Sáng nay [17-6], 1.043 TS/1.058 TS đăng ký dự thi tuyển sinh vào lớp 10 chuyên THPT Lê Quý Đôn [Đà Nẵng] đã có mặt tại 2 HĐT THPT Phan Châu Trinh, THPT Trần Phú để dự thi các môn chuyên; có 15 TS vắng không lý do.
Kết thúc 150 phút thời gian làm bài, các TS đăng ký dự thi vào chuyên Văn THPT Lê Qúy Đôn ra về với nhiều tâm trạng.
Tâm trạng của các TS sau khi kết thúc giờ làm bài thi các môn chuyên khối KHXH.
Theo TS Võ Tường Vy- HS lớp 9 trường THCS Sào Nam, so với đề chuyên Văn 10 năm ngoái, đề năm nay có phần dễ, ngắn, ý rõ ràng hơn. “Đề gồm 2 câu: Nghị luân xã hội và nghị luận văn học. Theo đó, phần nghị luận xã hội, từ câu chuyện cụ thể “Hãy để hoa kết thành trái’’ trong “Nhiều tác giả, Hạt giống tâm hồn 12, Thiên Trí Liên tổng hợp, Như Ngọc biên dịch, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh], TS trình bày suy nghĩ của mình về ý nghĩa của câu chuyện. Đọc kỹ câu chuyện [kèm trích dẫn văn bản] có thể dễ dàng tìm thấy ý ở phần cuối câu chuyện để trình bày suy nghĩ của mình. Đối với câu nghị luận văn học, đề năm nay ra khác hơn năm ngoái với dạng đề mở.
Đề thi chuyên Văn 10 vào THPT chuyên Lê Qúy Đôn năm học 2021-2022.
Cụ thể: “Bàn về phẩm chất của nhà văn, có ý kiến cho rằng: Nhà văn luôn luôn mang một tấm lòng rộng mở, biết ngạc nhiên dù là với một vẻ đẹp bình dị của cuộc sống, rất nhạy cảm với những đổi thay chung quanh” [Phương Lựu [Chủ biên], Lý luận Văn học, NXB Giáo dục, 1997]. Qua một số tác phẩm văn học đã học trong chương trình Ngữ Văn lớp 9, em hãy làm sáng tỏ ý kiến trên”.
Với dạng đề mở này, TS tự lựa chọn tác phẩm đã học trong chương trình Ngữ Văn lớp 9 để vận dụng vào phần bài làm của mình. Theo đó, với đề này, quan trọng nhất là phải chọn đúng tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến đề nêu. Em chọn tác phẩm “Sang thu” của Hữu Thỉnh. Với em, đây là một đề mở, tương đối dễ. Với những gì đã làm được, em đoán mình đạt tầm 7- 8 điểm”- Tường Vy vui vẻ bộc bạch.
TS Tường Vy vui vẻ nói về đề thi với ba mẹ sau khi kết thúc giờ làm bài môn chuyên Văn.
Cùng quan điểm “đề dễ hơn so với đề chuyên Văn 10 năm ngoái”, tuy nhiên, TS Nguyễn Bảo Chân- HS lớp 9/5 trường THCS Nguyễn Huệ [điểm tổng kết môn Ngữ Văn lớp 9 trên 9.0] cho rằng, với đề mở này không đủ thời gian để TS diễn đạt hết ý cần trình bày. Trong khi đó, TS Trần Thị Nguyên Ngọc- HS lớp 9/11 THCS Nguyễn Lương Bằng [Q.Liên Chiểu] lại có nhận xét khác.
Theo TS Nguyên Ngọc, đọc qua thì tưởng đề dễ thật, nhưng đọc kỹ thì không dễ chút nào; phần nghị luận xã hội đòi hỏi TS phải tư duy, suy nghĩ nhiều mới hiểu hết những ẩn ý trong lời nói của người cha, từ đó mới trình bày được suy nghĩ của mình về ý nghĩa câu chuyện muốn gửi gắm đến người đọc. Ở câu nghị luận văn học, do đề không đưa ra một văn bản cụ thể nào nên đòi hỏi sự cảm thụ, trải nghiệm văn học của TS trong việc lựa chọn tác phẩm đã học trong Ngữ Văn lớp 9 để làm rõ quan điểm đề đưa ra. “Theo em, đây là một đề khó. Việc chọn lựa tác phẩm của TS để làm sáng tỏ ý kiến đề đưa ra chính là cách để đánh giá năng lực cảm thụ, trải nghiệm văn học cũng như tư duy của TS… khi làm phần này”- TS Nguyên Ngọc chia sẻ thêm.
Sở GD-ĐT TP Đà Nẵng cho biết, chiều cùng ngày, sẽ tiến hành công tác làm phách và chấm thi.
P.Thủy
>> Một kỳ thi nhiều cung bậc cảm xúc!
>> Thí sinh Đà Nẵng “than trời” vì đề Toán 10 khó!
>> Ngày đầu tiên kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT tại Đà Nẵng: Đề Văn hay, Ngoại ngữ vừa sức
Tìm hiểu khái niệm th n o l nh v n?Theo t in vn hc thỡ : Nh vn l ngi chuyờn sỏng tỏc ra cỏc tỏcphm vn hc, ó cú tỏc phm c cụng b v ớt nhiu ó c c gi thanhn giỏ tr ca mt s tỏc phm. Nh vy, nh vn l ngi vit vn lm th, sỏng to nờn nhng tỏcphm ngh thut ngụn t. Đõy l loi th vn cú hỡnh nh, hỡnh tng, nhpiu, cú cỏch din t lụi cun, hp dn, cha ng nhng t tng, tỡnh cmsõu sc, lm rung ng con tim, khi úc ngi c. Nh vn trc ht cú tm lũng gn bú tha thit vi cuc sng con ngi,luụn khao khỏt cỏi p, giu suy t, d xỳc ng v nhy cm trc mi hintng cuc sng. Cỏi tỡnh i ca ngi ngh s luụn sõu nng, m ui :Tụi ch l mt khỏch tỡnh si / Ham v p muụn hỡnh muụn th [Cõy n muụniu - Th L ]. Nhng cm xỳc v n tng y p trong lòng buc nh vnphi núi phi vit. tr li cho cõu hi Vỡ sao tụi bt u vit vn, M.Gorkinúi : vỡ cuc sng nghốo nn c cc ố nng lờn mỡnh tụi v vỡ tụi cú nhiucm ngh n ni khụng vit khụng chu c.Tm lũng, khao khỏt, n tng, xỳc cm l nhng tin u tiờn cúth vit vn, nhng lm nh vn vi t cỏch ngh s ngụn t cũn phi cúnhiu iu kin khỏc na nh vn sng, vn vn hoỏ, vn chớnh tr, vn nghthutm quan trng nht l t cht ngh s ca nh vn.Vn hc l mt hỡnh thỏi ý thc xó hi c thự. Vi t cỏch l ch ththm m, nh vn, do ú cng phi cú t cht ngh s c bit.I. t chất nghệ sĩ của nhà văn:1. T cht ngh s rừ nht nh vn l mt con ngi giu tỡnh cm,d xỳc ng v nhy cm. Trong khoa hc, tỡnh cm ch nm trong tin sang to, cũn trong vn hc tỡnh cm nm ngay trong thnh phn sỏng to.Chớnh vỡ th m, nh vn - ch th sỏng to, khụng th ch cú lý chớ lnh lựngó nh, m cng khụng phi ch cú tỡnh cm thụng thng hi ht. Yờu,ghột, vui, bun, thng mn hay cm gin u n mónh lit ca nhvn. Ví dụ nh Nguyễn Trãi đã từng thể hiện nỗi đau đớn của chính nhà văn khiphải chứng kiến tận mắt sự thống khổ của dân chúng dới ách thống trị của giặc1Minh. ồng thời tác giả cũng bộc lộ lòng căm phẫn trớc những tội ác tàn bạo,dã man của chúng:Nớng dân đen trên ngọn lửa hung tànVùi con đỏ xuống dới hầm tai vạ[ Bình Ngô đại cáo]Bất kì viết về cái gì, nhà văn cũng thâm nhập vào đối tợng với một contim nóng hổi, chuyển hoá các đối tợng khách quan thành ra cái chủ quan đếnmức tởng nh chính mình sinh ra cái khách quan ấy.Nhà văn luôn mang một tấm lòng rộng mở, biết ngạc nhiên dù là với mộtvẻ đẹp bình dị của cuộc sống, rất nhạy cảm với những thay đổi xung quanh. Vídụ nh những câu thơ của thi s Anh Thơ đã cho ta thấy rất rõ điều này :Hoa mớp rụng từng đoá vàng rải rácLũ chuồn chuồn nh nắng ngẩn ngơ bay2. T chất nghệ sĩ của nhà văn còn đợc thể hiện ở trí tởng tợng phongphú. Gorki nhấn mạnh tởng tợng là một trong những biện pháp quan trọng nhấtđể là nhà văn xây dựng nên hình tợng. Qua óc tởng tợng các hình tợng mới hiểnhiện sống động dới ngòi bút nhà văn với ngôn ngữ, cử chỉ, hành động, với dángvẻ và nội tâm. Chính nhờ trí tởng tợng mà nhà văn mới sống cuộc đời của hàngtrăm hàng ngàn nhân vật khác.Ví dụ nh khi Phlôbe viết đến chỗ bà Bôvari uống thuốc độc tự tử, thìchính ông cũng cảm thấy trong miệng có mùi thạch tín và rất buồn nôn.Hay nh Nguyễn Du viết đến đoạn Kiều phải bán mình vào lầu xanh thìông đau đớn thốt lên rằng:au đớn thay phận đàn bàLời rằng bạc mệnh cũng là lời chungTrí tởng còn giúp nhà văn phối hợp tổ chức toàn bộ tác phẩm với tínhtoàn vẹn của nó. Có một trí tởng tợng phong phú nhà văn mới tìm đợc những bốcục với những thế tơng đồng và tơng phản hợp lý, tạo nên những hình thức hàihoà cân đối và sinh động, từ đó sáng tạo ra đợc thiên nhiên thứ hai thống nhấtnhng không đồng nhất với cuộc sống, không những phản ánh thực tại kháchquan mà còn biểu hiện đợc t tởng tình cảm phong phú của mình.Ví dụ nh : Câu văn của Nguyễn Tuân khi miêu tả dòng sông Đà ở cuốitác phẩm với tất cả vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng. Nó thể hiện sự thi vị, lãng mạn,2giàu cảm xúc thẩm mỹ và trí tởng tợng của nhà văn đối với hiện thực kháchquan:Con Sông Đà tuôn dài, tuôn dài nh một áng tóc trữ tình, đầu tóc chântóc ẩn hiện trong mây trời tây bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai vàcuồn cuộn mù khói núi mèo đốt nơng xuân3. Nhà văn cũng là ngời có thói quen và năng khiếu quan sát tinh tế.Văn học luôn gắn liền với hiện thực cuộc sống, lấy đời sống là đề tài, chất liệucủa văn học. Trí tởng tợng của nhà văn dù có phong phú đến đâu cũng khôngthể nào phong phú bằng bản thân cuộc sống. Cho nên nhà văn không thể khôngbiết cách quan sát những sắc thái và những diễn biến tinh vi trong cuộc sống.Nhng bản chất con ngời và cuộc sống không phải lúc nào cũng bộc lộ rõ ràngqua những hiện tợng dễ thấy. Nó phong phú, phức tạp, đa dạng, nhiều chiềukích, có những lúc tởng chừng nh đối lập nhau. Chỉ có quan sát kĩ kỡng nhà vănmới phát hiện ra đợc những ý nghĩa sâu xa trong từng chi tiết cùng những diễnbiến đa dạng của nó.Ví dụ nh trong tác phẩm Chiếc buồm ngoài xa của Nguyễn Minh Châu,tác giả đã có sự quan sát cuộc sống một cách nhạy bén, khám phá và thể hiệnmột cách tinh tế hiện thực đời sống của một gia đình thuyền chài nghèo khổ.Nhìn bằng con mắt tinh tờng nhà văn đã phát hiện ra những mâu thuẫn cơ bản,những chiều kích khác nhau thậm chí là đối lập nhau trong cuộc sống ngàynay.Các nhà văn lớn thờng không bỏ qua bất cứ một cơ hội nào có thể quansát những ngóc ngách của cuộc sống. L.Tônxtôi thờng đi tàu hoả với giá hạngbét để tiếp xúc đợc với những ngời nông dân, hoặc trực tiếp trò chuyện, hoặclắng nghe họ nói chuyện với nhau. Gôgôn thờng tập trung quan sát sự vật đếnmức nh xờ mó đợc những đặc trng tinh vi của nó. Không những chỉ quan sát đời sống bên ngoài mà nhà văn còn rất nhạybén trong việc tự quan sát. Họ giỏi lắng nghe những xúc động tinh vi của mìnhmột cách đầy đủ và rõ ràng, rồi từ đó tìm cách biểu hiện độc đáo không giốngmột ai. Đặc biệt đối với những nhà thơ trữ tình và nhà văn viết tự truyện thì sựtự quan sát này càng có ý nghĩa quan trọng vì những cảm xúc suy t của tác giảvốn là một chất liệu trực tiếp của thành phẩm sáng tạo. Có biết lắng nghe nhữngtiếng nói nội tâm thì mới biết quan sát thế giới bên ngoài một cách tinh tế. Ngợclại, có nhận biết đợc những màu sắc muôn màu muôn vẻ của ngoại cảnh thì mớibộc lộ đợc thế giới nội tâm phong phú của mình. Ví dụ nh đọc một câu thơ3Những luồng run rẩy rung rinh lá / Đôi nhánh khô gầy xơng mỏng manh ta sẽnhận ngay đó là của Xuân Diệu bởi cách miêu tả thiên nhiên bằng nghệ thuậtchuyển đổi cảm giác một cách rất tinh tế và độc đáo. Bằng sự quan sát tinh tế,tác giả đã thể hiện đợc những diễn biến tinh vi của cảnh vật và lòng ngời.Nhà văn cũng là những ngời có trí nhớ tốt. Khác với những nhà khoa họcgiỏi nhớ những con số, khái niệm, định đề, lí thuyết; thì nhà văn nhớ những ấntợng sinh động, những chi tiết do mình quan sát, tởng tợng. Bandắc nhớ nh inhọ tên, lai lịch, hành động, ngôn ngữ của mấy nghìn nhân vật trong tác phẩmcủa mình. Gớt có thể nhắc lại rành rọt nội dung của một tác phẩm mà mìnhđịnh viết từ hơn ba mơi năm trớc. Nguyên Hồng có thể nhớ cụ thể và chi tiếtnhững kỉ niệm thời thơ ấu của mình để viết hồi kí Những ngày thơ ấu.Nhà văn cũng thờng bộc lộ cá tính rõ nét nhất trong lĩnh vực của mình.Hiện thực khách quan có thể là giống nhau nhng nó lại đợc khúc xạ qua lăngkính chủ quan của mỗi tác giả vì thế mà tác phẩm tạo ra muôn màu muôn vẻ,làm phong phú thêm đời sống tinh thần cho xã hội. Nếu cá tính nhà văn mờnhạt, không tạo ra đợc tiếng nói riêng, giọng điệu riêng thì đó là sự tự sát trongvăn học một lĩnh vực tối kị sự nhai lại ngay cả đối với những chân lý quantrọng. LepTônxtôi đã nói: Khi một nhà văn mới bớc vào làng văn,điều đầu tiêntôi sẽ hỏi anh ta là anh sẽ mang lại điều gì mới cho văn học? Hay nh Nam Caođã từng phát biểu quan niệm nghệ thuật của mình trong tác phẩm Đời thừa:Văn chơng không cần đến những ngời thợ khéo tay làm theo một vài kiểu mẫuđa cho. Văn chơng chỉ dung nạp những ngời biết đào sâu biết tìm tòi, khơinhững nguồn cha ai khơi và sáng tạo những gì cha có.Những t chất đó không tồn tại cô lập, mà xuyên thấm và bổ sung chonhau, dựa vào nhau mà phát huy tác dụng. Tâm hồn nhạy cảm của nhà văn nếukhông dựa trên trí tởng tợng phong phú thì không thể nào tạo ra đợc thiên nhiênthứ hai trong tác phẩm. Trí tởng tợng nếu không dựa trên sự quan sát thì cũngdễ mông lung, huyễn hoặc. Khiếu quan sát tinh tờng nếu không đợc trí nhớ ghidấu lại thì cũng hoài phí. Tất cả những cái đó không thể tách rời với cá tính nhàvăn.II. một số tiền đề của tài năng văn học :Tài năng là năng lực trí tuệ và năng lực thực hiện một việc gì đó hơn hẳnnhiều ngời khác. ở nhà văn là năng khiếu sáng tác, sáng tạo văn chơng.đúng nh Phạm Văn đồng đã nói : Làm văn nghệ phải có khiếu, có tài. Nh-4ng dù có khiếu thế nào đi nữa nếu không cố gắng trau dồi bản thân thìkhông thể phát triển thành tài năng, làm nảy nở tác phẩm tốt đợc. Cho nêntài năng phải đi đôi với công phu mới làm nên sự nghiệpTôi nghĩ chúngta hoạt động trong lĩnh vực đặc biệt này, lĩnh vực văn học nghệ thuật, màkhông có tài, có khiếu thì khó khăn lắm. Làm các nghề khác không có tàicũng có thể làm đợc việcNếu không có tài năng gì đặc biệt thì anh nên đilàm việc khác, chứ làm văn nghệ thì khổ lắm. Tài năng ở mỗi ngời do hai nguồn tạo ra. Một là do cấu tạo gen trong quátrình tiến hoá tự nhiên của giống ngời thuộc cùng một loài sinh học thờngvẫn đợc xem là thiên bẩm, thiên phú. Hai là do học tập và rèn luyện làm giàucó, thuần thục các loại tri thức và kĩ năng bẩm sinh vốn có.Tài năng bẩm sinh là cái hích ban đầu, rất quý thờng xuất hiện sớm nơicác thần đồng nh: Mạc đĩnh Chi, Lê Quý đôn, Cao Bá Quátở tuổi nhiđồng đã biết làm thơ, câu đối rất hay. Lôpơ đơ Vêga biết làm thơ khi mớinăm tuổi. Tám tuổi Puskin nghĩ ra một vở hài kịchNhng cũng có nhiều nhàvăn nhờ lòng say mê nghề nghiệp, ý thức học tập, trau dồi mà tài năng mớidần bộc lộ phát triển. Mãi đến 40 tuổi Rutxô mới vợt qua đợc sự bắt chớcthông thờng mới phát lộ tài năng và xây dng nên những tác phẩm sâu sắcnhất. Còn Bandắc mãi khi ơgiêni Grăngđê và Lão Gôriô xuất hiện thì danhtiếng của ông mới lan rộng khắp châu u. sêcxpia đến tuổi 26 mới bắt đầusáng tác. Vợ của L.Tônxtôi nói rằng: con ngời văn sĩ lớn lên trong ông rấtchậm chạp, và trong một thời gian khá lâu, ông đã không tin vào tài năngvĩ đại của mình. Nh vậy tuy tài năng rất quý nhng không đủ để làm nên tàinăng thất sự. Giorgiơ Xăng có luận giải về vấn đề này nghệ thuật không làmột năng khiếu có thể phát triển mà không cần mở rộng kiến thức về mọimặt. Cần phải sống, phải tìm tòi, phải xào nấu lại rất nhiều và chịu nhiềuđau khỏ, đồng thời không ngừng kiên trì làm việcNghệ sĩ mà chỉ thuầntuý là nghệ sĩ thôi thì sẽ là một ngời bất lực, tức là một kẻ tầm thờng, hoặcsẽ đi tới chỗ thái quá, tức là một kẻ điên rồ. Những tiền đề để hình thành những tài năng văn học:Thứ nhất là yếu tố di truyền : sự thực lịch sử đã chứng minh rằng có rấtnhiều gia đình, dòng họ có truyền thống văn học. Ví dụ nh ở Việt Nam cóNgô gia văn phái. ở Trung Quốc , đời Hán có hai cha con T Mã Thiên, đờiNguỵ có ba cha con Tào Tháo,Tào Thực, Tào Phi5