phát triển quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen về vật chất; khắc phục được tính trực quan, siêu hình, máy móc trong quan niệm về vật chất của các thời kỳ trước; giải quyết được sự khủng hoảng về mặt nhận thức luận trong khoa học tự nhiên ở đầu thế kỷ XX tạo nền tảng vững chắc cho chủ nghĩa duy vật phát triển.

Định nghĩa này chính là cơ sở khoa học và là vũ khí tư tưởng để đấu tranh chống chủ nghĩa duy tâm, chủ nghĩa hoài nghi và thuyết không thể biết đã phủ nhận khả năng nhận thức của con người về thế giới.

Định nghĩa về vật chất của Lênin đã trang bị thế giới quan và phương pháp luận khoa học cho các nhà khoa học trong nghiên cứu thế giới vật chất; động viên, cổ vũ họ tin ở khả năng nhận thức của con người, tiếp tục đi sâu khám phá những thuộc tính mới của vật chất.

Đến nay, nhân loại đã tìm ra hơn 300 hạt cơ bản [hạt vi mô] kể cả phản hạt trong cấu trúc của nguyên tử, mà trước đó Lênin đã nhận định: nguyên tử là vô cùng, vô tận, tự nhiên là vô tận. Khoa học hiện đại đã chứng minh tính chính xác, đúng đắn về phạm trù vật chất mà Lênin đưa ra.

Tóm lại, định nghĩa vật chất đã ra đời hơn một thế kỷ, nhưng đến nay vẫn giữ nguyên giá trị, chưa có nhà khoa học, nhà triết học nào đưa ra được một định nghĩa hoàn chỉnh, sâu sắc, toàn vẹn và chính xác hơn định nghĩa vật chất của Lênin./.

CN. Nguyễn Thị Thanh Hoa
Giảng viên Khoa Lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh