Máy thu thanh có máy loại sóng mang

dạng sóng điện từ trường. Máy thu phải loại bỏ được các loại nhiễu không mongmuốn, khuếch đại tín hiệu và sau đó giải điều chế nó để nhận được thông tin ban đầu.Máy thu thanh là một thiết bị điện tử hoàn chỉnh dùng để thu nhận sóng radiomang thông tin, phục hồi lại tín hiệu thông tin ban đầu và khuếch đại đến giá trị yêucầu và đưa ra loa.1.2. Phân loại máy thu thanh và sơ đồ khối của máy thu thanhCăn cứ vào cấu trúc sơ đồ mà người ta chia máy thu thanh thành 2 loại:1.2.1. Máy thu thanh khuếch đại trực tiếpTín hiệu cao tần từ Anten được khuếch đại thẳng và đưa đến mạch lọc băngthông, mạch khuếch đại cao tần, giải điều chế, mạch khuếch đại âm tần mà không quamạch đổi tần. Đối với dạng này, cấu trúc sơ đồ của máy đơn giản nhưng chất lượngthu sóng không cao, độ chọn lọc kém, không ổn định và khả năng thu không đồng đềutrên cả băng sóng. Vì vậy, hiện nay loại máy thu này gần như không còn được sửdụng.Hình 1.1: Sơ đồ khối đơn giản của máy thu khuếch đại trực tiếpViệc nâng cao độ nhạy và độ chọn lọc của máy thu này bị hạn chế bởi những lýdao sau đây:+ Số tầng khuếch đại không thể tăng lên một cách tuỳ ý vì khi số tầng càngtăng thì tính ổn định của bộ khuếch đại cao tần càng giảm [tụ ký sinh Cbc có thể gâyra dao động tự kích]. Ngoài ra, khi số tầng càng tăng thì số mạch cộng hưởng cũngtăng làm hệ thống điều chỉnh cộng hưởng phức tạp, cồng kềnh và đắt tiền.+ Tần số cao khó đạt được hệ số khuếch đại lớn.+ Tần số càng cao thì dải thông càng rộng [B=f o/Q], làm giảm độ chọn lọccủa máy thu. Muốn dải thông hẹp phải dùng mạch cộng hưởng có hệ số phẩm chấtcao, có khi vượt quá khả năng chế tạo.+ Do không dùng được các hệ thống cộng hưởng phức tạp nên không có khảnăng đạt đặt tuyến tần số có dạng chữ nhật lý tưởng.2Để khắc phục những nhược điểm trên, người ta chế tạo ra các máy thu đổi tầncó sơ đồ khối như sau:1.2.2. Máy thu đổi tầnSơ đồ khối của một máy thu đổi tần có dạng như sau:Hình 1.2: Sơ đồ khối máy thu đổi tầnMáy thu đổi tần có những ưu điểm sau:- Độ khuếch đại đồng đều hơn trên cả băng sóng vì tần số trung tần tương đối thấp vàổn định khi tín hiệu vào thay đổi.- Mạch vào làm nhiệm vụ chọn lọc các tín hiệu cần thu và loại trừ các tín hiệu khôngcần thu cũng như các nhiễu khác nhờ có mạch cộng hưởng, tần số cộng hưởng đượcđiều chỉnh đúng bằng tín hiệu cần thu f0.- Khuếch đại cao tần : nhằm mục đích khuếch đại bước đầu cho tín hiệu cao tần thuđược từ Anten.- Bộ đổi tần: gồm mạch dao động nội và mạch trộn tần. Khi trộn 2 tần số dao độngnội fn và tín hiệu cần thu f0 ta được tần số trung gian hay còn gọi là trung tần, giữa tầnsố dao động nội và tần số tín hiệu cần thu:Khi tần số tín hiệutừ đài phát thay đổi từ f0min → f0max thì tần số dao động nội cũng phải thay đổi từ fnmin →3fnmax để đảm bảo hiệu số giữa chúng luôn là hằng số.Đối với máy thu điều biên [AM]: ftt= 465KHZ hay 455KHzĐối với máy thu điều tần [FM]: ftt = 10,7MHz- Bộ khuếch đại trung tần: có nhiệm vụ khuếch đại tín hiệu trung tần đến một giá trịđủ lớn để đưa vào mạch tách sóng. Đây là một tần khuếch đại chọn lọc, tải là mạchcộng hưởng có tần số cộng hưởng đúng bằng trung tần.- Tần tách sóng: có nhiệm vụ tách tín hiệu âm tần ra khỏi tín hiệu sóng mang cao tần,sau đó đưa tín hiệu vào mạch khuếch đại âm tần. Sơ đồ khối máy thu AM và FM StereoHầu hết các máy thu thanh hiện nay đều có 2 chức năng: thu sóng điều biênAM và thu sóng cực ngắn FM Stereo. Sơ đồ khối của máy thu có dạng như sau:Hình 1.3: Sơ đồ khối máy thu AM, FM StereoTrong máy thu thanh hai băng sóng AM & FM có 2 đổi tần riêng biệt, 2 khốikhuếch đại trung tần và âm tần được dùng chung. Dải tần của bộ khuếch đại trung tầnFM rộng hơn vì tần số trung tần FM là 10,7M.Đối với mạch tách sóng tần số: Thường sử dụng sơ đồ tách sóng tỉ lệ vì có độnhạy cao và giảm được đầy biên ký sinh.Khối giải mã stereo: Có nhiệm vụ giải mã tín hiệu tổng R+L và hiệu R-L từ ngõ ra củamạch tách sóng để phục hồi lại tín hiệu hai kênh riêng biệt R & L.4Chương 2: CHỨC NĂNG TỪNG KHỐI CỦA MÁY THU THANH2.1. Mạch vàoLà mạch mắc giữa Anten và tần đầu tiên của máy thu, có nhiệm vụ chủ yếu lànhận tín hiệu từ Anten, chọn lọc các tín hiệu cần thu, do vậy mạch vào thường là mạchcộng hưởng. Những yêu cầu cơ bản đối với mạch vào:- Hệ số truyền đạt lớn và ổn định trên toàn băng sóng:Trong đó:+ UV: điện áp đưađến máy thu.+ EA: suất điện động cảm ứng trên Anten.- Đảm bảo điện độ chọn lọc: chọn lọc tần số lân cận, tần số ảnh fa = f0 + 2ftt, và chọnlọc tần số lọc thẳng.- Đảm bảo độ méo tần số cho phép trong dải tần số làm việc từ fomin →fomax.2.1.1. Mạch vào ghép điện dungSơ đồ mạch vào và đáp ứng tần số:5Hình 2.1: Sơ đồ mạch ghép nối điện dung & đáp ứng tần sốAnten được nối với mạch cộng hưởng thông qua điện dung ghép C gh. Mạchcộng huởng là một khung cộng hưởng LC, gồm một tụ xoay C x, một tụ tinh chỉnh CTvà một cuộn dây L1. Tần số cộng hưởng được điều chỉnh bằng đúng bằng tần số tínhiệu cần thu fo. Qua cuộn ghép cao tần L 1:L2, tín hiệu thu được được đưa đến cựcBase của mạch khuếch đại cao tần.Trị số của điện dung ghép Cgh= 5 →30pFNhược điểm: Hệ số truyền đạt không đồng đều trên cả băng sóng.2.1.2. Mạch vào ghép điện cảm với AntenSơ đồ mạch và đáp ứng tần số:Hình 2.2: Sơ đồ mạch ghép nối điện cảm & đáp ứng tần sốTín hiệu từ Anten qua cuộn ghép Lgh cảm ứng qua mạch cộng hưởng gồm tụCx, CT và cuộn dây L1. Mạch cộng hưởng được điều chỉnh để chọn lọc lấy tín hiệu cầnthu và cảm ứng sang cuộn L 2 để đưa đến cực Base của mạch khuếch đại cao tần. Hệ số6