Thuế nhà đất là thuế trực thu hay gián thu

Mục lục bài viết

• 1. Khái niệm về thuế trực thu
• 2. Các loại thuế trực thu
• 4. Ý nghĩa của thuế trực thu
• 5. Ưu và nhược điểm của thuế trực thu
• 6. So sánh thuế trực thu và thuế gián thu

1. Khái niệm về thuế trực thu

Thuế trực thu là thuế mà Nhà nước trực tiếp thu vào ngân sách một phần thu nhập của đối tượng nộp thuế.

Thuế trực thu không phải là một loại thuế độc lập trong hệ thống thuế. Thuế trực thu được nhận diện thông qua việc xác định ai là người thực tế chịu thuế. Trong thuế trực thu, tổ chức, cá nhân nộp thuế trực thu tức là lấy một phần thu nhập của mình nộp cho Nhà nước. Do đó, khi Nhà nước thu thuế trực thu thì người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. Thuộc loại thuế trực thu có các thứ thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập dân cư...

Ngoài mục đích thu ngân sách Nhà nước, thuế trực thu còn được Nhà nước sử dụng để điều tiết thu nhập của xã hội.

2. Các loại thuế trực thu

• Thuế thu nhập cá nhân
• Thuế lợi tức
• Thuế thu nhập công ty
• Thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao
• Thuế tài sản
• Thuế thừa kế... 3. Đặc điểm
• Người phải nộp thuế là người trả thuế cuối cùng trong chu kỳ cung ứng hay kinh doanh.
• Đây là loại thuế bao gồm những sắc thuế với cơ sở đánh thuế là thu nhập nhận được. Như thuế thu nhập cá nhân, thuế nhà đất, thuế thu nhập doanh nghiệp,…
• Tính công bằng của thuế trực thu hơn tính gián thu. Phần đóng góp về thuế của mỗi cá nhân, đối tượng lúc này sẽ phù hợp theo khả năng của đối tượng. Có tính phân loại rất cao trong những đối tượng nộp thuế.
• Loại thuế trực thu có nhược điểm là làm hạn chế đi phần nào sự phấn đấu nâng cao thu nhập của những đối tượng chịu thuế. Vì thu nhập và lợi nhuận càng cao họ phải thực hiện nộp thuế càng nhiều.
• Việc điều hành thuế trực thu rất phức tạp. Tình trạng thất thu thuế xảy ra tương đối thường xuyên. Hơn cả, việc duy trì bộ máy quản lý loại thuế này cũng khó khăn và đòi hỏi mức chi phí cao hơn hẳn so với việc điều hành các dòng thuế gián thu.
• Thuế trực thu sẽ do người có thu nhập trả trực tiếp và có trách nhiệm với nhà nước, cơ quan điều hành. Vậy nên, họ có thể cảm nhận được gánh nặng thuế đối với từng cá nhân, người lao động. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến hiện trạng trốn thuế nhiều hơn.

4. Ý nghĩa của thuế trực thu

Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng thuế chỉ mang ý nghĩa duy nhất là giúp nguồn thu ngân sách nhà nước tăng. Ngoài ra, thuế trực thu còn ý nghĩa khác là điều tiết thu nhập của xã hội.

Hiểu một cách dễ hơn là người càng kiếm được nhiều tiền sẽ phải nộp thuế càng nhiều. Việc này ảnh hưởng rất lớn trong việc làm giảm khoảng cách giàu nghèo của xã hội. Đặc thù là ở các nước đang phát triển, sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ như ở Việt Nam.

5. Ưu và nhược điểm của thuế trực thu

Ưu điểm của thuế này chính là độ công bằng cao. Phần đóng góp của mỗi cá nhân hay doanh nghiệp sẽ tùy thuộc vào thu nhập của họ.

Nhược điểm của nó là khó thu và khó quản lý. Do đó, tình trạng trốn thuế, tránh thuế thường xảy ra.

6. So sánh thuế trực thu và thuế gián thu

Ý nghĩa của việc phân loại thuế gián thu và trực thu

Việc phân loại thuế gián thu và thuế trực thu có ý nghĩa:

• Trong hoạt động lập pháp:

Giúp các nhà lập pháp tìm ra được những phương thức điều tiết riêng từ đó xây dựng được các sắc thuế phù hợp với mục đích điều tiết, phản ánh được phạm vi tác động của sắc thuế đó. Để đảm bảo tính công bằng điều tiết thu nhập thì cần gia tăng các loại thuế trực thu nhưng để đảm bảo nguồn thu ổn định cho nhà nước thì lại cần gia tăng các loại thuế gián thu. Vấn đề là làm sao để cân bằng được lợi ích của Nhà nước và người nộp thuế. Ví dụ thuế trực thu có hạn chế lớn là dễ gây phản ứng từ phía người nộp thuế hoặc dễ xảy ra tình trạng trốn, lậu thuế nếu quy định mức thuế suất cao, nếu vậy cần thiết phải điều chỉnh mức thuế suất cao cho đảm bảo được mục đích điều tiết của loại thuế này.

• Trong công tác tổ chức hành thu

Việc phân loại thuế có ý nghĩa trong việc tổ chức thu thuế. Với mỗi loại thuế sẽ xác định được phạm vi người nộp thuế, nguyên tắc đánh thuế, đối tượng tính thuế, căn cứ tính thuế, cách thức tính thuế, … từ đó có biện pháp thu thuế phù hợp. thông qua đó phân định thẩm quyền của các cơ quan hành thu thuế từ đó có biện pháp quản lý thuế hiệu quả. Cụ thể như đối với thuế trực thu, việc theo dõi, tính toán và thu thuế phức tạp, đăc biệt là thuế thu nhập cá nhân với diện thu thuế rộng và phân tán. Chính vì thế nếu không có biện pháp quản lý thu thuế hiệu quả thì dễ dẫn đến hạn chế tác dụng của loại thuế này trong việc tập trung số thu đầy đủ, kịp thời về ngân sách nhà nước.

• Trong nhận thức của đối tượng nộp thuế và người chịu thuế: trốn thuế

Đối với loại thuế trực thu sẽ dễ gây phản ứng từ phía người nộp thuế hoặc dễ xảy ra tình trạng trốn, lậu thuế, còn đối với loại thuế gián thu thì người nộp thuế không có gánh nặng về thuế, việc nộp thuế sẽ như một phần tất yếu khi sử dụng, tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ.

Luật Minh Khuê [tổng hợp & phân tích]