Dựa vào nguồn gốc bộ đơn bội trong thể đa bội, người ta phân biệt các dạng đa bội theo sơ đồ sau [hình 1].
- Thể tự đa bội là cơ thể đa bội có bộ nhiễm sắc thể cùng loài, nghĩa là các nhiễm sắc thể đều có khả năng tạo thành cặp tương đồng.
- Nếu số cặp nhiễm sắc thể là số lẻ [3n, 5n,...] người ta gọi là đa bội lẻ.
- Nếu số cặp nhiễm sắc thể là số chẵn [4n, 6n,...] thì gọi là đa bội chẵn.,
- Dạng đa bội còn có thể gặp khi tế bào hoặc cơ thể có bộ nhiễm sắc thể gồm hai hay nhiều hơn bộ nhiễm sắc thể của hai loài khác nhau. Trường hợp này gọi là dị đa bội. Khi tế bào hoặc cơ thể đa bội chứa 2 bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của hai loài khác nhau, người ta gọi là song lưỡng bội. Lúc này, bộ nhiễm sắc thể của nó có thể biểu diễn = 2n1 + 2n2, như cây cải bắp lai cải củ [Brassicaraphanus].
Thể tự đa bội thực vật[sửa | sửa mã nguồn]
Ở thực vật, hiện tượng đa bội rất phổ biến và có nhiều kiểu.
- Thể tam bội [3n] thường gặp nhất là dưa hấu không hạt [hình 2].
- Thể tứ bội [4n] như cây bông [Gossypium hirsutum, hình 3].
- Thể ngũ bội [5n] như bạch dương giấy [hình 4].
- Thể lục bội [6n] như lúa mì, dương đào [cho quả kiwi, hình 5].
- Thể bát bội [8n] gặp nhiều ở các loài Thược dược [hình 6].
- Thể thập bội [10n] gặp ở dâu tây [hình 7].
- Thể thập nhị bội [12n] ví dụ như cây mào gà đỏ, mào gà trắng.
Nhiều loài thực vật bậc thấp như dương xỉ là thể đa bội cao, 84% số loài rêu đã nghiên cứu cũng là thể đa bội cao có thể có tới 24n.,
- Hình 2: Dưa hấu 3n không hạt.
- Hình 3: Cây bông là dạng 4n.
- Hình 5: Dương đào [quả kiwi] có 6n.
- Hình 6: Cúc thược dược có 8n.
- Hình 7: Dâu tây mang tới 10n.
Thể tự đa bội động vật[sửa | sửa mã nguồn]
Ở động vật, thể tự đa bội ít gặp hơn nhiều ở thực vật. Chủ yếu thường gặp là dạng đa bội chẵn ở các nhóm động vật bậc thấp, như: thể tứ bội [4n] ở cá hồi [Salmonidae, hình 8]; thể bát bội [8n] như ở cá tầm [chi Acipenser, hình 9]; thể thập nhị bội [12n] ở ếch Uganđa [Xenopus ruwenzoriensis, hình 10].
- Hình 8: Cá hồi ở dạng 4n.
- Hình 9: Cá tầm là dạng 8n.
- Hình 10: Ếch Uganđa 12n.
- Hình 11: Nhiều loài thằn lằn là 3n.
Cũng có loài cá là thể đa bội cao có tới 400 nhiễm sắc thể. Ở những loài động vật không xương sống, thì thể đa bội khá phổ biến, như giun dẹp, đỉa và tôm nước lợ. Nhiều loài thằn lằn là đa bội lẻ đều là giống cái, trinh sản rất mạnh.
- Siêu sale 12-12 Shopee
Bài 6: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể
Bài 2 [trang 30 SGK Sinh học 12]: Phân biệt tự đa bội và dị đa bội. Thế nào là thể song nhị bội?
Lời giải:
Quảng cáo
* Phân biệt tự đa bội và dị đa bội:
- Đột biến tự đa bội là dạng đột biến làm tăng bộ NST đơn bội của một loài và lớn hơn 2n. Cơ thể sinh vật mang bộ NST bất thường như 3n, 4n, 5n, 6n, 7n, 8n….
- Dị đa bội là hiện tượng làm gia tăng số bộ NST đơn bội của hai loại khác nhau trong một tế bào. Loại đột biến này chỉ được phát sinh ở các con lai khác loài. Nếu ở con lai xảy ra đột biến đa bội làm tăng gấp đôi số lượng cả 2 bộ NST của hai loài khác nhau thì sẽ tạo ra thể dị tứ bội.
* Thể song nhị bội: Hiện tượng ở con lai xảy ra đột biến đa bội làm tăng gấp đôi số lượng cả 2 bộ NST của hai loài khác nhau thì sẽ tạo ra thể dị tứ bội [còn được gọi là thể song nhị bội].
Quảng cáo
Tham khảo lời giải các bài tập Sinh học 12 bài 6 khác:
- Trả lời câu hỏi Sinh 12 Bài 6 trang 30: Tại sao đột biến lệch bội thường gây hậu quả nặng nề cho thể đột biến hơn là đột biến đa bội
- Bài 1 [trang 30 SGK Sinh học 12]: Nêu các dạng đột biến lệch bội ở sinh vật lưỡng bội và hậu quả của từng dạng
- Bài 3 [trang 30 SGK Sinh học 12]: Nêu một vài ví dụ về hiện tượng đa bội ở thực vật
- Bài 4 [trang 30 SGK Sinh học 12]: Nêu các đặc điểm của thể đa bội
- Bài 5 [trang 30 SGK Sinh học 12]: Sự không phân li của một cặp NST tương đồng ở tế bào sinh dưỡng sẽ làm xuất hiện điều gì
- Lý thuyết Sinh học 12 Bài 6: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể
Săn SALE shopee tháng 12:
- Đồ dùng học tập giá rẻ
- Sữa dưỡng thể Vaseline chỉ hơn 40k/chai
- Tsubaki 199k/3 chai
- L'Oreal mua 1 tặng 3
ĐỀ THI, GIÁO ÁN, GÓI THI ONLINE DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 12
Bộ giáo án, đề thi, bài giảng powerpoint, khóa học dành cho các thầy cô và học sinh lớp 12, đẩy đủ các bộ sách cánh diều, kết nối tri thức, chân trời sáng tạo tại //tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official
Thế nào là thể đa bội lưỡng bội?
Dạng đa bội còn có thể gặp khi tế bào hoặc cơ thể có bộ nhiễm sắc thể gồm hai hay nhiều hơn bộ nhiễm sắc thể của hai loài khác nhau. Trường hợp này gọi là dị đa bội. Khi tế bào hoặc cơ thể đa bội chứa 2 bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của hai loài khác nhau, người ta gọi là song lưỡng bội.
Thế nào là thể đa bội thể đi bơi?
+ Thể tự đa bội là dạng đột biến làm bộ NST tăng theo một số nguyên lần bộ NST đơn bội của loài và lớn hơn 2n. + Dị đa bội là hiện tượng làm tăng nguyên lần số bộ NST đơn bội của hai hay nhiều loài khác nhau.
Từ đa bội là gì sinh 12?
Khái niệm thể tự đa bội: Là sự tăng số lượng NST đơn bội của cùng 1 loài lên một số nguyên lần.
Khái niệm đột biến đa bội là gì?
Đột biến đa bội thuộc một dạng đột biến số lượng NST. Theo đó, các tế bào thay đổi đột biến tăng lên lớn hơn 2 lần số đơn bội nhiễm sức thể so với tế bào bình thường [ 4n, 5n,6n…]. Những cơ thể có các tế bào dạng 4n, 5n, 6n được gọi là đột biến đa bội.