Tuyển chọn những bài văn mẫu nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ do Đọc Tài Liệu cung cấp trong bài viết này hy vọng sẽ giúp các em có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích trong quá trình tìm hiểu nội dung bài thơ cũng như ôn luyện kĩ năng làm văn nghị luận.
Lập dàn ý nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ
1. Mở bài
- Giới thiệu vài nét về tác giả Thanh Hải và bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.
- Dẫn dắt vấn đề
2. Thân bài
- Giới thiệu khái quát về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ
- Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác vào mùa đông năm 1980, trước khi nhà thơ qua đời một tháng, là tâm niệm chân thành gửi lại với đời của nhà thơ. Thời điểm này cũng là lúc đất nước đã thống nhất và vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức đổi mới.
- Nội dung chính: Bài thơ là nỗi lòng của tác giả về yêu mến tha thiết với cuộc đời, đất nước mong muốn cống hiến góp mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân của đất nước, dân tộc.
- Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên đất trời [khổ thơ 1]
- Bức tranh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp, hình ảnh giản dị về mùa xuân trong tưởng tượng:
+ Không gian: cao của bầu trời, dài rộng của dòng sông xanh.
+ Cảnh thiên nhiên nhẹ nhàng, nên thơ với màu sắc hài hòa gợi cảm: sắc xanh của dòng sông, sắc tím của hoa.
+ Âm thanh: tiếng chim chiền chiện báo xuân về như kết tinh thành “từng giọt long lanh”
-> Từ “mọc“ và từ “một” đảo chỗ cho nhau tạo sự đột ngột để nói lên được vẻ đẹp và sức sống của hoa. Từ gọi đáp: “ơi” và từ để hỏi “hót chi”: bộc lộc cảm xúc dâng trào trước mùa xuân thật đẹp.
- Cảm xúc và tấm lòng trân trọng của tác giả trước thiên nhiên, cuộc đời:
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
+ “Giọt long lanh” – hình ảnh thơ đa nghĩa, ở đây được hiểu theo nghĩa ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, từ chỗ âm thanh được cảm nhận bằng thính giác chuyển sang cảm nhận bằng thị giác và xúc giác “đưa tay hứng”.
+ Hành động “hứng”: thái độ khao khát đón nhận cái đẹp đẽ, tinh túy của mùa xuân.
\=> Cảm xúc say mê, ngây ngất, sự nâng niu trân trọng vẻ đẹp đất trời.
- Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước [khổ thơ 2, 3]
- Hai hình ảnh đối lập: “người cầm súng” [tiền tuyến chiến đấu bảo vệ độc lập cho dân tộc] và “người ra đồng” [hậu phương ra sức hỗ trợ tiền tuyến].
- “lộc”: mầm non -> vừa là thành quả lao động của hậu phương trên ruộng nương, vừa lá ngụy trang của những người lính.
- Tác giả dùng từ “lộc” và hình ảnh “người cầm súng”, “người ra đồng”, “lộc giắt quanh lưng”, “lộc trải dài nương mạ” để thể hiện sức sống mạnh mẽ, khí thế đi lên của dân tộc.
+ Hình ảnh lộc xuân trên “nương mạ” là hình ảnh đẹp về cuộc sống lao động kiến thiết đất nước của lực lượng sản xuất.
+ Hình ảnh người cầm súng trên đường ra trận mang trên vai cành lá ngụy trang, và niềm tin vào ngày mai hòa bình
- Các từ láy “hối hả”, “xôn xao”, điệp từ “tất cả” với nhịp thơ nhanh, gấp, để chỉ nhịp sống lao động khẩn trương, tưng bừng, niềm vui rạo rực lòng người.
- So sánh “Đất nước như vì sao”: nâng đất nước lên tầm cao mới đẹp đẽ, kì vĩ khẳng định sự trường tồn bền vững
+ Tác giả không quên gợi nhắc về trang sử bốn nghìn năm chống giặc ngoại xâm, về những tháng ngày gian khổ trong chiến đấu, cách mạng.
+ Phụ từ “cứ” kết hợp với động từ “đi lên” thể hiện quyết tâm cao độ, hiên ngang tiến lên phía trước dù khó khăn gian khổ.
\=> Niềm tự hào đối với quê hương, đất nước mình, lạc quan tin tưởng vào sức sống, sự vươn lên mạnh mẽ của đất nước, dân tộc.
- Ước nguyện chân thành, giản dị được cống hiến của tác giả [khổ 4 và 5]
Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến
- “Ta làm”: khẳng định sự tự nguyện mang niềm vui đến cho cuộc đời
- “Ta làm con chim hót”, “làm cành hoa”, “một nốt trầm”: tác giả khao khát hóa thân thành những thứ bình dị để làm đẹp cho cuộc đời.
- Đại từ “Ta” vừa chỉ số ít, vừa chỉ số nhiều -> vừa diễn tả niềm riêng và cả cái chung
\=> Tâm niệm chân thành đó không chỉ của riêng nhà thơ mà còn của nhiều người muốn góp sức mình làm nên mùa xuân đẹp tươi của thiên nhiên, của tạo vật của đất nước.
- “lặng lẽ”, “nho nhỏ”: thể hiện mong ước cống hiến thầm lặng vào lợi ích chung của dân tộc.
- Điệp từ “dù là” khiến âm điệu câu thơ trở nên thiết tha, lắng đọng:
“Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc”
-> Sự cống hiến không kể tuổi tác.
\=> Dù đang nằm trên giường bệnh nhưng tác giả vẫn tha thiết với cuộc đời, tâm niệm tràn đầy nhiệt huyết, mong muốn sống đẹp và hữu ích, tận hiến cho cuộc đời chung.
- Ngợi ca quê hương đất nước qua điệu hát dân ca Huế [khổ cuối]
- Cách gieo vần “bình, minh, tình”: thể hiện chất nhạc dân ca xứ Huế.
- Cách gieo vần phối âm khá độc đáo: câu đầu và câu cuối kết thúc bằng hai thanh trắc "hát", "Huế".
-> Cả bài thơ giống như làn điệu dân ca Huế mượt mà, trữ tình và sâu lắng.
- Bài thơ khép lại với điệu Nam ai, Nam bình của xứ Huế để ca ngợi vẻ đẹp và nỗi niềm của người con xứ Huế
+ “Mùa xuân ta xin hát”: mở ra niềm tự hào về truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
+ Khúc ca mùa xuân còn ngân nga mãi từ tâm hồn của người lạc quan, yêu đời, khát khao sống có ích.
- Đánh giá về đặc sắc nghệ thuật
- Thể thơ năm chữ, gần với các làn điệu dân ca.
- Bài thơ giàu nhạc điệu, âm hưởng nhẹ nhàng, thiết tha
- Hình ảnh tự nhiên, giản dị kết hợp với hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng khái quát.
- Câu từ chặt chẽ, sự phát triển tự nhiên của hình ảnh mùa xuân với các phép tu từ đặc sắc.
3. Kết bài
- Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
Top 5 bài văn nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ
Dưới đây là một số bài văn nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ do Đọc Tài Liệu tổng hợp được hi vọng sẽ giúp các em có thêm vốn từ ngữ và rút kinh nghiệm về cách trình bày.
Nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ mẫu số 1
Có lí do nhất định để mùa xuân là thời điểm được nhiều văn nhân nghệ sĩ ưa thích sử dụng trong các tác phẩm của họ. Mùa xuân là thời điểm của sức sống và sự rực rỡ, những hy vọng và ước mơ mới, là hơi thở của đất trời. Không nằm ngoài những xúc cảm đó, để ca ngợi vẻ đẹp của quê hương và truyền tải những triết lí sâu sắc trong những câu thơ của mình, Thanh Hải đã viết bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ".
Thơ của Thanh Hải tập trung viết về lòng yêu cuộc sống và yêu thiên nhiên. Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được sáng tác vào mùa đông năm 1980, thời điểm đất nước vừa thống nhất và đang phải đối mặt với nhiều thách thức khó khăn trong việc khôi phục lại những mất mát sau chiến tranh. Những thách thức của giai đoạn đổi mới khiến cho trái tim yêu nước của Thanh Hải không ngừng suy nghĩ về trách nhiệm của mình. Thông qua bài thơ, tất cả những trăn trở, suy nghĩ và trải nghiệm quý giá của ông đã được truyền lại cho thế hệ sau trước khi ông qua đời chỉ vỏn vẹn một tháng.
Bài thơ mở đầu bằng một khung cảnh giản dị của mùa xuân đất Huế mộng mơ:
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc”
Bằng việc vận dụng biện pháp đảo từ, động từ "mọc" được đảo lên đầu câu để nhấn mạnh cảm giác thích thú và bất ngờ của tác giả. Trước mắt ta mở ra cả một mùa xuân đầy đủ âm thanh và màu sắc: không gian cao của bầu trời, chiều dài và rộng của dòng sông, màu xanh của nước sông, màu tím của hoa, tiếng chim chiền chiện vang vọng... Cả một khoảng trời xuân của đất nước nở ra bên dòng sông ấy, khiến ta nhớ đến dòng sông của Nguyễn Duy với cả một khoảng trời tuổi thơ.
“Tôi trong suốt giữa đôi bờ hư – thực
giữa bà tôi và tiên phật thánh thần”
[Đò lèn]
Câu gọi đáp "ơi" kết hợp với từ "hót chi" thể hiện cảm xúc bùng nổ của tác giả trước tuyệt tác mùa xuân. Những tiếng chim hót gọi mùa xuân về, cũng như mùa xuân mời gọi con người đến tận hưởng và đóng góp sức mình.
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”
"Đưa tay...hứng" là một hành động thể hiện sự trân trọng và mong muốn đắm mình trong những thứ đẹp đẽ, tinh túy của mùa xuân. Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác được tác giả sử dụng một cách khéo léo và triệt để. Liệu tiếng chim chiền chiện đã trở thành "giọt long lanh" với hình dạng rõ ràng? Sức sống của đất nước vào xuân thật sự làm cho lòng người ta rung rinh cảm động. Cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên được được tác giả nâng cao lên thành vẻ đẹp của mùa xuân nước nhà.
“Mùa xuân người cầm súng,
Lộc giắt đầy quanh lưng.
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ.”
“Người cầm súng” và “người ra đồng” là hai hình ảnh đối lập được đặt cạnh nhau tạo nên sự bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau. “Người cầm súng” đại diện cho các chiến sĩ ở tiền tuyến chiến đấu để bảo vệ tổ quốc. Trong khi đó, “người ra đồng” đại diện cho những người ở sau hậu phương, đảm bảo sức người và sức của hỗ trợ cho tiền tuyến. Thông qua việc sử dụng cấu trúc thơ song hành, thể hiện hai nhiệm vụ chiến lược quan trọng được Đảng và nhà nước chú trọng. Hình ảnh “lộc” vừa chỉ những mầm non, vừa là thành quả lao động của hậu phương trên ruộng nương, vừa là lá ngụy trang trên lưng của những người lính. Từ “Tất cả” trong câu thơ tiếp theo lặp đi lặp lại tạp nhịp điệu, mang ý nghĩa kêu gọi đất nước phải hướng đến một tương lai tốt đẹp hơn.
“Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao.”
Một tập thể, một dân tộc đang háo hức chào đón mùa xuân tươi đẹp của đất nước. Từ láy "hối hả", "xôn xao" thể hiện tinh thần nỗ lực lao động của mọi người, mọi gia đình. Khúc ca đón xuân đang rộn ràng khắp nơi, trên mọi nẻo đường. Song hành với mùa xuân của con người là mùa xuân của đất nước, nhắc nhở ta về sự trân trọng lịch sử hào hùng của dân tộc qua hàng ngàn năm đấu tranh chống giặc ngoại xâm.
“Đất nước bốn nghìn năm Vất vả và gian lao Đất nước như vì sao Cứ đi lên phía trước.”
Hình ảnh đất nước được so sánh với tinh thể vĩnh hằng, long nhanh nhất của dải ngân hà một cách rất đặc sắc, khẳng định lòng yêu nước khôn nguôi của tác giả. Vì sao dù nhỏ bé nhưng lại vô cùng kiên định, sẵn sàng đối mặt với cả trời đêm. Màu cờ đỏ với sao vàng năm cánh hiên ngang tỏa sáng, tượng trưng cho sức mạnh kiên cường và bất khuất của đất nước và dòng giống Lạc Hồng ta luôn sẵn sàng đối đầu với mọi thế lực thù địch. "Cứ đi lên" - ba chữ tựa như lời ca thể hiện ý chí, quyết tâm của cả dân tộc trong thời kì xây dựng đất nước.
Nhà thơ đã bày tỏ ước nguyện chân thành trước vẻ đẹp của mùa xuân và đất nước. Lời nguyện cầu hóa thân vang lên cảm động và thiết tha. Cảm xúc thăng hoa thốt lên những ước nguyện nồng nhiệt theo một trình tự logic:
“Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến.”
Muốn làm con chim đem niềm vui cho mọi người, làm cành hoa tô điểm cho cuộc sống, làm nốt trầm rung động lòng người... Đó là những mong muốn của Thanh Hải trở thành những vật dụng giản dị, bình thường đem lại niềm vui cho mọi người. Thanh Hải khẳng định tâm nguyện của mình bằng từ "ta", cho thấy ông không đơn độc trong suy nghĩ này. Thanh Hải là tấm gương đi đầu trong việc cống hiến hết mình cho đất nước, từ khi còn trẻ tuổi "hai mươi" đến khi về già "tóc bạc". Thậm chí, khi sắp kết thúc cuộc đời này, ông vẫn kịp để lại cho hậu thế bài thơ giá trị như "Mùa xuân nho nhỏ". Từ "lặng lẽ" thể hiện mong muốn cống hiến một cách khiêm tốn và thầm lặng của một trái tim rộng lớn.
Ở khổ thơ cuối cùng, tiếng hát yêu thương vang lên ca ngợi quê hương thông qua giai điệu của xứ Huế thân thuộc, cùng với dòng sông Hương thơ mộng và ánh trăng vàng trữ tình.
“Mùa xuân ta xin hát Câu Nam ai, Nam bình Nước non ngàn dặm mình Nước non ngàn dặm tình Nhịp phách tiền đất Huế.”
Lời mở đầu "Mùa xuân ta xin hát" mang đến niềm tự hào về truyền thống văn hóa đẹp của dân tộc. Với điệu Nam ai, Nam bình đã nổi danh từ hàng trăm năm trước, nay được tác giả sử dụng để thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước. Cuối bài thơ, khúc dân ca Huế đưa giai điệu mùa xuân vang lên mãi mãi. Lời thơ cũng trở nên ngọt ngào, như thể nói lên tình cảm của những người con Huế.
Nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ mẫu số 2
Mùa xuân được xem là thời điểm đẹp nhất trong năm bởi vì khi đó thiên nhiên đất trời tràn ngập hình ảnh và không khí của mùa xuân. Mùa xuân tới cũng chính là khoảnh khắc để những người con xa xứ trở về đoàn tụ với gia đình, trở thành kỷ niệm đáng nhớ nhất trong lòng mỗi người. Giống như bao người khác, Thanh Hải đã có một mùa xuân đẹp đẽ cho riêng mình trong ký ức - một mùa xuân nhỏ bé với khao khát đơn giản được dâng hiến cho đất nước bằng sức lực của mình.
Hằng năm, mỗi khi mùa xuân đến là dấu hiệu cho sự khởi đầu mới, như thể tất cả đều được khoác lên mình những bộ trang phục mới với nhiều màu sắc tươi sáng rực rỡ. Tương tự như mùa xuân của đất nước, mùa xuân của con người là bắt đầu của một năm mới, với sự tinh túy và năng lượng sức sống tràn đầy nhất.
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng..”
Trước mắt tác giả, khung cảnh mùa xuân hiện ra là một không gian bao la với bầu trời cao rộng và dòng sông dài. Đây là những vẻ đẹp bình dị của thiên nhiên, gần gũi với con người. Thanh Hải đã sử dụng nghệ thuật đảo ngữ qua từ "mọc" để miêu tả sức trỗi dậy mãnh liệt từ các cảnh vật xung quanh. Bông hoa là biểu tượng của sự sống và cũng gợi lên những tưởng tượng tuyệt vời.
Tiếng hót của chim chiền chiện đã đánh thức sự tĩnh lặng của cảnh vật thiên nhiên. Một con chim bé nhỏ nhưng lại đủ sức làm dậy cả không gian xung quanh. Tuy nhiên, chỉ có tác giả mới có thể cảm nhận và nghe thấy được âm thanh đó. Thanh Hải - một con người nhỏ bé trước trời đất rộng lớn - đang lắng nghe những điều tuyệt vời nhỏ bé từ bên ngoài cuộc sống.
Dù cho mỗi khoảnh khắc có nhỏ bé nhưng đều căng tràn sức sống và thổi vào hồn thơ Thanh Hải những cảm xúc lặng lẽ. Trong đó, hình ảnh "giọt long lanh" đại diện cho những giọt mưa, giọt sương hoặc giọt âm thanh vang dội. Tuy nhiên, đó có lẽ là giọt của tiếng chim ngân vang.
Trong đoạn văn này, tác giả sử dụng nghệ thuật ẩn dụ để chuyển đổi cảm giác hết sức tinh tế, thể hiện sự sâu sắc và nhạy cảm của tác giả đối với thiên nhiên. Tất cả các giác quan đều được tác giả sử dụng để cảm nhận và tiếp xúc với thiên nhiên. Chỉ có nhà thơ mới có thể cảm nhận được đầy đủ mùa xuân của thiên nhiên và đất nước. Câu "Tôi đưa tay tôi hứng" bày tỏ sự trân trọng của tác giả với những điều tốt đẹp nhất mà thiên nhiên và đất trời đã ban tặng.
Nhà thơ như bị cuốn hút bởi vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên, ông hòa mình vào khung cảnh giản dị nhưng lại có một sức hút kỳ diệu ấy:
“Mùa xuân người cầm súng Lộc giắt đầy trên lưng Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao”.
Chỉ một từ "lộc" thôi nhưng đã thể hiện được trọn vẹn vẻ đẹp của mùa xuân. Ở đây, lộc chính là sắc xuân tươi mới của đất trời, cây cối đâm chồi, nở hoa, mùa xuân đã mang đến cho con người những điều ấy. Hình ảnh người cầm súng miệt mài bảo vệ biên cương và sự bình yên cho đất nước, hay người ra đồng vì vun đắp cho ruộng lúa nương mạ, tất cả đều là những cách để khắc họa vẻ đẹp rực rỡ của mùa xuân.
Để khơi lại hình ảnh đất nước với một quá trình lịch sử dài và phức tạp, nhưng niềm tin vào tương lai rực rỡ là điều mà tác giả luôn giữ vững.
“Đất nước bốn nghìn năm Vất vả và gian lao Đất nước như vì sao Cứ đi lên phía trước”.
Cùng với các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, đất nước ta đã trải qua những sự kiện lịch sử vô cùng đặc biệt và lớn lao. Nhưng dù thế nào, như những ngôi sao lấp lánh trên bầu trời đêm, đất nước Việt Nam vẫn luôn tỏa sáng một cách phi thường. Điều đó là nhờ vào những người con hy sinh trên chiến trường, những người không bao giờ chùn bước để đem lại bình yên cho dân tộc. Điều đó thể hiện cho thế giới thấy ý chí kiên cường và sức mạnh to lớn của đất nước Việt Nam tươi đẹp.
Thanh Hải khi còn nằm trên giường bệnh vẫn luôn có ước nguyện về cuộc đời dựa trên những cảm xúc về mùa xuân và thiên nhiên đất trời. Những ước nguyện ấy rất chân thành, là khát khao được đồng hành cùng đất nước, hòa nhập vào cuộc đời chung.
“Ta làm con chim hót, Ta làm một cành hoa. Ta nhập vào hoà ca, Một nốt trầm xao xuyến”.
Trong thời gian nằm trên giường bệnh, Thanh Hải đã có những ước nguyện với mong muốn được cống hiến và làm nhiều việc có ích cho cuộc đời. Việc sử dụng điệp từ "ta làm" cho thấy sự khát khao cống hiến của Thanh Hải với đất nước.
Tiếng chim hót luôn tạo ra những giai điệu đẹp cho cuộc đời, đóng góp vào những điều tuyệt vời và mang đến cho con người ít nhiều niềm hạnh phúc. Những ngày xuân ấm áp được điểm tô thêm bởi một cành hoa. Một nốt nhạc trầm tạo ra giai điệu trầm lắng trong một bản nhạc ngọt ngào, dù lặng lẽ nhưng lại có sức mạnh tinh thần lớn để động viên con người trong hoàn cảnh khó khăn. Ba hình ảnh ẩn dụ này là những điều đẹp nhất, đặc biệt nhất trong không khí vui tươi của con người và đất nước Việt.
Trong bài thơ này, tác giả đã sử dụng cách xưng hô "ta" thay vì "tôi", tượng trưng cho sự hòa nhập và tương thân tương ái trong cộng đồng. Cách sử dụng này không chỉ đề cập đến bản thân tác giả mà còn ám chỉ đến tất cả những người sống trên đất nước Việt Nam. Tác giả có một ước mơ, một khát vọng được biến thành chim, hoa, hay những nốt nhạc để tạo niềm vui cho cuộc đời. Sự hòa nhập với con người và với cuộc sống chính là ước mơ, là khát khao của tác giả. Vì vậy, tác giả luôn muốn đóng góp sức lực của mình cho cuộc đời chung, dù là rất nhỏ bé. Trong không khí tươi vui của một khởi đầu mới, tác giả Thanh Hải đơn giản chỉ muốn tạo ra một nốt nhạc nhỏ thầm lặng, nhưng cũng rất mãnh liệt, và hy vọng hoàn thành bản hòa ca mùa xuân cho đất nước một cách trọn vẹn.
Mong muốn của Thanh Hải là cũng là khát vọng của con người trong xã hội hiện đại và cả những thời đại đã qua trong quá khứ. Sống để cống hiến cho đời mới là ý nghĩa tuyệt vời nhất và giúp nâng cao giá trị bản thân của mỗi người. Dân tộc Việt Nam luôn mạnh mẽ và tràn đầy nghị lực, không sợ trời sợ đất và luôn sẵn sàng ra trận bảo vệ Tổ Quốc khi cần. Khao khát cống hiến cho đời chính là mục tiêu chung của con người, không phân biệt tuổi tác hay vị trí xã hội.
“Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc”.
Mùa xuân luôn đem lại cho con người cảm giác của sự đổi mới và tái sinh toàn diện. Mỗi người lại có một mùa xuân riêng của mình, một khoảnh khắc tuổi trẻ, tuổi thanh xuân. Các từ láy như "nho nhỏ", "lặng lẽ" được tác giả đề cập thể hiện những thứ nhỏ nhặt, tầm thường nhưng vẫn có thể đóng góp cho cuộc đời, cho lẽ sống một cách âm thầm.
Dù đang ở tuổi đẹp nhất của thanh xuân, nhưng con người không bao giờ hối tiếc khi dành cả tuổi xuân của mình cho đất nước. Ngược lại, cống hiến cho cuộc đời mới chính là điều đẹp đẽ mà mỗi người Việt Nam đều đã về đang sở hữu. Để cuộc sống có ý nghĩa, con người dù ở bất kỳ độ tuổi nào, hãy sống một cách trọn vẹn và nhiệt tình, đóng góp công sức bản thân phục vụ cho đất nước. Cảm xúc của Thanh Hải luôn đến từ những điều thật nhất, hướng mọi người sống hòa nhập với cuộc sống, không phải hòa tan. Dù trong thời bình hay thời chiến, chúng ta nên cố gắng mỗi ngày để đóng góp và giúp ích cho cuộc sống và đất nước, để có một cuộc sống ý nghĩa và trọn vẹn. Nếu chúng ta thờ ơ với cuộc sống, thì cuộc đời sẽ vô nghĩa và tẻ nhạt.
Việc lặp lại điệp ngữ "dù là" hai lần trong đoạn văn này thể hiện sự khẳng định rằng tuổi 20 là thời điểm mà con người có những hoài bão riêng, sức khỏe và sức trẻ nhưng khi tóc bạc, chúng ta sẽ trở nên già yếu hơn và gần kề với cái chết hơn. Sống đúng nghĩa của cuộc đời chính là phấn đấu và làm đẹp cho đất nước. Vì vậy, hãy sống sao cho đẹp nhất có thể, cuộc đời sẽ trở nên tươi đẹp hơn rất nhiều.
Dù trong lúc Thanh Hải đang nằm trên giường bệnh, trái tim và tâm hồn ông vẫn không ngừng yêu thương đất nước. Khi kết thúc đoạn văn này, tác giả đã sử dụng điệu hát dân ca Huế để ca ngợi quê hương của mình. Đây cũng là một lời ước nguyện đơn giản dành cho đất nước - niềm tự hào sâu sắc trong lòng của tác giả.
“Mùa xuân ta xin hát Khúc Nam ai Nam bình Nước non ngàn dặm mình Nhịp phách tiền đất Huế”.
Nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ mẫu số 3
Thanh Hải là một nhà thơ tiêu biểu của vùng đất cố đô xinh đẹp. Ông đã để lại dấu ấn trong lòng người yêu thơ với những bài thơ mượt mà, sâu lắng và thấm đượm văn hóa con người Huế. Trong số đó, "Mùa xuân nho nhỏ" là một tác phẩm tiêu biểu. Bài thơ này được viết vào năm 1980, trong thời gian hòa bình và trong bối cảnh đất nước đang xây dựng. Thanh Hải đã để lại cho đời một tinh thần thơ trong trẻo và một điệu thơ ngân vang đến muôn nơi, rộn ràng trong mùa xuân tươi đẹp của đất nước.
Câu thơ đầu tiên của bài thơ như tiếng hát đón chào mùa xuân tươi đẹp: "Một mùa xuân đến với âm nhạc rộn ràng. Trên dòng sông xanh của quê hương, bông hoa tím biếc đang nảy mầm." Động từ "nảy mầm" ở đầu câu thể hiện sự hân hoan và ngạc nhiên trước vẻ đẹp của mùa xuân.
Mọc giữa dòng sông xanh, Một bông hoa tím biếc.
Màu xanh của nước hòa quyện cùng màu “tím biếc” của hoa, tạo nên một bức tranh xuân rực rỡ và đậm nét. Nhìn lên bầu trời, nhà thơ đắm mình trong niềm hạnh phúc, lắng tai nghe tiếng chim chiền chiện hót vang. Chim chiền chiện, còn được gọi là chim sơn ca, là người bạn thân thiết của những người làm ruộng. Từ “ơi” được dùng để biểu lộ niềm vui bất tận khi nghe tiếng chim hót.
Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời.
Hai từ "hót chi" là giai điệu thân thiết của người Huế đã được tác giả sử dụng để miêu tả cảm xúc yêu mến giữa con người và thiên nhiên. Tiếng chim chiền chiện hót là lời chào đón mùa xuân. Giọng chim vang lên, làm rung động cả trời đất mang lại cho chúng ta niềm vui tràn đầy. Nhìn dòng sông, nhìn những bông hoa đẹp, nghe tiếng chim hót, nhà thơ đầy hồi hộp và sung sướng.
Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng
"Cử chỉ đơn giản “Đưa tay… hứng” tuy bình dị nhưng ẩn chứa sự tôn trọng sâu sắc, thể hiện tình cảm đong đầy. “Giọt long lanh” cũng là hình ảnh tưởng tượng đầy lãng mạn. Như vậy, bằng chỉ ba nét vẽ: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc và tiếng chim chiền chiện hót, Thanh Hải đã tạo ra một bức tranh xuân đẹp và đáng yêu. Đó là vẻ đẹp và sức sống đặc trưng của mùa xuân ở đất nước ta. Bốn câu thơ tiếp theo nói về công việc sản xuất và cuộc đấu tranh của nhân dân. Cấu trúc thơ đi kèm nhằm nhấn mạnh hai nhiệm vụ chiến lược này:".
Mùa xuân người cầm súng, Lộc giắt đầy quanh lưng. Mùa xuân người ra đồng, Lộc trải dài nương mạ.
Trong mùa xuân, "lộc" là chồi non, cành cây xanh biếc nẩy mầm tươi sáng. Từ "lộc" ở đây tượng trưng cho sức sống mãnh liệt của đất nước. Người lính, trên lưng mặc áo ngụy trang xanh biếc, mang sức sống và sức mạnh của mùa xuân để bảo vệ Tổ quốc. Người nông dân đổ mồ hôi và sức lao động vào ruộng đồng, làm cho cánh đồng tràn đầy màu xanh, "nương mạ" bát ngát trên quê hương. Ý thơ sâu sắc: máu và mồ hôi của nhân dân đã góp phần tô điểm mùa xuân và để giữ lấy mùa xuân mãi mãi. Cả dân tộc đều hăng hái bước vào mùa xuân với tinh thần khẩn trương và nhiệt huyết.
Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao…
Đoạn thơ tiếp theo nói lên những suy tư của nhà thơ về đất nước và nhân dân:
Đất nước bốn nghìn năm Vất vả và gian lao Đất nước như vì sao Cứ đi lên phía trước.
Đất nước Việt Nam đã có một chặng đường lịch sử dài 4000 năm, vượt qua nhiều thử thách gian khổ trong thời suy vong và thời hưng thịnh. Trong những thời khắc đó, nhân dân Việt Nam qua các thế hệ đã dốc hết xương máu và mồ hôi, tấm lòng yêu nước và tinh thần quả cảm để xây dựng và bảo vệ đất nước. Nhân dân ta luôn được biết đến là tài trí và nhân nghĩa. Đã có 4000 năm lập quốc, tỏa sáng nền văn hiến Đại Việt, khẳng định sức mạnh của Việt Nam. Câu thơ “Đất nước như vì sao” mang ý nghĩa rất sâu sắc, so sánh đất nước Việt Nam với nguồn sáng lấp lánh của sao, với vẻ đẹp của bầu trời và với vị trí vĩnh hằng trong không gian và thời gian.
Việc so sánh đất nước với vì sao thể hiện sự tự hào đối với Việt Nam - một đất nước anh hùng và đầy nắm đẹp. Tương lai của dân tộc ta đã được trang bị đầy đủ cho cuộc hành trình tiến tới: "Cứ đi lên phía trước". Ba chữ "cứ đi lên" toát lên sự quyết tâm, chí khí và niềm tin sắt đá của dân tộc để xây dựng một Việt Nam giàu có, mạnh mẽ. Ngoài ra, Thanh Hải còn cầu nguyện để tâm niệm của mình được hiện thân.
Ta làm con chim hót Ta làm một nhành hoa Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến.
“Con chim hót” là biểu tượng của xuân về, mang đến niềm vui cho con người. “Một nhành hoa” để trang trí cuộc sống, làm đẹp thiên nhiên và đồng bằng nơi đây. “Một nốt trầm” trong bản “hòa ca” êm đềm để làm xúc động trái tim, cổ vũ nhân dân. Ba hình ảnh “con chim hót”, “một nhành hoa”, “một nốt trầm…” là biểu tượng cho sự đẹp đẽ, niềm vui, và tài trí của đất nước và nhân dân Việt Nam. Với Thanh Hải, hóa thân là cách để dâng hiến, phục vụ cho một mục đích cao cả.
Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc.
Thơ hay phải chứa đựng cảm xúc chân thành. Thanh Hải đã thể hiện những cảm xúc "thật lòng" của mình thông qua lời thơ. Ông sống và tâm sự qua những bài thơ của mình. Đặc biệt đáng cảm phục là bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" mà ông đã viết trên giường bệnh, chỉ một tháng trước khi qua đời. Thanh Hải đã sử dụng các kỹ thuật điệp ngữ rất tài tình: "Ta làm... ta làm... ta nhập...", "Dù là tuổi... dù là khi..." để tạo ra âm điệu thơ, giọng thơ da diết, sâu lắng, làm nổi bật ý thơ và khắc sâu vào lòng người đọc.
Người đọc xúc động biết bao trước một giọng điệu thơ trữ tình, ấm áp tình đời như vậy. Có thể xem đoạn thơ này là những lời trăng trối của ông.
Khổ thơ cuối là tiếng hát yêu thương:
Mùa xuân – ta xin hát Câu Nam ai, Nam bình Nước non ngàn dặm mình Nước non ngàn dặm tình Nhịp phách tiền đất Huế.
Câu thơ "Mùa xuân - ta xin hát" tả hình ảnh niềm mong ước thăng hoa của nhà thơ dành cho quê hương thân yêu trong tiết xuân tươi đẹp. Quê hương Việt Nam rộng lớn và bao la, đầy tràn tình yêu thương, như "ngàn dặm mình", "nghìn dặm tình" với vùng non nước và đặc biệt với Huế quê hương của nhà thơ. Câu thơ này đúng là "dịu ngọt". Chủ đề mùa xuân là một đề tài truyền thống trong thơ ca dân tộc. Có thể nói, bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải là một đóng góp đáng giá cho nghệ thuật thơ Việt, nó vô cùng đẹp và đậm đà tình nghĩa.
Thể thơ của Thanh Hải dùng năm chữ, với giọng thơ từ mạnh mẽ đến tha thiết, và âm điệu thơ ngân vang. Ngôn ngữ trong thơ của ông trong sáng và hiểu cảm, đầy hàm súc và hình tượng. Thanh Hải đã tài hoa vận dụng các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ song hành đối xứng, cùng với các điệp ngữ khéo léo. Tình yêu mùa xuân gắn liền với tình yêu đất nước, quê hương, và ông đã diễn tả một cách sâu sắc và cảm động. Để ý thực sự đến cuộc đời, ta sẽ thấy mỗi một cuộc đời đều là một mùa xuân. Đất nước Việt Nam mãi mãi sẽ là những mùa xuân tươi đẹp.
Nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ mẫu số 4
Thanh Hải sinh ra, lớn lên và tham gia hoạt động cách mạng trong hai thời kỳ kháng chiến chống lại thực dân Pháp và đế quốc Mỹ trên quê hương của ông. Ông luôn thể hiện lẽ sống của mình bằng sự giản dị, chân thành, yêu người và khát vọng dâng hiến sức mạnh cho đời. Dù ở bất kỳ địa điểm và hoàn cảnh nào, Thanh Hải đều tỏa sáng bởi cuộc sống và tâm hồn ông.
Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" được xem như món quà cuối cùng mà Thanh Hải dành tặng cho đời trước khi ông vĩnh viễn ra đi. Chính vì thế, bài thơ đầy bâng khuâng, tha thiết và sâu lắng hơn bao giờ hết, thể hiện tình cảm của Thanh Hải dành cho con người, cuộc sống, quê hương đất nước và cả cho thơ. Cuối cùng, Thanh Hải đã sống cho thơ và sống cho đời.
Trước khi rời khỏi thế gian, Thanh Hải đã để lại những bài thơ ấm áp, tình cảm và bình yên, không hề ám ảnh bởi nỗi buồn của cuộc sống sắp chấm dứt. Dù cuộc đời ông đã chạm đến mùa đông cuối cùng, nhưng nhà thơ vẫn tưởng niệm về một mùa xuân vĩnh cửu, mãi mãi và hy vọng tặng trọn cho cuộc đời. Tác giả đã khai thác hình ảnh của một mùa xuân đậm chất Huế để mở đầu cho bài thơ:
“Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc.
Một đặc trưng nổi bật ở Huế chính là màu tím. Nó nhẹ nhàng như màu của hoa sim nở giữa con sông xanh biếc hoặc như tà áo dài của các cô gái Huế. Cảm giác của mùa xuân hiện lên đầy ngạc nhiên, mở rộng tầm nhìn, không gian trở nên rực rỡ hơn, trẻ trung hơn và thánh thiện hơn.
“Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời,
Trong không gian rộn ràng tiếng chim hót, âm vang chất Huế đặc trưng càng được nhấn mạnh. Việc đặt từ "Ơi" ở đầu câu, cùng với từ "chi" đứng sau động từ "hát" đã mang đến cho cách diễn đạt của thơ một sự dịu dàng, thân thiện đậm chất Huế. Đối diện với khung cảnh xuân tươi như thế, Thanh Hải không kìm được cảm xúc trong lòng:
Từng giọt long lanh rơi, Tôi đưa tay tôi hứng”.
"Từ "giọt long lanh" không chỉ ám chỉ giọt mưa xuân trong ánh sáng rực rỡ của mùa xuân mà còn là những giọt âm thanh, màu sắc, thời gian gợi cho tác giả cảm giác say đắm và thôi thúc trí tưởng tượng của ông. Từ "hứng" cũng thể hiện sự trân trọng mà nhà thơ dành cho vẻ đẹp của bầu trời, dòng sông, chim muông, hoa lá, đồng thời cũng tôn vinh cảm xúc tuyệt vời của Thanh Hải trước mùa xuân tuyệt vời của thiên nhiên. Chỉ với vài nét tô điểm, tác giả đã tái hiện một không gian bao la, tràn đầy sắc màu và âm thanh tươi vui của mùa xuân và thiên nhiên trên trời đất."
Tác giả đã lấy cảm nhận về mùa xuân của thiên nhiên đất trời để ám chỉ đến mùa xuân của cuộc sống, của nhân dân và đất nước. Những hình ảnh “người cầm súng” và “người ra đồng” là biểu tượng cho hai nhiệm vụ quan trọng: chiến đấu bảo vệ tổ quốc và lao động xây dựng đất nước. Những câu thơ giàu hình ảnh và sức gợi cảm của tác giả đã thể hiện rõ ý nghĩa sâu sắc của hai biểu tượng này.
“Mùa xuân người cầm súng, Lộc giắt đầy trên lưng. Mùa xuân người ra đồng, Lộc trãi dài nương mạ. Tất cả như hối hả, Tất cả như xôn xao…”
Hình ảnh mùa xuân của đất trời đã ấn độ sâu trong lòng người cầm súng và người ra đồng, và chính họ đã mang mùa xuân đến cho mọi miền đất nước yêu thương. Tác giả đã sử dụng các biện pháp điệp từ và điệp ngữ để nhấn mạnh và kết thúc khổ thơ bằng dấu ba chấm. Có lẽ dấu ba chấm muốn thể hiện rằng đất nước sẽ tiếp tục phát triển, vươn lên cao mới mà không bao giờ ngừng lại.
Sức sống của "mùa xuân đất nước" còn được cảm nhận qua nhịp điệu hối hả, âm nhạc xôn xao của đất nước với lịch sử bốn ngàn năm, đã trải qua bao nhiêu gian khổ và vất vả để tiến lên phía trước, và luôn được hồi sinh thêm sức sống khi mùa xuân đến, được miêu tả bằng hình ảnh so sánh tuyệt đẹp:
“Đất nước bốn ngàn năm Vất và vào gian lao Đất nước như vì sao Cứ đi lên phía trước”
Tác giả đã dùng động từ "Cứ đặt" ở đầu câu để thể hiện sự khẩn trương, hồi hộp, náo nức của mùa xuân đất nước với vẻ đẹp lung linh, lấp lánh đang tiến lên vững vàng trước mắt, không thể bị ngăn cản bởi bất kỳ thế lực thù địch nào. Điều đó phản ánh lòng tự hào, lạc quan và tin yêu của Thanh Hải đối với đất nước và dân tộc. Những câu thơ ấy chứa đựng nhiều suy tư và đánh thức cảm xúc tinh tế của người đọc.
Từ cảm xúc của thiên nhiên và đất nước, nhà thơ đã truyền tải tâm trạng suy nghĩ và tình cảm của mình trước mùa xuân của đất nước một cách tự nhiên. Mùa xuân là thời điểm gợi lên trong mỗi con người niềm hy vọng và khát khao. Với Thanh Hải, mùa xuân cũng mang ý nghĩa đặc biệt khi ông suy ngẫm về cuộc đời và thổn thức với tình cảm của một nhà cách mạng, một nhà thơ tận tụy với đất nước, quê hương và khao khát một tương lai tươi đẹp và chân thành.
“Ta làm con chim hót, Ta làm một cành hoa. Ta nhập vào hoà ca, Một nốt trầm xao xuyến”
Trong bài thơ, những câu thơ trở thành lời ca vang vọng. Ở phần này, Thanh Hải đã thay đổi từ xưng tôi sang xưng ta. Vì sao lại có sự thay đổi như vậy? Bởi vì ta ở đây không chỉ là nhà thơ mà còn là tất cả mọi người. Khát vọng của ông là được trở thành con chim hót dâng tiếng ca lảnh lót, một cành hoa toả hương khoe sắc để hòa nhập vào "mùa xuân lớn" của đất nước, góp một nốt trầm vào bản hoà ca bất tận của cuộc đời. Hiến dâng "mùa xuân nho nhỏ" nghĩa là tất cả những gì tốt đẹp nhất, dù nhỏ bé của mỗi người cho cuộc đời chung cho đất nước. Tâm niệm đó thật chân thành, giản dị và tha thiết - mong muốn trở thành một nốt trầm xao xuyến trong bản hoà ca của cuộc đời.
Tâm niệm mà tác giả muốn truyền tải qua bài thơ là "lặng lẽ dâng cho đời", đó cũng chính là khát vọng chung của mọi người, không chỉ riêng ai. Thanh Hải đã dốc hết tình cảm và sự khiêm tốn để hiến dâng cho đất nước và cuộc đời, bởi vì ông tin tưởng vào giá trị của cuộc sống. Với tiếng lòng thiết tha, nhỏ bé và chân thành đó, lời thơ đã dễ dàng lan tỏa và được mọi người chia sẻ.
“Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc”.
Một ý nghĩa của lời thơ "Một mùa xuân nho nhỏ" là sự hi sinh và cống hiến cho cuộc đời. Đó có thể là một ẩn dụ cho chính cuộc đời của Thanh Hải, khi ông đã sống để cống hiến và hiến dâng cho đời. Mùa xuân là biểu tượng của sự mới mẻ, của sự sống và hy vọng, và sự cống hiến chính là cách để chúng ta giữ lại và phát triển những giá trị đó trong cuộc sống. Dù Thanh Hải đã đi xa, những lời ca và tiếng hát mà ông để lại vẫn có giá trị và tô điểm cho đất nước đẹp xinh mãi mãi. Điệp ngữ của lời thơ là một lời hứa và khẳng định rằng sống là phải cống hiến tuyệt đối. Như nhà thơ Tố Hữu đã từng viết: "Tình yêu đất nước, tình yêu nhân dân, đó là tất cả."
“Nếu là con chim, chiếc lá, Con chim phải hót, chiếc lá phải xanh Lẽ nào vay mà không trả, Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình.”
Tác giả kết thúc bài thơ bằng một giai điệu của xứ Huế: điệu Nam ai, Nam Bình mênh mang tha thiết, thể hiện niềm ngưỡng mộ đất nước, sự tin yêu và tình yêu sâu sắc của tác giả dành cho quê hương, đất nước. Đây là câu chân tình thắm thiết của tác giả.
“Mùa xuân ta xin hát Câu Nam ai, Nam Bình Nước non ngàn dặm tình Nước non ngàn dặm mình Nhịp phách tiền đất Huế”
Những lời tâm sự cuối cùng của một người sắp qua đời luôn chứa đựng những tâm tư thật sự, chứa đầy tình cảm và những ước nguyện sâu sắc nhất của họ... Và bài thơ này cũng là sự kết tinh của cả cuộc đời Thanh Hải. Ông đã truyền tải, thổ lộ những tâm tình sâu thẳm nhất trong lòng, và đúng lúc đó Thanh Hải đã lặn vào trong thơ, cùng nhịp đập với thơ để ông và thơ luôn đi đôi với nhau, hiểu nhau và chia sẻ cho nhau.
Với thể thơ năm chữ, mang âm hưởng dân ca nhẹ nhàng tha thiết, giàu hình ảnh, nhạc điệu và cất trúc thơ chặt chẽ, bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải mang đậm nét đặc sắc. Nét đặc sắc đó nằm ở việc thể hiện một vấn đề lớn và quan trọng về "nhân sinh", ý nghĩa cuộc sống của mỗi người được Thanh Hải thể hiện một cách chân thành và thiết tha, như một lời tâm sự gửi gắm của tác giả với cuộc đời. Nhà thơ mong muốn sống đẹp và khiêm nhường, góp phần vào "mùa xuân lớn" của đất nước và cuộc đời chung. Bài thơ còn có ý nghĩa hơn khi Thanh Hải nói về "mùa xuân nho nhỏ" nhưng tình cảm lớn, gợi lên xúc động của chính tác giả và của chúng ta.
Nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ mẫu số 5
Núi Ngự sông Hương là quê hương yêu dấu của nhà thơ Thanh Hải, người đã trưởng thành và sáng tác thơ trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ. Các tác phẩm như "Mồ anh hoa nở", "Những đồng chí trung kiên", "Mùa xuân nho nhỏ" là những bài thơ đặc sắc nhất của ông. Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" được viết vào năm 1980, trong bầu không khí hòa bình, xây dựng đất nước, mang trong mình một tinh thần thơ trong trẻo và những giai điệu ngân nga cất lên. Cùng với đó, đất nước trong niềm vui của mùa xuân cũng được miêu tả tươi tắn và rộn ràng.
Sáu câu đầu thơ hân hoan đón mùa xuân tươi vui, như tiếng hát reo vui. Trên dòng sông xanh của quê hương, "một bông hoa tím biếc" đâm chồi nảy lộc, với động từ "đâm" đặt ở đầu câu, tạo nên sự ngạc nhiên và hân hoan đón chào tín hiệu của mùa xuân.
Mọc giữa dòng sông xanh, Một bông hoa tím biếc.
"Bông hoa tím biếc" ấy chỉ có thể là hoa lục bình, hoặc hoa súng mà ta thường gặp trên ao hồ, sồng nước làng quê:
Con sông nhỏ tuổi thơ ta tắm Vẫn còn đây nước chẳng đổi dòng Hoa lục bình tím cả bờ sông...
[Trở về quê nội - Lê Anh Xuân]
Màu xanh của dòng nước kết hợp với màu "tím biếc" của bông hoa tạo thành bức tranh xuân tươi tắn mà trong sáng. Nhìn lên bầu trời, nhà thơ vui sướng lắng tai nghe tiếng chim chiền chiện hót - đây là con chim sơn ca, người bạn thân thiết của nhà nông. Từ "ơi" thể hiện sự cảm thán của nhà thơ trước niềm vui ngất ngây khi nghe tiếng chim hót.
Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời.
Hai tiếng "hót chi" được tác giả sử dụng để diễn tả tình cảm thân thiết giữa con người và thiên nhiên, đặc biệt là chim chiền chiện - bạn thân của người dân Huế. Tiếng chim ngân vang, rung động đất trời đưa đón cho mùa xuân tới. Cảnh sắc đẹp của dòng sông và những bông hoa tím biếc, cùng tiếng chim hót đầy hứng khởi khiến nhà thơ đầy xúc động và hạnh phúc.
Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng
Cử chỉ bình dị trân trọng "Đưa tay... hứng" thể hiện sự xúc động sâu xa. Liên tưởng đầy chất thơ "Giọt long lanh" tạo nên hình khối thẩm mĩ của âm thanh, như giọt sương mai hay giọt âm thanh tiếng chim chiền chiện? Sự chuyển đổi cảm giác từ thính giác sang thị giác đã tạo nên hình khối thẩm mĩ của âm thanh. Với chỉ ba nét vẽ: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện hót..., Thanh Hải đã vẽ nên một bức tranh xuân tươi đẹp và đáng yêu vô cùng, thể hiện vẻ đẹp và sức sống mặn mà của đất nước vào xuân. Bốn câu thơ tiếp theo nói về mùa xuân sản xuất và chiến đấu của nhân dân ta, cấu trúc thơ song hành để chỉ rõ hai nhiệm vụ chiến lược ấy:
Mùa xuân người cầm súng, Lộc giắt đầy quanh lưng. Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ.
Trong văn cảnh mùa xuân, "lộc" được hiểu là chồi non, cành biếc mơn mởn của cây cối. Với sự trở lại của mùa xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc tràn đầy sức sống. Từ "lộc" trong đó tượng trưng cho vẻ đẹp mùa xuân và sức sống mãnh liệt của đất nước. Người lính trên lưng khoác vành lá ngụy trang xanh biếc, mang theo sức sống của mùa xuân và sức mạnh của dân tộc để bảo vệ Tổ quốc. Còn người nông dân đem mồ hôi và sức lao động cần cù làm nên màu xanh cho ruộng đồng, "trải dài nương mạ" bát ngát quê hương. Ý thơ sâu sắc cho thấy máu và mồ hôi của nhân dân đã góp phần tô điểm mùa xuân và để giữ lấy mùa xuân mãi mãi. Cả dân tộc với tinh thần khẩn trương và náo nức bước vào mùa xuân, sẵn sàng sản xuất và chiến đấu cho sự phát triển của đất nước.
Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao.
"Hối hả" có nghĩa là vội vã, gấp gáp, khẩn trương. "Xôn xao" có nghĩa là náo động bởi nhiều âm thanh xen lẫn vào nhau. Trong câu thơ này, "xôn xao" kết hợp với điệp ngữ "tất cả như..." tạo nên nhịp điệu vui tươi, mạnh mẽ đặc biệt. Đó là hành khúc Mùa Xuân trong thời kỳ Hồ Chí Minh. Đoạn thơ tiếp theo của tác giả bày tỏ những suy nghĩ của mình về đất nước và nhân dân.
Đất nước bốn nghìn năm Vất vả và gian lao Đất nước như vì sao Cứ đi lên phía trước.
Suốt bốn ngàn năm lịch sử, đất nước Việt Nam đã trải qua nhiều thăng trầm, gặp khó khăn và thử thách "gian khổ và vất vả". Trong thời gian ấy, dân ta đã vun đắp quê hương bằng xương máu, mồ hôi, lòng yêu nước và tinh thần quả cảm. Dân ta vừa tài trí, vừa nhân nghĩa. Với bốn ngàn năm lịch sử lập quốc, Việt Nam đã khẳng định sức mạnh của mình thông qua nền văn hiến Đại Việt. Câu thơ "Đất nước như vì sao" so sánh đất nước với vì sao là một hình ảnh đẹp và đầy ý nghĩa, biểu lộ niềm tự hào đối với đất nước Việt Nam anh hùng, giàu đẹp. Hành trang của dân tộc ta tới tương lai không thể bị ngăn cản bởi bất kỳ thế lực nào: "Cứ đi lên phía trước".
Đoạn văn được viết lại như sau: Ba từ "cứ đi lên" biểu lộ sự quyết tâm và niềm tin vững vàng của dân tộc Việt Nam trong việc xây dựng một đất nước giàu mạnh. Những suy nghĩ đó còn được thể hiện qua những lời tâm niệm của Thanh Hải. Đầu tiên, đó là lời cầu nguyện mong muốn được hóa thân:
Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến.
Ba hình ảnh "Con chim hót", "Một cành hoa" và "Một nốt trầm" được sử dụng như các ẩn dụ tượng trưng cho sự đẹp, niềm vui và tài trí của đất nước cùng con người Việt Nam. "Con chim hót" tượng trưng cho sự đón xuân về, đem đến niềm vui cho con người. "Một cành hoa" được dùng để tô điểm cuộc sống, thêm sắc màu cho thiên nhiên sông núi. "Một nốt trầm" trong bản "hòa ca" êm ái, làm xao xuyến lòng người, cổ vũ nhân dân. Thanh Hải cho rằng, việc hóa thân là để hiến dâng, phục vụ cho một mục đích cao cả.
Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc.
"Lời thơ tâm tình thiết tha, kêu gọi mỗi người trở thành "một mùa xuân nho nhỏ" để góp phần xây dựng một mùa xuân vĩnh cửu cho đất nước. Đó là lý tưởng đẹp đẽ của cuộc đời, mỗi người đều phải có ích cho xã hội. "Mùa xuân nho nhỏ" là một ẩn dụ sáng tạo, nó thể hiện ý nghĩa của câu "Mỗi cuộc đời đã hóa núi sông ta" [Nguyễn Khoa Điềm]. "Nho nhỏ" và "lăng lẽ" là những từ khiêm tốn, chân thành. "Dâng cho đời" là lẽ sống đẹp, cao cả. Bởi vì "Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình" [Tố Hữu]. Phục vụ đất nước suốt cả đời, từ khi trẻ trai đến khi già tóc bạc, là cách sống thủy chung cho đất nước. Thanh Hải đã truyền cảm hứng cho người đọc với những lời thơ chân thành của mình. Ông đã sống đúng với những lời thơ ông viết ra. Khi đất nước bị tay sai của Mỹ - Diệm âm mưu chia cắt làm hai miền, ông đã hoạt động bí mật trong vùng giặc, gây dựng phong trào cách mạng, miệt mài không ngừng. Điều đáng cảm động hơn là bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được ông viết ra trên giường bệnh, chỉ một tháng trước khi ông qua đời."
Thanh Hải đã khéo léo sử dụng kỹ thuật ngôn từ ẩn dụ để tạo nên sự thấm thía cho người đọc. Trong bài thơ của ông, ta thấy những câu như "ta làm... ta làm... ta nhập..." và "dù là tuổi... dù là khi..." được lặp đi lặp lại, tạo nên âm điệu thơ, giọng thơ sâu lắng, tha thiết và nhấn mạnh ý nghĩa của từng câu. Những câu thơ này đã chạm đến tâm hồn người đọc và khiến họ cảm thấy xúc động. Nói về đoạn thơ này, chúng ta có thể coi đó là những lời tâm sự chân thành của Thanh Hải. Cuối bài thơ, ông còn viết những câu thơ cuối cùng, như một giai điệu yêu thương đong đầy trong tâm hồn ông.
Mùa xuân ta xin hát Câu Nam ai, Nam bình Nước non ngàn dặm mình Nước non ngàn dặm tình Nhịp phách tiền đất Huế.
Hai điệu dân ca Huế nổi tiếng trong nhiều thế kỷ là Nam ai và Nam bình. Phách tiền là một nhạc cụ dân tộc dùng để giữ nhịp cho bài ca, kèm theo tiếng đàn tranh, đàn tam thập lục. Câu thơ "Mùa xuân ta xin hát" thể hiện sự hồi hộp và mong mỏi của nhà thơ về mùa xuân trở lại trong quê hương yêu thương. Quê hương đất nước rộng lớn, đong đầy tình yêu thương. Đó chính là "ngàn dặm mình", "ngàn dặm tình" mà nhà thơ dành cho non nước và xứ Huế quê hương mến yêu! Câu thơ của người con của Huế thật sự "dịu ngọt".
Mùa xuân là một chủ đề truyền thống trong thơ ca dân tộc. Thanh Hải đã đóng góp cho thơ ca dân tộc một bài thơ xuân đẹp, tràn đầy tình nghĩa. Thể thơ năm câu, giọng thơ thay đổi giữa mạnh mẽ và tha thiết, ngân vang trong không khí xuân. Ngôn ngữ thơ trong sáng và biểu cảm, hàm súc và hình tượng. Các phương thức tu từ như so sánh, ẩn dụ, song hành đối xứng và điệp ngữ được sử dụng tài hoa và sắc sảo. Thanh Hải diễn tả tình yêu mùa xuân, kết nối với tình yêu đất nước, quê hương một cách sâu sắc và cảm động. Mỗi cuộc đời hãy là một mùa xuân. Đất nước ta sẽ mãi là mùa xuân tươi đẹp.
-/-
Vừa rồi là nội dung chi tiết một số mẫu bài văn nghị luận bài Mùa xuân nho nhỏ - Văn mẫu lớp 9 do Doctailieu tổng hợp và biên soạn chi tiết hi vọng sẽ giúp các em có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích để có một bài văn nghị luận hay và sâu sắc. Chúc các em học tốt!