Làm thế nào để nhanh hết quai bị năm 2024

Quai bị là bệnh cấp tính do vi-rút gây ra, làm viêm các tuyến nước bọt mang tai. Bệnh có nguy cơ lây lan cao, dễ gây thành dịch, bệnh thường phát vào mùa xuân, hè trong môi trường tập thể đông đúc như trường học, nhà trẻ, khu vui chơi…, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp ở trẻ em ở độ tuổi từ 5 - 14 tuổi.

Những dấu hiệu biểu hiện của bệnh quai bị. Ảnh: Internet

Bệnh quai bị lây qua đường nào?

Bệnh lây qua đường hô hấp, qua nước bọt bắn ra khi bệnh nhân nói, ho, hắt hơi và khi dùng chung những vật dụng cá nhân. Thời gian lây từ 6 ngày trước khi có biểu hiện sưng tuyến mang tai cho đến 2 tuần sau đó.

Biểu hiện của bệnh

Sau khi nhiễm vi-rút quai bị khoảng 2 - 3 tuần, người bệnh có cảm giác khó chịu, ăn kém, sốt, đau họng và đau góc hàm. Sau đó tuyến mang tai sưng to dần khoảng 3 ngày rồi giảm sưng dần trong khoảng 1 tuần, có thể sưng một bên hoặc sau khi giảm sưng bên này mới sưng bên kia. Vùng sưng thường lan ra má, dưới hàm đẩy tai lên trên và ra ngoài, da ở vùng sưng không nóng, không đỏ, cảm giác căng đau, người bệnh có cảm giác khó nói, khó nuốt, đôi khi khó thở. Các biểu hiện trên kéo dài khoảng 10 ngày rồi giảm dần và hết.

Biến chứng

Một số trường hợp có thể biến chứng thường gặp như: viêm tinh hoàn, một số trường hợp sau đó bị teo tinh hoàn dẫn đến vô sinh ở nam giới; gây viêm buồng trứng, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản về sau ở nữ giới. Ngoài ra, quai bị có thể gây các biến chứng khác như: viêm cơ tim, viêm tụy, viêm tuyến giáp, viêm thanh khí - phế quản - phổi, rối loạn chức năng gan…

Cách chăm sóc và điều trị

Chế độ nghỉ ngơi: Bệnh nhân cần được cách ly và nên nằm nghỉ suốt giai đoạn sốt, đến khi nào những triệu chứng của bệnh khỏi hẳn. Bệnh nhân mắc bệnh quai bị không được làm việc nặng, vì có thể làm sưng tinh hoàn. Nên áp một miếng gạc ấm để giảm đau vùng tuyến bị sưng.

Chế độ dinh dưỡng: Uống nhiều nước là một cách giảm sưng hiệu quả. Tuy nhiên người mắc bệnh quai bị không nên uống nước ép trái cây có vị chua vì nó chứa nhiều thành phần a-xít, gây kích thích các tuyến mang tai, tạo nhiều nước bọt và gây đau nhiều hơn. Hạn chế thức ăn có chứa thành phần nếp (xôi, bánh tét…) vì chúng có thể làm cho vùng hàm trở nên sưng to hơn. Nên chọn thức ăn dạng lỏng, mềm, dễ nuốt, hạn chế nhai nhiều.

Thói quen sinh hoạt: Kiêng tắm nước lạnh, người mắc bệnh quai bị chỉ nên tắm nước ấm, không được ngâm mình quá lâu trong nước. Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ cũng là một trong những cách đẩy lùi bệnh. Kiêng ra gió vì sẽ làm cho vùng quai bị sưng to hơn và tránh phát tán mầm bệnh ra môi trường không khí, lây lan cho người khác.

Trường hợp viêm tinh hoàn nên mặc quần lót nâng dịch hoàn để giảm đau, giảm căng. Nếu bệnh tiến triển nặng, cần đưa bệnh nhân đến bác sĩ chuyên khoa để được chỉ định dùng thuốc hạ nhiệt, giảm đau chống viêm, hoặc rạch giải ép túi tinh nhằm giải phóng tinh hoàn khỏi chèn ép và ngăn ngừa teo tinh hoàn thứ phát sau đó.

Cách phòng bệnh quai bị

Tiêm vắc-xin phòng bệnh quai bị, vắc-xin có thể được sử dụng bất kỳ thời điểm nào ở trẻ trên 12 tháng tuổi, nhưng thích hợp nhất lúc 12 -15 tháng tuổi (vắc-xin dịch vụ, người tiêm tự chi trả kinh phí).

Cách ly với người bệnh quai bị

Người mắc bệnh cần được cách ly với mọi người xung quanh cho đến khi nào thấy hết sưng, nhằm tránh việc lây nhiễm mầm bệnh cho người khác. Trong gia đình có người mắc bệnh quai bị thì khi tiếp xúc phải đeo khẩu trang và không được dùng chung vật dụng cá nhân. Thường xuyên rửa tay với xà phòng, bảo đảm vệ sinh nhà ở, lớp học, vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt là đường hô hấp, các đồ vật có liên quan đến chất tiết mũi, họng cần phải được diệt khuẩn tốt.

Quai bị được xem là một trong những chứng bệnh phổ biến vào đông xuân, chủ yếu lây truyền qua dịch tai mũi họng. Nếu chủ quan, bệnh trở nặng sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí vô sinh. Nhưng khi được chăm sóc đúng cách, bệnh quai bị không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Vì vậy, cần hiểu đúng và đủ về bệnh này để phòng ngừa và chăm sóc đúng cách.

Bệnh quai bị là gì?

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi-rút quai bị (virus paramyxovirus) gây ra. Bệnh được lây truyền từ người này sang người khác qua nước bọt, dịch tiết mũi họng và tiếp xúc gần gũi. Khi mắc phải bệnh, các tuyến nước bọt, hay còn gọi là tuyến mang tai, là các tuyến có nhiệm vụ sản xuất nước bọt nằm ở mỗi bên mặt, phía sau và bên dưới tai, sẽ bị ảnh hưởng và sưng.

Các triệu chứng của quai bị

Các triệu chứng của quai bị thường xuất hiện trong vòng 2 tuần kể từ khi tiếp xúc với vi rút. Những dấu hiệu đầu tiên rất dễ bị nhầm với một cơn cảm cúm, bao gồm: mệt mỏi, nhức mỏi cơ thể, đau đầu, chán ăn, sốt nhẹ.

Trong vài ngày sau, người bệnh có thể sốt cao đến 39°C và sưng các tuyến nước bọt. Thông thường, các tuyến sẽ không sưng cùng một lúc, chúng sưng và gây đau đớn theo từng đợt. Kể từ khi tiếp xúc với vi rút cho đến khi có các triệu chứng, nhiều khả năng người bệnh đã lây truyền vi rút cho cộng đồng.

Hầu hết người bệnh đều có các dấu hiệu trên, tuy nhiên, một vài người có thể có rất ít hoặc thậm chí không có triệu chứng nào.

Các biến chứng liên quan đến bệnh quai bị

Các biến chứng do quai bị rất hiếm, nhưng có thể nghiêm trọng nếu không được điều trị. Bệnh quai bị chủ yếu ảnh hưởng đến các tuyến mang tai. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây viêm ở các khu vực khác của cơ thể, bao gồm não và cơ quan sinh sản ở cả nam và nữ, dẫn đến nguy cơ vô sinh ở nam giới, sản phụ có nguy cơ sẩy thai cao hơn bình thường.

Quai bị có thể dẫn đến viêm màng não hoặc viêm não, hai tình trạng có thể gây tử vong nếu không được điều trị. Liên hệ với bác sĩ ngay nếu người bệnh quai bị bị co giật, mất ý thức hoặc đau đầu dữ dội.

Ngoài ra, quai bị còn gây ra viêm nhiễm ở tụy, một cơ quan trong khoang bụng. Các triệu chứng bao gồm đau bụng, buồn nôn và nôn.

Vi-rút quai bị cũng dẫn đến mất thính giác vĩnh viễn ở khoảng 5 trong số 10.000 trường hợp. Vi rút làm hỏng ốc tai, một trong những cấu trúc trong tai trong của bạn tạo điều kiện cho việc nghe.

Chăm sóc người bệnh quai bị như thế nào?

Vì quai bị là một loại vi rút nên nó không phản ứng với thuốc kháng sinh hoặc các loại thuốc khác. Tuy nhiên, bạn có thể điều trị các triệu chứng để giúp bản thân thoải mái hơn khi mắc phải quai bị:

• Nghỉ ngơi khi bạn cảm thấy yếu hoặc mệt mỏi.
• Uống thuốc giảm đau không kê đơn để hạ sốt.
• Làm dịu các tuyến bị sưng bằng cách chườm đá.
• Uống nhiều nước để tránh mất nước do sốt.
• Ăn mềm, các món như súp, sữa chua và các loại thực phẩm không khó nhai khác (vì hoạt động nhai có thể khiến bạn bị đau khi các tuyến đang sưng).
• Tránh thực phẩm và đồ uống có tính axit vì có thể gây đau nhiều hơn ở tuyến nước bọt.

Thông thường, nếu cảm thấy thoải mái và phù hợp, bạn đã có thể trở lại làm việc hoặc đi học khoảng một tuần sau khi được bác sĩ chẩn đoán. Thời điểm đó, bạn không còn khả năng lây nhiễm. Bệnh quai bị thường sẽ hết trong vài tuần. Sau khoảng mười ngày kể từ khi mắc bệnh, bạn có thể sẽ cảm thấy tốt hơn. Hầu hết những người mắc bệnh quai bị không thể tái lây nhiễm lần 2.

Ngăn ngừa bệnh quai bị bằng cách nào?

Tiêm vắc xin có thể ngăn ngừa bệnh quai bị. Hầu hết trẻ sơ sinh và trẻ em đều được tiêm chủng phòng ngừa bệnh sởi, quai bị và rubella (MMR) cùng một lúc. Mũi MMR đầu tiên thường được tiêm trong độ tuổi từ 12 đến 15 tháng tại một trong các buổi khám sức khỏe định kỳ cho trẻ. Tiêm liều thứ hai được khuyến cáo cho trẻ trong độ tuổi đi học từ 4 đến 6 tuổi. Với hai liều, vắc-xin quai bị có hiệu quả khoảng 88%. Với một liều duy nhất, hiệu quả có thể vào khoảng 78%.

Tuy nhiên, người có hệ thống miễn dịch bị tổn hại, dị ứng với gelatin hoặc neomycin hoặc đang trong thời kì mang thai không nên tiêm MMR. Đừng quên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ khi có ý định tiêm ngừa quai bị cho bạn và con trẻ nhé.