Chương trình môn Tin học góp phần hình thành, phát triển những phẩm chất chủ yếu và năng lực chung đã được xác định trong Chương trình tổng thể, đồng thời góp phần chủ yếu hình thành, phát triển năng lực tin học cho học sinh. Môn Tin học trang bị cho học sinh hệ thống kiến thức tin học phổ thông gồm ba mạch kiến thức hoà quyện:
– Học vấn số hoá phổ thông nhằm giúp học sinh hoà nhập với xã hội hiện đại, sử dụng được các thiết bị số và phần mềm cơ bản thông dụng một cách có đạo đức, văn hoá và tuân thủ pháp luật.
– Công nghệ thông tin và truyền thông nhằm giúp học sinh sử dụng và áp dụng hệ thống máy tính giải quyết vấn đề thực tế một cách hiệu quả và sáng tạo.
– Khoa học máy tính nhằm giúp học sinh hiểu biết các nguyên tắc cơ bản và thực tiễn của tư duy máy tính, tạo cơ sở cho việc thiết kế và phát triển các hệ thống máy tính.
2. Mục tiêu cấp tiểu học
Chương trình môn Tin học ở cấp tiểu học giúp học sinh bước đầu làm quen với công nghệ kĩ thuật số, bắt đầu hình thành năng lực tin học và chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học môn Tin học ở cấp trung học cơ sở, cụ thể là:
– Bước đầu hình thành cho học sinh tư duy giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính: Hình thành nhu cầu thu thập, sử dụng thông tin, ý tưởng điều khiển máy tính thông qua việc tạo chương trình đơn giản bằng ngôn ngữ lập trình trực quan.
– Giúp học sinh sử dụng phần mềm tạo ra được những sản phẩm số đơn giản như một văn bản ngắn, thiệp chúc mừng, đoạn hoạt hình vui,…
– Giúp học sinh bước đầu quen với công nghệ kĩ thuật số thông qua việc sử dụng máy tính để vui chơi, học tập, xem và tìm kiếm thông tin trên Internet; rèn luyện cho học sinh một số kĩ năng cơ bản trong sử dụng máy tính; biết bảo vệ sức khoẻ khi sử dụng máy tính, bước đầu có ý thức phòng tránh những tác hại khi sử dụng Internet và ý thức tôn trọng bản quyền.
3. Mục tiêu cấp trung học cơ sở
Chương trình môn Tin học ở cấp trung học cơ sở giúp học sinh tiếp tục phát triển năng lực tin học đã hình thành ở cấp tiểu học và hoàn thiện năng lực đó ở mức cơ bản, cụ thể là:
– Giúp học sinh phát triển tư duy và khả năng giải quyết vấn đề; biết chọn dữ liệu và thông tin phù hợp, hữu ích; biết chia một vấn đề lớn thành những nhiệm vụ nhỏ hơn; bước đầu có tư duy mô hình hoá một bài toán qua việc hiểu và sử dụng khái niệm thuật toán và lập trình trực quan; biết sử dụng mẫu trong quá trình thiết kế và tạo ra các sản phẩm số; biết đánh giá kết quả sản phẩm số cũng như biết điều chỉnh, sửa lỗi các sản phẩm đó.
– Giúp học sinh có khả năng sử dụng các phương tiện, thiết bị và phần mềm; biết tổ chức lưu trữ, khai thác nguồn tài nguyên đa phương tiện; tạo ra và chia sẻ sản phẩm số đơn giản phục vụ học tập, cuộc sống; có ý thức và khả năng ứng dụng ICT phục vụ cá nhân và cộng đồng.
– Giúp học sinh quen thuộc với dịch vụ số và phần mềm thông dụng để phục vụ cuộc sống, học và tự học, giao tiếp và hợp tác trong cộng đồng; có hiểu biết cơ bản về pháp luật, đạo đức và văn hoá liên quan đến sử dụng tài nguyên thông tin và
giao tiếp trên mạng; bước đầu nhận biết được một số ngành nghề chính thuộc lĩnh vực tin học.
4. Mục tiêu cấp trung học phổ thông
Chương trình môn Tin học ở cấp trung học phổ thông giúp học sinh củng cố và nâng cao năng lực tin học đã được hình thành, phát triển ở giai đoạn giáo dục cơ bản, đồng thời cung cấp cho học sinh tri thức mang tính định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực tin học hoặc ứng dụng tin học, cụ thể là:
– Giúp học sinh có những hiểu biết cơ bản về hệ thống máy tính, một số kĩ thuật thiết kế thuật toán, tổ chức dữ liệu và lập trình; củng cố và phát triển hơn nữa cho học sinh tư duy giải quyết vấn đề, khả năng đưa ra ý tưởng và chuyển giao nhiệm vụ cho máy tính thực hiện.
– Giúp học sinh có khả năng ứng dụng tin học, tạo ra sản phẩm số phục vụ cộng đồng và nâng cao hiệu quả công việc; có khả năng lựa chọn, sử dụng, kết nối các thiết bị số, dịch vụ mạng và truyền thông, phần mềm và các tài nguyên số khác.
– Giúp học sinh có khả năng hoà nhập và thích ứng được với sự phát triển của xã hội số, ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong học và tự học; tìm kiếm và trao đổi thông tin theo cách phù hợp, tuân thủ pháp luật, có đạo đức, ứng xử văn hoá và có trách nhiệm; có hiểu biết thêm một số ngành nghề thuộc lĩnh vực tin học, chủ động và tự tin trong việc định hướng nghề nghiệp tương lai của bản thân.
Cẩm nang dạy học : Trích từ Chương trình giáo dục phổ thông – Môn tin học
GD&TĐ - “Môn Tin học giúp HS thích ứng, hoà nhập được với xã hội hiện đại; hình thành, phát triển cho HS năng lực tin học để học tập, làm việc và nâng cao chất lượng cuộc sống, đóng góp vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Môn học cũng tạo cơ sở ứng dụng ICT để đổi mới tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá, phát triển nhiều phương thức dạy học hiện đại, hiệu quả” - PGS.TS Hồ Sĩ Đàm, chủ biên Chương trình môn Tin học trong Chương trình GDPT mới, cho biết.
Phân hóa theo hai định hướng
Ông có thể chia sẻ về mục tiêu của Chương trình môn Tin học ở giai đoạn GD cơ bản?
- Ở giai đoạn GD cơ bản, môn Tin học giúp HS hình thành, phát triển khả năng sử dụng công cụ kĩ thuật số, làm quen, sử dụng Internet; bước đầu hình thành, phát triển tư duy giải quyết vấn đề với sự hỗ trợ của máy tính, hệ thống thông tin; hiểu, tuân theo các nguyên tắc cơ bản trong trao đổi và chia sẻ thông tin.
Ở tiểu học, chủ yếu HS học sử dụng các phần mềm đơn giản hỗ trợ học tập,sử dụng thiết bị tin học tuân theo các nguyên tắc giữ gìn sức khoẻ, bước đầu được hình thành tư duy giải quyết vấn đề có sự hỗ trợ của máy tính.
Ở THCS, HS học sử dụng, khai thác các phần mềm thông dụng để làm ra sản phẩm số phục vụ học tập, đời sống; thực hành phát hiện, giải quyết vấn đề một cách sáng tạo với sự hỗ trợ của công cụ và các hệ thống tự động hoá của công nghệ kĩ thuật số; học cách tổ chức lưu trữ, quản lí, tra cứu và tìm kiếm dữ liệu số, đánh giá và lựa chọn thông tin.
Ở giai đoạn GD hướng nghiệp, Chương trình môn Tin học thể hiện sự phân hóa như thế nào, thưa ông?
- Chương trình môn Tin học ở THPT được phân hóa theo hai định hướng, có thể chọn học một trong hai định hướng đó. Thứ nhất là Tin học ứng dụng nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng máy tính như công cụ không thể thiếu trong các ngành nghề, lĩnh vực. Thứ hai là Khoa học máy tính đáp ứng mục đích bước đầu tìm hiểu nguyên lí hoạt động của hệ thống máy tính, phát triển tư duy máy tính, khả năng tìm tòi, khám phá, kĩ năng phát triển phần mềm, dịch vụ giá trị gia tăng trên hệ thống máy tính nhằm chuẩn bị cho HS bước vào bậc học tiếp theo hoặc ra đời lập nghiệp trong lĩnh vực tin học.
Bên cạnh nội dung GD cốt lõi, mỗi năm học, HS có thể chọn học một số chuyên đề tùy theo sở thích, nhu cầu, định hướng nghề nghiệp. Chuyên đề học tập môn Tin học cũng được tổ chức theo hai định hướng là Tin học ứng dụng và Khoa học máy tính.
Định hướng Tin học ứng dụng đáp ứng số đông HS có sở thích cá nhân hoặc có dự kiến theo những ngành nghề khác nhau, kể cả thuộc hay không thuộc lĩnh vực tin học, sử dụng máy tính như công cụ nâng cao chất lượng, hiệu suất làm việc.
Định hướng Khoa học máy tính sẽ chuẩn bị tốt đầu vào cho nhiều khoa Công nghệ thông tin [CNTT] cũng như các ngành đòi hỏi cao về kiến thức, kĩ năng tin học, tư duy máy tính…
| “Chương trình môn Tin học có tính mở cao, địa phương có thể lựa chọn dạy các chủ đề tùy chọn khác nhau, ngay cả khi dạy cùng chủ đề bắt buộc thì các địa phương có thể theo các bộ SGK với những lựa chọn công cụ phần mềm khác nhau. Do vậy, đánh giá năng lực tin học trên diện rộng, toàn quốc phải căn cứ trên chuẩn cần đạt đối với các chủ đề bắt buộc, tránh xây dựng công cụ đánh giá dựa vào SGK hay các chủ đề tuỳ chọn cụ thể”. PGS.TS Hồ Sĩ Đàm |
Môn Tin học đóng góp vào việc hình thành và phát triển năng lực tin học cho HS như thế nào?
- Môn Tin học đóng vai trò chủ đạo trong hình thành, phát triển năng lực tin học gồm 5 thành phần: Sử dụng và quản lý các phương tiện CNTT và truyền thông; Ứng xử phù hợp trong môi trường số; Giải quyết vấn đề với sự hỗ trợ của CNTT và truyền thông; Ứng dụng CNTT và truyền thông trong học và tự học; Hợp tác trong môi trường số.
Năm thành phần của năng lực tin học được hình thành, phát triển thông qua các mạch kiến thức, các chủ đề nội dung và các yêu cầu cần đạt tương ứng là:
Ba mạch kiến thức: Khoa học máy tính [CS]; CNTT và truyền thông [ICT] và Học vấn số hóa phổ thông [DL]. Mỗi mạch kiến thức chứa ít nhiều những kiến thức thuộc một hoặc cả hai mạch kiến thức còn lại, không thể tách rời. Do đó mỗi nội dung kiến thức cung cấp cho HS có sự hoà lẫn, bện chặt vào nhau của ba mạch kiến thức đó. Tuỳ theo ý nghĩa, vai trò trọng tâm của một nội dung trong hệ thống kiến thức Tin học phổ thông mà xem nó thuộc về mạch kiến thức nào. Một chủ đề nội dung có thể nằm trong cả 2 hoặc 3 mạch kiến thức nói trên. Có những đơn vị kiến thức khó phân định rạch ròi chỉ nằm trong một mạch kiến thức, nhưng có những chủ đề hàm lượng của mạch kiến thức này nhiều hơn mạch kiến thức khác.
Có 7 chủ đề lớn xuyên suốt từ lớp 3 đến lớp 12, gồm: Máy tính và xã hội tri thức; Mạng máy tính và Internet; Tổ chức, lưu trữ, tìm kiếm và trao đổi thông tin; Đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số hóa; Ứng dụng tin học; Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính; Hướng nghiệp với tin học. Mỗi chủ đề trực tiếp hình thành, phát triển một hoặc nhiều thành phần năng lực đồng thời góp phần phát triển các thành phần khác.
Khai thác những ưu thế có tính đặc thù của tin học
Ông có thể chia sẻ những điểm mới cơ bản về phương pháp GD tin học trong Chương trình mới?
- Định hướng mới về phương pháp GD tin học là khai thác những ưu thế có tính đặc thù của tin học để tổ chức cho HS hoạt động giải quyết các vấn đề thực tế và để HS chủ động cập nhật kiến thức trong môi trường số. Định hướng nói trên được thể hiện cụ thể hơn ở những nội dung dưới đây:
Coi trọng dạy học trực quan, thực hành. Phương pháp dạy học [PPDH] thực hành rất quan trọng để phát triển năng lực sử dụng công cụ, phần mềm kĩ thuật số cho HS; đặc biệt khi triển khai các chủ đề của định hướng Tin học ứng dụng. PPDH nêu, giải quyết vấn đề phù hợp với nhiều chủ đề của định hướng Khoa học máy tính nhằm phát triển tư duy máy tính cho HS. HS được cuốn hút vào các hoạt động học tập tự khám phá, bổ sung kiến thức chứ không thụ động tiếp thu những kiến thức đã được giáo viên sắp đặt.
| Môn Tin học sẽ có những phân hóa theo từng bậc học |
Khai thác tính đa dạng của môi trường số để HS chủ động thu thập xử lí và đánh giá thông tin. Một ưu thế của môn Tin học là tạo nhiều cơ hội để có thể sử dụng PPDH theo hướng hoạt động, làm dự án nhằm phát huy khả năng vận dụng kiến thức, kĩ năng giải quyết vấn đề thực tiễn, tăng cường tính chủ động, phát triển khả năng làm việc nhóm, năng lực tự học của HS.
Khai thác khả năng vận dụng các phương pháp dạy học khác nhau. Tùy theo nội dung bài, giáo viên lựa chọn, phối hợp các hình thức tổ chức dạy học cho hiệu quả. Có thể thiết kế các hoạt động học tập phù hợp, sử dụng máy tính như công cụ hỗ trợ để HS tự khám phá, rèn luyện tư duy dự đoán, phân tích, tổng hợp, khái quát vấn đề. Một số chủ đề liên quan trực tiếp đến lập luận, suy diễn logic, tư duy thuật toán và giải quyết vấn đề có thể được dạy học không nhất thiết phải có máy tính.
Khai thác hình thức GD đa dạng. Thực hiện dạy học tích hợp liên môn và GD STEM, giáo viên cần chọn lọc các chủ đề thiết thực, hấp dẫn, tạo điều kiện cho HS học tập, ứng dụng tin học không chỉ trong phạm vi môn Tin học mà cả trong các môn học khác, không chỉ trong khuôn viên nhà trường mà cả ở môi trường ngoài khuôn viên trường. Gắn nội dung kiến thức với các vấn đề thực tế, yêu cầu HS không chỉ đề xuất giải pháp cho vấn đề mà còn phải biết kiểm chứng hiệu quả của giải pháp thông qua sản phẩm số hóa.
Áp dụng PPDH phân hóa và theo tình huống. Ở THCS, giúp HS lựa chọn những chủ đề tùy chọn thích hợp, khơi gợi niềm đam mê và giúp HS phát hiện khả năng của mình đối với môn Tin học, chuẩn bị cho sự lựa chọn môn Tin học ở THPT. Ở THPT, cần lưu ý tới sự khác nhau không chỉ về nội dung kiến thức mà cả về PPDH phù hợp với đặc trưng, yêu cầu cần đạt riêng của hai định hướng Khoa học máy tính và Tin học ứng dụng.
Xin cảm ơn ông!
Bài 2. 10 điểm mới nổi bật
GD&TĐ - Nguyên nhân Lê Văn Thái ra tay giết người do bị nạn nhân chê Thái kém cỏi, không giữ được vợ, không dạy vợ để vợ bỏ đi.
GD&TĐ - Tại Phiên họp thứ 14 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội chiều 10/8, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội liên quan đến văn hóa học đường, giáo dục đạo đức cho học sinh. Theo Bộ trưởng, đây là vấn đề rộng lớn và quan trọng đối với trường học. Đối với việc triển khai giáo dục hiện nay, lấy việc dạy người làm nội dung trọng tâm và ưu tiên, thì vấn đề về văn hóa học đường, ứng xử trong trường học càng trở nên đặc biệt quan trọng.
GD&TĐ - Ngôi nhà sàn của một hộ dân ở huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái đã bị hoả hoạn, thiêu rụi hoàn toàn. Ước tính thiệt hại khoảng 500 triệu đồng.
GD&TĐ - Trong khi di chuyển qua suối, 2 vợ chồng 1 người dân trên địa bàn tỉnh Hoà Bình đã bị lũ cuốn. Sự việc khiến người vợ tử vong còn người chồng hiện đang mất tích.
GD&TĐ - Ngày 10/8, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội [LĐ-TB&XH] tỉnh Quảng Nam, Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin phối hợp Tổ chức Medipeace gặp mặt giao lưu trẻ em khuyết tật trên địa bàn.
GD&TĐ - Sau khi bị bắt, đối tượng Lê Văn Thái đã thừa nhận hành vi giết người là do mâu thuẫn cá nhân bộc phát.
GD&TĐ -Vượt qua U19 Malaysia ở loạt penalty cân não, U19 Việt Nam đăng quang ngôi vô địch giải U19 quốc tế một cách hết sức ấn tượng.
GD&TĐ - Đó là nội dung được truyền đạt tại buổi tập huấn kỹ năng truyền thông trong các cơ sở giáo dục vừa được Phòng GD&ĐT Ba Vì [Hà Nội] và Báo Giáo dục & Thời đại phối hợp tổ chức.
GD&TĐ - Nhiều bài học kinh nghiệm quý được rút ra từ việc thực hiện nhiệm vụ năm học 2021-2022 - một năm học đặc biệt khi toàn ngành Giáo dục phải ứng phó với diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19.
GD&TĐ - Những ngày này, thí sinh cả nước vẫn đang trong thời gian đăng ký nguyện vọng xét tuyển trực tuyến, thời hạn sẽ kéo dài đến ngày 20/8. Để thu hút thí sinh đăng ký xét tuyển hoặc chọn ngành trường đầu tiên nhập học, trường đại học Kỹ thuật Công nghiệp [ĐH Thái Nguyên] đã đưa ra nhiều học bổng, đãi ngộ hấp dẫn.
GD&TĐ - Ông Hồ Tấn Minh, Chánh văn phòng Sở GD&ĐT TPHCM cho biết năm học 2022-2023, TP có nhu cầu tuyển dụng 5.241 vị trí giáo viên cho các cấp học.
GD&TĐ - Trước ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đối với ngành Giáo dục, ngày 11/8, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 103/NQ-CP về chính sách hỗ trợ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học ngoài công lập gặp khó khăn do đại dịch Covid-19.
GD&TĐ - Năm học 2022 - 2023, ngành Giáo dục xác định chủ đề là “đoàn kết, nỗ lực vượt khó khăn, đổi mới sáng tạo, củng cố, nâng cao chất lượng các hoạt động giáo dục và đào tạo” với 12 nhiệm vụ trọng tâm.
GD&TĐ - UBKT Trung ương đã quyết định thi hành hình thức kỷ luật bằng hình thức Cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng đối với ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá thuộc Bộ Tài Chính.
GD&TĐ - Trong hai ngày 10 và 11/8, tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm tra [UBKT] Trung ương đã họp Kỳ thứ 18 dưới sự chủ trì của ông Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương .
GD&TĐ - Ngày 11/8, tại nhà văn hóa thôn Khéo Lẹng, xã Lâm Thượng, huyện Lục Yên [Yên Bái] diễn ra “Ngày hội Pay Tái” với chủ đề “Vui rằm tháng bảy”. Đây là địa phương đầu tiên trên địa bàn huyện Lục Yên tổ chức ngày hội này.
GD&TĐ - Trong hai ngày 10 và 11/8, tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm tra [UBKT] Trung ương đã họp Kỳ thứ 18 dưới sự chủ trì của ông Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
GD&TĐ - Năm học 2021-2022 diễn ra trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát trở lại và diễn biến phức tạp. Trước những những thách thức, ngành Giáo dục đã linh hoạt ứng phó, chuyển trạng thái hoạt động, hoàn thành cơ bản các nhiệm vụ của năm học.
GD&TĐ - Các hệ thống phòng không của Nga đã đẩy lùi các nỗ lực tấn công suốt đêm của Lực lượng vũ trang Ukraine vào các thành phố Enerhodar – nơi đặt nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhya [ZNPP] – thành viên Vladimir Rogov của hội đồng chính quyền khu vực cho biết.
GD&TĐ - Ngày 11/8, Báo Sức khỏe và Đời sống [Bộ Y tế] với sự đồng hành của Tập đoàn dinh dưỡng toàn cầu Herbalife Nutrition tổ chức gặp mặt các cơ quan báo chí để thông tin chính thức về cuộc thi 'Tôi khỏe đẹp hơn'. Cuộc thi do Báo Sức khỏe và Đời sống – Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế phát động.